Inhoud. Landschapsbegrazing. Optimalisatie van landschapsbeheer met schapen: Schapen en herder. 3 factoren: Vegetatie. Dieren.

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoud. Landschapsbegrazing. Optimalisatie van landschapsbeheer met schapen: Schapen en herder. 3 factoren: Vegetatie. Dieren."

Gerda Bogaert
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Optimalisatie van landschapsbeheer met schapen: Schapen en herder Bert Driessen Katholieke Hogeschool Kempen Inhoud Schapen Functie Begrazingsfactoren De herder Begrazingsbegrippen en technieken en welzijn Wettelijke verplichtingen PR Werk Rendabiliteit Enquêtes Conclusies Landschapsbegrazing 3 factoren: Vegetatie Dieren Management/herder 1

be Inhoud Schapen Functie Begrazingsfactoren De herder Begrazingsbegrippen en technieken

2 1. De dieren: schapen Vandaag: Vleesproductie Stamboek Melkproductie Landschapsbegrazing Vandaag in Vlaanderen Provincie Aantal beslagen Totaal aantal schapen Aantal ooien Antwerpen Vl-Brabant W-Brabant W-Vlaanderen O-Vlaanderen Limburg Vlaanderen Henegouwen Luik Luxemburg Namen Wallonië Begrazingsresultaat X Genetica Geslacht Kuddegedrag Morfologie Begrazingsresultaat * Conditie en hongergevoel Soort vegetatie Sociale rangorde Leergedrag Dierenwelzijn Dagritme Predatoren * Driessen en Geers, Landschapsbegrazing met schapen. Natuur.focus, december. 2

806 Henegouwen 1.808 16.860 13.284 Luik 1.603 18.562 14.261 Luxemburg 948 15.338 12.963 Namen 1.440 15.918 12.382 Wallonië 5.799 66.678 52.

3 Conservering van zeldzame lokale schapenrassen? Belgische schapenrassen 3000 Aantal schapen ARDENSE VOSKOP ENTRE-SAMBRE-ET-MEUSE HOUTLANDSCHAAP KEMPENS SCHAAP LAKENS SCHAAP MERGELLANDSCHAAP VLAAMS KUDDESCHAAP VLAAMS SCHAAP Jaartal 2. De herder Nu Vroeger Gronden om schapen te onderhouden Schapen om gronden te onderhouden Begrazingstechnieken en - begrippen Standbeweiding Gestuurde begrazing Druk- of stootbegrazing Zomerbegrazing Winterbegrazing: afgrazen na zaadzetting Jaarrondbegrazing Begrazingsplan 3

SCHAAP MERGELLANDSCHAAP VLAAMS KUDDESCHAAP VLAAMS SCHAAP 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2008 Jaartal 2.

4 en -welzijn Ontworming Vaccinatie (tegen blauwtong) Klauwgezondheid Myiasis Zwoegerziekte Nutritionele tekorten Lammerseizoen Conditie van de dieren Beschutting/hittestress Wettelijke verplichtingen Landbouwhuisdieren! Registratie en identificatie dieren Registratie van alle bewegingen Registratie vervoermiddel Registratie van reiniging en ontsmetting veewagen Transport: getuigschrift van vakbekwaamheid 15 december inventarisatie Diergeneesmiddelenregister Beschutting Nutriëntenemissierechten Milieuvergunningsplicht Verplichte financiële bijdragen => Administratie PR Geven van informatie tijdens het uitvoeren van begrazingsprojecten Organisatie lammetjesdagen Organisatie wolscheerfeest 4

Registratie en identificatie dieren Registratie van alle bewegingen Registratie vervoermiddel Registratie van reiniging en ontsmetting veewagen Transport: getuigschrift van

5 Werk Begrazing Flexinetten Hoeden Transport van dieren Voederwinning Winterstalling Dieren: ontwormen, vaccinaties, scheren Lammerseizoen Administratie PR Rendabiliteit Inkomsten/uitgaven? offertes Economische studie (2007): Verdeling van de inkomsten 1% 65% 28% 1% 5% 0% Verkoop dieren Verkoop wol Toeslagrechten Subsidie zeldzame rassen Beheervergoeding Andere inkomsten Economische studie Verdeling van de uitgaven 10% 5% 2% 14% 0% 39% 26% 4% Aankoop dieren Voederkosten Lonen Wettelijke kosten Gebouwen Werktuigen Andere uitgaven 5

offertes Economische studie (2007): Verdeling van de inkomsten 1% 65% 28% 1% 5% 0% Verkoop dieren Verkoop wol Toeslagrechten Subsidie

6 Economische studie Overzicht van de bedrijven 400 Andere inkomsten Uitgaven en inkomsten per 0 schaap (euro) Beheervergoeding Subsidie zeldzame rassen Toeslagrechten Verkoop w ol Verkoop dieren Andere uitgaven Werktuigen Gebouw en Wettelijke kosten -100 Lonen -200 Voederkosten Aankoop dieren -300 Bedrijf 1 Bedrijf 2 Bedrijf 3 Bedrijf 4 Bedrijf 5 Gemiddeld Economische studie Invloed van beheervergoeding 200,00 150,00 100,00 50,00 0,00 Financiële -50,00 opbrengst (euro) -100,00-150,00-200,00-250,00-300,00 Eindbalans met beheervergoeding Endbalans zonder beheervergoeding Bedrijf 1 Bedrijf 2 Bedrijf 3 Bedrijf 4 Bedrijf 5 Gemiddeld 3,93 144,38 174,99 62,71 88,82 94,96 3,93 38,10-41,01 4,37-231,18-45,16 Economische studie Zeldzaam ras Gemiddelde per schaap *350 Modern ras Gemiddelde per schaap *350 Uitgaven Voederkosten Lonen Wettelijke kosten Gebouwen Werktuigen Andere uitgaven Inkomsten Verkoop dieren Wol Toeslagrechten Zeldzaam ras Beheervergoeding Andere inkomsten Eindbalans

van beheervergoeding 200,00 150,00 100,00 50,00 0,00 Financiële -50,00 opbrengst (euro) -100,00-150,00-200,00-250,00-300,00 Eindbalans met beheervergoeding Endbalans zonder beheervergoeding Bedrijf 1

7 Enquête schapenhouders Landschapsbegrazing Heeft u al ervaring met begrazingsprojecten? (ja) Hoofdberoep: 40% Nevenberoep: 41% Hobby: 32% Zou u aan begrazingsprojecten willen meewerken? (ja) Hoofdberoep: 70% Nevenberoep: 91% Hobby: 63% Bent u bereid om uw dieren(meerkeuzevraag) Antwoord Vast raster te plaatsen Verplaatsbaar raster Herderen continu Hoofdberoep: 80% 30% 0% Nevenberoep: 76% 59% 18% Hobby: 68% 58% 16% Enquête schapenhouders Herderen Bent u bereid om een opleiding herderen te volgen? Antwoord Ja Neen Neutraal Hoofdberoep: 20% 60% 20% Nevenberoep: 41% 44% 18% Hobby: 32% 63% 5% Zou u voor de opleiding een getuigschrift willen ontvangen? Antwoord Ja Neen Neutraal Hoofdberoep: 20% 50% 30% Nevenberoep: 41% 41% 18% Hobby: 42% 26% 32% Bent u bereid om samen te werken met andere collega's? Antwoord Ja Neen Neutraal Hoofdberoep: 40% 60% 0% Nevenberoep: 52% 33% 15% Hobby: 58% 26% 16% Enquête schapenhouders Bent u geïnteresseerd om vlees van lammeren/schapen die in natuurgebieden hebben gegraasd, onder een apart label, zoals "natuurvlees te vermarkten Antwoord Ja Neen Neutraal Hoofdberoep: 30% 50% 20% Nevenberoep: 76% 15% 9% Hobby: 63% 37% 0% 7

Nevenberoep: 76% 59% 18% Hobby: 68% 58% 16% Enquête schapenhouders Herderen Bent u bereid om een opleiding herderen te volgen?

8 Enquête terreinbeheerders Schapenrassen: Financieel Zeldzame Grond gratis ter schapenrassen (64%) beschikking (46,7%) 10% geen idee welke Contracten van 1 à 2 ras euro Enquête terreinbeheerders Verantwoordelijkheden 70,0% 60,0% percentage 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% terreineigenaar terreinbeheerder schapenhouder nonprofitorganisatie andere kosten constructies 33,0% 30,9% 18,6% 8,2% 9,3% onderhoud constructies 26,8% 35,1% 24,7% 8,2% 5,2% bouw constructies 27,3% 35,4% 21,2% 8,1% 8,1% administratie 6,2% 19,8% 61,7% 8,6% 3,7% controle+verzorging schapen 18,6% 66,3% 10,5% 4,7% Conclusies Gedreven Offertes Begrazingstechnieken Dierenwelzijn Vegetatie Onderwaardering Herder Wettelijke verplichtingen Bescheiden vergoeding Administratie Hard en veel werken 8

constructies 33,0% 30,9% 18,6% 8,2% 9,3% onderhoud constructies 26,8% 35,1% 24,7% 8,2% 5,2% bouw constructies 27,3% 35,4% 21,2% 8,1% 8,1% administratie 6,2% 19,8% 61,7% 8,6% 3,7%

9 En wat hebben wij vandaag geleerd? Landschapsbegrazing heeft alle troeven om door te breken. Dat herderen of landschapsbegrazing ondergewaardeerd wordt. Dat er expertise noodzakelijk is: Dieren: diergezondheid en dierenwelzijn Vegetatie: mate van begrazing Wetgeving Financiële aspect is een knelpunt: na verloop van jaren verschuiving naar andere bedrijfstakken. Knelpunt: landschapsbegrazing vanuit dierlijk of vegetatief standpunt Bestellen boek: Bedankt 9

Dat er expertise noodzakelijk is: Dieren: diergezondheid en dierenwelzijn Vegetatie: mate van begrazing Wetgeving

Vergelijkbare documenten

Schapenbegrazing: noodzaak aan expertise! Bert Driessen Groep Dier&Welzijn KU Leuven Thomas More

Schapenbegrazing: noodzaak aan expertise! Bert Driessen Groep Dier&Welzijn KU Leuven Thomas More Gebaseerd op www.diereninformatie.be 2 Expertise? 3 Inhoud Schapen o o Functie schapenhouderij Begrazingsfactoren