BELGIE: EEN NIEUWE ECONOMIE? Prof. Dr. Leo Sleuwaegen Vlerick Leuven Gent Management School/KULeuven

Transcriptie

1 BELGIE: EEN NIEUWE ECONOMIE? Prof. Dr. Leo Sleuwaegen Vlerick Leuven Gent Management School/KULeuven

2 Nieuwe economie Kenniseconomie Diensteneconomie Netwerkeconomie Groeieconomie 2

3 160 Economic Growth in Selected Regions and Countries China Asia Tigers World US EU25 Belgium Source: International Monetary Fund, April 2007

4 Average annual growth of GDP 10% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% 4,9% 3,2% 2,1% 2,0% 60's 70's 80's 90's 4

5 Growth factors: productivity and hours worked GDP per capita Growth rate in percent Value added per capita Hours worked per capita Value added per hour worked 5

6 Growth factors: Labour, capital and MFP Value added growth Annual growth rate in percent Value added Labour contribution ICT capital contribution NICT capital contribution MFP 6

7 Structure of the Belgian economy (share as a per cent of total value added) Agriculture 4,2% 2,6% 1,7% 1,4% 1,3% Industry 43,7% 36,9% 29,5% 25,7% 24,4% Energy 6,1% 5,8% 3,4% 3,0% 3,0% Manufacturing industries 30,5% 23,3% 20,7% 17,7% 16,3% Construction 7,1% 7,8% 5,4% 5,0% 5,1% Market services 40,8% 46,1% 57,4% 60,8% 62,9% Transports and communication 6,9% 7,4% 7,3% 7,2% 8,2% Health 3,4% 5,3% 6,5% 7,4% 8,0% Services to households and firms 10,2% 15,5% 23,2% 25,9% 27,1% Other market services 20,4% 17,9% 20,5% 20,3% 19,6% Non market services 13,9% 18,0% 15,9% 16,0% 14,9% 7

8 8 Unbalanced growth Productiviteitsgroei industrie diensten Prijsontwikkeling industrie diensten Productivity growth PrIce evolution Manufacturing Services Manufacturing Services

9 CHINA INDIA Step 1 TRAP 1 FACTOREN-GEDREVEN FACTOR-DRIVEN ECONOMIE ECONOMY Instituties Institutions Fysieke infrastructuur Physical infrastructure Macro-econimische stabiliteit Macro-economic stability Veiligheid Menselijk kapitaal basis Stages of development BELGIUM VLAANDEREN TRAP 2 Step 2 EFFICIENCY-DRIVEN ECONOMY EFFICIENTIE-GEDREVEN ECONOMIE Efficient product market Menselijk kapitaal opgeleid Efficiënte Efficient labor productmarkt market Efficiënte arbeidsmarkt Effficiënte Efficient financial financiële markets markten Technologische Technological learning leergierigheid Internationale openheid/marktomvang International openness TRAP 3 Step 3 INNOVATIE-GEDREVEN INNOVATION-DRIVEN ECONOMIE ECONOMY Gesofisticeerde) Ondernemingsstrategieën Creativiteit Innovatie Ondernemerschap Sofisticated Corporate Strategies Creativity Innovation Entrepreneurship 9

10 Belgie : een kennis gedreven economie? Aandeel kennisintensieve sectoren R&D uitgaven Groeibijdrage van kennisintensieve sectoren 10

11 Job Creation: (% growth) 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ireland Belgium EU-15 US Knowledge based industries All other industries 11

12 Creative processes Entrepreneurship Innovation Internationalisation 12

13 Entrepreneurship: TEA index 9,0 8,0 7,0 TEA index 6,0 5,0 4,0 3,0 Germany The Netherlands UK Belgium 2,0 1,0 0, Year 13

14 R&D as Share of GDP (%) ,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Sweden Belgium EU-15 US 2004 Increase

15 ANNUAL GROWTH R&D BY SECTOR 20.0% 15.0% 10.0% 5.0% 1995 tot tot % -5.0% LOW TECH MAN MED LOW TECH MAN MEDIUM HIGH TECH HIGH TECH MAN SERVICES 15

16 Innovatie prestatie van België 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% % omzet door verkoop nieuwe producten nieuw voor markt % omzet door verkoop nieuwe producten enkel nieuw voor ondernemingen % bedrijven dat procesinnovatie doorvoerde % bedrijven dat marketinginnovatie introduceerde % bedrijven dat organisatorische innovatie introduceerde

17 Share of export in domestic economy (goods and services ) Luxembourg Belgium Slovak Republic Ireland Hungary Czech Republic Netherlands Austria Denmark Switzerland Sweden Norway Germany Finland Republic of Korea Poland Canada Iceland Mexico Portugal New Zealand United Kingdom Turkey Italy France Spain Australia Greece Japan United States Percentage of GDP Percentage of final demand Sources: OECD, NAI

18 Some macro indicators: Development in world trade share (goods and services - percentage) Belgium Germany France United Kingdom Italy Netherlands Japan United States China excluding Hong Kong Central and Eastern Europe Source: OECD. 18

19 Concentration of exports and imports according to value added in 2004 Concentration of exports across value added percentiles Cumulative share in total exports Percentile of the ranking by value added Manufacturing Wholesale and retail Source: NBB. 19

20 Export performance 180 Growth Export Belgium ('00-'06) (%) gain market share Raw materials Food, drinks and tobacco Other manufactured products Chemicals and related products Mineral fuels, lubricants and related materials lose market share 0 Machinery and transport equipment Growth EU-export ('00-'06) (%) 20

21 Some macro indicators: Importance of FDI in domestic economy (percentage of GDP, 2006) Belgium Germany France Netherlands Italy United Kingdom United States Japan China Source: UNCTAD. 21

22 Focus op Vlaanderen VIA: Vlaanderen Vergeleken.-Studiedienst van de Vlaamse regering

23 Prestatie- indicatoren (16) (16) Vlaanderen EU-15 België 0 BBP per hoofd (in KKP) 2004 Arbeidsproductiviteit (in ) 2004

24 Werkende bevolking (16) 16 (16) (16) Vlaanderen % 40 EU België Werkgelegenheidsgraad (in %) 2004 Werkzaamheidsgraad (in %) 2005 Werkzaamheidsgraad jaar (in %) 24

25 Werkende bevolking (16) 60 % (16) 2 (16) Vlaanderen EU-15 België Aandeel zelfstandigen en helpers (in%) 2005 Aandeel werkenden met hoger opleidingsniveau (in %) 2005 Afhankelijkheidsratio (in %)

26 Werkende bevolking (16) % (16) Vlaanderen EU-15 België 0 Aandeel werkenden in de (medium-)ht industrie en keenisintensieve HT diensten (in %) 2006 Aandeel werkenden in de (medium-)ht industrie (in%) 2006 Aandeel werkenden in de kennisintensieve HT diensten (in %)

27 Innovatie 3 2,5 11 (16) % 2 1,5 10 (16) Vlaanderen EU-15 België 1 10 (16) 0,5 0 Totale O&O uitgaven in % BBP 2004 O&O uitgaven bedrijven in % BBP 2004 O&O uitgaven overheid in % BBP

28 Een vergelijking met de topregio s Topregio s hebben hogere werkzaamheidsgraad: vooral jaar Een hogere deeltijdse tewerkstelling Een hogere deelname van vrouwen Een grotere intensiteit van levenslang leren Meer octrooien vooral high-tech, ICT : Zuid-Nederland, Duitse gebieden, Finland & Zweden vormen de top 28

29 Energie-intensiteit 350 In kg olie-equivalenten per Vlaanderen België EU

30 De concurrentiële positie van ondernemingen in België Case Studies

31 Kernvragen Welke mechanismen hanteren ondernemingen in België om hun concurrentiële positie te behouden/verbeteren? Zijn er verschillen merkbaar tussen verschillende soorten ondernemingen (naar sector, grootte,...)? Hoe speelt de Belgische context hierin een rol: stimulans of belemmering? 31

32 Methodologie Gebruik van Case-methodologie (Yin, 1989) Half-gestructureerd interview Selectie van zeven cases Laag Kennisintensiteit Hoog Activiteit Nijverheid Diensten Voeding: Ter Beke Textiel: De Witte Lietaer Textiel: Utexbel Logistiek: Essers Beeldweergave: Barco Beeldcaptatie: Agfa Graphics Consulting: Idea Consult Software ontwikkeling: Agfa Health Care 32

33 Strategische tendenzen - Grote klantgerichtheid: nadruk op dienstverlening - Spreiden van waardeketen - Upgraden van activiteiten 33

34 Porter: Waardeketen 34

35 - Basismechanismen - Offshoring en automatisering - Outsourcing - Technology sourcing - Nadruk op dienstverlening 35

36 Conclusies Twee duidelijk verschillende mechanismen merkbaar om concurrentiële positie te kunnen behouden: 1) Kennisintensieve/hoogtechnologische sectoren: focus op enkele niches waarin men unieke kennis binnenshuis beschikbaar heeft 2) Niet-kennisintensieve/laagtechnologische sectoren: uitbreiding van activiteiten naar segmenten met hogere TW + uitbreiding naar diensten 36

37 Handicaps -Gebrek aan geschikt personeel -Flexibele tijdsregeling -Administratieve lasten -Conservatieve vakbondswerking -Hoge loonwig 37

38 Vijf paradoxen

39 Vijf paradoxen Belgie heeft een grote beschikbaarheid aan menselijk kapitaal. De aanwending ervan vindt men echter niet terug in de exportstructuur. Belgie scoort goed in tal van technologische sectoren waar weinig lokale economische activiteit aanwezig is. Belgie heeft een lage ondernemerschapsgraad maar blijft rond the EU gemiddelde groeien in BBP. Belgie is een van de meest open economieën in de wereld maar heeft zelf weinig grote multinationale ondernemingen. Belgie heeft een van de grootste overheidssectoren in de wereld maar scoort slecht inzake effectiviteit en efficientie van overheidsdiensten en regulering. 39