Vaarzenmastitis verbeter de rentabiliteit van de next generation. Sofie Piepers, DVM, PhD. M-team UGent

Transcriptie

1 Vaarzenmastitis verbeter de rentabiliteit van de next generation Sofie Piepers, DVM, PhD

2 Vaarzenmastitis Intramammaire infecties vóór kalven Gevolgen na kalven: Klinische mastitis Subklinische mastitis Niet-functionele kwartieren

3 Voorkomen & oorzaken Klinische mastitis Barkema et al., 1998

4 Voorkomen & oorzaken Subklinische mastitis De Vliegher et al., 2001

5 Voorkomen & oorzaken Klinische mastitis Major pathogenen Piepers et al., 2010

6 Voorkomen & oorzaken Subklinische mastitis De Vliegher et al., 2012; McDougall et al., 2008

7 Percentage Voorkomen & oorzaken Vaarzen Koeien De Visscher et al., in progress

8 Impact Cellen/ml x 1000 Subklinische mastitis cellen/ml in vroege lactatie cellen/ml in vroege lactatie Lactatie (dagen gekalfd) Vroeg celgetal De Vliegher et al., 2004

9 Impact Kg melk per dag Subklinische mastitis cellen/ml in vroege lactatie cellen/ml in vroege lactatie 0 15 Lactatie (dagen gekalfd) Vroeg celgetal De Vliegher et al., 2005

10 Impact Cellen (x 1000)/ml Subklinische mastitis IMI major pathogeen in vroege lactatie IMI CNS in vroege lactatie Niet-geïnfecteerd in vroege lactatie 50 Piepers et al., Vroege IMI Lactatie (dagen gekalfd)

11 Impact Kg melk per dag IMI CNS in vroege lactatie Subklinische mastitis Niet-geïnfecteerd in vroege lactatie IMI major pathogeen in vroege lactatie 0 14 Vroege IMI Lactatie (dagen gekalfd) Piepers et al., 2010

12 Diagnose > 10% van de vaarzen maakt klinische uierontsteking door in eerste 30 dagen na kalven. > 15% van de vaarzen heeft celgetal > cellen/ml op eerste MPR-uitslag na kalven.

13 Diagnose Klinische mastitis: Datum Koenummer Kwartierpositie (Laatste kalfdatum) (Pariteit) Via MPR

14 Diagnose PARITEIT LACTATIESTADIUM SOORT BACTERIE 1 ste 2 de > 2 de Vroeg Midden Laat Omgeving Koe Koe 556 x x x (Gram. -) Koe 504 x x Koe 447 x x Koe 503 x x Koe 592 x x Koe 633 x x Koe 495 x x Koe 576 x x x (Gram. +) Koe 644 x x x (Gram. +) Koe 625 x x Koe 542 x x x (Gram. -) Koe 586 x x Koe 643 x x x (Gram. -) Koe 644 x x x (Gram. +) Koe 660 x x x (Gram. +) Koe 631 x x Koe 656 x x x (Gram. -) Koe 667 x x x (Gram. -) Klinische mastitis

15 Diagnose Subklinische mastitis Celgetalinformatie Groep aantal gemiddeld aantal aantal aantal verh melkgevend celgetal verhoogd nieuw na afkalven Vaarzen de kalfs Oudere < 60 dgn dgn dgn dgn > 305 dgn Bedrijf (43%) 23 (17%) 5 (45%)

16 Percentage Diagnose 9/28 = 32,1% /1 1/1 Subklinische mastitis /2 1/ /3 1/3 2/ /7 0/1 0/1 jun/13 aug/13 okt/13 nov/13 dec/13 jan/14 feb/14 mrt/14 mei/14 jun/14

17 Diagnose Subklinische mastitis

18 Diagnose Subklinische mastitis

19 x 1000 cellen/ml Diagnose Subklinische mastitis < 100 dagen gekalfd 100 tot 200 dagen gekalfd 200 dagen gekalfd

20 10-punten programma 2 basisprincipes ook van toepassing voor vaarzen: Nieuwe infecties voorkomen: Beperken verspreiding Verminderen infectiedruk/blootstelling Optimaliseren immuniteit Bestaande infecties in duur verkorten: Optimaliseren immuniteit Behandelen

21 1. Verbeteren uiergezondheid Lagere infectiedruk op bedrijfsniveau Minder spreiding van mastitisverwekkers Verspreiding

22 Odds ratio IMI major pathogenen 1. Verbeteren uiergezondheid 7 Tankmelkcelgetal Verspreiding > cellen/ml cellen/ml Piepers et al., 2011

23 Odds ratio IMI major pathogenen 1. Verbeteren uiergezondheid 6 Contact melkgevende koeien Verspreiding Piepers et al., 2011 Contact met lacterende koeien Geen contact met lacterende koeien

24 2. Vermijden onderling zuigen Verspreiding

25 2. Vermijden onderling zuigen

26 3. Bestrijden vliegen Verspreiding

27 3. Bestrijden vliegen Verspreiding

28 Odds ratio IMI major pathogenen 3. Bestrijden vliegen 6 Vliegenbestrijding Verspreiding Effectief Niet effectief Piepers et al., 2011

29 4. Optimaliseren hygiëne Infectiedruk

30 4. Optimaliseren hygiëne Infectiedruk

31 4. Optimaliseren hygiëne Infectiedruk

32 Odds ratio IMI Strep. uberis 4. Optimaliseren hygiëne 6 Hygiëne huisvesting Infectiedruk Piepers et al., 2011 Slechte hygiëne Aanvaardbare hygiëne

33 5. Vit. & min. tekorten vermijden Uiergezondheid Immuniteit Klinisch Subklinisch Vitamine E +/- + + Selenium - Organisch Anorganisch Koper + +/0 + Zink +/0 Vitamine A/ β-caroteen 0 +/0 + Heinrichs et al., 2009

34 % apoptotische neutrofielen 5. Vit. & min. tekorten vermijden Ondermaatse weerstand 30 Supplementatie vitaminen & mineralen Geen supplementatie Supplementatie Optimale weerstand 0 Bloed na kalven Melk na kalven Piepers et al., 2009

35 % apoptotische neutrofielen 5. Vit. & min. tekorten vermijden Ondermaatse weerstand 25 Supplementatie vitaminen & mineralen Laag Se-gehalte Hoog Se-gehalte Optimale weerstand 0 Bloed na kalven Melk na kalven Piepers et al., 2009

36 6. NEB voorkomen

37 7. Voorkomen uieroedeem Weerstand

38 Odds ratio IMI Staphylcoccus aureus 7. Voorkomen uieroedeem 6 Uieroedeem Weerstand Geen uieroedeem Matig tot uitgesproken uieroedeem Piepers et al., 2011

39 7. Voorkomen uieroedeem Risicofactoren Koe-afhankelijke factoren: Leeftijd bij kalven Seizoen van kalven Schofthoogte bij kalven Melkproductie Geslacht van het kalf Gewicht van het kalf Weerstand

40 7. Voorkomen uieroedeem Risicofactoren Rantsoen: Energie-opname voor kalven Verlies aan lichaamsconditie Negatieve energiebalans Natrium- en kaliumopname Weerstand

41 7. Voorkomen uieroedeem Mogelijke behandelingen Voldoende bewegingsruimte voorzien Masseren van de uier Afspuiten met koud water Melken voor kalven Toedienen van diuretica Weerstand

42 7. Voorkomen uieroedeem Weerstand

43 8. Beperken stress Weerstand Contact met melkgevende dieren voorkomen: Direct: overdracht van mastitisverwekkers Indirect: stress door competitie met oudere koeien

44 Odds ratio IMI major pathogenen 8. Beperken stress 6 Contact melkgevende koeien Weerstand Piepers et al., 2011 Contact met lacterende koeien Geen contact met lacterende koeien

45 Odds ratio SCC > cellen/ml 8. Beperken stress 6 Verplaatsen naar beperkte ruimte Weerstand Op enkele maanden voor kalven Op dag van kalven Svensson et al., 2006

46 Odds ratio SCC > cellen/ml 8. Beperken stress 3 Dwangmaatregelen tijdens het melken Weerstand 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Svensson et al., 2006 Niets Melkbeugel Optrekken poot Neusknijper

47 9. Gebruik in/externe sealer Weerstand Open kwartieren Cultuur-pos. kwartieren Krömker and Friedrich, 2009

48 Relatief risico IMI Streptococcus uberis 9. Gebruik in/externe sealer 1,2 Interne sealer Weerstand 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 Controle Interne sealer Parker et al., 2008

49 Relatief risico klinische mastitis 9. Gebruik in/externe sealer 1,2 Interne sealer Weerstand 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 Controle Interne sealer Parker et al., 2008

50 % kwartieren 9. Gebruik in/externe sealer Alle IMI Externe sealer IMI met major pathogenen Weerstand Controle Externe sealer

51 10. Prepartum behandelen Idee: vaarzen voor de eerste kalving met antimicrobiële middelen behandelen intramammaire infecties bij kalven klinische uierontstekingen na kalven lager celgetal doorheen eerste lactatie melkproductie doorheen eerste lactatie

52 10. Prepartum behandelen Algemeen: intramammaire infecties Positieve invloed op prestaties eerste lactatie eerder beperkt Voorwaarden: Duidelijk vaarzenmastitisprobleem aangetoond Implementeren van specifieke preventiemaatregelen Tijdelijke maatregel Melk testen op residuen

53 Conclusies Een meerderheid van de vaarzen kalft met een intramammaire infectie. De meeste van deze infecties worden veroorzaakt door minder schadelijke bacteriën. Vaarzenmastitis is een bedrijfsspecifiek probleem.

54 Conclusies Diagnose kan gesteld worden op basis van: Patroon klinische uierontstekingen: Pariteit Lactatiestadium Celgetalgegevens: % vaarzen met verhoogd celgetal na kalven Gemiddeld celgetal vaarzen (liefst i.f.v. lactatiestadium)

55 Conclusies Aanpak van vaarzenmastitis bestaat uit: Altijd: Verminderen spreiding van bacteriën Verminderen infectiedruk/blootstelling Optimaliseren weerstand Uitzonderlijke gevallen: Behandelen met antimicrobiële middelen voor kalven

56