PUNTEN VAN BEHANDELING

Transcriptie

1 PUNTEN VAN BEHANDELING 1. Notulen van de vergaderingen van 11, 23 en 29 mei Ingekomen stukken Regeling van werkzaamheden... 4 a. Behandelvoorstellen presidium... 4 b. Vaststelling A-, B- en C-lijst C-stukken... 4 B.1 Kadernotitie Zorgvragers in de provincie Groningen (nummer 10/2007)... 5 A.1 Voorjaarsnota Algemene beschouwingen PvdA-fractie..6 Algemene beschouwingen CDA-fractie.13 Algemene beschouwingen SP-fractie 22 Algemene beschouwingen VVD-fractie.27 Algemene beschouwingen ChristenUnie-fractie..31 Algemene beschouwingen GroenLinks-fractie.35 Algemene beschouwingen PvhN-fractie 41 Algemene beschouwingen D66-fractie..45 Algemene beschouwingen PvdD-fractie 50 Antwoord van gedeputeerde Calon...51 Antwoord van gedeputeerde Bleker..57 Antwoord van gedeputeerde Slager..63 Antwoord van gedeputeerde Gerritsen.65 Antwoord van gedeputeerde Hollenga..68 Antwoord van gedeputeerde Mulder.70 Antwoord van de Voorzitter.73 Repliek van de PvdA-fractie.75 Repliek van de CDA-fractie..76 Repliek van de SP-fractie. 77 Repliek van de VVD-fractie..78 Repliek van de ChristenUnie-fractie...79 Repliek van de GroenLinks-fractie Repliek van de PvhN-fractie Repliek van de D66fractie 82 Repliek van de PvdD-fractie...83 A.2 Informatie over wijziging waterschapsreglementen... 86

2 2

3 PROVINCIALE STATEN VAN GRONINGEN VERGADERING VAN 27 JUNI 2007 Voorzitter: de heer J.G.M. Alders, commissaris der koningin Griffier: de heer J.M.C.A. Berkhout Aanwezig zijn 42 leden, te weten: J.G. Abbes (CDA), mevrouw S.M. Beckerman (SP), B.P.A. Blom (SP), P.H.R. Brouns (CDA), P.M. de Bruijne (PvdA), D. Bultje (PvdA), L.A. Dieters (PvdA), H.J. Flokstra (SP), mevrouw S.J.F. van der Graaf (ChristenUnie), W. Haasken (VVD), mevrouw A.A.H. Hazekamp (PvdD), J. Hilverts (ChristenUnie), M.J. Jager (CDA), mevrouw A.G. van Kleef-Schrör (CDA), S.J. Krajenbrink (CDA), H.J. Kruithof (VVD), E.J. Luitjens (VVD), mevrouw W.J. Mansveld (PvdA), mevrouw F. Mete (PvdA), H. van der Molen (SP), W.J. Moorlag (PvdA), mevrouw I.P.A. Mortiers (PvdA), M.L.J. Out (VVD), W. van der Ploeg (GroenLinks), R.D. Rijploeg, IJ.J. Rijzebol (CDA), R. Sangers (SP), mevrouw M.R. Schalij (PvdA), mevrouw K.R. Schraagen (VVD), mevrouw J. Siersema-Venema (GroenLinks), H.J.B. Spoeltman (PvdA), H. Staghouwer (ChristenUnie), mevrouw F. Stavast (GroenLinks), H.T. Stavenga (PvdA), R. Stevens (ChristenUnie), C. Swagerman (SP), mevrouw L. van der Tuin-Kuipers (CDA), mevrouw L. Veenstra (SP), J.W. Veluwenkamp (PvdA), P.G. de Vey Mestdagh (D66), mevrouw A.C.M. de Winter-Wijffels (CDA), T.J. Zanen (PvhN). Afwezig: F.A.M. Keurentjes (CDA). Aanwezige leden van het College van Gedeputeerde Staten: H. Bleker, M.A.E. Calon, J.C. Gerritsen, D.A. Hollenga, mevrouw C.A.M. Mulder, R.A.C. Slager Opening De VOORZITTER: De vergadering van Provinciale Staten is geopend en ik heet u allen van harte welkom. Ik heb berichten van verhindering ontvangen van de heren Keurentjes en Spoeltman. U ziet dat de inrichting van de zaal anders is dan gewoonlijk. Op de meeste plaatsen staat geen microfoon, maar er staan twee interruptiemicrofoons. Bij brief van 29 mei jl. bent u geïnformeerd dat in het presidium is besloten om bij wijze van experiment met interruptiemicrofoons te gaan werken. Er is sprake van een gemengd stelsel doordat de fractievoorzitters wel beschikken over een eigen microfoon en de overige leden niet. Zij moeten dus gebruik maken van de interruptiemicrofoons. Daarbij blijft gelden dat interrupties korte interventies zijn. We zullen vandaag bezien hoe dat functioneert. 1. Notulen van de vergaderingen van Provinciale Staten van 11, 23 en 29 mei 2007 Zonder beraadslaging of stemming worden de betreffende notulen vastgesteld. 2. Ingekomen stukken De VOORZITTER: Voorgesteld wordt de volgende stukken voor kennisgeving aan te nemen: a. Jaarverslag/-rekening SNN 2006 en de reactie van het College bij brief van 13 juni 2007, nr /24/A.7, ABJ b. Brief van de Raad voor cultuur en de Raad voor het Landelijk Gebied van 21 mei 2007 met het advies 'Van uitzonderlijke en universele betekenis'; c. Mail van de heer Enrico Martial, namens de President of the Assembly of Toscana, van 30 mei 2007 betreffende uitnodiging voor Forum of European Regional Assemblies op 13 september 2007 in Straatsburg; De VOORZITTER: De heer Zanen heeft mij een brief doen toekomen over welke brief ik graag in het presidium van gedachten wil wisselen. d. Brief van de Noordelijke Rekenkamer van 5 juni 2008 betreffende aankondiging en voorstel onderzoek naar toerisme en recreatie. Voorgesteld wordt het volgende stuk in handen te stellen van Gedeputeerde Staten ter afdoening: 3

4 e. Brief van de gemeenteraad van Pekela van 19 april 2007 betreffende motie openbaar vervoer voor schoolgaande jongeren zonder OV-kaart; f. Brief van de MBTB te Winschoten van 24 mei 2007 betreffende klachten over het in- en uitstappen van de trein op diverse stations lijn Groningen-Nieuweschans. De heer HILVERTS: Voorzitter, de ChristenUnie-fractie zou brief e. graag op de lijst van ingekomen stukken van de commissie Economie en Mobiliteit willen hebben. De VOORZITTER: Is dat dan inclusief het antwoord van het College? De heer HILVERTS: Dat is goed. De VOORZITTER: Dan doen we dat in die vorm. De heer SWAGERMAN: Voorzitter, mijn microfoon deed het even niet. Ik had dezelfde vraag willen stellen en dat geldt ook voor de tweede brief. Wij zouden ook die brief graag in de commissie Economie en Mobiliteit willen bespreken. De VOORZITTER: In beide gevallen inclusief het antwoord? De heer SWAGERMAN: Het zou heel mooi zijn als dat lukt. De VOORZITTER: Dan zullen beide brieven, voorzien van de antwoorden, aan de agenda van de betrokken commissie worden toegevoegd. Zonder beraadslaging of stemming worden de betreffende ingekomen stukken met inachtneming van de gemaakte opmerkingen voor kennisgeving aangenomen. 3. Regeling van werkzaamheden a. Behandelvoorstellen presidium De VOORZITTER: Normalerwijze stellen we de behandelvoorstellen van het presidium vast, maar dat doen we op 4 juli aanstaande. b. Vaststelling A-, B- en C-lijst. De VOORZITTER: Voor wat betreft de C-lijst zijn er twee wijzigingen die ik eerst met u zal doornemen. Over brief b van de C-lijst betreffende de Tweede Voortgangsrapportage Jeugdzorg hebben de fracties van het CDA en de SP opgemerkt geen aanleiding te zien om dit stuk te bespreken. Het blijft dus een C-stuk. Inzake de brief van GS van 26 april 2007, nr /17/A.9, RP, betreffende verzoek om principe-uitspraak over afwijking van het provinciaal beleid recreatiewoningen Lauwersoog, die eerst onder e. op de C-lijst stond, heeft de fractie van GroenLinks verzocht om de brief tot een bespreekstuk te verheffen. Voorgesteld wordt de brief toe te voegen aan de agenda van de vergadering van 4 juli aanstaande. Er is een verzoek binnengekomen van de fracties van de Partij van de Arbeid en de Partij voor het Noorden met betrekking tot de brief van GS van 4 juni 2007, nr /22/A.16, LGW, betreffende informatie over wijziging waterschapsreglementen die op de C-lijst onder g. stond. Gelet op het feit dat het overleg van het College met de waterschappen op 3 juli aanstaande plaatsvindt, kan verplaatsing naar de vergadering van 4 juli niet plaatsvinden, zodat de brief is toegevoegd aan de agenda van heden. De A-, B- en C-lijst wordt met inachtneming van de gedane voorstellen en de gemaakte opmerkingen zonder stemming of beraadslaging vastgesteld. 4. C-stukken De VOORZITTER: Voorgesteld wordt de volgende stukken voor kennisgeving aan te nemen: 4

5 a. Brief van GS van 26 april 2007, nr a/17/A.19, CW, betreffende Plan van aanpak bureau Jeugdzorg Groningen; b. Brief van 22 mei 2007, nr , CW, betreffende Tweede voortgangs-rapportage Jeugdzorg; c. Brief van GS van 30 mei 2007, nr /22/A.10, ABJ, over de brief van het IPO van 15 mei 2007 betreffende Voortgangsrapportage Vereniging IPO periode 1 januari - 1 mei; d. Brief van het OV-bureau van 26 april 2007 betreffende ontwerpbegroting 2008; e. Brief van GS van 20 maart 2007, nr /12/, MV, betreffende antwoord op schriftelijke vragen fractie GroenLinks m.b.t. Blik Recycling Nederland te Waterhuizen; f. Brief van de heer drs. J.L. Meijering van 5 april 2007 over voorstellen voor een eenmalige vuurwerkvrijejaarwisseling en structurele autoloze zondagen; De C-lijst wordt zonder stemming of beraadslaging vastgesteld. B-stukken B.1 Voordracht van Gedeputeerde Staten van 24 april 2007, nr , CW, ter vaststelling van de Kadernotitie Zorgvragers in de provincie Groningen (nummer 10/2007) De heer SWAGERMAN: Voorzitter, wij hebben ontdekt dat de tekst op pagina 15 onvolledig is. Op de achtste regel van onderen staat: De ondersteuning is derhalve behoorlijk geregeld. Wij hebben echter begrepen dat die ondersteuning derhalve behoorlijk is geregeld voor 2007 en nog niet voor de periode daarna. Wij zouden voor 2007 graag in de tekst zien opgenomen als de gedeputeerde het er mee eens is. Dit stuk betreft een langere periode en mogelijk komt het punt terug en dan zou het mogelijk niet meer behoorlijk geregeld kunnen zijn in 2008 en/of in Mevrouw MULDER (gedeputeerde): Ik zou dat graag straks willen beantwoorden. De VOORZITTER: Ik houd het punt even aan en ik zal er later op terug komen. Later, na vaststelling van de Voorjaarsnota, komt het punt als volgt aan de orde. De VOORZITTER: Voor het antwoord geef ik het woord aan gedeputeerde Mulder. Mevrouw MULDER (gedeputeerde): De vraag luidde of de Kadernotitie Zorgvragers een omissie bevatte, omdat de middelen slechts geregeld waren voor Het antwoord is misschien wat stellig. Er is geen omissie en dat heeft redenen. De CVTM-gelden dat zijn gelden die voor vrijwillige thuiszorg en voor mantelzorg door het Rijk worden besteed vallen nu onder de WMO. De ondersteuning van de mantelzorg middels de rijksmiddelen is in 2007 nog goed geregeld, omdat de historische verdeling is aangehouden. Hoe gaat het in 2008? De middelen worden gedecentraliseerd naar de gemeenten, maar er is nog geen verdelingsplan. De verwachting is dat de middelen zullen worden afgezonderd voor een regionale invulling en ondersteuning en voor een provinciale ondersteuning. Waarschijnlijk zal die van de provinciale ondersteuning gaan naar de gemeente Groningen, maar ook dat weten we allemaal nog niet zeker. De hoogte van de middelen is ook nog niet bekend en eind augustus volgt het overleg tussen de provincie en de gemeenten, dus na het reces. Dan zullen we bekijken of die middelen voldoende zijn en als zij onvoldoende zijn, komen wij bij u terug. A-stukken A.1 Voordracht van Gedeputeerde Staten van 22 mei 2007, nr , FC, betreffende de Voorjaarsnota ontwikkeling begrotingsbeeld 2007, inclusief gevolgen Beleidsbrief 2007 (3 e wijziging begroting 2007); - cofinanciering Kompas (4 e wijziging begroting 2007) - voorstellen nieuw beleid 2007/bezuinigingen 2007 (5 e wijziging begroting 2007) De beraadslaging wordt geopend. 5

6 De VOORZITTER: U heeft van mij een procedurebrief ontvangen die u hopelijk met mij nader invult. Tot nu toe hebben mij geen amendementen bereikt en ook geen reacties naar aanleiding van de info-pagina die afgelopen woensdag is verschenen. Mocht dat als nog gebeuren, zal ik u informeren. Het woord is aan de heer Moorlag. De heer MOORLAG: Dank u wel, voorzitter. Overheidsbestuur bestaat in essentie uit het toebrengen van leed aan burgers. Deze krasse uitspraak is vorig jaar, hier in deze Statenzaal, gedaan door de veel te vroeg overleden Ad Geelhoed, topambtenaar, PvdA-er, intellectueel en auteur van het rapport 'Op schaal gewogen', over de positie van het middenbestuur in de 21e eeuw. De overheid heft belastingen en beperkt de vrijheid van individuen ten gunste van de belangen van de gemeenschap. Het toebrengen van dit leed is in ons land gelukkig democratisch gelegitimeerd en verankerd in een rechtstaat, waarin de macht van de overheid wordt beperkt en gereguleerd. Dit neemt niet weg dat aan deze macht voor overheden, óók voor onze provincie, de plicht is verbonden om zorgvuldig met zijn bevoegdheden en de publieke middelen om te gaan. Wij moeten ons, in deze Staten, permanent de vraag blijven stellen of wij de goede dingen voor de gemeenschap doen met ons provinciaal budget. De PvdA wil met dat provinciaal budget Groningen sterker, groener en socialer maken. Daarvoor hebben wij legitimering van onze kiezers gekregen en dat wil de PvdA-fractie waarmaken. In het collegeakkoord is daartoe met onze coalitiepartners een meerjarig programma opgesteld. In de voorjaarsnota is dat uitstekend financieel vertaald. In aanvulling daarop wil de PvdA het beleid op een aantal onderdelen veranderen, aanscherpen en versterken. Het gaat in dit debat voor de PvdA om - het werkgelegenheidsbeleid, - bescherming en herstel van het landschap, - het cultuurbeleid, - interactieve beleidsvorming, - en Europa. Ik begin met Europa en ik zal er mee eindigen. In de afgelopen weken hebben we in Groningen een fantastisch sportevenement beleefd: het EK Voetbal voor jongeren onder de 21. Sport verbroedert en sport levert een bijdrage in het slechten van grenzen tussen naties. De PvdA is voorstander van verdere versterking van de banden met de regio's langs de noordelijke ontwikkelingsas. Een Europees kampioenschap voetbal georganiseerd door, en gehouden in de steden langs de Noordelijke ontwikkelingsas zou hiervoor een geweldige impuls zijn. Het gebruik dat één land het EK organiseert is al lang verleden tijd. Het is inmiddels niet meer ongewoon dat twee landen het EK organiseren. Het moet dan ook voor mogelijk worden gehouden dat de steden langs de Noordelijke Ontwikkelingsas het EK organiseren. Wat mij betreft gaat het College zich daarvoor hard maken. Het werkgelegenheidsbeleid. Jarenlang hebben wij in onze provincie geijverd voor het scheppen van meer banen, door middel van versterking van de ruimtelijk-economische structuur en verbetering van de vestigingsvoorwaarden voor bedrijven. Is dit nog wel de juiste aanpak om mensen die aan de kant staan aan het werk te krijgen? Ik wil dit illustreren met een voorbeeld. Het bedrijf waar de zoon van mijn fractiegenoot Bert Dieters werkt, loofde een jaar geleden duizend euro uit aan iedere werknemer die een nieuwe geschikte collega aanbracht. Eind vorig jaar, rond de Kerstdagen, is de premie verhoogd naar tweeduizend euro. En twee weken geleden naar vijfduizend euro. Het bedrijf heeft werk voor tientallen gekwalificeerde vakmensen. Die mensen met geschikte kwalificaties zijn er niet. De vacatures blijven onbezet. Dit voorbeeld is een indicatie van een sluipende, maar fundamentele verandering die zich voltrekt in de economie en de arbeidsmarkt. In de komende jaren zullen we zien dat er duizenden onvervulbare vacatures bij zullen komen. Daar staat tegenover dat nog steeds vele duizenden inwoners van onze provincie aan de kant staan. Meer arbeidsplaatsen betekent niet automatisch meer participatie! We moeten daarom de bakens verzetten. Werkloosheid is in steeds mindere mate een volumeprobleem in de vorm van een tekort aan arbeidsplaatsen. Het wordt een frictieprobleem, waarin de kwalificaties van de beschikbare arbeidsreserve niet aansluiten op de beschikbare vacatures. De PvdA wil daarom een herijking van het werkgelegenheidsbeleid: een verschuiving van de hardware naar de humanware. De PvdA wil meer precisie en scherpte in het beleid. Dus meer aandacht en middelen voor scholing en arbeidstoeleiding. De PvdA-fractie vindt dat het college nieuwe scenario's en beleidsalternatieven moet gaan ontwikkelen. Scenario's waarin het accent wordt verschoven van het creëren van banen naar het aan het werk krijgen van degenen die nu nog aan de kant staan. En dat is een wezenlijk verschil. Daartoe dien ik een motie in. 6

7 De VOORZITTER: De heer Moorlag stelt de volgende motie voor: Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 27 juni 2007, overwegende dat: - dat het werkloosheidsprobleem van aard verandert door economische en demografische ontwikkelingen, waardoor het zich transformeert van een tekort aan arbeidsplaatsen naar een frictie tussen vraag en aanbod, spreken uit dat: - een herijking van het beleid ter stimulering van economische ontwikkeling en de werkgelegenheid wenselijk is; - in een herijkt beleid scholing en arbeidstoeleiding een belangrijke plaats moeten innemen; - overwogen moet worden hiervoor cofinancieringsmiddelen in te gaan zetten, verzoeken - het college van GS aan de hand van scenario's in beeld te brengen waar in de komende jaren tekorten en overschotten op de arbeidsmarkt zijn te verwachten; - een herijkt werkgelegenheidsbeleid aan de Staten te presenteren, en gaan over tot de orde van de dag. De motie krijgt nummer 1, wordt vermenigvuldigd en maakt deel uit van de beraadslaging. De heer VAN DER PLOEG: Meneer de voorzitter, ik heb met belangstelling geluisterd naar het betoog van de heer Moorlag. Hij sprak over hardware en humanware. Waar in het beleid van de afgelopen jaren hebben wij hardware gezien? Ik begrijp die terminologie niet. Graag hoor ik een verduidelijking. De heer MOORLAG: Met hardware bedoel ik dat wij de afgelopen periode veel geïnvesteerd hebben in de verbetering van de vestigingsvoorwaarden in de infrastructuur. Met name met investeringen in de infrastructuur moeten wij blijven doorgaan, want als wij meer mensen aan het werk helpen, zullen die ook van en naar hun werk moeten kunnen reizen. Waar het ons om gaat is dat je wel oneindig kunt doorgaan met de verbetering van de vestigingsvoorwaarden opdat we hier meer bedrijven krijgen met structurele vacatures. Wat de PvdA-fractie betreft moet er een accentverschuiving komen naar de granieten reserve, dat wil zeggen, naar het bestand van mensen die langdurig werkloos zijn. Er ligt een unieke kans om die groep aan het werk te krijgen. Dat bedoel ik met de humanware. Daar moet meer aandacht aan worden besteed. De heer VAN DER PLOEG: Dan begrijp ik dat u pleit voor een verschuiving van middelen binnen het regionale economische beleid. De heer MOORLAG: Waar ik voor pleit en dat impliceert een uitnodiging aan het College om er scenario s voor te gaan ontwikkelen is om eens goed naar de komende jaren te gaan kijken. Hoe ontwikkelt de economie zich? Hoe ontwikkelt de arbeidsmarkt zich? Daarvoor moeten scenario s worden ontwikkeld om met beleidsalternatieven te komen. Een concrete verschuiving van middelen is op dit moment nog niet aan de orde. Bij de PvdA-fractie is het gebruikelijk dat geld beleid volgt en niet andersom. De heer SWAGERMAN: De motie is een sympathieke motie en ik denk dat niets de SP zal weerhouden om deze motie te steunen, want er is duidelijk verbetering nodig op dat terrein en dat is inmiddels ook geconstateerd. Het enige wat ik eraan toe wil voegen is een stukje vertaling naar het landelijke. De oorzaak van de problematiek ligt niet alleen aan gewijzigde economische en demografische ontwikkelingen. Het heeft ook te maken met een vrij slecht beleid op het gebied van het onderwijs. Daar gaat de provincie weliswaar niet over en ik begrijp dat daarover daarom niets in de motie staat vermeld, maar er zijn diverse regeringen aan het bewind geweest, ook die waar de PvdA deel van uitmaakte, waarin te weinig aandacht is besteed aan de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt. Al jaren is geconstateerd, zowel in het onderwijs als met betrekking tot het bestand werkelozen, dat dit niet meer aansluit. Overigens is dat niet onlogisch. Iemand die al tien jaar werkloos is, werd dus werkloos toen de PvdA in de regering zat en verkeerde dus al in die omstandigheid. Wij vinden het als SP rijkelijk laat om nu pas maatregelen te gaan nemen. 7

8 Toch juichen wij dit toe, maar wij hadden graag gezien dat dit eerder was gebeurd. Het probleem kent dus naar onze mening bredere oorzaken dan alleen de economische en demografische ontwikkeling. De heer MOORLAG: Ik neem hier nota van. Ik merk op dat in de interruptie van de heer Swagerman geen vraag lag besloten. Het lijkt mij niet opportuun om antwoord te geven op een vraag die niet is gesteld. Ik vervolg mijn betoog, voorzitter. In dit verband wil de PvdA ook naar de positie en de toekomstige taak van het Samenwerkingsverband Noord Nederland kijken. Het SNN voert nu drie taken uit: - het formuleren van een gemeenschappelijke noordelijke beleidsagenda, - gemeenschappelijke belangenbehartiging naar de rijksoverheid en de Europese Unie, - het prioriteren van projecten en het uitvoeren van programma's en regelingen, die door de provincies worden gecofinancierd. In de toekomst hecht de PvdA onverminderd waarde aan een gemeenschappelijke beleidsagenda en gemeenschappelijke belangenbehartiging. Er zijn echter drie redenen om de derde taak te herzien. Op de eerste plaats wordt in het SNN waarschijnlijk plaats ingeruimd voor de 4 grotere steden in Noord Nederland. Dat maakt het bestuur ingewikkeld. Op de tweede plaats wordt de financieringstructuur veel complexer en diffuser. De middelen komen niet langer uitsluitend uit Kompas. Dit wordt vervangen door een veelheid aan geldstromen: Pieken in de Delta, het Waddenfonds, middelen voor het Stedelijk Netwerk Groningen-Assen, middelen uit de Europese structuurfondsen en provinciale middelen. De vraag is hoe dan nog de democratische controle op transparante wijze kan worden uitgeoefend door de Staten. Op de derde plaats de toenemende cofinancieringsbehoefte. Deze is de komende jaren groter dan de beschikbare provinciale cofinancieringsmiddelen. De PvdA wil daarom dat de Staten nadrukkelijker worden betrokken bij de besteding van de cofinancieringsmiddelen. De discussie en de besluitvorming hierover moet worden teruggehaald van het SNN naar de Staten. De inzet van provinciale middelen moet vooraf door de Staten worden vastgesteld. Bovendien is meer selectiviteit gewenst. In de commissie heb ik gesteld dat we af moeten van het systeem dat automatisch wordt gecofinancierd, indien een aanvraag aan de nu geldende criteria voldoet. We moeten projecten meer gaan beoordelen op het te verwachten maatschappelijk rendement. Alleen de projecten en initiatieven die het meeste rendement opleveren, moeten nog voor cofinanciering in aanmerking komen. De heer ZANEN: Is het zo dat de PvdA-fractie hierbij bewust aan een afbouw van het SNN begint? In feite trekt u zowel projecten als de discussie over cofinanciering naar het provinciale niveau, dus uit het samenwerkingsverband. De heer MOORLAG: Voorzitter, ik vrees dat ik mij dan onduidelijk heb uitgelaten. Het is niet het oogmerk van de PvdA, althans niet in dit stadium, om de uitvoering van projecten en de uitvoering van programma s terug te halen naar de provincie. Het gaat om beleidsmatige besteding van middelen en waar het ons om gaat is dat de diffuusheid van financiële stromen wordt doorbroken opdat de Staten op een goede wijze het budgetrecht kunnen uitoefenen. De heer ZANEN: U argumenteert dat de controle moeilijk is omdat er wellicht gemeenten mee gaan doen aan het SNN. Dit is een zaak die nog helemaal niet aan de orde is. Ik vind dat u daarmee erg ver vooruit loopt op de feiten en daarmee het SNN laat wegglippen. De heer MOORLAG: Ik denk niet dat ik vooruit loop op de feiten, voorzitter, want over de steden heeft weliswaar nog geen besluitvorming plaats gehad, politiek is echter ook het hebben van een politieke antenne. Je ziet dat er een ontwikkeling gaande is, maar het tweede argument is dat de eenduidige geldstroom uit Kompas wordt vervangen door een veelheid van geldstromen. Dat maakt het voor de Staten lastiger om het budgetrecht en de controle goed uit te oefenen. De heer SWAGERMAN: Voorzitter, het zal u ook nu niet verbazen dat de SP met genoegen deze motie zal steunen, want deze houdt in wat wij eigenlijk al jaren stellen, namelijk dat dit soort zaken in de Staten van Groningen thuis hoort. Ik zou de vertaalslag even door willen trekken en ik vraag aan de heer Moorlag of het dan niet meteen handiger is om het SNN zodanig om te bouwen die discussie zal binnen het SNN moeten worden gevoerd dat een Gemeenschappelijke Regeling ontstaat met een andersoortige organisatiestructuur waarin uitvoerend wordt gewerkt en waarin de politieke besluitvorming in de Staten plaatsvindt. Waarom zou het SNN of haar apparaat niet juist al die verschillende stromen goed kunnen inschatten, inschalen, waarderen en in de vorm van een advies naar de verschillende Staten sturen? 8

9 Ik heb al eens aangegeven dat het SNN qua organisatie deskundigheid heeft die juist aangewend zou moeten worden voor dat soort zaken, terwijl de politieke besluitvorming hier in de Staten plaatsvindt. Mijn tweede opmerking is dat het dan niet meer noodzakelijk is om het AB twee keer per jaar bijeen te roepen maar die discussie moet dus binnen het SNN worden gevoerd en twee keer drie Statenvergaderingen te houden. Als de grond daarvoor wegvalt, is dat meteen overbodig geworden. De heer MOORLAG: Op dit moment gaat het voorstel van de PvdA niet verder dan het verschuiven van het politieke debat en de politieke besluitvorming over onze provinciale cofinanciering naar deze Staten toe. Wat de heer Swagerman opmerkt, gaat toch wel verder en dat is, wat de PvdA-fractie betreft, op dit moment niet aan de orde. De heer DE VEY MESTDAGH: De heer Moorlag begon zijn betoog over het SNN met het uitspreken van de vrees dat de gezamenlijke beleidsagenda in SNN-verband wel eens onder druk zou kunnen komen te staan. Het voorstel van de heer Moorlag is dat wel de politieke discussie over de uitwerking daarvan naar de verschillende Staten moet worden verplaatst. Er lijkt wat discrepantie in te zitten, met name als je denkt aan andere provincies waarin men dit kan aangrijpen om de gezamenlijke beleidsagenda volledig om zeep te helpen. De heer MOORLAG: De vooronderstelling die in deze interruptie ligt besloten, is niet juist. Ik heb niet gezegd dat de gemeenschappelijke beleidsagenda aan erosie onderhevig is of anderszins onder druk staat. Ik wil hier klip en klaar zeggen dat, wat de PvdA betreft, de gemeenschappelijke beleidsagenda heel nadrukkelijk bij het SNN moet blijven liggen. De heer DE VEY MESTDAGH: Hoe stelt u zich dat voor? We stellen een gezamenlijke beleidsagenda vast, waarschijnlijk in SNN-verband, terwijl dan vervolgens de uitwerking daarvan in de verschillende Staten om zeep wordt geholpen in een uitgebreid politiek debat? De heer MOORLAG: Nee, dat zeg ik niet. Er is wel een gemeenschappelijke beleidsagenda en ook een gemeenschappelijke beleidsagenda richting het Rijk. De gemeenschappelijke belangenbehartiging moet recht overeind blijven staan. Maar als het gaat om de besteding van de provinciale cofinancieringsmiddelen die zien wij nu neergezet in tabellen in de Voorjaarsnota moet daarover in deze Staten worden gedebatteerd en besloten. Wij vinden dat deze Staten op basis van een afweging welke projecten het meeste rendement opleveren, moeten besluiten wat wel en wat niet wordt gefinancierd. We moeten scherper prioriteren, omdat er gebrek is... De heer DE VEY MESTDAGH: Moeten wij in deze Staten daarin dan het noordelijk belang blijven zien? Begrijp ik dat goed? Er zijn natuurlijk veel projecten die niet alleen het Groningse belang afdekken als het goed is. De heer MOORLAG: Wat mij betreft wel. Ik pleit er niet voor dat wij dat debat hier in deze Staten of de commissies gaan voeren met oogkleppen op en zuiver begrensd tot de provinciegrens. De heer LUITJENS: Eigenlijk roept u deze Staten op om beter gebruik te maken van het budgetrecht, want wij hadden natuurlijk in de afgelopen periode het piepsysteem waarbij alle projecten met cofinanciering in waren opgenomen. De heer MOORLAG: Ja, dat klopt, voorzitter. Ik heb ook iets gezegd over de criteria. Op dit moment hebben wij een systeem dat als een project aan de criteria voldoet, er middelen naar toegaan. Dat gaat veranderen, want eenduidige Kompascriteria zullen er in de toekomst niet meer zijn als er een veelheid aan geldstromen gaat ontstaan. Bovendien is er een gebrek aan cofinancieringsmiddelen. Dat is het motief voor het pleidooi voor de PvdA-fractie om aan de hand van een nieuw stelsel van criteria waarin meer wordt gekeken naar het rendement, het debat in deze Staten te voeren. De heer LUITJENS: Ik ga er niet verder op in, maar ik begrijp wel. De VOORZITTER: De heer Moorlag vervolgt zijn betoog. De heer MOORLAG: Voorzitter, de PvdA vindt ook dat de projecten voor economische ontwikkeling beter moeten aansluiten bij de zes speerpuntbedrijfstakken die we eerder in deze Staten hebben aangewezen. 9

10 Die aansluiting zien we te weinig in het projectenoverzicht op pag. 77 e.v. van de Voorjaarsnota. Tenslotte vraagt de PvdA zich af of we de financiering van kleine kruimelprojecten, die op zich belangrijk zijn, nog wel via ingewikkelde programmalijnen moeten laten lopen, met de daarbij behorende bureaucratie. Om deze gewenste koersverandering te onderstrepen dien ik de volgende motie in. De VOORZITTER: De heer Moorlag stelt de volgende motie voor. Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 27 juni 2007, overwegende dat: - de bestuurlijk-organisatorische en de financiële structuur van het Samenwerkingsverband Noord Nederland sterk verandert; - de cofinancieringsbehoefte het beschikbare budget voor cofinanciering fors overstijgt, spreken uit dat: - het debat en de besluitvorming over aanwending van de cofinancieringsmiddelen in de Staten van Groningen dient plaats te vinden; - de aanwending van middelen beter moet aansluiten op de zes vastgestelde speerpuntbedrijfstakken; - het te verwachten rendement van projecten nadrukkelijker een criterium moet vormen bij de toekenning van cofinancieringsmiddelen, verzoeken - het College van GS hiertoe voorstellen te ontwikkelen en deze aan de Staten te presenteren, en gaan over tot de orde van de dag. De motie krijgt nummer 2, wordt vermenigvuldigd en maakt deel uit van de beraadslaging. De heer MOORLAG: Voorzitter, ik vervolg mijn betoog met het verbinden van het begrip solidariteit, een kernwaarde van de PvdA, aan ons Groninger landschap. Ik wil de aandacht vestigen op onze solidariteit met toekomstige generaties. Van vorige generaties hebben we een prachtig landschap geërfd. Een cultuurlandschap waarin honderden jaren van noeste, gestolde arbeid, in de vorm van dijken en een fijn vertakt afwateringssysteem, herkenbaar is. Een landschap waarin natuurlijke waterlopen en hoogteverschillen nog herkenbaar zijn. Dat hebben wij geërfd, maar in welke staat geven wij het door aan onze kinderen en kindskinderen? Voorzitter, de druk op het landschap en de open ruimte is blijkbaar te groot. Dat is te zien in verrommeling, verstening en vervlakking van het landschap. Ik zie het als ik vanuit het provinciehuis naar mijn woonplaats Winsum rijd. Waar de oude loop van de Hunze de Winsumerweg kruist, bij Klein Klooster, zijn aan beide zijden afzichtelijke bouwwerken in het landschap verschenen. Even verderop bij Adorp is een loods van gigantische afmetingen aan het voorhuis van een boerderij gebouwd. Het ontneemt het zicht op het dorpsilhouet en het helwitte dak is al op kilometers afstand zichtbaar. We zien niet alleen verstening en verrommeling. We zien ook dat het reliëf in het landschap verdwijnt. Bewoners uit Noordhorn hebben ons enkele weken geleden foto s gestuurd van grootschalige egalisatiewerkzaamheden in het Rietdal. In het nationaal landschap Middag Humsterland is in de afgelopen jaren maar liefst 25 kilometer sloot gedempt. Deze aantastingen zijn uiterst schadelijk. Er zijn drie redenen waarom wij meer werk moeten maken van bescherming en herstel van het landschap. Op de eerste plaats vindt de PvdA dat we verplicht zijn de kwaliteiten van het landschap door te geven aan toekomstige generaties. Solidariteit dus met toekomstige generaties. Andere politieke stromingen gebruiken hiervoor in dit verband ook wel de term rentmeesterschap. In de tweede plaats vertegenwoordigen landschappelijke en cultuurhistorische waarden een grote economische waarde. Dit blijkt uit een gedegen rapport van het Ministerie van LNV, getiteld Investeren in het landschap: opbrengst geluk en euro's. Met uitgebreide MKBA-studies wordt aangetoond dat bij investeringen in het landschap de baten hoger zijn dan de kosten. Waar dit rapport overtuigend laat zien dat landschapsherstel economische waarde creëert, kan a contrario worden geconcludeerd dat landschapsaantasting economische waarde vernietigt. 10

11 Dat brengt mij bij het derde argument. Wij moeten deze waardevernietiging in onze provincie tegengaan. Het is ongerijmd dat wij veel geld uitgeven aan herstel van landschapselementen, zoals de wierden van Englum en Wierum, en het hermeanderen van rechtgetrokken beken, terwijl wij aan de andere kant toestaan dat de landschappelijke waarde van bijvoorbeeld de wierden Menneweer en Tijum en wordt aangetast. Het is eveneens ongerijmd dat wij in het kader van het Waterbeheersplan 21e eeuw veel geld uitgeven voor waterberging, terwijl tezelfdertijd, door het dempen van vele kilometers aan sloten, de waterbergingscapaciteit wordt verminderd. Bij het opstellen van de startnotitie voor het nieuwe POP heeft de PvdA extra aandacht gevraagd voor de demografische ontwikkelingen en de sociale dimensie van het POP. Verder aandacht voor het Lauwersmeergebied en de Veenkoloniën. De PvdA pleit nu voor extra aandacht voor het element behoud van landschap en het cultureel historisch erfgoed in het POP. De PvdA vindt dat de Staten hier ook zelf een taak in kunnen vervullen. In de afgelopen jaren hebben wij goede ervaringen opgedaan met commissies vanuit de Staten die onderzoek hebben gedaan naar onder meer het armoedevraagstuk. De PvdA stelt nu voor te komen tot een Statencommissie die gaat onderzoeken hoe de landschappelijke en cultuurhistorische waarden van Groningen beter kunnen worden bewaard, beschermd en hersteld. De PvdA wil daarom dat de Staten een commissie gaat instellen die de mogelijkheden van landschapsbescherming en landschapsherstel gedegen in beeld gaat brengt. Een commissie die met open vizier werkt. Een commissie die deskundigen raadpleegt, werkbezoeken aflegt, hoorzittingen en rondetafelgesprekken organiseert. Een commissie die op open wijze in gesprek gaat met burgers, bedrijfsleven, belangenorganisaties en onderzoekers. De PvdA wil dit gedegen aanpakken omdat er veel belangen meet gemoeid zijn, die onderling soms zeer tegenstrijdig zijn. Het moet wel een gedegen maar geen geïsoleerd proces worden. Het moet complementair zijn aan het POP-traject dat GS inzet. De uitkomsten moeten ook niet geïsoleerd worden behandeld, maar integraal worden betrokken in het debat over het nieuwe POP. Om dit te realiseren dien ik de volgende motie in. De VOORZITTER: De heer Moorlag stelt de volgende motie voor. Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 27 juni 2007, overwegende dat: - het wenselijk is te onderzoeken op welke wijze de landschappelijke en cultuurhistorische waarden in Groningen beter beschermd en hersteld kunnen worden, spreken uit dat: - hiertoe een commissie uit de Staten wordt ingesteld, dat de uitkomsten van de commissie tijdig aan de Staten moeten worden gepresenteerd, opdat de uitkomst betrokken kan worden in het debat en de besluitvorming over het nieuwe Provinciaal Omgevingsplan, en gaan over tot de orde van de dag. De motie krijgt nummer 3, wordt vermenigvuldigd en maakt deel uit van de beraadslaging. De heer VAN DER PLOEG: Meneer de voorzitter, nu hebben wij in deze Staten een keer de commissie Hollenga gehad die het landschap heeft onderzocht met een breed advies aan de Staten. Op zich kan ik mij wel in de argumentatie en de beweegredenen van de Partij van de Arbeid vinden, maar ik vraag mij af wat voor uitkomst daar uit zou moeten komen opdat wij praktisch verder kunnen. We hebben een quick scan gezien die zojuist hier is gearriveerd. Er bestaat een beeld van wat er ongeveer aan financiële middelen nodig is. Heeft het daarmee te maken? Wil de PvdA naar een hoger ambitieniveau op dat punt, zodat een en ander concreet ingevuld kan worden en de Staten het debat met het College kan aangaan? Ik neem aan dat herhaling niet de bedoeling is. De heer MOORLAG: Nee voorzitter, ik pleit niet voor herhalingen. Soms zie je wel eens herhalingen in debatten. Ik refereer aan Groningen Airport Eelde dat zeker al zestien jaar onderwerp is van debat in deze Staten. Soms zijn herhalingen niet te vermijden, maar het gaat de PvdA-fractie om het volgende. In de eerste plaats zien we dat, ondanks het beleid dat we hebben neergezet en gesteund, de kwaliteit van het landschap sterk onder druk staat. Wij moeten gaan onderzoeken of er nieuw instrumentarium is te ontwikkelen om het landschap te beschermen en wat ons betreft niet reflexmatig in de zin van gebieden en verbieden. 11

12 In het rapport van het ministerie van Landbouw wordt overtuigend aangetoond dat investeringen in het landschap maatschappelijke en economische waarde genereren en ik denk dat een debat met de opstellers van zo n rapport, maar ook met anderen, ons nieuwe inzichten kan opleveren over hoe wij, niet alleen vanuit het oogpunt van het bewaren en het herstel, iets kunnen doen voor het landschap, terwijl tegelijkertijd economische en andere waarden worden gecreëerd voor deze provincie. De heer VAN DER PLOEG: Meneer de voorzitter, ik begrijp dit niet alleen, maar ik onderschrijf het ook nog. De heer MOORLAG: Voorzitter, vorige week is de interactieve fase van het POP-traject van start gegaan. De PvdA vindt dit, als voorstander van interactieve beleidsvorming, een uitgesproken goede zaak. Al eerder heeft de PvdA gepleit voor verder uitbouw van interactieve beleidsvorming. De Staten van Drenthe maken sinds enige tijd gebruik van een nieuwe methode. Er is een zogeheten Drents panel van inwoners gevormd. De Staten gebruiken dit panel om informatie te vergaren en behoeften te inventariseren. De PvdA-fractie ziet wel iets in de vorming van een Gronings panel. De PvdA zal hiertoe in de loop van het jaar een concreet initiatief ontwikkelen. Voorzitter, in 2008 worden de Welzijnsnota, de onderwijsnota en de cultuurnota herzien. Het jeugdzorgbeleid is permanent een zorgenkind en blijft onderwerp van debat. Vorige week heeft de regering 40 miljoen beschikbaar gesteld voor het wegwerken van de wachtlijsten. Dat is echter geen sluitende oplossing. Er moet een structurele oplossing komen. Die moet bestaan uit twee onderdelen. Allereerst moet de rijksfinanciering gelijke tred gaan houden met de omvang van de zorgvraag. Daar moet het College en het IPO zich voor blijven inzetten. Daarnaast moet de preventie verder worden versterkt. De PvdA wil in het debat over de Welzijnsnota de koppeling tussen het welzijn, onderwijs en de preventieve jeugdzorg versterken. In het welzijnsbeleid moet jeugd een belangrijker thema gaan worden. Bij de cultuurnota, die ook in 2008 wordt vernieuwd, moet ik iets langer stilstaan. In de Voorjaarsnota wordt al sterk vooruitgelopen op de periode en voorgesteld wordt om het bestaande beleid grotendeels voort te zetten. Daar kan de PvdA zich in vinden, maar de PvdA vindt wel dat in het cultuurbeleid meer moet worden ingespeeld op de doorzettende individualisering en het sterk veranderende mediagebruik. Individualisering wordt vaak als een negatieve ontwikkeling betiteld, omdat het de sociale samenhang en de solidariteit in de samenleving aantast. Is die negatieve kwalificatie juist? Paul de Beer, hoogleraar arbeidsverhoudingen, heeft in een rede op 26 april in Arnhem, behartigenswaardige woorden gesproken. Hij stelde dat ook sterk geïndividualiseerde mensen zich nog graag aansluiten bij groepen. Niet bij zogeheten zware gemeenschappen zoals kerken, vakbonden en politieke partijen, maar wel bij allerlei vormen van lossere zogeheten lichte gemeenschappen. Voor sterke afname van solidariteit bij burgers zijn volgens hem geen aanwijzingen. Het vrijwilligerswerk bloeit en mantelzorg en giften aan goede doelen nemen niet af. Wel ziet De Beer een verandering in de motieven om solidair te zijn, minder uit plichtsbesef of sterke gebondenheid met de zware gemeenschappen, maar meer uit motieven als persoonlijke verbondenheid, ontplooiingskansen en verrijking en zingeving van het eigen leven. Een fraai voorbeeld van nieuwe gemeenschapszin en solidariteit is Wikipedia, de meest omvangrijke encyclopedie, geheel onbaatzuchtig geproduceerd door duizenden vrijwilligers. In het mediagebruik zien we ook fundamentele veranderingen. Jongeren lezen vrijwel geen kranten en ruilen de televisie in voor het veel interactievere internet. Jongeren willen dat medium bovendien niet alleen gebruiken om te consumeren. Jongeren ontwikkelen zich van consument naar producent. Zij gebruiken internet in toenemende mate om zichzelf te presenteren. Hier kunnen wij niet aan voorbij gaan. De PvdA wil dat de provincie in zijn cultuurbeleid hierop actief inspeelt. Wij moeten die nieuwe vormen van solidariteit en gemeenschapszin activeren. Wij moeten al die mensen die een bijdrage kunnen leveren aan het ontsluiten en het overleveren van Het verhaal van Groningen mobiliseren en wij moeten de potentie van de nieuwe media voluit gaan benutten. Dat kan straks heel goed onder het dak van het Groninger Forum. De PvdA-fractie heeft dit in korte notitie uitgewerkt waarmee wij de potentie van de nieuwe media voluit willen gaan benutten en de nieuwe vorm van gemeenschapszin willen gaan aanwenden om burgers bij deze provincie actiever te betrekken bij het opstellen van Het verhaal van Groningen. Ik overhandig deze namens de PvdA-fractie graag als initiatiefvoorstel aan de voorzitter. De VOORZITTER: Dank u wel. Ik zal dit voorstel laten vermenigvuldigen zodat iedereen het dadelijk beschikbaar heeft. 12

13 De heer MOORLAG: De PvdA-fractie wil dit voorstel graag in de commissie verder bespreken. Ik nodig het College uit vóór die bespreking een schriftelijke reactie te geven. Mijn vraag is of het College hiertoe bereid is. De heer SWAGERMAN: Ik heb een aanvullende vraag. Er is ook opgemerkt door dezelfde mensen die hier onderzoek naar doen dat een van de grotere problemen, afgezien van de individualisering en het behoud van de gemeenschapszin, een bijdrage op bestuursniveau te verkrijgen van vrijwilligers is. Zelfs een tennisclub krijgt zijn bestuur nauwelijks voor elkaar. Politieke partijen krijgen grote problemen om kandidaten voor hun lijsten te krijgen. Mijn vraag is of dat een aspect is dat u ook mee wilt nemen. De heer MOORLAG: Voorzitter, dit betreft een sociaal-culturele ontwikkeling die gaande is. Mensen willen zich minder permanent binden aan verenigingen en allerlei organisaties. Die behoefte neemt af. Het is lastig om die trend te keren. Vakbonden worstelen daarmee, kerken worstelen daarmee, politieke partijen worstelen ermee. Tegelijkertijd zien wij nieuwe vormen van gemeenschapszin ontstaan, veelal losser, maar die vormen willen wij gaan aanboren en koppelen aan Het verhaal van Groningen. Je zou al die duizenden mensen die in archieven zitten te werken en onderzoek doen, de historische verenigingen, maar ook gevestigde culturele instellingen, een platform moeten bieden om de vruchten van hun werk te presenteren. Je ziet dat het op internet gebeurt in de vorm van een encyclopedie, maar wat zou er op tegen zijn om een soort Gronings Wikipedia te vormen, maar dan niet slechts met trefwoorden of lemma s, maar ook met thema s. Dit is een lijn die de PvdA-fractie voorstaat. De heer SWAGERMAN: Dat is dan gelijk de discussie. Wil je meer nadruk gaan leggen op die individualistische manier en uitingen of ga je juist de nadruk leggen op de gemeenschappelijke aspecten? De heer MOORLAG: Van individualisering, waardevrij benaderd, kun je constateren dat het bestaat. Echter, ook geïndividualiseerde mensen hebben nog gemeenschapszin en daarvoor moet je nieuwe vormen voor bedenken en nieuwe platforms voor ontwikkelen zodat die gemeenschapszin ook kan gaan bloeien. Daarmee zeg ik niet dat je het andere, namelijk het verenigingsleven en het vrijwilligerswerk, niet zou moeten proberen te versterken, maar je moet ook de nieuwe potenties die er zijn, aanboren. Voorzitter, ik was begonnen met Europa en ik besluit met Europa. In de Voorjaarsnota wordt gesteld dat de inkoopfunctie wordt opgeschaald door samenwerking met andere overheidsorganisaties. Dit betekent dat vaker Europees moet worden aanbesteed. De PvdA-fractie in het Europarlement heeft een brochure geschreven over de vraag hoe Europees aanbesteden socialer en groener kan geschieden. Als afsluiting van mijn bijdrage aan deze Algemene Beschouwingen wil ik graag een exemplaar van de brochure aan de voorzitter aanbieden en aan het College vragen om in een notitie aan de Staten te melden of en in hoeverre de aanbevelingen in onze provincie kunnen worden overgenomen. De VOORZITTER: Ik neem de brochure in ontvangst. Dank u wel. Ook hier zullen we kijken hoe dat vermenigvuldigd kan worden. Ik dank de heer Moorlag. U heeft nog één minuut over voor straks. Het woord is nu aan de heer Jager. De heer JAGER: Voorzitter, het is een spannende dag vandaag! De eerste Algemene Beschouwingen van deze nieuwe collegeperiode, maar het zijn ook de eerste Algemene Beschouwingen van een nieuwe fractievoorzitter. Terwijl de techniek mij enigszins in de steek laat en ik een wat grote afstand tussen microfoon en mijn persoon moet overbruggen, hoop ik maar dat het allemaal goed gaat. Voorzitter, er ligt een coalitieakkoord met een hoog ambitieniveau. Er is een nieuw college en fracties met een nieuwe samenstelling. Realiseren we wat we allemaal gerealiseerd willen hebben en wat we allemaal in het collegeakkoord opgeschreven hebben? Met welke prioriteit en in welk tempo? Wat wordt er gerealiseerd en wat wordt er eventueel geblokkeerd? Op 7 maart kregen we als CDA het vertrouwen van veel kiezers, vooral ook jonge kiezers die hoopvol gestemd zijn om in Groningen een goede toekomst voor hun zelf en hun kinderen op te kunnen bouwen. Het is spannend en uitdagend om aan die verwachting invulling te geven en trachten het vertrouwen in de richting van politiek en politici niet te beschamen. Van vertrouwen weten we immers dat het te voet komt en te paard gaat. Ook in de politiek zien we dat regelmatig. Betrouwbaarheid is een kostbaar bezit geworden in de politiek. 13

14 Toch begint vertrouwen voor het CDA niet bij de vraag of de Groninger bevolking ons wel vertrouwt, maar of wij als overheid hen willen vertrouwen. Vertrouwen in de zin van verantwoordelijkheid geven en het nemen ervan stimuleren. Dat vertrouwen uit zich soms in kleine dingen. Wij zijn als fractie bijvoorbeeld zeer te spreken over het besluit van G.S. om een aantal kleinere subsidies in één keer uit te keren aan de Vereniging Groninger Dorpen (VGD). In plaats van allerlei individuele subsidietoekenningen (inclusief individuele controle) heeft het College besloten deze subsidies te laten verdelen door de VGD. Een duidelijk teken van vertrouwen in het maatschappelijk middenveld. Wij verwachten dan ook dat de discussie later dit jaar over het eventueel instellen van een subsidiedrempel, mede in het licht van dit voorbeeld, gevoerd kan gaan worden. Voorzitter, kijkend naar de voorliggende Voorjaarsnota is het vertrouwen wat betreft het CDA voldoende aanwezig. Het is een eerste beleidsvertaling van het onlangs mede door ons gesloten collegeakkoord. Vanuit onze fractie is er dan ook niet de behoefte om diep in te gaan op de zaken die in die Voorjaarsnota staan en evenmin op de bijstelling van de begroting. Wij willen bij deze Algemene Beschouwingen stil staan bij twee zaken die we de komende vier jaar graag gerealiseerd zouden zien: herwonnen vertrouwen in de jeugdzorg en een kwaliteitsslag in het woningbestand. Jeugdzorg. De afgelopen jaren is er terecht veel aandacht besteed vanuit dit huis aan de jeugdzorg. Eén van de belangrijkste provinciale verantwoordelijkheden ligt immers bij de hulp en begeleiding van jongeren in nood. Met de invoering van de Wet op de Jeugdzorg en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning is het beleidsveld echter wel flink veranderd. Verantwoordelijkheden zijn verschoven, bestaande structuren aangepast. Toch blijft het uitgangspunt hetzelfde: jongeren die hulp nodig hebben, moeten hulp krijgen. Voor het overgrote deel van de jongeren geldt dat zij zich prima redden. Dit geldt gelukkig ook voor hun ouders. Toch zijn er nog steeds per jaar duizenden jongeren die afhankelijk zijn van jeugdzorg. Nadat met dank aan extra geld vorig jaar de wachtlijsten bij het Bureau Jeugdzorg en de jeugdzorginstellingen weggewerkt waren, stijgen ze dit jaar weer. Tijdens de behandeling van de Jaarrekening 2006 in de commissie Welzijn, Cultuur en Sociaal Beleid stelde gedeputeerde Mulder onlangs dat er sprake is van een structureel capaciteitstekort in de jeugdzorg. Een uitspraak die past bij het beeld dat de grote stapel onderzoeksrapporten en voortgangsrapportages van de afgelopen tijd ons schetst. Als CDA fractie vinden we dat we ondanks dat structurele capaciteitstekort bij het Bureau Jeugdzorg en de jeugdzorginstellingen alles op alles moeten zetten om de jongeren zo snel en zo goed mogelijk te helpen. Een ambitie die volgens mij breed gedeeld wordt. In het collegeprogramma worden de twee doelen van ons jeugdzorgbeleid helder beschreven: "Geen nieuwe wachtlijsten in de jeugdzorg en samen met anderen inzetten op preventie". De heer SWAGERMAN: Voorzitter, ik zou de heer Jager iets willen vragen. Aangezien iedereen heeft geconstateerd dat extra geld bij de jeugdzorg slechts tijdelijk helpt, zoals vorig jaar is gebleken. Er is ook vanuit het veld erkend dat het geld dat er vanuit het Rijk nu weer bij komt, het probleem alleen maar tijdelijk zal oplossen. Ik neem aan dat u zich, aangezien uw partij in de regering zit, toch wel heel hard zal maken voor structurele veranderingen ten aanzien van de jeugdzorg. Die liggen naar de mening van de SP niet direct bij de provincie die er wel over gaat. De heer JAGER: Ik denk dat wij de opvatting delen dat de oplossing in Den Haag gezocht moet worden als het om de structurele financieringsproblematiek van de jeugdzorg gaat en daar hebben wij ons voor ingezet, daar zetten wij ons voor in en dat zullen we blijven doen, uiteraard met velen in deze Staten. Het College van GS heeft ons per brief van 6 juni laten weten dat er, ondanks de ambitie om niet opnieuw wachtlijsten te laten ontstaan, er toch alweer een wachtlijst is ontstaan, zoals gezegd vanwege de financieringsproblematiek. Zij stelt voor om in afwachting van extra rijksgeld in ieder geval een vorm van overbruggingshulp te bieden. Wat ons betreft is dat akkoord. Maar het is natuurlijk wel schrikbarend! Kan de gedeputeerde aangeven of de recent aangekondigde extra middelen vanuit de Rijksoverheid van 40 miljoen voldoende zijn om deze groep jongeren volwaardige hulp te bieden? Wat betekent deze 40 miljoen als het gaat om de overbruggingshulp die nu geboden moet worden? Voorzitter, in een halfjaar tijd zijn er dus alweer ruim 200 jongeren in Groningen die niet de hulp krijgen waarvoor ze geïndiceerd zijn door het Bureau Jeugdzorg. Ruim honderd jongeren weten niet eens op welke hulp zij recht hebben, aangezien zij juist bij het Bureau Jeugdzorg op een wachtlijst staan. In de voortgangsrapportage Jeugdzorg januari t/m april 2007 lezen we op pagina 14 dat "in de beschikking aan het Bureau Jeugdzorg voor 2007 is opgenomen dat de wachtlijsten voor de Toegang op nul moeten blijven." 14

15 Uit de eerste kwartaalrapportage van Bureau Jeugdzorg moeten wij constateren dat er per 1 mei al 110 jongeren op die wachtlijst staan. Missie, helaas op dat deel, gefaald. Het enige dat wij lijken te kunnen doen is overbruggingshulp bieden en stevig lobbyen in Den Haag met andere partijen om extra geld. Dat is hard nodig en daarin steunen we het College volledig. Maar voor ons blijft de vraag of er nog meer gedaan kan worden. Een vraag die wij geneigd zijn om positief te beantwoorden. De afgelopen jaren hebben we vanuit de CDA fractie steeds weer gewezen op preventie. Voorkomen is beter dan genezen. Dat geldt ook voor de financieringsproblematiek. We kunnen inderdaad, zoals collega Moorlag zei, eisen van Den Haag dat er voldoende geld is om aan de vraag te voldoen. Zeker als er een recht op jeugdzorg geldt en de financiering uit Den Haag moet komen, maar we kunnen ook nog meer inzetten op het voorkomen dat de vraag ontstaat of dat de vraag groter wordt. Het beeld dat mij voor ogen staat is als volgt. We zitten met elkaar in een provinciale boot op woelige baren. Zowel overslaande golven als een gat onderin de boot zorgen ervoor dat we water maken. En wat doen wij? Hozen, hozen, hozen! Logisch, we willen immers geen water in de boot. Terwijl we hozen bellen we met de rederij in Den Haag om een betere boot voor deze omstandigheden. Intussen laten we het gat onderin de boot nog te veel ongemoeid. Voorzitter, eind vorig jaar hebben we een gezamenlijke route uitgestippeld voor deze Provinciale Jeugdzorgboot. "Samen Sterk" is de prachtige titel daarvan. In die route staat omschreven wat al jaren voor het CDA uitgangspunt is als het gaat om de jeugdzorg. Ik citeer: "Uitgangspunt is dat problemen zo snel mogelijk moeten worden gesignaleerd en onderkend op lokaal niveau, en daar met de lichtst mogelijke hulp dicht bij huis moet worden opgepakt." Met het realiseren van dit uitgangspunt, dat ook terug te vinden is in het collegeprogramma, wordt het gat in de Provinciale Jeugdzorgboot gedicht. Daar zijn wij van overtuigd. Maar dit kunnen we niet zonder de gemeenten. Daar ligt immers de primaire verantwoordelijkheid voor het preventieve jeugdbeleid. Maar de gemeenten kunnen dit veelal ook niet zonder ons. De heer HILVERTS: Voorzitter, heeft de CDA-fractie kennis genomen van de brief van de minister aan de Kamer over de jeugdzorg, over die 40 miljoen? De heer JAGER: Nog niet. De heer HILVERTS: Mag ik er even uit citeren? De heer JAGER: Altijd! Maar, dit is een voorschot op wat de voorzitter had moeten zeggen. De VOORZITTER: Ik ben het er ook mee eens! Gaat u uw gang. De heer HILVERTS: Dank u wel! Ik citeer: Ik vind het verder cruciaal dat wij beter zicht krijgen op de vraag waarom het beroep op alle vormen van jeugdzorg jaar op jaar toeneemt. Is dat niet het punt dat u nu aansnijdt, terwijl de minister zelf al aangeeft dat hij daarmee aan de slag wil? De heer JAGER: Dat klopt! Dat is ook precies het punt waar het ons om gaat. Het feit dat de minister dat signaleert, verhindert ons niet om dit op provinciaal en lokaal niveau op te pakken. Ik denk dat we niet moeten wachten totdat een minister eventueel een onderzoekscommissie in het leven heeft geroepen om dat te onderzoeken. Ik denk dat we zelf voor een groot deel wel weten waar de problemen zitten. De heer HILVERTS: Ik denk dat we dit vooral samen met de minister moeten doen, omdat hij zelf al aangeeft dat het nodig is om dit in kaart te brengen. De heer SWAGERMAN: Ik vind dit een mooie zinsnede en het klopt natuurlijk ook helemaal, maar het is natuurlijk ook een gigantische open deur. Toen uw partij nog niet in de regering zat, heeft u dit ook al geconstateerd en ik hoop dat, nu u wel in de regering zit, dit onderzoek niet alleen gaat doen, maar ook het probleem bij de basis gaat aanpakken, want iedereen weet eigenlijk al waar het probleem ligt. Dan hoeft dat onderzoek eigenlijk niet plaats te vinden. Wat er nu door de ChristenUnie wordt voorgesteld lijkt eerder op een vertragende actie dan dat op snelheid wordt aangedrongen. De heer HILVERTS: De ChristenUnie deelt de mening van de SP niet. Op dit moment wordt er gekeken waarom die wachtlijsten toenemen. Er is steeds maar geld in gepompt, maar nu wordt er gekeken waarom die lijsten groter worden. Het is niet alleen maar een kwestie van geld. 15

16 De heer SWAGERMAN: Maar de heer Jager gaf zojuist al terecht aan dat een en ander ligt bij de gemeenten en de gemeenten hebben heel goed in de peiling waar het probleem ligt. Dat onderzoek kan heel snel worden afgerond, als men maar naar de bron gaat waardoor dat probleem wordt veroorzaakt, zodat wij dat straks hier fatsoenlijk kunnen oppakken. De heer HILVERTS: Ik neem aan dat u de brief wel gelezen heeft. De heer SWAGERMAN: Ik heb de brief niet gelezen, maar u heeft net een stukje voorgelezen en daar reageer ik op. De heer HILVERTS: Dan adviseer ik u de brief eerst te lezen, want dan weet u ook hoe de minister om wil gaan met de rol en de samenwerking tussen provincies, gemeenten en het ministerie. Dan zijn namelijk ook de gemeenten in beeld. De VOORZITTER: Dit is een voorbeeld van nieuwe verhoudingen in het land. De heer JAGER: En ook een mooi voorbeeld van het nut van interruptiemicrofoons. Op deze manier ontstaan er leuke debatjes. Voorzitter, wij zijn blij dat ook het nieuwe kabinet, waar ook de ChristenUnie in zit, de komende jaren extra geld uit wil trekken voor de jeugdzorg met de opmerkingen die zojuist zijn gemaakt, namelijk dat extra geld niet per definitie de problemen echt oplost. In onze ogen zijn daarbij twee instrumenten van groot belang: de op te richten Centra voor Jeugd en Gezin en het elektronisch kinddossier. Het elektronisch kinddossier moet volgens het kabinet vanaf 2009 in de gehele jeugdgezondheidszorg gebruikt worden. In 2011 moet er in alle gemeenten die in 2007 een consultatiebureau hebben tenminste één Centrum voor Jeugd en Gezin zijn. Aan de gedeputeerde de vraag of zij aan kan geven wat de gepresenteerde kabinetsplannen en het onlangs tussen kabinet en gemeenten gesloten akkoord voor de jeugdzorg concreet voor Groningen inhouden? Wij vinden het van groot belang dat de gemeenten snel hun zaken op orde hebben. Het gebeurt nu nog veel te vaak dat jongeren zich rechtstreeks melden bij het Bureau Jeugdzorg, omdat ze niet weten waar ze op gemeentelijke niveau terecht kunnen. Die jongeren belasten het Bureau Jeugdzorg vaak onnodig, omdat na één of meerdere gesprekken blijkt dat ze op lokaal niveau prima geholpen kunnen en moeten worden. Voorzitter, als CDA zijn we best bereid om gemeenten te ondersteunen bij het op orde brengen van het eigen jeugdbeleid, een van de doelstellingen van Samen Sterk. Maar daar staat dan wel tegenover dat we binnenkort niet meer willen accepteren dat er nog zulke grote groepen jongeren bij het Bureau Jeugdzorg aankloppen die gemeentelijk niet bekend zijn. De gemeenten hebben volgens ons met de WMO niet alleen een duidelijke verantwoordelijkheid gekregen, maar moeten deze ook volledig nemen. Daarom zouden jongeren die over een jaar niet weten waar ze terecht moeten en noodgedwongen bij het Bureau Jeugdzorg uitkomen zich melden bij de wethouder Jeugdzaken in hun eigen gemeente. De heer MOORLAG: Ik heb een vraag aan de heer Jager. Welk instrumentarium wil hij daarvoor gaan inzetten en op welk punt heeft de provincie hier doorzettingsmacht? De heer JAGER: Voorzitter, wij werken niet altijd met doorzettingsmacht, maar wij kunnen wel met overtuigingsmacht werken. U maakt een mooie brug naar een motie die ik hierbij wil indienen. De VOORZITTER: De heer Jager stelt de volgende motie voor. Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 27 juni 2007 ter behandeling van voordracht betreffende de Voorjaarsnota 2007 (nummer 11/2007), constaterende dat: - er hard wordt gewerkt om de ambities zoals verwoord in de nota 'Samen Sterk' te realiseren; - er ondanks deze ambities en inzet inmiddels weer een wachtlijst is bij Bureau Jeugdzorg en de jeugdzorginstellingen; - jongeren daardoor niet altijd de hulp krijgen die benodigd is; - de toestroom naar geïndiceerde hulp steeds meer toeneemt; - landelijk initiatieven worden ontplooid om te komen tot de invoering van een elektronisch kinddossier en Centra voor Jeugd en Gezin, 16

17 overwegende dat: - hulp het beste zo dicht mogelijk bij de jongere thuis geboden kan worden; - voorkomen beter is dan genezen; - preventief jeugdbeleid in dat kader de sleutel tot een effectieve aanpak is, zijn van mening dat: - gemeenten de eigenaar van deze sleutel zijn en samen met de provincie en betrokken instanties een sterke preventieve aanpak kunnen neerzetten; - gemeenten hiertoe soms onvoldoende financiële middelen tot hun beschikking hebben, verzoeken het College - de mogelijkheid te onderzoeken om middels voor- of cofinanciering gemeenten te helpen bij het zo snel mogelijk op zetten van gemeentelijke Centra voor Jeugd en Gezin en bij een snelle invoering van het Elektronisch Kinddossier; - en Provinciale Staten op zo kort mogelijke termijn over de uitkomsten van dit onderzoek te rapporteren, en gaan over tot de orde van de dag. De motie is ondertekend door de heer Jager en mede ondertekend door de heer Brouns. De motie krijgt nummer 4, wordt vermenigvuldigd en maakt deel uit van de beraadslaging. Mevrouw MANSVELD: Voorzitter, kan de heer Jager aangeven hoe dit zich verhoudt tot het bedrag van 400 miljoen die is toegezegd voor het opzetten van Centra voor Jeugd en Gezin? De heer JAGER: Ja, op het moment dat wij in een motie vragen om voorfinanciering, heeft dat direct betrekking op het feit dat het kabinet geld heeft gereserveerd om die Centra voor Jeugd en Gezin te realiseren. Wij vragen ons alleen af wellicht dat de gedeputeerde dit nu al weet hoe snel geld ter beschikking komt en op welke manier en of dat daadwerkelijk kan leiden tot een snelle realisatie van de Centra voor Jeugd en Gezin. Mevrouw MANSVELD: U heeft net aangegeven dat u van de gedeputeerde wilt weten hoe het bedrag van 40 miljoen zich verhoudt tot oplossingen in ons eigen verantwoordelijkheidsgebied. Hoe kijkt u aan tegen voorfinanciering van de 40 miljoen die onze eigen problemen oplossen, namelijk onze eigen wachtlijsten waar we verantwoordelijk voor zijn? De heer JAGER: Ik moet zeggen dat ik op dat punt erg benieuwd ben naar het antwoord van de gedeputeerde op de vraag hoe de overbruggingshulp die het College wil bieden zich verhoudt tot de recent toegezegde 40 miljoen. Mevrouw MANSVELD: Ik begrijp uit uw woorden dat u niet een overzicht heeft over onze eigen problemen, de wachtlijsten en welke financiering daarvoor nodig is, maar dat u wel bereid bent om, ondanks de financiering van 400 miljoen vanuit het Rijk, voor te financieren op gemeentelijk niveau. De heer JAGER: Die constatering is niet juist. Ik denk dat wij een redelijk goed zicht hebben op de problemen die er zijn. U kent nog beter dan ik alle kwartaalrapportages en evaluatierapporten die ongeveer elke maand binnen komen. We hebben daardoor een redelijk goed zicht op de wachtlijsten. We kennen de discussie met het Rijk over de financieringsmethodiek. Dat neemt niet weg dat wij ook in de nota Samen Sterk met elkaar hebben geconstateerd dat er nog een flink gat zit als het gaat om de financiering van het preventief jeugdbeleid en dat punt stellen wij vandaag hier aan de orde. Mevrouw MANSVELD: U zei net dat mensen die over een jaar niet de hulp krijgen, zich moeten melden bij de wethouder Jeugdzorg. U bent niet bereid om de wachtlijsten voor te financieren voor de provincie. U wilt het geld stoppen in de gemeenten. Dat concludeer ik uit uw woorden. De heer JAGER: Wat wij zouden willen is een snelle realisatie van de Centra voor Jeugd en Gezin omdat we er vol van overtuigd zijn dat juist dat bijdraagt aan de afname van de instroom bij Bureau Jeugdzorg en dat daar veel meer aandacht aan moet worden besteed dan tot nu toe is gebeurd. 17

18 Het bedrag van 400 miljoen biedt daarvoor een heel mooie mogelijkheid, omdat het Rijk nu ook het lokale jeugdbeleid met die centra beter op orde wil brengen. Wij willen de mogelijkheid bekijken om dat proces te versnellen. Niet meer en niet minder. Mevrouw MANSVELD: Ja, dat begrijp ik allemaal, maar ik kom toch terug op de wachtlijsten die wij hebben binnen het provinciale verantwoordelijkheidsgebied. Er staan nu meer dan 200 kinderen op de wachtlijst. We krijgen 30 miljoen vanuit het Rijk en dat zal te weinig zijn. Ik concludeer nog steeds dat u wilt voorfinancieren vanuit de provincie richting gemeenten. U vraagt aan de gedeputeerde welke oplossing er is voor de wachtlijsten en dat de betreffende personen zich kunnen melden bij de gemeenten als zij op de wachtlijsten blijven staan. Maar u bent dus niet bereid extra te financieren als het gaat om ons eigen provinciaal jeugdbeleid. De heer JAGER: Voorzitter, ik constateer dat de CDA-fractie op dit moment een concreet voorstel doet om in het jeugdzorgbeleid een stimulans in te zetten op het lokale terrein. We constateren gezamenlijk de problematiek die er met de rijksfinanciering bestaat. Wij gaan daarmee een stap verder dan de PvdA-fractie die in ieder geval tot nu toe geen voorstel doet om op welk van beide terreinen dan ook, iets te doen. Mevrouw MANSVELD: Dan heeft u daarnet niet goed geluisterd naar wat mijn fractievoorzitter heeft gezegd, als het gaat om preventief jeugdbeleid dient structureel een welzijnsnota ingebracht te worden zodat daarmee de cofinanciering richting de gemeenten zal worden gewaarborgd. De heer JAGER: Daarmee zou u het voorstel van mijn fractie kunnen ondersteunen? Mevrouw MANSVELD: Wij zullen er over nadenken. De heer JAGER: Voorzitter, dan heb ik in ieder geval voor elkaar dat u gaat nadenken! Mevrouw MANSVELD: Nee, want de voorfinanciering bij gemeenten zullen wij zeker niet steunen. De heer JAGER: Voorzitter, dan nu een heel ander punt. We staan aan de vooravond van een nieuw Provinciaal Omgevingsplan. Daarbij staan we onder andere voor de vraag hoe Groningen zich zal gaan ontwikkelen als het gaat om de woningbouw. In een recent onderzoek van het bureau ABF Research over onder andere Oost-Groningen wordt gesteld dat in deze regio de bevolking zal afnemen. Dit zal een duidelijk effect hebben op de woningmarkt aldaar. Naast deze afname van de bevolking wordt ook verwacht dat Oost-Groningen de komende jaren flink zal vergrijzen. De kwantiteit van de woningmarkt zal daarmee, los van nu al lopende ontwikkelingen als de Blauwe Stad, niet veel verder toenemen, zo is onze inschatting. Wat ons betreft moet daarom worden ingezet op de kwaliteit van die woningmarkt. Woningbouwcoöperaties doen dit al jaren en zullen dat naar onze verwachting en onze hoop ook blijven doen. Daarmee wordt er echter maar geïnvesteerd in zo'n 30 tot 40 procent van de woningmarkt, het overige deel is immers particulier bezit. ABF schetst dat de kans reëel is dat particuliere woningbezitters over een aantal jaren hun huizen lastig aan de man zullen kunnen brengen. In sommige gevallen zal dat zelfs betekenen dat men noodgedwongen langer zal moeten blijven wonen in een huis waar men eigenlijk liever uit wil of uit zou moeten. In Oost-Groningen zal dat dan met name ook gaan gelden voor een grote groep particuliere huizenbezitters aan de onderkant van de woningmarkt. Voor deze mensen zouden wij als CDA-fractie graag een stimuleringsregeling in het leven willen roepen om hen te ondersteunen bij de verbetering van de kwaliteit van hun woning. Regelingen voor particuliere woningverbetering zijn een bekend instrument om de kwaliteit van een woningenbestand te verbeteren. Met namen grote steden zetten dit instrument in om particulieren te prikkelen te investeren in hun woning. Het Ministerie van VROM geeft in de brochure "Particulieren aan zet" aan dat, ik citeer: In veel naoorlogse wijken is de laatste jaren aanzienlijk geïnvesteerd in verbetering van het woningbestand. Dankzij een intensieve aanpak door corporaties en gemeenten bloeien veel wijken de laatste jaren weer op. Dat is ook de inzet van het Innovatie Programma Stedelijke Vernieuwing (IPSV) en de 56-wijkenaanpak. Tot nu toe gaat het vooral om wijken met veel corporatiebezit. Wijken met overwegend particulier woningbezit staan stil. Toch is de vooroorlogse particuliere voorraad vaak zo slecht, dat het voor gemeenten belangrijk wordt daar extra in te investeren. De juiste investeringen verdienen zichzelf in de toekomst terug, maar er is een katalysator nodig om die investeringen op gang te brengen. 18

19 Voorzitter, wij zouden graag zien dat de provincie de katalysator is in de richting van de Oost- Groninger gemeenten en daarmee ook in de richting van de particuliere huizenbezitter. De heer DE BRUIJNE: Ik begrijp dat u pleit voor een grotere provinciale inzet en ik neem aan ook financieel, want met woorden alleen bereiken wij niet zo heel veel. Mogelijk wel in deze zaal, maar er buiten toch een heel stuk minder. U wilt dat concentreren op Oost-Groningen. Nu staat er in hetzelfde ABF-rapport en ook in andere studie, al dan niet van enkele jaren geleden, dat in Oost-Groningen de situatie van krimp onder ogen moet worden gezien en dat het er naar uitziet dat de aldaar bestaande woningvoorraad eigenlijk te ruim is voor de toekomstige demografische ontwikkeling. Is het dan wel handig om geld te gaan steken in het opknappen en verbeteren van particuliere woningen? Is het dan niet verstandiger om het beleid wat breder te zien en te kijken naar wat er op het gebied van de herstructurering ook in de particuliere voorraad moet gebeuren? Is renovatie dan wel een goede oplossing? De heer JAGER: Het feit dat u in ieder geval met het ABF-rapport het probleem onderschrijft, is mooi. U geeft daarbij aan dat via herstructurering en sloop tegemoet gekomen kan worden aan de te verwachten krimp. Dat neemt niet weg dat ondanks de verwachte krimp niet alle huizen gesloopt zullen worden die in Oost-Groningen staan en dat er veel mensen met veel plezier in Oost-Groningen wonen in particuliere huizen zonder dat zij de behoefte hebben hun huis te laten slopen. Daarom verwacht ik dat een regeling die wij graag onderzocht willen zien, tegemoet zal komen aan specifieke particulieren die wel willen investeren in hun woning en bereid zijn om er geld bij te leggen en daar willen blijven wonen. Dat neemt niet weg dat er natuurlijk ook herstructureringsopgaven in het kader van het POP, de nota Bouwen en Wonen, afspraken met gemeenten, overeengekomen kunnen worden. Het een sluit het andere niet uit. De heer DE BRUIJNE: Mijn punt, meneer Jager, is dat er beweging is en wel ook in de beleidsopties van de gemeenten in Oost-Groningen. Die moeten wij koesteren. Ik denk dat wij vanuit het provinciaal beleid ook daarop moeten insteken en samen met die gemeenten moeten nagaan wat in het kader van de ontwikkelingen verstandig beleid is met betrekking tot de woningbouwontwikkeling. Daar moeten wij als provincie met die gemeenten gezamenlijk beleid op ontwikkelen. Uw voorstel om iets aan het kwaliteitsprobleem van de particuliere voorraad te doen, dat op zich sympathiek is, komt op mij over als het trekken van één draadje uit het totale weefsel. Zou het niet verstandiger zijn om dit voorstel te betrekken in het beleid dat je als provincie samen met de gemeenten gaat ontwikkelen, ook in het kader van het Provinciaal Omgevingsplan en de herziening van de nota Bouwen en Wonen... De heer JAGER: Meneer De Bruijne, aangezien deze woorden van mijn tijd afgaan... De heer DE BRUIJNE: Nee, dat is niet zo, meneer Jager. Maakt u zich geen zorgen. Het gaat zelfs niet eens van onze tijd af! De heer JAGER: Nee? Maar het kost wel tijd. De heer DE BRUIJNE: Het kost wel tijd. Dat geef ik u toe! De VOORZITTER: De heer De Bruijne vergist zich, want u consumeert uw tijd wel! De heer DE BRUIJNE: Ja, dat is zo, maar waar zijn we hier anders voor? De VOORZITTER: Bent u uitgesproken? De heer DE BRUIJNE: Ja. Ik probeer alleen aan te geven dat het wellicht verstandiger zou zijn om dit op het eerste gezicht sympathieke voorstel in te bedden in een wat bredere beleidsvisie en het er niet slechts uit te lichten. De heer JAGER: Ik zou haast zeggen: U haalt mij de woorden uit de mond. Ik heb alleen iets andere woorden gebruikt. Wij willen er niet een draadje uithalen, maar wij willen een blokje toevoegen aan de grote blokkendoos die straks gebruikt kan worden om dit punt aan te pakken. In dat licht moet u ons voorstel zien. Wij willen uiteraard een integrale aanpak. Daar werken we als provincie aan en daar werken de gemeenten aan. Het voorstel is een instrument dat ingezet kan worden in die integrale aanpak om te komen tot een gedeeltelijke verbetering van het woningbestand in Oost-Groningen. 19

20 Voorzitter, door het gericht inzetten en dan kom ik tegemoet aan een andere opmerking van de heer De Bruijne van bestaande middelen, maar ook door het gesprek aan te gaan met relevante financiële instellingen in de regio om te bezien wat zij kunnen en willen bijdragen aan zo n regeling, kunnen wij inzetten op verbetering van het woningbestand. Dit zou wat ons betreft moeten leiden tot een 'Pilootregeling Particuliere Woningverbetering Oost-Groningen'. Onder woningverbetering kunnen wat ons betreft in ieder geval de volgende twee zaken worden verstaan die prima passen binnen het provinciaal beleid: - het investeren in de duurzaamheid van de woning door gerichte investeringen in bijvoorbeeld dubbelglas en andere vormen van energiebesparende isolatie. Iets wat volgens ons prima past binnen de ambities van het 'Fonds energiebesparing en innovatie'. - het investeren in het levensloopbestendig maken van de woning. Een groter wordende groep ouderen wil zelfstandig blijven wonen. Lang niet alle woningen zijn daarvoor geschikt. Vanuit het Investeringsfonds Wonen, Welzijn en Zorg kan er juist voor deze groep een financiële bijdrage worden gedaan. Op dit punt dienen wij de volgende motie in: De VOORZITTER: De heer Jager stelt de volgende motie voor. Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 27 juni 2007 ter behandeling van voordracht betreffende de Voorjaarsnota 2007 (nummer 11/2007), constaterende dat: - ABF Research in Oost-Groningen een bevolkingsdaling verwacht; - dit gevolgen zal hebben voor het woningbeleid en voor de leefbaarheid; - corporaties middels investeringen reeds stevig inzetten op de kwaliteit van de woningmarkt, overwegende dat: - corporaties echter slechts 30% tot 40% van de woningmarkt bedienen en het overige deel in particuliere handen is; - ABF Research heeft vastgesteld dat mobiliteit in de woningmarkt zat afnemen en dat vooral de particuliere huizenbezitters aan de onderkant van de woningmarkt hier de negatieve gevolgen van zullen ondervinden; - gemeenten in Oost-Groningen niet de schaal lijken te hebben om eigenhandig met regelingen tot particuliere woningverbetering te komen, van mening zijnde dat: - een katalysator nodig is om het investeren in de kwaliteit van dit woningsegment op gang te brengen; - Oost-Groningen zich qua voorziene ontwikkelingen en sociaaleconomische structuur geschikt is voor een pilootproject op dit gebied; - er reeds provinciale fondsen zijn die ingezet kunnen worden bij de verbetering van woningen met een specifiek doel zoals energiebesparing of het levensloopbestendig maken van een woning, verzoeken het College: - de mogelijkheid te onderzoeken om via de stuurgroep Oost tot een pilootproject 'regeling particuliere woningverbetering Oost-Groningen' te komen, waarbij nadrukkelijk aandacht is voor levensloopbestendigheid en energiebesparende en duurzame maatregelen, en gaan over tot de orde van de dag. De motie krijgt nummer 5, wordt vermenigvuldigd en maakt deel uit van de beraadslaging. De heer SWAGERMAN: Voorzitter, ik wil graag een vraag stellen aan de heer Jager. Ik ben nieuwsgierig naar hoe breed hij dat ziet. Gaan we dat regelen van een verbouwde varkensschuur tot de grootste villa in Oost-Groningen en iedereen die er in woont zonder onderscheid naar inkomen? Er zit namelijk geen enkele begrenzing in. U spreekt over het particuliere bezit. Iemand met 2 miljoen op de bank die een hoge rendementsketel moet aanschaffen, hoef ik niet zo nodig te subsidiëren. De heer JAGER: Laat ik volstrekt duidelijk zijn over het feit dat wat ons betreft het geld niet moet gaan zitten in de aanleg van een jacuzzi. Wij zouden graag zien dat de groep die wij in de motie hebben omschreven, specifiek geholpen wordt in relatie tot de doelen die wij daarbij hebben omschreven. 20