Vergadering van Provinciale Staten van Groningen d.d. 16 december Notulen van de vergadering van Provinciale Staten van 11 november

Transcriptie

1 Inhoudsopgave 1. Notulen van de vergadering van Provinciale Staten van 11 november Ingekomen stukken van derden Regeling van werkzaamheden C-stukken... 6 B.1 Normenkader voor de rechtmatigheid B.2 Wijziging Legesverordering (tarieventabel 2010)... 7 B.3 Reconstructie van de N975 gedeelte Onstwedde-Musselkanaal... 7 B.5 Nazorgheffing stortplaatsen provincie Groningen... 7 B.6 Wijziging Grondwaterheffingsverordening Groningen... 7 A.1 Ontbinding van de Overeenkomst Blauwestad met bijlagen)... 7 A.2 Goudappel Coffeng-rapport Factory Outlet Center te Zuidbroek A.3 Verhoging opcenten Motorrijtuigenbelasting A.4 Q-koorts A.5 Integrale Bijstelling Begroting 2009 (5 e en 6 e wijziging begroting 2010)

2 2

3 Voorzitter: de heer M.J. van den Berg, commissaris der Koningin Griffier: de heer J.M.C.A. Berkhout Aanwezig zijn 38 leden, te weten: J.G. Abbes (CDA), J. Batting (PvdA), mevrouw S.M. Beckerman (SP), B.P.A. Blom (SP), mevrouw L.K., P.H.R. Brouns (CDA), D. Bultje (PvdA), L.A. Dieters (PvdA), mevrouw S.J.F. van der Graaf (ChristenUnie), W. Haasken (VVD), mevrouw O.G. Hartman-Togtema (VVD), mevrouw A.A.H. Hazekamp (PvdD), F.A.M. Keurentjes (CDA), mevrouw A.G. van Kleef-Schrör (CDA), R.M. Knegt (CDA), S.J. Krajenbrink (CDA), E.J. Luitjens (VVD), mevrouw W.J. Mansveld (PvdA), J. Meesters (VVD), mevrouw F. Mete (PvdA), mevrouw I.P.A. Mortiers (PvdA), W. van der Ploeg (GroenLinks), R.D. Rijploeg (PvdA), IJ.J. Rijzebol (CDA), R. Sangers (SP), mevrouw M.R. Schalij (PvdA), mevrouw K.R. Schraagen (VVD), mevrouw C. Sciacca-Noordhuis (SP), mevrouw J. Siersema-Venema (GroenLinks), H.J.B. Spoeltman (PvdA), H. Staghouwer (ChristenUnie), mevrouw F. Stavast (GroenLinks), H.T. Stavenga (PvdA), C. Swagerman (SP), mevrouw L. van der Tuin- Kuipers (CDA), J.W. Veluwenkamp (PvdA), P.G. de Vey Mestdagh (D66), mevrouw A.C.M. de Winter- Wijffels (CDA), T.J. Zanen (PvhN). Afwezig: H.J. Flokstra (SP), mevrouw L. Veenstra (SP), R. Stevens (ChristenUnie),mevrouw G. van der Sluis-Huisman (ChristenUnie) en mw. LK Broekhuizen-Smid (PvdA). Aanwezige leden van het College van Gedeputeerde Staten: P.M. De Bruijne, J.C. Gerritsen, M.J. Jager, D.A. Hollenga, W.J. Moorlag, R.A.C. Slager. Opening De VOORZITTER: Dames en heren, goedemorgen. Ik open deze vergadering van de Provinciale Staten van Groningen en heet u allen van harte welkom. Berichten van verhindering zijn binnengekomen van de heren Flokstra en Stevens, alsmede van de dames Veenstra en Van der Sluis. De heer Abbes en mevrouw Mete komen later en wellicht komt ook mevrouw Broekhuizen later. 1. Notulen van de vergadering van Provinciale Staten van 11 november 2009 Zonder beraadslaging of stemming worden de betreffende notulen vastgesteld. 2. Ingekomen stukken van derden: De VOORZITTER: Voorgesteld wordt de volgende stukken, inclusief de nagekomen stukken, voor kennisgeving aan te nemen: a. Brief van de raadsgriffier van de gemeente Scheemda van 30 oktober 2009 betreffende motie raad Appingedam over arbeidsmarktontwikkelingen van medisch specialisten; b. Brief van de Staatssecretaris van BZK van 30 oktober 2009 betreffende onderzoeksrapport "Bevolkingsdaling in Nederland, regionale bevolkingsdynamiek in beeld"; c. Diverse s van de heer P.C.J. Muijzert over de N33; d. Brief van enkele pleegouders uit Groningen van 7 oktober 2009 met het verzoek tot het creëren van een 'long stay' residentiële woonplek in Groningen voor kinderen ouder dan 12 jaar met hechtingsstoornissen; e. Brief van Raedthuys Windenergie B.V. van 18 november 2009 betreffende aankondiging verzoek inpassingsplannen; f. Advies 'Braakliggend veld' van de Raad voor het Landelijk Gebied, aangeboden bij brief van 24 november 2009; g. Circulaire van het Ministerie van BZK van 24 november 2009 betreffende (onkosten)vergoeding leden gedeputeerde staten, leden provinciale staten en commissieleden. 3

4 Voorgesteld wordt de volgende stukken in handen te stellen van Gedeputeerde Staten: h. Brief van Dorpsbelangen Ulrum van 2 november 2009 over de eventuele bouw van een mestvergistingsinstallatie in Ulrum; i. Brief van de Vereniging Omwonenden Luchthaven Eelde van 15 november 2009 over de oplopende verliezen van de luchthaven en perspectief op de lange termijn; j. Brief van de heer ir. G. Oostlander, Groningen van 14 november 2009 over Blauwestad; k. van de heer P.C.J. Muijzert over de N33. nagekomen: Voorgesteld wordt het volgende stuk in handen te stellen van de commissie Economie en Mobiliteit om deze te betrekken bij de voordracht m.b.t. Kaderstelling bezuinigingen: m. Brief van Hiswa en Recron van 2 december over bezuinigingen in de sector Toerisme en Recreatie. Zonder beraadslaging of stemming wordt met de voorstellen ingestemd. 3. Regeling van werkzaamheden a. Behandelvoorstellen De VOORZITTER: Kunt u instemmen met de behandelvoorstellen? De heer SANGERS: Voorzitter, de brief van GS betreffende het besluit nieuwbouwruimte die de commissie Omgeving en Milieu regardeert, willen wij graag als bespreekstuk op de agenda geplaatst zien van de commissie Omgeving en Milieu. De VOORZITTER: Ik stel voor dat als een fractie daarom vraagt, wij dit gewoon doen. Akkoord. De heer BROUNS: De CDA-fractie zou graag bij de commissie Welzijn, Cultuur en Sociaal beleid de brief van het College betreffende het Groninger Museum als bespreekstuk geagendeerd zien. De VOORZITTER: Daartegen is geen bezwaar en dan doen wij dit aldus. Stemt u met die aanvullingen in met de behandelvoorstellen? Zonder stemming wordt met inachtneming van bovengenoemde wijzigingen de voorstellen ingestemd. b. Vaststelling agenda (A- en B-lijst) De VOORZITTER: U heeft bij de stukken ontvangen het initiatiefvoorstel van de fractie van GroenLinks tot wijziging van de Heffingsverordening opcenten op de hoofdsom van de motorrijtuigenbelasting in verband met het indexeren van het aantal opcenten per 1 april Stemt u in met de behandeling voor dit door de fractie gedane voorstel? Zonder beraadslaging of stemming wordt ingestemd met het agenderen van dit voorstel. De VOORZITTER: Dan stel ik voor dat dit agendapunt als A.3 wordt geagendeerd. Dan heeft u bij de nazending ontvangen een voorstel vreemd aan de orde van de dag van de fractie van de Partij voor de Dieren. Mevrouw Hazekamp vraagt om het onderwerp Q-koorts toe te voegen aan de agenda. Stemt u in met de behandeling van dit onderwerp? Zonder beraadslaging of stemming wordt ingestemd met het voorstel. De VOORZITTER: Dan stel ik voor dat dit agendapunt als A.4 wordt geagendeerd en dan wordt de Integrale Bijstelling agendapunt A.5. Kunt u voor het overige instemmen met de agenda? Zonder beraadslaging of stemming wordt ingestemd met de gewijzigde agenda. Regeling van werkzaamheden 4

5 De VOORZITTER: Ik heb u een voorstel van de PvdA-fractie van de heer Rijploeg toegestuurd over een hoorzitting over het onderwerp Gelijkstroomnet op zee. Kunt u instemmen met het gedane voorstel? Zonder beraadslaging of stemming wordt ingestemd met het voorstel. De heer RIJPLOEG: Voorzitter, ik wil nog graag een mededeling doen. Ik heb met de griffie afgesproken dat de bijeenkomst komende maandag, 21 december 2009, om uur wordt voorbereid met leden van de Staten die daaraan willen meewerken. Ik stel mij voor dat van elke partij maximaal één persoon aanwezig is. De VOORZITTER: Akkoord. Ik stel voor dat de griffie dit nog even aan de fracties laat weten, want dan kan dat praktisch vorm krijgen. U heeft begrepen dat men snel wil werken, omdat de kwestie op korte termijn speelt. Daarom wordt ter wille van de effectiviteit snel geopereerd. Dan hebben we een paar moties die ingetrokken worden. De fractie van de ChristenUnie heeft mij te kennen gegeven twee aangehouden moties in te willen trekken. Het gaat om de volgende moties ingediend bij de algemene beschouwingen op 18 juni Een motie ging over alcoholgebruik onder jongeren en een motie betreft palliatieve zorg/hospices. Ik neem aan dat u daarmee instemt. Zonder beraadslaging of stemming wordt ingestemd met het intrekken van beide moties. De VOORZITTER: De overhandiging rapportage werkgroep Jeugdzorg. De voorzitter van de werkgroep Jeugdzorg zal mij een rapport aanbieden met de uitkomsten van de rondetafelgesprekken. Derhalve geef ik het woord aan mevrouw De Winter. Mevrouw DE WINTER: Dank u wel, voorzitter. De Wet op de Jeugdzorg legt een grote en zeer verantwoordelijke taak bij de provincie, want de zorg met name de zorg voor kinderen en jongeren die in de knel dreigen te raken kan niet zorgvuldig genoeg zijn, maar het aantal verantwoordelijke instellingen en instanties die betrokken zijn bij opgroeiende jeugd is niet gering. Samen met de vele en diverse hulpverlenende instanties is dit beleidsterrein bepaald niet eenvoudig, om maar niet te zeggen: bijzonder complex. Het recht op zorg waarborgen, kwalitatief goede zorg leveren en zorgen voor een goede afstemming tussen de vele spelers in dit veld, is wat er van de provincie wordt gevraagd. Hoe kom je nu in dit ingewikkelde veld tot optimaal beleid? Met de vele spelers is men in 2006 letterlijk om de tafel gaan zitten met de volgende vragen. Zitten we met ons beleid op de goede weg? Wat kan er nog beter? Die rondetafelgesprekken van toen hebben een schat aan informatie opgeleverd met daarbij de aanbeveling om dit zeker op termijn te herhalen. Dat was een van de aanbevelingen. Dat hebben we er niet bij laten zitten, want afgelopen september hebben we gedurende vier dagdelen met meer dan 55 instanties om de tafel gezeten om op dezelfde wijze het gesprek te voeren. Wat kan er allemaal beter? Ook deze keer, voorzitter, zijn er vele handreikingen gedaan en hebben we diepgaand gesproken over het beleid en over waar knelpunten zitten, maar zeker ook over wat goed gaat en wat beter zou kunnen. De bevindingen hebben we keurig in een verslag neergelegd. Een keurige rapportage, waarvoor nog dank aan de griffie die ons daarbij geweldig heeft ondersteund. Voorzitter, u snapt wel dat we het niet bij bevindingen laten. We willen ook tot daden komen. Er zijn duidelijke aanbevelingen geformuleerd waarover we in de commissievergadering van 13 januari in het komende jaar heel graag willen debatteren met onze gedeputeerde die natuurlijk eerst over al onze aanbevelingen zijn bevindingen moet neerschrijven. We wachten dus even af wat het College ervan vindt. Nadat we op 13 januari de discussie voeren en waaruit dan stevige aanbevelingen naar voren komen, zouden we het erg prettig vinden dat we een flinke stap kunnen zetten op dit ingewikkelde werkveld. Met het verzoek aan het College het rapport goed door te nemen en daarbij de bevindingen neer te leggen, wil ik het rapport u hierbij aanreiken. Mevrouw De Winter overhandigt het rapport van de werkgroep Jeugdzorg aan de heer Van den Berg. De VOORZITTER: Hartelijk dank voor deze noeste arbeid, want dit is inderdaad een buitengewoon complex en uitgestrekt terrein met enorme verantwoordelijkheden die onze samenleving in de provincie Groningen op tal van punten behoorlijk diep raakt. Ik stel voor dat we dit verslag van bevindingen en 5

6 aanbevelingen in handen stellen van het College en dat we het College verzoeken om een schriftelijke reactie te leveren. Is het qua timing realistisch om hierover te discussiëren op 13 januari? Er zou voor die tijd een reactie van het College beschikbaar moeten zijn. Ik kijk naar de gedeputeerde of dat kan. De heer DE BRUIJNE (gedeputeerde): Voorzitter, ik heb met mevrouw De Winter afgesproken dat wij er alles aan doen om in de Collegevergadering van 5 januari 2010 de reactie van het College vast te kunnen stellen, zodat wij op 13 januari in de commissie met Statenleden daarover kunnen discussiëren. Ik ga ervan uit dat het lukt en mocht er een kink in de kabel komen, dan is mevrouw De Winter als voorzitter van deze commissie de eerste die het zal weten. Zonder tegenbericht gaan we er 13 januari over spreken. De VOORZITTER: Akkoord. Dat is prettig om te horen. Als het op 5 januari niet mocht lukken, hebben we nog 12 januari als mogelijkheid. Dan zouden we de reactie per mail moeten toesturen. Het zou mooi zijn als het op 5 januari kan. Het zijn natuurlijk speciale dagen die we ingaan, maar daar zal iedereen begrip voor hebben. Dank voor dit mooie werkstuk. 4. C-stukken Voorgesteld wordt de volgende stukken voor kennisgeving aan te nemen: a. Brief van 9 september 2009, nr /36/A.15, CW, betreffende beleidsplan van de Kunstraad; b. Brief van 21 september 2009, nr /37/A.9, EZ, betreffende subsidie voorbereidingstraject CCS Noord-Nederland; c. Brief van 6 oktober 2009, nr /41/A.10, VV, betreffende definitief maatregelenpakket aanbesteding GD- en HOV-concessie; d. Brief van 6 oktober 2009, nr /41/A.9, VV, betreffende fietsroute plus Groningen- Bedum; e. Brief van 13 oktober 2009, nr /42/A.7, VV, betreffende beleidsplan openbare verlichting; f. Brief van 6 oktober 2009, nr /41/A.11, VV, betreffende gebruik van carpoolplaatsen; g. Brief van 9 september 2009, nr /37, LGW, betreffende advies aan minister LNV concept beheerplannen Natura 2000 Zuidlaardermeergebied en Lieftinghsbroek; h. Brief van 3 november 2009, nr /45/A.9, CK, betreffende quick-scan verantwoording Provinciaal Veiligheidsbeleid provincie Groningen i. Brief van november 2009, nr /44/A.13, ABJ betreffende IPO jaarstukken 2010 en de begrotingswijziging 2009; j. Brief van 27 oktober 2009, nr /44/A.15, ABJ betreffende IPO voortgangsverslag deel 2; k. Brief van 4 november 2009, nr /44/V2, EZ, betreffende completion verkooptransactie Essent; l. Brief van 15 oktober 2009, nr /42/A.16, GMO, betreffende Provinciale financiën op langere termijn; brief van 1 september 2009, nr /36/A.7, FC, betreffende beantwoording technische vraag n.a.v. de Jaarstukken 2008; brief van 25 november 2009, nr /48/A.15, GMO, betreffende provinciale financiën; voorbereiding kaderstelling; m. Brief van 30 september 2009, nr /40/V4, ABJ, over aflossing voorfinanciering Blauwestad. De VOORZITTER: Zoals ik u in de nazendingbrief meldde is nr. 4.ten onrechte op deze lijst gezet. Dit stuk wordt eerst in de volgende commissievergadering besproken. Stemt u in met de aldus gewijzigde C-lijst? Zonder beraadslaging of stemming wordt ingestemd met het gewijzigde voorstel. B-stukken B.1 Voordracht van Gedeputeerde Staten van 15 september 2009 inzake de vaststelling van het normenkader voor de rechtmatigheid 2009 bestaande uit lijsten met relevante weten regelgeving en de rapporteringtolerantie ten behoeve van de accountantscontrole op de jaarrekening 2009 van de provincie Groningen (nummer 26/2009) 6

7 Hierbij is ook aan de orde de brief van 17 november 2009, nr /A.12, FC, over benchmark normenkader rechtmatigheidstoets. Voornoemd stuk wordt zonder stemming of beraadslaging bij hamerslag vastgesteld. B.2 Voordracht van Gedeputeerde Staten van 3 november 2009 tot wijziging van de bijlage behorende bij en deel uitmakende van de Legesverordening provincie Groningen (Tarieventabel 2010) (nummer 33/2009) Voornoemd stuk wordt zonder stemming of beraadslaging bij hamerslag vastgesteld. B.3 Voordracht van Gedeputeerde Staten van 27 oktober 2009 betreffende de reconstructie van de N975 gedeelte Onstwedde-Musselkanaal ( 30/2009) Voornoemd stuk wordt zonder stemming of beraadslaging bij hamerslag vastgesteld. B.4 Voordracht van Gedeputeerde Staten van 27 oktober 2009, betreffende de overdracht van gedeelten van de provinciale wegen N360, N997, N991 en N987a aan respectievelijk de gemeenten Delfzijl en Slochteren en overdracht van de bovenbouw van de brug over de Oude Zeesluis te Delfzijl (nummer 32/2009) Voornoemd stuk wordt zonder stemming of beraadslaging bij hamerslag vastgesteld. B.5 Voordracht van Gedeputeerde Staten van 27 oktober 2009 tot wijziging van de Verordening op de instelling en invordering van de nazorgheffing stortplaatsen provincie Groningen (nummer 31/2009) Voornoemd stuk wordt zonder stemming of beraadslaging bij hamerslag vastgesteld. B.6 Voordracht van Gedeputeerde staten van 10 november 2009 tot het wijzigen van de wettelijke grondslag van de Grondwaterheffingsverordening Groningen i.v.m. de inwerkingtreding van de Waterwet (nummer 34/2009) Voornoemd stuk wordt zonder stemming of beraadslaging bij hamerslag vastgesteld. De VOORZITTER: Dan zijn we toe aan de A-stukken. De fracties hebben met elkaar afgesproken om 18 minuten te willen gebruiken. Ik stel voor dat men zich daar ook echt aan houdt. Het College heeft 60 minuten en ik stel voor dat het College dit ook heel serieus neemt, zodat een goed evenwicht blijft tussen beiden. A-stukken A.1 Voordracht van Gedeputeerde Staten van 24 november 2009 over de ontbinding van de Overeenkomst Blauwestad met bijlagen (nummer 35/2009) De VOORZITTER: Bij deze voordracht zijn ook de volgende stukken aan de orde: - de brief van GS van 4 december 2009, over vertrouwelijke onderwerpen bij de behandeling van de voordracht; - de brief van GS van 14 december 2009 met een toelichting op vertrouwelijkheid van bijlagen bij de voordracht. - een vertrouwelijke brief met beantwoording van vragen gesteld door de heer Van der Ploeg. Deze kan dienen als achtergrondinformatie. Dames en heren, voordat we de beraadslagingen beginnen, wil ik u nog eens wijzen op het feit dat het College ten aanzien van enkele stukken bij dit onderwerp geheimhouding heeft opgelegd. Ik reken op uw medewerking en ik ga ervan uit dat u zich daar in het debat strikt aan houdt. Mijn dank bij voorbaat. Ik geef het woord aan de fractie van de PvdA, de heer Bultje. De beraadslaging wordt geopend. 7

8 De heer BULTJE: Voorzitter, de afgelopen commissievergadering van Bestuur en Financiën concentreerde zich voornamelijk op de consequenties van de ontbinding van de PPS-constructie voor de publieke en private partijen, de invloed van de vertrouwelijkheid op het debat en de toekomst van de Blauwe Stad. Daarom is het goed om in het debat te merken dat de steun voor het project Blauwe Stad an sich aanwezig is, uitzonderingen daargelaten. Zo keek ik vorige maand om ongeveer uur naar het NOS Journaal waar een item werd ingeleid met Blauwe Stad mislukt, waarna een bruggetje naar het volgende item werd geslagen met de zin en waar het ook niet goed gaat, is Delfzijl. Dit betrof de bevolkingskrimp. Dergelijke tendentieuze berichtgeving is fnuikend voor de beeldvorming over onze provincie, maar zeker ook voor het project Blauwe Stad. Ik sluit hierbij aan bij het rapport Alders, Bakker, Doets, waarin staat dat vertraging van het project ervoor kan zorgen dat het positieve imago van de Blauwe Stad kantelt. Voorzitter, mijn fractie is er trots op dat de provincie Groningen een ontwikkelingsgerichte traditie heeft en dat zij soms onorthodoxe maatregelen durft te nemen om een impuls te geven aan een regio. Uiteindelijk was en is het doel van de Blauwe Stad het creëren van werkgelegenheid, het creëren van een aantrekkelijk woonmilieu en het creëren van waarden in termen van waterberging, natuur en recreatie. De quick scan van PAU laat zien dat de effecten van het project op het gebied en de omliggende dorpen zichtbaar zijn. Het heeft geleid tot nieuwe vormen van bedrijvigheid en daarmee tot een groei van werkgelegenheid, economische waardevermeerdering door nieuwe functies en nieuwe natuurgebieden en waterberging, enzovoorts. Voorzitter, deze effecten sterken mijn fractie in het vertrouwen dat het van belang is om door te gaan met de ontwikkeling van de Blauwe Stad door toe te werken naar een publiek-publieke samenwerking tussen de provincie Groningen en de nieuwe gemeente Oldambt. Over beeldvorming gesproken. In de commissievergadering heb ik aangegeven dat het niet zo kan zijn dat het beeld ontstaat dat de private partij er vandoor gaat en dat de provincie met de brokken blijft zitten. De gedeputeerde heeft uitgebreid bij dit punt stil gestaan, waarbij weliswaar niet tot op de euro nauwkeurig kon worden aangegeven welke veer de private partij heeft gelaten, maar ons is wel duidelijk geworden dat deze aanzienlijk is. Wat mijn fractie betreft wordt de ontbindingsovereenkomst niet beoordeeld op basis van een soort wraakgevoel richting de private partij. Uitgangspunt moet zijn om er als publieke partij zo goed mogelijk uit te komen, juist met het oog op de toekomstige ontwikkeling van de Blauwe Stad. De gedeputeerde heeft aangegeven dat de voorliggende ontbindingsovereenkomst geen consequenties heeft voor de verplichtingen van BAM en Ballast Nedam om vóór 1 januari 2012 elk 100 bouwkavels af te nemen en deze te betalen. Mijn fractie vertrouwt er dan ook op dat deze afspraak te zijner tijd zal leiden tot een kleine tussensprint in de verkoop van het aantal kavels. Onderzoek... De heer SWAGERMAN: Voorzitter, in het kader van die overdracht van kavels en de afnameverplichting heeft de heer Bultje een juridisch waterdicht document mogen inzien waaruit blijkt dat die overdracht ook werkelijk geregeld is hij kan slechts met ja of nee antwoorden - of is dit een uitspraak van de gedeputeerde die hij voor waar aanneemt? De VOORZITTER: Een moment. Als het gaat om het inzien van vertrouwelijke stukken, kan er in de publieke vergadering over wat daaruit blijkt geen mededelingen worden gedaan. Ik hoor dat het geen probleem is, dus gaat uw gang. De heer BULTJE: Alhoewel het geen probleem is, vertrouw ik de gedeputeerde in dit geval op zijn woord. Voorzitter, nu we op het punt staan een nieuwe stap te zetten in het project Blauwe Stad is dit, voor wat mijn fractie betreft, het goede moment om terug te kijken. De provincie is vele jaren onderdeel geweest van een publiek-private samenwerking en nu deze ten einde komt is het belangrijk om het afgelopen proces, de constructie van de samenwerking en de effectiviteit en doelmatigheid ervan te analyseren. Vooral om hier lering uit te trekken met het oog op toekomstige vormen van gebiedsontwikkeling. Hiertoe dient mijn fractie de volgende motie in. De VOORZITTER: Ik lees de motie voor. Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen, constaterende dat: 8

9 - de Commissie Alders, Bakker, Doets in haar rapport adviseert de huidige vorm van Publiek Private Samenwerking in het project Blauwe Stad te beëindigen en hiertoe voordracht 35/2009 voorligt; overwegende dat: - tot deze PPS is overgegaan in het kader van gebiedsontwikkeling, vitalisering van het gebied en het creëren van economische activiteit; - het met het oog op eventuele toekomstige gebiedsontwikkeling, verstandig is lering te trekken uit de ervaringen die in deze constructie zijn opgedaan; - een onderzoek naar het proces, de constructie van samenwerking, de effectiviteit en doelmatigheid van voornoemde PPS, Provinciale Staten in de gelegenheid stelt haar controlerende en kaderstellende rol te vervullen; - de Noordelijke Rekenkamer als onafhankelijk orgaan in het leven is geroepen om Provinciale Staten te ondersteunen in de kaderstellende en controlerende rol door onderzoek te doen naar het gevoerde bestuur waarbij de vraag naar doeltreffendheid, doelmatigheid en rechtmatigheid centraal staat, verzoeken de Noordelijke Rekenkamer - een onderzoek te starten naar de doelmatigheid en effectiviteit van de PPS in het project Blauwestad, met betrekking tot het beoogde doel: gebiedsontwikkeling, vitalisering van het gebied en het creëren van economische activiteit, - de volgende vragen bij dit onderzoek te betrekken: - in hoeverre bood de gekozen constructie voldoende mogelijkheden aan het College van Gedeputeerde Staten om de publieke belangen te waarborgen en de gestelde publieke doelen te realiseren, en zijn de geboden mogelijkheden ten volle benut? - in hoeverre bood de gekozen PPS-constructie voldoende mogelijkheden aan Provinciale Staten om haar kaderstellende en controlerende taak te vervullen, en zijn de geboden mogelijkheden ten volle benut? - welke essentiële beslismomenten zijn er geweest en op basis van welke informatie hebben respectievelijk het College van Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten haar besluitvorming gebaseerd? - welke invloed heeft daarbij de vertrouwelijkheid van een gedeelte van de informatie gehad op de besluitvorming en daarmee op de doelmatigheid, effectiviteit en controleerbaarheid van de PPS-constructie? - welke lessen kunnen getrokken worden uit het afgelopen proces met het oog op toekomstige vormen van gebiedsontwikkeling? en gaan over tot de orde van de dag. De motie is ondertekend door de heer Bultje (PvdA), de heer Luitjens (VVD), de heer Staghouwer (ChristenUnie), de heer Brouns (CDA), mevrouw Hazekamp (Partij voor de Dieren) en de heer Van der Ploeg (GroenLinks). De motie krijgt nummer 1, wordt vermenigvuldigd en maakt onderdeel uit van de beraadslagingen. De heer BULTJE: Voorzitter, ik realiseer mij dat deze motie niet voldoet aan de Alders-doctrine dat een motie maximaal 100 woorden mag zijn, maar in dit geval willen wij graag de zorgvuldigheid in acht nemen. Het betreft dus een verzoek aan de Noordelijke Rekenkamer die onafhankelijk is en zelf bepaalt of het bepaalde onderzoeken op zich neemt en zelf de onderzoeksvragen bepaalt. De in de motie geformuleerde vragen geven richting aan. Als de Noordelijke Rekenkamer dit onderzoek uit wil voeren, vertrouwen wij erop dat zij bij leemtes aanvullende vragen formuleren. Ook gaat de Rekenkamer volgens mij over haar eigen agenda, maar mijn fractie hecht er waarde aan om de uitkomsten van het onderzoek vóór de zomer te ontvangen. Daarnaast hecht mijn fractie er waarde aan om het gehele proces van het begin tot het einde, inclusief de ontbinding van de samenwerking, tegen het licht te houden. The proof of the pudding is in the eating en nu is het tijd voor de recensie. Daarbij moet zowel gekeken worden naar de rolverdeling tussen publieke en private partijen, als naar de rol van GS en PS op basis van besluitvorming op cruciale momenten. Ook de rol die vertrouwelijkheid heeft gespeeld in dat proces, is meerdere malen onderwerp geweest van discussie in de commissie Bestuur en Financiën en in de Staten. Mijn fractie is dan ook benieuwd hoe de Noordelijke Rekenkamer oordeelt over het effect van de vertrouwelijkheid op de doelmatigheid en effectiviteit en de controleerbaarheid van de PPS-constructie. Overigens wil ik 9

10 bij deze motie aantekenen dat wanneer de kavelverkoop naar behoren was verlopen en de private partijen aangehaakt waren gebleven, een dergelijke analyse op een gegeven moment goed was geweest, want de constructie en de daarmee samenhangende consequenties, de verdeling van risico s en het uitoefenen van sturing en controle door respectievelijk GS en PS waren dezelfde gebleven. Voorzitter, de toekomst. Lopende het onderzoek, als de motie wordt aangenomen en de Rekenkamer besluit het onderzoek op zich te nemen, kan niet stilgezeten worden. Over de toekomst van de Blauwe Stad werd in de commissievergaderingen meerdere malen de term out of the box - denken gebezigd om te zeggen dat geen idee op voorhand gek genoeg zou zijn om in de Blauwe Stad uit te voeren. Op zich is een creatieve denkexercitie niet verkeerd, zo lang het maar niet leidt tot out of the hip shooting, want uiteindelijk gaat het mijn fractie om het handhaven van de kwaliteit van het project, zeker gezien het effect van concessies op dat vlak voor de omliggende regio. Met het oog op de toekomst moet op korte termijn overleg plaatsvinden met de betrokken overheden, maar zeker ook met belanghebbenden, zoals de bewoners van de Blauwe Stad. Zij zijn er met een bepaald idee gaan wonen met als belangrijkste aspect de kwaliteit van het woonmilieu. Daar moet zorgvuldig mee omgegaan worden. Het voorstel van GroenLinks om in het nieuwe jaar als commissie van Bestuur en Financiën misschien kunnen we het wat breder trekken naar de commissie Omgeving en Milieu een bezoek te brengen aan de nieuwe raad van Oldambt, ondersteunt mijn fractie van harte. Tot slot. De gedeputeerde heeft in de commissie aangegeven dat Provinciale Staten actief betrokken zullen worden bij het proces om te komen tot een nieuwe samenwerkingsconstructie en ontwikkelingsstrategie voor de Blauwe Stad. Het moge duidelijk zijn dat Provinciale Staten deze kaderstellende en controlerende taak gewoon heeft en deze rol ook actief pakt waar nodig. De heer BROUNS: Dank u, voorzitter. Wat ik nu zal zeggen, zal geen verbazing in deze zaal wekken. Het CDA heeft al eerder aangegeven dat wij het afscheid nemen van de private partij een goede zaak vinden. Het is tijd om schoon schip te maken en dadelijk uit te leggen hoe de vork in de steel steekt. We moeten de regie weer in eigen hand nemen, maar daarover straks meer. Eerst willen we nader ingaan op de voorwaarden tot het afscheid nemen, zoals verwoord in de voorliggende voordracht. We willen namelijk niet afscheid nemen ten koste van alles. Het kan niet zo zijn dat toen het project begon, de insteek was om de winst te verdelen en nu het project vertraging oploopt en de wegen elkaar scheiden, de lasten enkel voor rekening van de provincie komen. Tijdens de commissiebehandeling zijn onder meer door de CDA-fractie een groot aantal vragen gesteld aangaande de gemaakte afspraken om te komen tot ontbinding van de samenwerking. Uit de beantwoording van de vragen is voor ons het volgende beeld naar voren gekomen. Ontbinding betekent dat alle grond door Koop wordt teruggeleverd en wel vrij van beslagen en andere eventuele verplichtingen. De provincie heeft hier geen verlies genomen, c.q. hoeven te nemen. Wel moet de provincie ruim 28 miljoen afboeken, omdat de huidige behoedzame inzichten aangeven dat de projectrealisatie de verkoop van kavels tot 2040 zal lopen en hierdoor treedt renteverlies op en worden de organisatiekosten hoger. Er is immers langer een verkoopapparaat nodig, er moet onderhoud gepleegd worden, et cetera. Ook moet het investeringskrediet worden opgehoogd tot 118 miljoen, aldus deze voordracht. Dat heeft te maken met de afwikkeling daar waar het de vergoeding van Koop van ruim 30 miljoen betreft voor de tegemoetkoming in de investering in de infrastructuur, het bouwrijp maken en het beheer van gronden door deze private partij, en de verwerving van het multifunctioneel centrum, de activa van de Opstal BV, inclusief de modelwoning. Dit is dus geen totale vergoeding van de kosten die gemaakt zijn door Koop. Koop heeft hier een verlies moeten nemen. Over dit verlies wil het College in de openbaarheid niet veel kwijt. Het enige dat zij aangeeft is dat het naar haar mening een gunstig resultaat voor de provincie heeft uitonderhandeld. Logisch te veronderstellen is dat naast het verlies op de investeringen, in de gronden en de activa, Koop ook tot een afwaardering zal moeten komen, omdat hij die gronden tegen een bepaalde waarde zal hebben opgenomen in de grondexploitatie. Meer dan een veronderstelling is dat echter niet. Het is jammer dat er op dit punt niet volledige openheid van zaken is. We accepteren echter dat hieromtrent afspraken bestaan in het kader van het bedrijfsbelang. Het is dan ook in onze ogen aan die private partij om daar te zijner tijd, bijvoorbeeld in gedeponeerde jaarverslagen, openheid over te geven. Het zou deze partij overigens wel sieren als zij dat transparant deed. Een belangrijke vraag bij de afwikkeling is natuurlijk of er nog adders onder het gras zitten. De overeenkomst is volgens het College juridisch uitvoerig gecheckt en dichtgetimmerd. Als Koop informatie achtergehouden zou hebben bijvoorbeeld ten aanzien van achterstallige verplichtingen richting personeel, belastingdienst, crediteuren, alsmede ten aanzien van risico s, bijvoorbeeld ten 10

11 aanzien van de huidige kopers dan bestaat er een verhaalrecht van de provincie en dat verhaalrecht strekt zich uit tot Koop Holding Europe B.V., zo is ons door het College in de commissievergadering verzekerd. Omdat in de ontbinding tevens wordt voorzien in een tijdelijke voortzetting van de verkoopactiviteiten op basis van de kostprijs is ook een arbitrageregeling opgenomen. Tot slot is onderdeel van de afspraken dat de provincie een achtergestelde lening aan Koop verstrekt ter afwikkeling. Deze wordt in vijf jaarlijkse termijnen afgelost, waarbij de provincie als zekerheid een bankgarantie verstrekt krijgt. Dan speelt al geruime tijd de kwestie rond de afnameverplichting van de 200 kavels van respectievelijk Ballast Nedam en de BAM, zoals als eis is gesteld door de provincie bij de uittreding van deze twee partijen uit de samenwerkingsovereenkomst in december Deze afnameverplichting bestaat nog steeds en dient vóór januari 2012 te worden gerealiseerd. Koop is in dezen geen partij. De verplichting tot afname gaat van de Ontwikkelingsmaatschappij over naar de provincie als de ontbinding een feit is geworden. Naast deze uitleg heeft het College toegezegd dat, nadat de ontbinding met Koop is geregeld, het gesprek met deze partijen wordt aangegaan over de invulling van deze afnameverplichting. Wij hopen dat er niet alsnog een verstorende werking zal ontstaan als het gaat om de nieuwe start en invulling van de Blauwe Stad. Dan rest de belangrijke vraag: hoe nu verder? Om verder te kunnen gaan de CDA-fractie heeft daarover al eerder duidelijke uitlatingen gedaan is onderzoek nodig naar de vraag hoe een en ander zo heeft kunnen komen. Wat waren destijds in 2001 de doelstellingen van het project? Op welke wijze zijn die vastgelegd in de samenwerkingsovereenkomst? Hoe is de samenwerking verlopen? Was PPS het juiste instrument? Op welke momenten zijn welke besluiten genomen, door wie en op basis van welke informatie? Het gaat om een onderzoek waarbij alle actoren ook de Staten zelf voorwerp van onderzoek zijn. Een feitenonderzoek, voorzien van een analyse die naar onze mening het beste door een onafhankelijk instantie kan worden uitgevoerd: de Noordelijke Rekenkamer. Daarom onderschrijven wij en hebben wij die motie mede ingediend de motie die in eerste termijn door de PvdA is ingediend. Wat betreft de CDA-fractie moet de analyse, de conclusies en aanbevelingen uit dit onderzoek openbaar worden besproken door de Staten. Op basis daarvan kunnen de Staten haar eigen conclusies formuleren, lering trekken uit het verleden en daar waar nodig, aanvullend onderzoek initiëren. Dit traject kan parallel lopen met en (wellicht middels tussentijdse rapportages, een vraag aan de Rekenkamer) als input dienen voor de wijze waarop de nieuwe publiek-publieke samenwerking en ontwikkelingsvisie Blauwe Stad wordt vormgegeven. Dat is een traject waarin het College het uitvoerend overleg met het college van de nieuwe gemeente Oldambt zal voeren, waarbij moet worden geklankbord met andere belanghebbenden, zoals de regio en de bewoners. Om dat overleg sturing en richting te geven zijn de Staten aan zet. Zij moeten de discussie op hoofdlijnen voeren en de uitgangspunten formuleren waaraan de nieuwe ontwikkelingsvisie en samenwerking moet voldoen. Instemmen met deze ontbindingsovereenkomst betekent nadrukkelijk niet dat de CDA-fractie instemt met een ongewijzigde inhoudelijke invulling van het concept Blauwe Stad. De uitgangspunten voor die invulling, de ontwikkelingsvisie, moet Provinciale Staten in het nieuwe jaar vaststellen. Om dat proces op gang te brengen en te komen tot een behandelvoorstel richting de Staten dienen wij, tezamen met een aantal andere partijen, de volgende motie in. De VOORZITTER: De motie luidt aldus. Provinciale Staten van Groningen in vergadering bijeen op 16 december 2009 ter behandeling van voordracht betreffende de ontbinding van de Overeenkomst Blauwestad, kennis genomen hebbende van deze voordracht en de behandeling daarvan in de commissie Bestuur en Financiën op 9 december 2009, constaterende dat: - in de voordracht wordt verzocht in te stemmen met de ontbinding van de Overeenkomst Blauwestad, zoals gesloten op 10 november 2001 met latere aanvullingen en wijzigingen, overwegende dat: - in de voordracht ook nader wordt ingegaan op de voorzetting van het project Blauwe Stad in de vorm van een publiek-publieke samenwerking; 11

12 - de eerste helft van 2010 in de ogen van het College gebruikt dient te worden voor overleg om te komen tot een verdere verkenning van mogelijkheden en wensen, die moeten uitmonden in een dergelijke samenwerking. Daarbij is ook de betrokkenheid van de andere belanghebbenden in het gebied, waaronder de inwoners, onderwerp van overleg met de nieuwe gemeente Oldambt; - het College bij de behandeling van de voordracht in de commissie Bestuur en Financiën heeft aangegeven te willen komen tot een (nieuwe) ontwikkelingsvisie op basis van vastgestelde uitgangspunten en deze aan de Staten wil voorleggen ter goedkeuring, spreken uit dat: - Provinciale Staten in dit traject haar kaderstellende rol neemt bij het formuleren van de uitgangspunten die moeten leiden tot de invulling van de nieuwe publiek-publieke samenwerking alsmede de geactualiseerde ontwikkelingsvisie voor de Blauwe Stad. Het Presidium wordt verzocht dit onderwerp te agenderen voor de desbetreffende commissie in januari 2010 en gaan over tot de orde van de dag. De motie is ondertekend door de heer Brouns (CDA), de heer Sangers (SP), de heer Luitjens (VVD), de heer Zanen (Partij van het Noorden), mevrouw Hazekamp (Partij voor de Dieren) en de heer Staghouwer (ChristenUnie). De motie krijgt nummer 2, wordt vermenigvuldigd en is onderdeel van de beraadslagingen. De heer BROUNS: Tot slot, voorzitter, alvast een schot voor de boeg als het gaat om de input voor de discussie van het komende jaar. Voor de CDA-fractie zijn in ieder geval nu reeds twee randvoorwaarden gedefinieerd. De kwaliteit staat niet ter discussie. Dat is al herhaaldelijk door ons aangegeven. De woningmarkt in Oost-Groningen mag niet worden verstoord door de nieuwe invulling. Dat zou afbreuk doen aan de leefbaarheid in deze regio. Maar ook de woningbouw elders in de provincie mag niet worden verstoord. Ook staat voor ons als een paal boven water dat er iets moet gebeuren. Doorgaan op de oude voet middels de pogingen om westerlingen aan te trekken met een goed gevulde portemonnee biedt onvoldoende soelaas. Er zal gekeken moeten worden naar andere, tijdelijke en permanente functies in combinatie met woningbouw. Dat vereist een out of the box -denken. Ik ben het met de PvdA eens dat dit niet out of the hip shooting moet zijn, maar wel dat men open moet staan voor de mogelijkheid om andere functies tijdelijk of permanent te creëren en dat men die discussie moet aangaan. Naast een out of the box -denken vereist het ook waakzaamheid. Indien tijdelijke functies worden gecreëerd, moet dat niet onbedoeld leiden tot natuurwaarden waar later negatieve consequenties uit voort gaan vloeien, omdat er dan bij het ter hand nemen van de ontwikkeling natuurcompensatie moet worden gerealiseerd. Aan die steen hebben we ons al eens gestoten, voorzitter. Voorzitter, als het gaat om besturen, ontleen ik aan P.R. Smits de volgende woorden Besturen van mensen is passen en meten Met menselijke wensen, de wet en het geweten. Besturen is wegen het gezamenlijk belang Het voor en tegen en de samenhang. Besturen is delen van een tekort, delen met velen dat er niets schort. Besturen, beslissen, vraagt goed overleg, zich vergewissen van ieders goed recht. Besturen is zorgen voor allen tezamen. Zorgen voor morgen hoe het verder zal gaan. Voorzitter, samenvattend, het is in die zin tijd om schoon schip te maken, openheid van zaken te geven, kritisch terug te blikken en daarna de regie ter hand te nemen. Krachtig met de blik vooruit en gedurende het project, regelmatig te monitoren en te evalueren of we nog op de goede weg zijn. Daar zit de politieke daadkracht. Je visie bepalen, besluiten, verantwoordelijkheid nemen en als zaken anders lopen dan verwacht, dat open en eerlijk aangeven en vervolgens de verantwoordelijkheid nemen om bij te sturen. Dank u, voorzitter. De VOORZITTER: Hartelijk dank. Het woord is aan de heer Sangers van de SP. 12

13 De heer SANGERS: Voorzitter, na dit gloedvolle betoog waarin de heer Brouns de associatie had van buik in en de blik vooruit, we gaan er tegen aan, kies ik een iets andere insteek. U kent de SP als een partij die vaak zeer kritisch is geweest als het gaat om de ontwikkelingen rond de Blauwe Stad. Ik wil deze keer beginnen met het uitspreken van onze complimenten, voorzitter. U bent verrast, ik zie de heer Moorlag al verbaasd opkijken. Die complimenten betreffen in dit geval echter niet het College, maar de heer Alders. Bij de samenstelling van de commissie van onafhankelijke deskundigen heerste bij mijn fractie, eerlijk gezegd, enige scepsis over de vraag in hoeverre de heer Alders als oudvoorzitter van het College van GS wel beschouwt kon worden als echt onafhankelijk. Voorzitter, na lezing van het rapport van de commissie Alders, Bakker, Doets moeten we echter constateren dat de heer Alders in staat is gebleken om over die schaduw van zijn verleden heen te springen en er met zijn collega s in is geslaagd om een duidelijk en ook zeer kritisch rapport te produceren. Duidelijker en kritischer kun je namelijk niet zijn wanneer je, zoals de commissie Alders doet, concludeert dat: 1) het project Blauwe Stad onvoldoende is gebaseerd op een grondige marktanalyse; 2) er ook los van de economische crisis sprake was van een veel te optimistische en weinig realistische inschatting van de kavelverkoop; 3) er aan de private kant van de PPS-constructie sprake was van een verkeerd type marktpartij, namelijk niet passend bij het beoogde kwaliteitsbeeld en ten slotte dat 4) de gesprekken over de stagnerende verkoop en de eventuele bijstelling van de programmering niet tijdig zijn gevoerd. Voorzitter, deze fundamentele ik zou haast zeggen: niet misselijke kritiek op de aanpak van het project Blauwe Stad roept uiteraard de vraag op hoe en waarom dit allemaal heeft kunnen gebeuren. Een diepgravend onderzoek naar het antwoord op die vraag lijkt ons dan ook noodzakelijk en ik kom daar later nog op terug. Vorig jaar om deze tijd hebben wij een motie ingediend voor een onderzoek naar de meest optimale vorm van samenwerking rond het project Blauwe Stad. Hoewel deze motie toen werd verworpen, hebben wij nu met genoegen ik blijf even spreken met een positieve toonzetting geconstateerd dat deze motie toch vrijwel volledig is uitgevoerd door het werk van de commissie Alders. Dat is overigens een niet geheel ongebruikelijk verschijnsel als het gaat om verworpen SP-moties. Op één punt is die motie echter niet uitgevoerd en dat betreft de openbaarheid van het onderzoeksrapport. Mijn fractie heeft bij herhaling aangedrongen op openbaarmaking van een in ieder geval publieke versie van het rapport Alders. Nu wij eindelijk beschikken over die publieke versie kunnen wij niet anders dan concluderen dan dat de geheimhouding rond dit rapport volstrekt onterecht is geweest. Daar komt nog bij dat ook de andere partij, c.q. Koop, de beschikking had over het volledige rapport en dat ook vanuit dat oogpunt het geen enkel belang diende om het rapport geheim te houden. In de vergadering van de commissie Bestuur en Financiën van vorige week heeft de heer de Bruijne de geheimhouding nog verdedigd door te stellen dat de onderhandelingen met Koop en daarmee het publieke belang mogelijk geschaad zouden kunnen worden door een publieke discussie over het rapport. Voorzitter, die redenering van de heer De Bruijne is volgens ons de omgekeerde wereld. Het publieke belang dat geschaad zou kunnen worden door een publiek debat. Gekker moet het toch niet worden! Op die manier trekt het College op een wel heel eenzijdige wijze de rol naar zich toe van de behartiger van het publieke belang en naar de mening van de SP is hier dan ook sprake van, het zij toegegeven, wel een zeer creatieve manier van verdedigen van een politiek van voldongen feiten en achterkamers. Voorzitter, dit brengt mij automatisch bij de vraag of al dat onderhandelen in die achterkamers het publieke belang ook daadwerkelijk gediend heeft en of er wel gesproken kan worden van een faire deal met Koop. Uit de nu voorliggende stukken en uit de behandeling in de commissie Bestuur en Financiën komt het beeld naar voren dat er niet het onderste uit de kan is gehaald en dat Koop er behoorlijk goed vanaf is gekomen. Een ander beeld dan het beeld dat de heer Bultje hier zojuist gaf. Tekenend in dit verband is de opmerking van de heer Moorlag dat de concerngarantie niet getrokken is, omdat dit mogelijk als een voetzoeker door het bedrijf zou zijn gegaan en zou hebben kunnen leiden tot het faillissement. Dit punt van de heer Moorlag legt volgens ons precies de zwakte bloot van een PPS-constructie. Als zaken niet goed zijn afgetimmerd en als een project niet loopt zoals verwacht, dan is het altijd de publieke kant die als sterkste want deze kan niet failliet gaan uiteindelijk de zwakste partij is en met de brokken en de risico s blijft zitten, zoals hier het geval is. De huidige gang van zaken rond de voorgestelde ontbinding van de PPS vraagt om een nader onderzoek naar de PPS-constructie als zodanig, zoals ook is voorgesteld door de PvdA-fractie. In het begin van mijn verhaal heb ik echter ook aangegeven dat de fundamentele kritiek van de commissie Alders op het project Blauwe Stad vraagt om een diepgaand beleidsonderzoek. In een dergelijk onderzoek is het van belang dat alle feiten en overwegingen die nu en in het verleden een rol hebben gespeeld, boven tafel komen en dat alle betrokkenen, toen en nu, gehoord kunnen worden. 13

14 Mijn fractie is van mening dat een onderzoekscommissie conform art. 151 van de Provinciewet daartoe de meeste waarborgen biedt en even vooruit kijkend: in zijn bijdrage zal de heer de Vey Mestdagh mede namens de SP daarover een motie indienen. Voorzitter, op meerdere momenten heeft mijn fractie De heer BULTJE: Voorzitter, zo n commissie bestaat uit Statenleden, is het niet? De heer SANGERS: Ja. De heer BULTJE: Nu zullen die Statenleden te maken krijgen met vertrouwelijke stukken bij hun analyse. De heer SANGERS: Dat is zeer wel mogelijk, ja. De heer BULTJE: Nu is het altijd zo geweest, althans zo lang ik in de commissie Bestuur en Financiën zit, dat zodra het vertrouwelijk werd, de SP met veel misbaar is weggegaan. U heeft het uitgelegd als dat de maat op een gegeven moment vol was en dat de SP daarom niet meer vertrouwelijk wilde vergaderen. Wat is er sindsdien veranderd dat u in een dergelijke constructie wel vertrouwelijke informatie als SP-Statenlid zou willen hebben? De heer SANGERS: Voorzitter, even voor de volledigheid en de juiste weergave van de feiten. Het is niet zo dat de SP in alle gevallen waarin er sprake is van een vertrouwelijke behandeling, niet mee wil doen. Wij hebben in het geval van het project Blauwe Stad op een bepaald moment gezegd dat de maat vol was en dat wij niet verder mee wilden doen aan geheime beraadslagingen en het raadplegen van geheime stukken. In dat verband, overigens voorzitter ik ga zo verder wil ik er nog even op wijzen dat wij ik dacht gisteren een vertrouwelijke brief in de bus kregen met de beantwoording van de vragen die de heer Van der Ploeg heeft gesteld. Ik wist natuurlijk niet wat er in die brief zat en ik heb hem open gemaakt en na de eerste regels ook weer weggelegd, want ik trok de conclusie dat ik dit eigenlijk niet wilde weten. Misschien moeten we er een keer in het Presidium over praten hoe deze procedures lopen, maar dat neemt niet weg dat wij De VOORZITTER: Als u zich tot vraag 1 heeft beperkt, dan heeft u alleen het openbare gedeelte gelezen en dan bent u nog geheel binnen de door u aangelegde lijnen. Gaat u door. De heer SANGERS: Ik keer terug naar de vraag van de heer Bultje. Bij een dergelijk beleidsonderzoek zullen mogelijk ook vertrouwelijke stukken bestudeerd en besproken moeten worden en is de SP dan bereid om dat te doen? Het antwoord is ja. Wij hebben gezegd dat, als het nu gaat om het beëindigen van de publiek-private samenwerking en het afronden van dit project, wij, om te komen tot politieke conclusies die wij hier met elkaar zullen delen, bereid zijn om alles uit de kast te halen en in dit geval alles uit de Statenkast te halen. De heer BULTJE: Voorzitter, mijn vraag was wat er sindsdien is veranderd. De maat is niet minder vol geworden, neem ik aan. Ik begrijp niet waarom de SP-fractie die toch gekozen is om namens hun electoraat de belangen te dienen voor de gehele provincie, de instelling van de commissie maakt dat u wel geïnformeerd wilt worden en uw visie wilt geven en voorheen niet. De heer SANGERS: Dat is omdat deze commissie en dat is een nieuw gegeven in deze ontwikkeling de mogelijkheid biedt om te komen tot een finale waardering en afronding van die PPSconstructie. De heer BULTJE: Ja, precies. Dus liever achteraf in plaats van sturing tijdens het proces. De heer SANGERS: Nee, voorzitter. Voor alle duidelijkheid, wij hebben op een bepaald moment gezegd dat wij het, juist vanwege het publieke belang waar wij voor staan, niet langer verantwoord vinden om binnen de constructie zoals die nu nog functioneert, de gegijzelden te zijn van private belangen. Dat is de kern van ons betoog geweest. Nu wij van dat private belang afscheid kunnen nemen, zijn wij bereid om terugkijkend alles uit de Statenkast te halen om te leren kennen hoe het nu precies is gegaan en welke lering niet alleen wij, maar vooral u, daar voor de toekomst uit kunt trekken. 14

15 De heer BULTJE: Dat publieke belang was er toch ook in het voorgaande proces toen er ook vertrouwelijk is vergaderd?! De heer SANGERS: Wat ons betreft was in dat proces op een bepaald moment sprake van het onvoldoende tot zijn recht komen van het publieke belang en dat wij gegijzeld werden door het private belang. Dat is de kern van ons verhaal geweest, meneer Bultje. De VOORZITTER: Zet u uw betoog voort. De heer SANGERS: Voorzitter, ik kom tot een afronding. Op meerdere momenten heeft mijn fractie al aangegeven dat wij voorstander zijn van ontbinding van de PPS rond de Blauwe Stad. Voorwaarde daarbij was echter wel dat er dan sprake zou dienen te zijn van een faire deal. Op grond van de nu voorliggende stukken en de bespreking daarvan in de commissie Bestuur en Financiën hebben wij niet de overtuiging dat er nu gesproken kan worden van een faire deal. Wij willen daarbij niet alleen afgaan, zoals de heer Bultje, op de blauwe ogen van deze of gene gedeputeerde. Daarnaast moeten wij constateren dat het College ook met betrekking tot de toekomstige publieke De heer BROUNS: Voorzitter, mag ik een vraag stellen? De heer Sangers gaf aan dat de SP bereid was om alles uit de Statenkast te halen om te komen tot een afronding en het trekken van conclusies. Er wordt nu een conclusie getrokken dat niet sprake is van een faire deal. De heer SANGERS: Nee, sorry. Ik heb gezegd dat wij niet overtuigd zijn dat er sprake is van een faire deal. De heer BROUNS: OK. U bent niet overtuigd dat er sprake is van een faire deal. Heeft de SP daarbij ook alles uit de Statenkast getrokken? De heer SANGERS: Wij hebben op grond van de stukken die publiek zijn en op grond van de discussie in de commissie Bestuur en Financiën waarbij ik meen zelfs dat het de heer van der Ploeg was die als zeer geacht Statenlid in dezen op grond van die stukken uit de Statenkast kwam tot een politiek oordeel kwam wij niet de indruk en overtuiging hebben gekregen dat er sprake is van een faire deal. De heer BULTJE: Voorzitter, eerder gaf de heer Sangers aan dat er niet het onderste uit de kan is gehaald of althans dat hij niet de overtuiging heeft dat het onderste uit de kan is gehaald. Hoe definieert u het halen van het onderste uit de kan? De heer SANGERS: Het lastige met er nu voor ligt in de stukken ik heb begrepen van de gedeputeerde dat dit ook zou gelden voor de stukken die vertrouwelijk in de Statenkast liggen dat wij niet kunnen beoordelen in hoeverre de scheur in de broek op evenredige wijze bij de private partijen is terechtgekomen en wij hebben en dat is uit de publieke behandeling in de commissie Bestuur en Financiën begrepen van de heer Moorlag dat het trekken van de concerngarantie weliswaar even is overwogen, maar niet is doorgezet, omdat dit mogelijk zou kunnen leiden tot het faillissement bij Koop. Dat zijn letterlijke woorden van de heer Moorlag en ik verwijs nu naar het verslag van die vergadering. Daaruit concludeer ik dat die dreiging, dat gegijzeld zijn door dat gegeven, ertoe geleid heeft dat men akkoord is gegaan met de constructie zoals die er nu ligt en dus niet het onderste uit de kan heeft gehaald. De heer BULTJE: Hieruit begrijp ik dat u het onderste uit de kan definieert als zijnde het zo groot mogelijke verlies van de private partij ten opzichte van het verlies van de publieke partijen. De heer SANGERS: Ik constateer dat het project is gestart in een PPS-constructie, ervan uitgaande dat het risico, zowel ten voordele als ten nadele, bij de private partijen ligt, terwijl ik nu geconfronteerd wordt met een ontbindingsvoordracht, waarbij het risico vooral is komen te liggen bij de publieke partij en dat is precies het gevolg van de PPS-constructie waar wij bezwaar tegen hebben. De heer BULTJE: Ik gaf aan dat u een link legt tussen het verlies dat de private partij leidt. Dat moet wat u betreft gemaximeerd worden. Begrijp ik dat goed? Ook al zou dat ten koste gaan van het publieke belang? 15

16 De heer SANGERS: Het verlies dat de publieke partij lijdt, moet geminimaliseerd zijn, zo niet nul. Ik krijg uit de stukken en de behandeling daarover niet de indruk dat er sprake is van een faire deal en dan zeg ik dus dat het onderste niet uit de kan is gehaald. Zo simpel is het. De heer BULTJE: Als ik nog een punt mag maken. Begrijp ik u goed, als ik uw overtuiging samenvat, dat als het verlies van de private partij in dezen zo groot mogelijk was geweest, het verlies van de publieke partij kleiner was geweest? De heer SANGERS: Ik zeg dat wij op grond van de stukken die er liggen niet overtuigd zijn van het feit dat het onderste uit de kan is gehaald. Zo simpel is het, en dan kan de heer Bultje doorvragen tot hij een ons weegt, maar wij hebben dus niet de overtuiging dat het onderste uit de kan is gehaald. Ik herhaal het nog maar eens. Daarnaast moeten wij constateren dat het College ook met betrekking tot de toekomstige publieke dan wel publiek-publieke projectopzet weer verschillende zaken onterecht geheim wil houden. Ik verwijs onder andere naar de grondexploitatie. Dit alles overwegende, voorzitter, komen wij na ampele beraadslaging tot de conclusie dat wij de voordracht zoals hij nu voorligt, niet kunnen steunen. Voorzitter, tot slot... De heer VAN DER PLOEG: Het gaat even over publiek-publiek en vertrouwelijkheid. Dat wordt inderdaad voorgesteld, de grondexploitatie wordt bijvoorbeeld vertrouwelijk gehouden. Nu zegt u dat u dat kennelijk allemaal open wilt gooien. Dat zou betekenen dat overheidspartijen geen bedrijfsgevoelige informatie hebben in uw visie. Hoe moet ik dat dan zien ten opzichte van bijvoorbeeld een project als de Blauwe Stad waar hetzelfde gebeurt en ik vanuit de SP-hoek tot nu toe de SP zit er ook in andere posities nog niet veel over dat dossier heb gehoord in relatie tot de vertrouwelijkheid. De heer SANGERS: U bedoelt waarschijnlijk het project Meerstad? De heer VAN DER PLOEG: Ja, Meerstad. En er zit een grondexploitatie achter en het gaat ook over alle andere posities van SP-bestuurders in gemeenten waar grondexploitatie een rol speelt. Ik ben erg benieuwd naar die visie. De heer SANGERS: Voorzitter, als het gaat om het project Blauwe Stad en de grondexploitatie, moeten wij constateren dat vanuit de gegevens die er nu liggen een aantal essentiële zaken publiek bekend zijn. Dan hebben we het over het totale investeringsniveau. Dan hebben we het over het uitgangspunt dat aan het eind van de rit het geheel op nul moet uitkomen en we hebben het over het aantal beschikbare vierkante meters. Op basis van alleen al die primaire publiek bekende gegevens moet het voor mensen die ingevoerd zijn in de materie toch redelijk simpel uit te rekenen zijn met welke vierkante meterprijs men te maken heeft. Dan kan er best nog wat differentiatie zitten in verband met verschillende gebieden. Dat hoeft van mij ook niet allemaal meteen naar buiten, maar in de kern kunnen dat soort gegevens publiekelijk bekend zijn. De heer VAN DER PLOEG: Betekent dit dat het uw visie is dat het niet vertrouwelijk hoeft te zijn omdat het eigenlijk toch niet vertrouwelijk is? De heer SANGERS: In dit geval, ja. Heel praktisch is deze vertrouwelijkheid, wat ons betreft, volstrekt overbodig en dient die het publieke belang niet. De heer VAN DER PLOEG: Maar dan is het dus toch ook geen issue!? De heer SANGERS: Dus is het volstrekt onzinnig om het geheim te houden, ja. Ik dacht overigens dat u die overtuiging ook deelde in de commissie Bestuur en Financiën. Voorzitter, los van het feit of de PPS rond de Blauwe Stad al dan niet ontbonden wordt, is het van belang om te komen tot een nieuwe en geactualiseerde ontwikkelingsvisie met betrekking tot de Blauwe Stad. In dat licht hebben wij dan ook onze steun gegeven aan de motie die door de heer Brouns is ingediend als het gaat om de kaderstellende rol van deze Staten. Wij hopen tot slot dat zo n nieuwe visie ik gebruik nu een woord dat blijkbaar courant begint te worden out of the box vorm zal krijgen en niet alleen zal leiden tot nieuwe inzichten rond, ik noem het toch even meneer Brouns, bijvoorbeeld een outlet centre, maar dat zo n nieuwe visie ook enkele rijke westerlingen en met het gevolg ik gebruik nu bewust niet de term rijke stinkerds, want dat zou 16

17 mij mogelijk in problemen brengen dat ook enkele rijke westerlingen, namelijk die eerder de weg kwijt zijn geraakt in landen als Mozambique en Argentinië, zal weten te verleiden om ook in de Blauwe Stad een veilige thuishaven te zoeken. Ik dank u, voorzitter. De VOORZITTER: Het lijkt mij in ieder geval goed dat iedereen die elders uit Nederland bereid is naar het gebied te komen, in positieve zin tegemoet wordt getreden. De heer Luitjens (VVD) heeft het woord. De heer LUITJENS: Voorzitter, een jaar geleden, 10 december 2008, stond de Blauwe Stad ook op de agenda van de Staten. De aanleiding voor de discussie van toen was de ouverture voor de discussie van vandaag. Het toen afgesproken nieuwe arrangement blijkt toch niet werkbaar voor de toekomst, constateert de commissie Alders, Bakker, Doets. De ontwikkeltijd is veel langer dan de voorspelde tien jaar, gezien de nieuwe situatie op de woningbouw en de financiële markt. Dan moet je de knoop doorhakken en deze samenwerking beëindigen en op een andere positieve manier verder gaan. Voor de VVD-fractie is de ambiance voor de huidige discussie een andere dan een jaar geleden. De hoofdrolspelers in de discussie van vandaag zijn andere personen. Calon en Bleker nemen er niet meer aan deel en beiden waren, zacht uitgedrukt, sterk betrokken bij dit dossier sinds Wat was in het verleden de motivatie voor de investering in de Blauwe Stad? Een economische impuls in de regio en daartoe is het programma Ring Blauwe Stad daarnaast ingesteld. Als we nu in het omringende gebied rondkijken, is duidelijk te zien dat die impuls werkt en de scan van bureau PAU bevestigt dat nogmaals. Het gebied fleurt op. De huidige discussie moet dat positieve beeld niet te niet doen. Laten we daar vooral voor oppassen. De heer Bultje is al uitgebreid op de beeldvorming ingegaan. Voorzitter, nu de voordracht inzake de ontbinding overeenkomst Blauwe Stad. In de daaraan gewijde commissievergadering is heel veel informatie gewisseld. Met betrekking tot de ontbinding constateert de commissie Alders dat het beëindigen van de huidige overeenkomst vereist dat elke betrokken partij zich realiseert dat eenieder daaraan een bijdrage moet leveren. Uit de voordracht is duidelijk op te maken welke bijdrage de provincie Groningen levert, namelijk betaling van afgerond 13 miljoen voor de reeds gedane investeringen door de ontwikkelingsmaatschappij, het afschrijven van een kleine 29 miljoen vanwege een veel langere ontwikkeltijd plus het vertrekken van een faciliteit voor overbruggingskrediet aan Koop Holding Europe van 3,1 miljoen. Wat er niet uit op te maken is, is de bijdrage van Koop Holding Europe. Dat is waar de discussie in de commissie grotendeels om draaide, namelijk hoe groot zijn de blaren waarop KHE moet zitten? Voor mijn fractie is het feit dat de provincie aan KHE een overbruggingskrediet ter beschikking stelt, een teken dat er wel degelijk blaren zijn. Die verstrekking is volgens mijn fractie niet uit weelde en om met gedeputeerde Moorlag te spreken is de vraag waar we meer bij gebaat zijn: het veilig stellen van de belangen van de provincie of het verworden van KHE tot een bekend kaartenhuis. Voorzitter, mijn fractie stemt in met het onderhandelingsresultaat. Een ander aspect is uiteraard de afboeking die de provincie vervolgens doet. Een ondernemende provincie loopt risico. Als er dan afgeboekt moet worden, dan beter maar zo snel mogelijk, want dan is de financiële positie in eigen huis weer helder en weet je weer wat je kunt. Maar alvorens in een nieuwe samenwerking te stappen, is het goed om van het verleden te leren. Te leren door grondig onafhankelijk onderzoek te doen en de uitkomsten weloverwogen wel of niet toe te passen. De heer SWAGERMAN: Voorzitter, ik ben heel nieuwsgierig hoe de berekening van de VVD eruit ziet na de positieve verhalen over de omgeving van de Blauwe Stad en het rendement wat het inderdaad heeft gehad we zien er extra werkgelegenheid. We zien er extra voorzieningen komen. Er vestigen zich nieuwe ondernemers en de invloed van de ondernemers daarop en het investeringsniveau van beide partijen, namelijk de provincie als overheid en die ondernemer. Heeft de VVD al uitgerekend wat die 29 miljoen omgerekend betekent qua investering van de overheid in de opgeleverde arbeidsplaatsen? Betekent dat achteraf dat de VVD te allen tijde bereid was geweest om - wat een snelle rekensom leert, dit tonnen is dat risico als overheid te dragen en dat weg te laten halen bij een private partij? De heer LUITJENS: De rekensom van ons zal op hetzelfde bedrag uitkomen als die van de SP als zij daarvoor dezelfde parameters gebruikt. Wij hebben toen ook onderkend dat we die impuls aan dat hele gebied geven. Die investering is daar niet alleen gedaan om daar een woningbouwgebied te maken, maar een woningbouwgebied met effecten voor het omliggende gebied van Oost-Groningen. Dus voor het bredere doel. Of we die investering vandaag op dezelfde wijze weer zouden doen met 17

18 de wetenschap van nu? Dat denk ik niet, maar daarom moeten we ook nu grondig terugkijken hoe we het vervolg van de ontwikkeling van de Blauwe Stad en daarmee de impuls in het gebied, opzetten. De heer SWAGERMAN: Voorzitter, nog een opmerking. Er is ooit een debat gevoerd over de effectiviteit van reïntegratiebureaus. Daar had de VVD een heel heldere stelling over, namelijk zij vindt net als de SP dat er veel te veel geld in ging en dat het beter zou kunnen. Blijkbaar gaat het bij dit soort situaties anders. De VOORZITTER: Ik hoor de vraag niet. Dus gaat u voort. De heer LUITJENS: Voorzitter, voor een dergelijk onderzoek is onze Rekenkamer uitermate geschikt om dat met optimale openbaarheid te doen. Mocht Provinciale Staten na oplevering van dit onderzoek vinden dat er leemtes zijn, kunnen alsnog vervolgstappen worden gezet om die leemtes in te vullen. Zo ben ik van lieverlee gekomen bij de toekomst van de Blauwe Stad. Naar onze mening leent deze voordracht er zich niet voor om daar nu uitgebreid bij stil te staan. Het heeft onze voorkeur om er zeer binnenkort een apart agendapunt van te maken, zodat vandaag onze controlerende rol wordt gespeeld en bij het volgende agendapunt onze kaderstellende rol. Dit sluit aan bij de opstelling van Gedeputeerde Staten om eerst de ontbinding te regelen en vervolgens aan de toekomst te beginnen. Echter, GS wekken de schijn dat overleg met Provinciale Staten daarover het sluitstuk van het proces zal vormen. Ondertussen hebben wij ook een bestuurskrachtonderzoek provincie Groningen ontvangen en daarvan zegt aanbeveling 4 dat de kaderstellende rol van Provinciale Staten versterkt dient te worden. Dat is volgens diezelfde onderzoekers niet alleen een opgave voor Provinciale Staten zelf, maar ook voor GS en de houding van GS. Vandaar dat mijn fractie met deze ondersteuning erbij de motie van het CDA mede heeft ondertekend om dit doel te dienen. Voorzitter, ik dank u wel. De VOORZITTER: Hartelijk dank. De heer Staghouwer van de ChristenUnie heeft het woord. De heer STAGHOUWER: Voorzitter, Blauwe Stad heeft recht op een goede toekomst en dan wel vanuit een stabiele situatie. Onze fractie heeft altijd positief, maar wel kritisch, gekeken naar dat project. Dat hebben we nu weer gedaan en we geloven nog altijd in de uitgangspunten. Zoals in het rapport Alders, Bakker, Doets staat is het onomkoombaar dat de huidige vorm van publiek-private samenwerking wordt beëindigd. Een partner die zijn verplichtingen niet nakomt, zorgt voor een onzekere toekomst van de Blauwe Stad. Zoals een spreekwoord zegt: als het tij verloopt, moet men de bakens verzetten. Een publiek-publieke samenwerking is in de huidige omstandigheden, wat ons betreft, de enige juiste oplossing. Wel is nu het moment gekomen om een politieke beoordeling te geven over de wijze waarop de PPS wordt beëindigt. Hoe zijn de provinciale belangen en de belangen van de Blauwe Stad gediend en wat is het resultaat van de onderhandelingen? Het resultaat: vertraging in het project; de grondexploitatie na 40 jaar en de afboeking van bijna 29 miljoen. Het College zegt in de voordracht dat Koop Holding Europe een substantieel aandeel levert in verband met de gedane investeringen, gemaakte kosten en ontwikkelingskosten. Hieruit en ook uit de antwoorden van het College tijdens de commissievergadering blijkt dat afwaardering van de gronden hierbij geen rol blijkt te spelen. Hierover zijn wij verbaasd. Collega Stevens heeft in de commissie Bestuur en Financiën hierover al het een en ander gezegd, maar we willen dit publiekelijk in deze Statenvergadering herhalen. Het is vreemd dat de ontwikkeling van de grondprijs die in deze PPSconstructie nota bene voor rekening en risico van de private partijen komt, uiteindelijk door de provincie wordt gedragen. Nu de gronden terugkomen bij de provincie komt de afwaardering volledig bij de provincie te liggen en dit leidt tot een voorgenomen afboeking van bijna 29 miljoen. Het College zegt in de commissie bestuur en Financiën dat dit het best haalbare resultaat is. Er zat niet meer in. Weliswaar wordt er gezegd dat er een fairness opinion is die uitspreekt dat er wel een faire prijs is betaald. De fractie van de ChristenUnie beoordeelt dit resultaat als mager. Wij kunnen niet begrijpen waarom de waardering van de gronden buiten beschouwing is gebleven. Dan voorzitter, willen wij nog iets zeggen over de openbaarheid en de geheimhouding. De heer SANGERS: Voorzitter, de fractie van de ChristenUnie beoordeelt het resultaat als mager. Betekent dit ook dat u het niet eens bent met het College dat er sprake zou zijn van een faire deal? De heer STAGHOUWER: Wij hebben gezegd dat er een commissie is ingesteld die ons heeft voorgeschoteld dat het een faire prijs zou zijn. Wij hebben daar naar gekeken en wij hebben er wat 18

19 vragen over gesteld en nu hebben we gezegd dat onze conclusie is dat het een mager resultaat is. Er is een resultaat, maar dat is mager. Niet meer en niet minder, meneer Sangers. De heer SANGERS: Dus - en graag een bevestiging daarover bent u het niet eens met het College dat er sprake is van een faire en dus evenwichtige deal. De heer STAGHOUWER: Een fair resultaat kan ook mager zijn. Het is een mager resultaat. Liever hadden wij een beter resultaat gezien, maar dat zit er volgens het College niet in en dat beoordelen wij als mager. Iets over de openbaarheid en geheimhouding, voorzitter. Wij veroordelen dat dit nodig was in eerste instantie. Nu aan het eind moet er zo veel mogelijk openheid worden gegeven. Was het niet beter indien met Koop Holding Europe minder stringente afspraken waren gemaakt over de geheimhouding? Er is te veel een sfeer van geheimzinnigheid ontstaan door voortdurende discussie over geheimhouding en dat is jammer, voorzitter. De toekomst van de Blauwe Stad. Blauwe Stad heeft toekomst. Wij hebben er aan het begin al iets over gezegd. Het duurt alleen langer. Grondig nagaan of er wijzigingen in de opzet van het project nodig zijn en niet overhaast onderzoek doen. Duidelijkheid geven aan de huidige bewoners van Blauwe Stad die nagenoeg allen daar met veel plezier wonen en recreëren. Hun positie in de discussie over de Blauwe Stad wordt wel eens vergeten. Wij willen pleiten voor aandacht voor hen en we betrekken hen bij de verdere planvorming in dit gebied Het voorstel om de Rekenkamer te vragen om een onderzoek te doen vinden wij een prima voorstel, voorzitter. De uitgangspunten in de motie, verwoord door de PvdA, kunnen wij dan hierbij volledig onderschrijven. Ik dank u wel. De VOORZITTER: Ik denk dat het goed is om even te schorsen voor de koffiepauze. Schorsing voor de koffiepauze. De VOORZITTER: Ik heropen de vergadering. Het woord is aan de heer Van der Ploeg van GroenLinks. De heer VAN DER PLOEG: Meneer de voorzitter, mijn bijdrage richt zich vandaag op vijf thema s: de vertrouwelijkheid, de hoogte van de afboeking, het gewenste onderzoek, de rol van Provinciale Staten bij de heroriëntatie en de politieke verantwoordelijkheid. Vooraf een woord van dank voor de beantwoording van de schriftelijke vragen en voor het meekijken in de grondexploitatie. Niet alle vragen zijn echter naar mijn oordeel volledig beantwoord, maar voor vandaag zullen we het ermee doen. Wat de grondexploitatie betreft zullen we elkaar nog vaker tegenkomen. De vertrouwelijkheid. Op ons verzoek is de informatie nog eens doorgevlooid en de motivatie aangescherpt. Mijn fractie is voor optimale openheid en transparantie waar dat mogelijk en verantwoord is. Openheid en transparantie kennen echter grenzen en de GroenLinks-fractie accepteert de laatste toelichting. Door interactie via open debatten ontstaat vaak een scherper beeld. Er is dan automatisch sprake van een bredere voeding. De heer Sangers sprak daar ook al over. Dat is mogelijkerwijze aan de orde toen het vertrek van BAM en Ballast Nedam uit de samenwerking met Geveke aan de orde was. Mogelijkerwijs is het ook aan de orde als het gaat over het onderzoek van de commissie Alders, Bakker, Doets. Het is dan ook verstandig om de vertrouwelijkheid in dit proces te onderzoeken en ik verwijs naar de tekst van de ingediende motie die wij mede hebben ondertekend, waar dat expliciet wordt genoemd. Het advies van de commissie Alders, Bakker, Doets is dat de provincie en Koop Holding Europe het beste afscheid van elkaar kunnen nemen. Ik heb daar het nodige over gezegd in de commissie. Ook de SP heeft hier behartenswaardige opmerkingen naar voren gehaald. Opmerkingen van de commissie bedoel ik dan in dit geval. Mijn fractie volgt het basisadvies van de commissie. Positief is dat na ondertekening er met een heroriëntatie kan worden gestart. Ik noem dat echter nog geen schoon schip. We kunnen niet zo maar ineens de steven wenden, maar we kunnen wel op onderdelen bijsturen. Positief is zeker dat de grond weer bij de provincie komt. In dit metier geldt: grond is macht. Ik kom bij de deal tussen Koop en de provincie. In de commissie heb ik gezegd dat het College niet overtuigend hard maakt dat Koop Holding bij deze deal veel inlevert. Richting de Partij van de Arbeid: ik heb geen fractie gehoord die het over wraakneming heeft gehad richting de private partij. In de commissie niet en ook in deze Staten niet. Het gaat wel om het onderste uit de kan halen, de letterlijke tekst van de heer Sangers. Ik heb gezegd dat het er verdacht veel op lijkt dat Koop wordt ontzien. Een faire prijs betalen aan Koop en vervolgens opgezadeld worden met 28,75 miljoen 19

20 verlies. Is dat fair?, zo heb ik gevraagd. Het College heeft er wat omheen geantwoord. Het komt er in feite op neer dat dit de beste deal was die, gegeven de onderhandelingen, denkbaar was. Ik heb op het punt van die deal nog nadere vragen gesteld. Dat is vertrouwelijk en daar ga ik dus niet op in. Maar in de voordracht staat dat Koop onder meer de kosten voor marketing en promotie wordt vergoed die de afgelopen jaren zijn gemaakt. Ik noem dit even als voorbeeld. Je kunt er ook met andere ogen naar kijken en dan hebben we het over een waarde die goodwill heet. Juist dat soort zaken zou je niet moeten vergoeden, denk ik dan. Meneer de voorzitter, dat leidt ertoe dat die indruk van mij voorlopig nog even boven de markt blijft hangen. Wat betreft de hoogte van het boekverlies van het activum Blauwe Stad wordt voorgesteld om 28,75 miljoen verlies te nemen. Het kan ook zo maar een ander bedrag zijn als we de parameters iets anders invullen of de planning van de kavels veranderen. Een ding weten we zeker en dat is in de commissie gebleken, namelijk dat dit niet de uitkomst zal zijn. Je zou zelfs kunnen zeggen dat het niet zo veel uit maakt of je nu dit bedrag neemt of een ander. Maar dat is niet het gehele verhaal, meneer de voorzitter, omdat dit verlies zich manifesteert in de grondexploitatie en daar een positieve invloed heeft. Het lijkt wel tegenstrijdig, maar zo werkt het nu eenmaal met die modellen. Politiek wordt het hier vertaald en dat gaat mij iets te gemakkelijk als schoon schip maken. Wij vinden het logisch om in de kaderstelling van Provinciale Staten aan Gedeputeerde Staten een taakopdracht aan GS mee te geven om de huidige afboeking waar mogelijk te verkleinen, linksom of rechtsom. Wij zien het niet als een kwestie van wegstrepen en over gaan tot de orde van de dag. Dat schone schip is een gehavend schip dat moet worden opgekalefaterd. Alleen al de periode van 42 jaar, zoals nu voorligt, is onacceptabel lang. Dat mag geen werkelijkheid worden. Het College heeft zich bereid verklaard om met Provinciale Staten na de heroriëntatie en het herontwerp ook tot een herwaardering te komen. Daarna lijkt het ons goed en dat delen we met het College om de onderliggende activa periodiek te herijken. Meneer de voorzitter, mijn fractie heeft vooral behoefte aan een onderzoek naar de PPSconstructie, het proces, de vertrouwelijkheid en de besluitvorming. Wat ging er goed en waar ging het mis? We willen ervan leren. De ingediende motie is breed geformuleerd en leidt automatisch tot deelvragen. De vragen naar het failliet van het marktconcept bijvoorbeeld. Het marktconcept was niet goed, maar waarom is daar zo sterk aan vast gehouden? De interesse gaat ook uit naar het proces en de omstandigheden waarmee partijen afscheid van elkaar hebben genomen en nu nemen. In eerste instantie van BAM en Ballast van Koop en nu het afscheid van Koop van de provincie. Wij verwachten dat het onderzoek daarop in zal gaan. Het onderzoek is vooral niet los te zien van de rollen van Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten. Zo n onderzoek kunnen we ook zelf uitvoeren, maar mijn fractie heeft een voorkeur voor een onderzoek van een onafhankelijk instituut. Een beleidsonderzoek wijzen we dus niet af, maar, zoals gezegd, wij hebben een voorkeur. Als na uitvoering van het Rekenkamer onderzoek hiaten blijken, is een aanvulling vanuit de Staten overigens goed denkbaar volgens mijn fractie. Meneer de voorzitter, uit het voorgaande en uit de commissie is gebleken dat mijn fractie voor een actieve en stevige kaderstellende rol is. Een eerste ontmoeting met de gemeenteraad van Oldambt wordt vanuit de griffie inmiddels opgepakt. Daarnaast is het verstandig als vanuit het Presidium een behandelvoorstel wordt opgesteld. Elementen waar wij aan zouden kunnen denken zijn dan een vraag om een uitgangspuntennotitie van GS, het horen van deskundigen, waaronder de leden van de commissie Alders, Bakker, Doets, het horen van belanghebbenden en uiteindelijk het vaststellen van een nieuwe ontwikkelingsvisie. Als GroenLinks zijn wij bereid om daarin zo veel mogelijk op te trekken met de gemeenteraad. Een korte opmerking over de motie van het CDA, meneer de voorzitter. Het dictum vinden wij uitermate vreemd, want het Presidium wordt verzocht het onderwerp te agenderen bij de desbetreffende commissie. Volgens mij kan de commissie dat ook zelf doen en wij hadden er een voorkeur voor gehad als in het dictum had gestaan dat het Presidium de opdracht had gekregen om een behandelvoorstel op te stellen. Dat is niet gebeurd en daarom hebben we de motie niet mede ondertekend. Wat betreft de politieke verantwoordelijkheid, meneer de voorzitter, de samenwerking lijkt definitief mislukt. Het College presenteert een verlies van 29 miljoen. Zij stelt aanvullend voor om het krediet substantieel op te hogen en Provinciale Staten moeten een aanzienlijk hoger risicoprofiel accepteren. Last but not least, de nieuwe rol maakt het opereren van de provincie richting omliggende gemeenten in dit krimp decennium bepaald lastig. Dit College in deze samenstelling achten wij net zo aanspreekbaar en verantwoordelijk als het College dat er vorig jaar zat. Wij vragen aan het College of zij dat ook zo ziet. De vraag is vervolgens: wat doe je ermee? 20