TERREINBEGRAZING MET SCHAPEN. Het belang van correcte vergoeding voor terreinbeheer met schapen

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "TERREINBEGRAZING MET SCHAPEN. Het belang van correcte vergoeding voor terreinbeheer met schapen"

Elke Jonker
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 TERREINBEGRAZING MET SCHAPEN Het belang van correcte vergoeding voor terreinbeheer met schapen

2 Inleiding Technische brochure Terreinbegrazing met schapen Schapenbestand in Vlaanderen Wettelijke verplichtingen voor het houden van schapen Premies en subsidies Onderhoud van schapen Begrazing voor derden 2

verplichtingen voor het houden van schapen Premies

3 Begrazing voor derden - Inleiding Begrazing voor derden Kosten bepalende factoren bij begrazing voor derden Opbrengsten en kosten Factoren die de rendabiliteit beïnvloeden Rendabiliteit in de gangbare schapenhouderij Rendabiliteit van schapenhouderij onder beheerssituaties Impact van de rassenkeuze Impact van het beheerssysteem Berekening van de beheersvergoeding Welk besluit kunnen we hieruit trekken 3

schapenhouderij Rendabiliteit van schapenhouderij onder beheerssituaties Impact van de rassenkeuze

4 Begrazing voor derden - Kosten bepalende factoren Kosten bepalende factoren bij begrazing voor derden Verschillende soorten begrazing Standbeweiding Gestuurde begrazing Druk- of stootbegrazing Zomerbegrazing Winterbegrazing Permanente begrazing Bron : Brochure Op weg naar landschapsbeheer met schapen 4

Gestuurde begrazing Druk- of stootbegrazing Zomerbegrazing Winterbegrazing

5 Begrazing voor derden - Kosten bepalende factoren Keuze van de afsluiting Afhankelijk van het terrein en het doel van het inzetten van schapen Vaste afsluitingen Flexibele - verplaatsbare rasters Zonder raster door middel van herderen Begrazingsintensiteit Begrazingsplan 5

van schapen Vaste afsluitingen Flexibele - verplaatsbare rasters

6 Begrazing voor derden - Opbrengsten en Kosten Opbrengsten en Kosten Uitgaande van een schapenhouder: Waar 1 VAK nodig is voor 300 à 400 ooien (hulp in aflammerseizoen) Die een werkdag heeft van 8 tot 10 uren Die 24 op 24 uur beschikbaar En een arbeidsinkomen (*) ambieert van /jaar Moet een inkomen van 90 tot 100 per ooi genereren. Dit komt neer op 10 tot 12 bruto per arbeidsuur (*) Arbeidsinkomen = inkomsten (vaste & variabele kosten) zonder kost voor zijn eigen arbeid 6

een arbeidsinkomen (*) ambieert van 35.000 /jaar Moet een inkomen van 90 tot 100 per ooi genereren.

7 Begrazing voor derden - Opbrengsten en Kosten Opbrengsten Gangbare schapenhouderij A) Lammeren (150 stuks/100 ooien) B) Reform ooien (15 stuks/100 ooien) C) Wol (350 kg/100 ooien) Geschatte bruto opbrengst per ooi A) 42 kg X 0,95 X 2,25 /kg X 1,5 lam = 134,66 /ooi B) 40 /stuk X 0,15 stuks = 6,00 /ooi C) 0,7 /kg X 3,5 kg = 2,45 /ooi Toeslagrechten =??? /ooi Totaal opbrengst =143,11 /ooi Bron: A. Tylleman & A. Calus Handleiding ter bepaling van de beheersvergoeding 7

2,25 /kg X 1,5 lam = 134,66 /ooi B) 40 /stuk X 0,15 stuks = 6,00 /ooi C) 0,7 /kg X 3,5 kg = 2,45 /ooi Toeslagrechten

8 Begrazing voor derden - Opbrengsten en Kosten Kosten Geraamde kosten in de gangbare schapenhouderij Huisvesting 10 à 30 /ooi Voeder (ooi + 1,7 lam) 103 /ooi Strooisel 3 /ooi Gezondheidszorg 10 /ooi FAVV/Sanitel/DGZ/Rendac 3 /ooi Aanhangwagen 1 /ooi Klein materieel 9 /ooi Onderhoud & herstellingen 3 /ooi Intresten 10 /ooi Diverse (Water, elektriciteit, ) 10 à 20 /ooi Totaal 162 à 192 /ooi Bron: A. Tylleman & A. Calus Handleiding ter bepaling van de beheersvergoeding 8

Aanhangwagen 1 /ooi Klein materieel 9 /ooi Onderhoud & herstellingen 3 /ooi Intresten 10 /ooi Diverse (Water,

9 Begrazing voor derden - Opbrengsten en Kosten Opbrengsten kosten Opbrengsten (zonder toeslagrechten) 143,11 /ooi Kosten 162 à 192 /ooi Bedrijfsinkomen -18,89 à -48,89 /ooi 9

10 Begrazing voor derden - Factoren die de rendabiliteit beïnvloeden Factoren die de rendabiliteit beïnvloeden (uitgaande van een kudde van 100 ooien) 1% + of - vervanging 0,57 /ooi 1% + of - dracht 1,07 /ooi 1% + of - lamsterfte rond de geboorte 1,36 /ooi 1% + of - lamsterfte op jaarbasis 0,67 /ooi 1% + of - uitval volwassen dieren 0,67 /ooi 10 gram + of - groei: Algemeen 1,74 /ooi Zoogperiode 0,74 /ooi Na spenen 1,00 /ooi Worpgrootte + of - 0,1 lam 5,45 à 7,06 /ooi Verkoopprijs lam + of - 0,1 5,50 /ooi Bron: A. Tylleman & A. Calus Handleiding ter bepaling van de beheersvergoeding 10

0,67 /ooi 1% + of - uitval volwassen dieren 0,67 /ooi 10 gram + of - groei: Algemeen 1,74 /ooi Zoogperiode 0,74 /ooi Na spenen 1,00 /ooi

11 Begrazing voor derden - Factoren die de rendabiliteit beïnvloeden De belangrijkste factoren die de rendabiliteit bepalen zijn: Worpgrootte Groei Verkoopprijs Bevleesdheid van het lam (+/- 1 /kg) Afzetgewicht Tijdstip 11

rendabiliteit bepalen zijn: Worpgrootte Groei

12 Begrazing voor derden - Rendabiliteit in de gangbare schapenhouderij Rendabiliteit in de gangbare schapenhouderij In de gangbare schapenhouderij word de keuze gemaakt voor: Dieren met hoge vruchtbaarheid Dieren met een gemiddelde tot goede bevleesdheid En voor lage investeringslast voor gebouwen Bv: +0,2 lammeren/ooi & +0,1 /kg AI + 16 à 18 /ooi & lage investeringslasten voor gebouwen leiden + 25 à 30 /ooi Voor 1 VAK met 400 ooien tot Leefbaarheid? 12

goede bevleesdheid En voor lage investeringslast voor gebouwen Bv: +0,2 lammeren/ooi & +0,1 /kg AI + 16 à 18 /ooi &

13 Begrazing voor derden - Rendabiliteit van schapenhouderij onder beheerssituaties Rendabiliteit van schapenhouderij onder beheerssituaties Keuze ras afhankelijk van beheersdoeleinden Vegetatie kwaliteit Beendergestel Vaak wordt oude inlandse schapenrassen ingezet Ardense Voskop Houtlander Kempische schaap Vlaams kuddeschaap Vlaams schaap Bron: ADLO Brochure 44 Schapen- en geitenrassen: Deel 1 Met uitsterven bedreigde rassen 13

Beendergestel Vaak wordt oude inlandse schapenrassen ingezet Ardense Voskop Houtlander Kempische schaap

14 Begrazing voor derden - Rendabiliteit van schapenhouderij onder beheerssituaties Aandachtspunten van schapenhouderij onder beheerssituaties Conditie + Stress = Vruchtbaarheid Oude rassen + voederkwaliteit = Slachtkwaliteit Voederkwaliteit => gewicht = Correctie vorderingen (+1 kg levend gewicht = +/- 8 kg krachtvoeder) Aandachtspunten voor het berekenen van een billijke vergoeding voor schapenhouderij onder beheerssituaties Minimum AI tussen 85 à 100 /ooi Rekening houdende met # rassenkeuze, worpgrootte en slachtkwaliteit t.o.v. de gangbare schapenhouderij 14

levend gewicht = +/- 8 kg krachtvoeder) Aandachtspunten voor het berekenen van een billijke vergoeding voor schapenhouderij onder

15 Begrazing voor derden - Impact van de rassenkeuze Impact van de rassenkeuze Klassieke schapenhouderij Worpindex van 1,5 & verkoopprijs 2,25 /kg AI -7,75 /ooi Klassieke schapenhouderij geoptimaliseerd Worpindex van 1,7 & verkoopprijs 2,50 /kg AI +17,00 /ooi Suffolk (vroeger veel gebruikt als herdersras) Worpindex van 1,3 & verkoopprijs 2,50 /kg AI +5,00 /ooi Swifter Worpindex van 1,7 & verkoopprijs 2,00 /kg AI -10,50 /ooi Swifter Worpindex van 2,0 & verkoopprijs 2,00 /kg AI +6,00 /ooi Bron: A. Tylleman & A. Calus Handleiding ter bepaling van de beheersvergoeding 15

gebruikt als herdersras) Worpindex van 1,3 & verkoopprijs 2,50 /kg AI +5,00 /ooi Swifter Worpindex van 1,7 & verkoopprijs 2,00 /kg AI -10,50

16 Begrazing voor derden - Impact van de rassenkeuze Bedenkingen Toeslagrechten (TR) kunnen het AI aanzienlijk verhogen Opstart nieuwe kudde geen TR Mestdecreet Bij begrazing in natuurgebieden geen bedrijfs-ner s nodig Tijdens duur van overeenkomst Ganse jaar in natuurgebied Oude rassen Vruchtbaarheid Slachtkwaliteit & bevleesdheid 16

begrazing in natuurgebieden geen bedrijfs-ner s nodig Tijdens duur van overeenkomst

17 Begrazing voor derden - Impact van de rassenkeuze Voorbeelden van AI/ooi Worpindex Prijs /kg 1,5 1,75 2 2,25 2,5 1, ,25-43,5-29, , ,25-32,5-18,75-5 1, ,25-21,5-7,25 6 1, ,25-10,5 3, , ,25 0,5 14, , ,25 11,5 25, ,3-5 8,75 22,5 36,25 50 Bron: A. Tylleman & A. Calus Handleiding ter bepaling van de beheersvergoeding 17

-35,25-21,5-7,25 6 1,7-38 -24,25-10,5 3,25 17 1,9-27 -13,25 0,5 14,25 28 2,1-16 -2,25 11,5

18 Begrazing voor derden Impact van het beheerssysteem Impact van het beheerssysteem Jaar rond begrazing Herderen (mrt okt) + bedrijf (dec feb) Druk of stoot begrazing (apr nov) + bedrijf (dec mrt) Jaar rond beheer (35 dagen lammerperiode) Zomerbegrazing (apr nov) + bedrijf (dec mrt) Najaarsbegrazing (juli dec) + bedrijf (jan juni) Winterbegrazing (juli feb) +bedrijf (mrt juni) 18

(dec mrt) Jaar rond beheer (35 dagen lammerperiode) Zomerbegrazing (apr nov) + bedrijf (dec

19 Begrazing voor derden Impact van het beheerssysteem Voederkosten in verschillende beheerssystemen Beheerssysteem Voederkost Winst t.o.v. klassieke houderij klassieke houderij (referentie) Herderen Stootbegrazing Jaar rond begrazing Zomerbegrazing Najaarsbegrazing Winterbegrazing Bron: A. Tylleman & A. Calus Handleiding ter bepaling van de beheersvergoeding 19

klassieke houderij klassieke houderij (referentie) 103 0 Herderen 88 15 Stootbegrazing 69 34 Jaar

20 Begrazing voor derden Impact van het beheerssysteem Opmerkingen bij voederkosten in de # beheerssystemen 10 tot 60 besparing op voederkost Correctie voedering conditie verlies Vb: 10 kg gewichtsverlies 60 tot 100 kg krachtvoeder 0,33 /kg krachtvoeder 22 tot 33 besparing voederkost? Biologisch productiesysteem (ha-premie) Grasland 450/150/120 /ha (1 ste -2 de / 3 de tot 5 de / +6 de jaar) Premies genetische diversiteit (oude rassen) 25 /ooi/jaar 20

krachtvoeder 0,33 /kg krachtvoeder 22 tot 33 besparing voederkost?

21 Begrazing voor derden Berekening van de beheersvergoeding Berekening van de beheersvergoeding Doel Beheersdoelstelling prioritair Leefbaar inkomen schapenhouder even belangrijk (350 ooien AI à 100 /ooi) 21

22 Begrazing voor derden Berekening van de beheersvergoeding Basisvragen om tot een billijke beheersvergoeding te komen Welk type van schaap is nodig Verwachte worpgrootte (WG) Verwachte verkoopprijs (VP) Verwachte verliezen of uitval (roofvogels, vossen, ) Winst op voederkost Correctie voederkost (conditie) Premies genetische diversiteit Toeslagrechten # afhankelijk van de referentie jaren Premies biologische landbouw 22

23 Begrazing voor derden Voorbeelden berekening beheersvergoeding Enkele voorbeelden van berekeningen beheersvergoedingen Voorbeeld 1: beheerssituatie Vegetatie: schrale omstandigheden Type oud ras Verwachte worpgrootte 1,1 lam/ooi Verwachte verkoopprijs 1,5 /kg -71 /ooi Jaar rond begrazing Winst op voederkost 60 /ooi Premies genetische diversiteit 25 /ooi 14 /ooi Billijke vergoeding (100 /ooi) 86 /ooi/jaar 23

24 Begrazing voor derden Voorbeelden berekening beheersvergoeding Voorbeeld 2: herderen op het platteland Vegetatie: normale omstandigheden Type Suffolk Verwachte worpgrootte 1,3 lam/ooi Verwachte verkoopprijs 2,5 /kg -5 /ooi Jaar rond begrazing Winst op voederkost 15 /ooi Premies genetische diversiteit 0 /ooi 10 /ooi Billijke vergoeding (100 /ooi) 90 /ooi/jaar 24

25 Begrazing voor derden Voorbeelden berekening beheersvergoeding Voorbeeld 2: Dijkbeheer of zomerbegrazing Vegetatie: normale omstandigheden Type Swifters Verwachte worpgrootte 1,7 lam/ooi Verwachte verkoopprijs 2,25 /kg +3,25 /ooi Jaar rond begrazing Winst op voederkost 31 /ooi Premies genetische diversiteit 0 /ooi 34,25 /ooi Billijke vergoeding (100 /ooi) 65,75 /ooi/jaar 25

26 Begrazing voor derden Besluit Besluit Algemeen Puur natuur en de meest duurzame beheersvorm Toeristisch aantrekkelijk Vaak van cultuur historische belang Beheerder moet afweging maken Gestelde beheersdoelen Beschikbare middelen Bedrijfsmanagement Duurzaam Billijke vergoeding 26

27 Contact gegevens Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Voorlichting en Vorming Koningin Astridlaan 50 bus Hasselt Tel GSM jan.eskens@lv.vlaanderen.be 27

Vergelijkbare documenten

Inhoud. Landschapsbegrazing. Optimalisatie van landschapsbeheer met schapen: Schapen en herder. 3 factoren: Vegetatie. Dieren.

Inhoud. Landschapsbegrazing. Optimalisatie van landschapsbeheer met schapen: Schapen en herder. 3 factoren: Vegetatie. Dieren. Optimalisatie van landschapsbeheer met schapen: Schapen en herder Bert Driessen Katholieke Hogeschool Kempen bert.driessen@khk.be Inhoud Schapen Functie Begrazingsfactoren De herder Begrazingsbegrippen