Jaarverslag #ns 2009 Jaarverslag 2009

Transcriptie

1 #ns Jaarverslag

2 Beste lezer, is een jaar vol spraakmakende gebeurtenissen. Ook aan NS is dit jaar niet zonder slag of stoot Beste voorbij lezer, gegaan. is een Maar jaar NS vol hield spraakmakende koers. En wij gebeurtenissen. realiseerden volgens Ook aan plan NS een is dit aantal jaar niet zonder grote slag vernieuwingen. of stoot voorbij gegaan. Maar NS hield koers. En wij realiseerden Ook nu volgens draaide plan alles een weer aantal om onze klanten. grote Want vernieuwingen. zonder klanten geen NS. Hun rapportcijfers zijn de beste Ook indicatoren nu draaide voor alles de kwaliteit weer om van onze ons klanten. werk. Daarover Want zonder laten wij klanten onze geen klanten NS. Hun graag rapportcijfers aan het woord. zijn de beste indicatoren voor de kwaliteit van ons werk. Daarover laten wij onze spraakmakend klanten graag aan het woord. spraakmakend Een aantal meningen vindt u in dit jaarverslag. En wij nodigen u van harte uit om zelf over NS mee te praten: Een op aantal meningen vindt u in dit jaarverslag. kunt En u wij altijd nodigen terecht. u van harte uit om zelf over NS mee te praten: op Bert Meerstadt kunt Marcel u altijd Niggebrugge terecht. Merel van Vroonhoven Bert Meerstadt Marcel Niggebrugge Merel van Vroonhoven

3 Onze ambitie: een klantgedreven, Europese, multimodale dienstverlener zijn Mensen zoeken voortdurend naar mogelijkheden om comfortabel en gemakkelijker te reizen. Aantrekkelijk openbaar vervoer, goede aansluitende verbindingen en aansprekende vervoersknooppunten leveren hieraan een bijdrage. Het openbaar vervoer is ook steeds belangrijker voor het duurzaam bereikbaar en leefbaar houden van dichtbevolkte regio s in Europa. NS speelt hierbij een verbindende rol en is in staat om die rol de komende jaren te versterken. Onze ambitie is om een klantgedreven, Europese, multimodale dienstverlener te zijn. Met betrouwbaar reizigersvervoer, comfortabele treinen en bussen, levendige stationsgebieden en een verscheidenheid aan diensten en voorzieningen in de reisketen van deur tot deur. Onze activiteiten op het gebied van materieelonderhoud zijn hier nauw mee verbonden. NS in één oogopslag NS verzorgt voor ruim 1,1 miljoen klanten in Nederland dagelijks de treinreis via ritten over een drukbereden spoor. NS verzorgt aanvullende diensten, waaronder busvervoer, in de reisketen van deur-tot-deur. Het bedrijf beheert 380 stations en ontwikkelt samen met diverse partners de grote knooppunten van openbaar vervoer tot dynamische stadsportalen. Ruim mensen doen dagelijks een aankoop in één van de winkels en horecagelegenheden. Samen met partners in Duitsland, België en Frankrijk vervoert NS klanten ook naar belangrijke bestemmingen in Europa. NS-dochter NedRailways verzorgt bus- en treinvervoer in Groot-Brittannië en Duitsland, busvervoer in Tsjechië en vervoert elke dag circa trein- en/of busreizigers. Het hoofdkantoor van NS is gevestigd in Nederland (Utrecht). Segmentatie naar activiteiten NS is actief in drie segmenten: reizigersvervoer, knooppuntontwikkeling en -exploitatie en railinfra & bouw. Kerncijfers Klantoordeel in miljoenen euro s (tenzij anders vermeld) 2008 % rapportcijfer 7 of hoger 2008 Opbrengsten Algemeen oordeel reizen per trein Resultaat uit bedrijfsactiviteiten Op tijd rijden Winst over de verslagperiode Percentage gereden treinen Investeringen in vaste activa Informatie bij ontregeling in de trein Rendement (ROI) 2,2% 4,9% en op het station Vervoersomvang in miljoen reizigers-km Sociale veiligheid Punctualiteit 1 92,8% 93,0% Beschikbare zitplaatsen in de spits Aantal medewerkers in fte s ultimo Reinheid interieur Treinen op het hoofdrailnet die op tijd aankomen of met een vertraging van minder dan vijf minuten. Reinheid op de stations Aanspreekbaarheid servicemedewerker Opbrengsten per segment Opbrengsten reizigersvervoer Investeringen per segment Wij bundelen onze inspanningen rond één missie: Binnen het segment reizigersvervoer is NS Reizigers meer reizigers veilig, op tijd en comfortabel vervoeren verantwoordelijk voor de uitvoering van het treinvervoer via aantrekkelijke stations. Wij houden daarbij onze binnen Nederland en de daarmee samenhangende vijf hoofddoelstellingen scherp in het oog: verkoop- en serviceactiviteiten. NedTrain verzorgt het onderhoud van de treinen in Nederland. NS Hispeed Hoofddoelstellingen op tijd rijden informatie verstrekken en service verlenen bijdragen aan sociale veiligheid voldoende vervoerscapaciteit voert het grensoverschrijdende reizigersvervoer uit en inmiddels ook het hogesnelheidsvervoer in Nederland. NS-dochter NedRailways verwerft en verzorgt openbaarvervoerconcessies in het buitenland. Binnen het segment knooppuntontwikkeling neemt NS Poort het beheer en de exploitatie van de Nederlandse stations en de ontwikkeling rónd deze stations voor haar rekening. Reizigersvervoer Knooppuntontwikkeling en -exploitatie Railinfra & bouw Losse kaartjes Concessies buitenland Abonnementen OV-studentenkaart Overig Overig vervoer Internationaal reizigersvervoer Reizigersvervoer Knooppuntontwikkeling en -exploitatie Railinfra & bouw Overige activiteiten creëren Binnen het segment railinfra & bouw werkt NS-dochter zorgen voor schone treinen en stations Voldoende rendement is randvoorwaarde om te kunnen blijven investeren - onder andere in nieuw materieel - en is daarmee bepalend voor Strukton; het bedrijf neemt een leidende positie in op de spoorbouwmarkt. De NS-directie bestaat uit ir A. Meerstadt MBA, drs M. Niggebrugge en mevrouw ir M. van Vroonhoven MBA. Daarnaast zijn de volgende directeuren van de belangrijkste NS-dochters en -bedrijfsonderdelen lid van de NS-groepsraad die nauw betrokken is bij de aansturing van de gehele onderneming: ir A. van As (NedTrain), NS Reizigers Reizigersvervoer NS Groep Knooppuntontwikkeling en -exploitatie Ondersteunende bedrijven en deelnemingen Railinfra & bouw de continuïteit van de onderneming op lange termijn. drs J.P.B. Huberts (NS Reizigers), drs M.J. Noy (NS Poort), ir M.C.J. van Roozendaal (NS Hispeed) en ir A.J.M. Valk (NedRailways). Drs C. Blokland (Personeel en Organisatie) NS Hispeed NedRailways NedTrain NS Poort Strukton is eveneens lid van de NS-groepsraad. In het kort

4 bron: Sint_en_Tweet 24 november kaartje Reisgemak met de OV-chipkaart is het jaar van de introductie van de OV-chipkaart bij NS. Stap voor stap ontdekken steeds meer klanten in heel Nederland het nieuwe reisgemak. Kwaliteit is leidend, het testen van de voorzieningen cruciaal.

5 bron: Maurice_Hermans 24 november kaartje Thuis een treinkaartje kopen Thuis achter de computer een kaartje kopen en uitprinten? Het kan sinds. Het papieren e-ticket werd al direct na introductie heel populair.

6 bron: klant OV-fiets Utrecht Centraal 12 februari deur-tot-deur OV-fiets doorslaand succes Nederland was al een fietsland en is nu ook enthousiast voor de OV-fiets, een eenvoudig, voordelig en voor de hand liggend vervoermiddel op de reis van station naar bestemming.

7 Nu café Dok 48 op IJburg. Fijn op de scooter gekomen. De scooter?! Jawel, die van OV enzo en nog electrisch ook. bron: klant NS-scooter 12 november deur-tot-deur NS introduceert scooters De NS-scooter is zonder helm te berijden. Hij is elektrisch en milieuvriendelijk en brengt onze klanten vanaf acht stations supersnel naar hun bestemming.

8 bron:frank Moison12 Frank Moison maart 2: maart reisinformatie Reisplanner Xtra op de mobiele telefoon De Reisplanner Xtra is een betrouwbare reisassistent voor op de mobiele telefoon. Handig om onderweg continu op de hoogte te blijven van actuele ontwikkelingen rond het spoor en de reis zonodig aan te passen.

9 snelle trein Met gemak supersnel door Europa Fyra en Thalys op de HSL-Zuid verbinden Nederland supersnel met grote stadscentra in Europa. Eenvoudig is ook de overstap op hogesnelheidstreinen van andere vervoerders. bron: Diego Amsterdam Amstel 29 april

10 Gelukkig doet het comfort van de nieuwe treinstoelen de wat oubollige pluchen atmosfeer in de trein vergeten. Een eigen lampje en een krantje erbij en treinen met hoge snelheid is weer zoals het moet zijn: comfortabel. bron: Edo Sturm Een facelift voor Thalys Trouw 9 januari snelle trein Ludieke start voor Thalys De eerste rit met de volledig gerestylde, comfortabele Thalys was een belevenis. Bij aankomst op Brussel Midi werden de reizigers begroet door acteurs.

11 Voor rookworst, maar ook en tompouces kan vandaag voor slipjes, fietslampjes de Amsterdammer vanaf naar het Centraal Station! bron: Herman Still HEMA opent stationswinkel 22 april station Het station als bestemming op zichzelf Sinds ruik je op enkele stations ook rookworst. Met de HEMA is het station nóg aantrekkelijker: voor menigeen nu al een bestemming op zichzelf.

12 bron: Opmerkelijk 22 oktober station Even handen wassen De nieuwe toiletformule is enthousiast ontvangen op station Leiden waar wij ons wereldstationconcept beproeven. Er zijn tal van nieuwe winkel- en horecaformules en stationsfaciliteiten.

13 station Publiekstrekker Starbucks Starbucks blijkt op de stations een regelrechte publiekstrekker. In openden wij vestigingen van Starbucks op stations in Amsterdam en Utrecht. Het kwaliteitsmerk heeft de smaak te pakken.

14 station Try-out festival Een drukte van belang op station Leiden. In oktober was het station met zijn Try Out festival vier dagen lang een podium voor gratis theater, muziek, film en kunst.

15 bron: M.Eichhorst Een warme douche voor NS kwaliteit Hoogste klantoordeel ooit Elke dag staat NS paraat en over het geheel genomen zijn onze reizigers tevreden. Bijna acht van de tien klanten gaf NS een 7 of meer. Het hoogste klantoordeel ooit.

16 bron: Marjolein Kamphuis 13 augustus kwaliteit Elke tien minuten een trein 80% van de reizigers bleek zeer te spreken over onze proef met elke tien minuten een trein tussen Eindhoven en Amsterdam.

17 bron: inzending duurzaamheid De langste rijdende petitie ter wereld In een met boodschappen beplakte Kopenhagen Express reisde minister Cramer met meer dan 200 deelnemers naar de internationale klimaattop in Kopenhagen. Een duidelijk signaal pro trein. Duurzaam én comfortabel.

18 Grrr geen treinverkeer mogelijk tussen Den Bosch en Utrecht. Sta hier nu al bijna een uur te blauwbekken en geen zicht op verbetering #ns. realiteit Het weer zorgt voor overlast Eind december bezorgde de sneeuwval overlast op de weg en op het spoor. Onze klanten hadden hier veel hinder van. NS biedt excuses aan en neemt maatregelen om dit in de toekomst te voorkomen. bron: DLMax

19 Jaarverslag Verslag van de raad van commissarissen 34 Verslag van de directie 36 Verslag van activiteiten 42 Duurzaam en betrokken 54 Resultaten van activiteiten 60 Corporate governance 70 Risicobeheersing 74 Financiën 78 Jaarrekening Geconsolideerde jaarrekening 84 Vennootschappelijke jaarrekening 144 Overig Overige gegevens 146 Segmentatieoverzicht 148 Vijf jaren NS 149 GRI-tabel 152 Index 156 Jaarverslag

20 34 NS Jaarverslag 35 Verslag van de Raad van Commissarissen W. Meijer Voorzitter (1939) Nederlandse nationaliteit Benoemd per 3 januari 2002 tot 2005, herbenoemd tot en 2013 Voormalig voorzitter raad van beheer Rabobank Nederland BV Nevenfuncties: onder andere voorzitter raad van commissarissen Novamedia en voorzitter raad van commissarissen van de Landelijke Kamer van Koophandel De economische situatie noopt tot maatregelen om de invloed ervan op de financiële resultaten zo veel mogelijk te beperken. Fyra en Thalys rijden over de HSL-Zuid en de OV-chipkaart is bij NS in gebruik genomen. Het oordeel van de klant over de operationele prestaties is wederom gestegen. De gevolgen van de economische situatie voor NS waren gedurende het jaar steeds onderwerp van gesprek. Bij NS Poort en NS Hispeed waren al vroeg in het jaar effecten merkbaar. In een later stadium ondervond ook NS Reizigers de gevolgen van de recessie. Raad en directie bespraken maatregelen, waaronder een vacaturestop. Voorts hebben raad en directie gesproken over strategie, beloning van de directie, uitkering van extra dividend op basis van onderzoek naar de vermogensstructuur van NS, OV-chipkaart en poortjes, waaronder de introductie van de kaart per 1 oktober, verloop van de CAO-besprekingen, de nieuwe corporate governance code, de concessie voor het hoofdrailnet en de exploitatie van de HSL-Zuid. Tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van raad, directie en centrale ondernemingsraad werden de economische ontwikkelingen binnen Nederland in relatie tot NS besproken. Voorts waren bedrijfsbrede strategische thema s aan de orde. Uitvoerig werd gesproken over De Raad van Commissarissen heeft twee permanente commissies: de auditcommissie en de gecombineerde remuneratie-, selectie- en benoemingscommissie. De auditcommissie bestond in uit de heer F.J.G.M. Cremers (voorzitter), mevrouw T.M. Lodder en de heer P. Rosenmöller. De commissie heeft drie keer vergaderd, waarbij op één uitzondering na, alle leden aanwezig waren. Belangrijkste onderwerpen waren de (half)jaarcijfers en het concernplan, de economische situatie, de impairment HSA, uitkering van extra dividend op basis van onderzoek naar de vermogensstructuur van NS, audits en risk management. De onderwerpen zijn uitgebreid besproken ter voorbereiding van de raadsvergaderingen. De remuneratie-, selectie- en benoemingscommissie, bestaande uit de heren H. Zwarts (voorzitter), W. Meijer en mevrouw M.J. Oudeman, is in tweemaal bijeen geweest. Alle leden waren aanwezig. Besproken zijn de variabele beloning, de targets, het vaste salaris en de benoeming van een derde directielid. H. Zwarts Vicevoorzitter (1940) Nederlandse nationaliteit Benoemd per 1 juli 2002 tot 2007, herbenoemd tot 2011 Voormalig ceo van Randstad NV en voormalig voorzitter Kamer van Koophandel Amsterdam Nevenfuncties: onder andere voorzitter raad van commissarissen RON NV, voorzitter Dutch Trade Board, president-commissaris Raet Holding BV, presidentcommissaris B&A BV, lid raad van commissarissen Amsterdam Arena NV en bestuurslid administratiekantoren aandelen van een aantal Nederlandse bedrijven Dr F.J.G.M. Cremers (1952) Nederlandse nationaliteit Benoemd per 1 juli 2002 tot 2006, herbenoemd tot 2010 Voormalig lid raad van bestuur en CFO van VNU NV Nevenfuncties: onder andere lid raad van commissarissen NV Luchthaven Schiphol, lid raad van commissarissen Vopak NV, lid raad van commissarissen Unibail-Rodamco SE, vice-voorzitter raad van commissarissen Fugro NV, onderzoeker, namens de Ondernemingskamer van het Gerechtshof te Amsterdam, naar het beleid en gang van zaken bij Fortis NV, bestuurslid van beschermingsstichtingen Océ, Philips en Heijmans en voorgedragen als commissaris bij SBM Offshore (per 14 april 2010) De jaarrekening over, zoals deze is opgesteld door de directie, is door de Raad van Commissarissen (de raad) besproken. Bij de bespreking was de externe accountant aanwezig. De jaarrekening gaat vergezeld van het verslag van de NS-directie. Wij stellen de algemene vergadering van aandeelhouders voor de jaarrekening, opgenomen op pagina 84 tot en met 145 van dit verslag, vast te stellen. Tevens verzoeken wij onze enige aandeelhouder, het ministerie van Financiën, om de directie en de raad decharge te verlenen. De winstbestemming, die de raad voorstelt, is opgenomen op pagina 146 van dit verslag. De heer Meerstadt is de heer Veenman per 1 januari als president-directeur opgevolgd. De directie bestaat weer uit drie leden sinds mevrouw Van Vroonhoven op 1 augustus is toegetreden tot de directie. De raad meent dat mevrouw Van Vroonhoven met haar internationale bedrijfservaring een waardevolle bijdrage kan leveren aan de verwezenlijking van de ambities van NS. De raad heeft in negen maal vergaderd, waarvan tweemaal telefonisch. De commissarissen zijn, op enkele uitzonderingen na, bij alle vergaderingen aanwezig geweest. klantgedreven dienstverlening, over costleadership en over innovatie en ondernemerschap. Raad en directie hebben met de aandeelhouder uitgebreid van gedachten gewisseld over de Europese multimodale strategie. Aan de hand van kwartaalrapporten, halfjaarcijfers en jaarcijfers laat de raad zich informeren over de prestaties van NS. Iedere reguliere vergadering informeert de directie de raad over actuele thema s op het gebied van veiligheid, zoals ongevallen en daarmee samenhangende onderzoeken. De veiligheidsrapportages omvatten spoorwegveiligheid, sociale veiligheid en bedrijfsongevallen. Investeringsvoorstellen en desinvesteringsvoorstellen van uiteenlopende aard zijn aan de raad voorgelegd. De voorstellen hadden onder andere betrekking op het voorzien van het intercitymaterieel van actuele reisinformatie en internet, uitoefenen van een optie op de materieelsoort Sprinter LightTrain, realisatie en verkoop van onroerend goed en realisatie van commerciële voorzieningen. Voorts werd mandaat gevraagd voor biedingen op concessies in Engeland en Scandinavië. Een Engels busbedrijf is overgenomen. In juni hebben raad en directie een oriënterend bezoek gebracht aan het Duitse Abellio en de Zwitserse SBB. Alle commissarissen zijn onafhankelijk, zoals bedoeld in de Nederlandse corporate governance code. Het functioneren van de raad, de individuele leden en dat van de commissies is door de raad onderling besproken. Tijdens de aandeelhoudersvergadering op 3 maart zijn de heer W. Meijer en mevrouw M.J. Oudeman herbenoemd tot commissaris voor een periode van vier jaar. In 2010 loopt volgens het rooster van aftreden de tweede termijn van de heer F.J.G.M. Cremers af. Tijdens de komende aandeelhoudersvergadering zal de heer Cremers worden voorgedragen voor herbenoeming. Utrecht, 16 februari 2010 De Raad van Commissarissen Mevrouw T.M. Lodder (1948) Nederlandse nationaliteit Benoemd per 1 juni 2004 tot 2008, herbenoemd tot 2012 Voorzitter directie Het Muziektheater Amsterdam en zakelijk directeur De Nederlandse Opera Nevenfuncties: onder andere lid raad van commissarissen F. van Lanschot Bankiers, lid raad van commissarissen van I Care Productions, lid raad van toezicht Universiteit Maastricht, lid algemeen bestuur Stichting Praemium Erasmianum en lid raad van toezicht VSB Fonds Mevrouw mr M.J. Oudeman mba (1958) Nederlandse nationaliteit Benoemd per 1 januari 2005 tot, herbenoemd tot 2013 Executive director Corus Strip Products Division Nevenfuncties: lid Innovatieplatform en lid raad van commissarissen van ABN AMRO t.b.n. P. Rosenmöller (1956) Nederlandse nationaliteit Benoemd per 1 juni 2007 tot 2011 Programmamaker IKON Nevenfuncties: onder andere lid raad van commissarissen van APG, bestuurslid van het Nederlandse Rode Kruis, lid raad van commissarissen van CSU en voorzitter Stuurgroep Convenant Overgewicht Een volledig overzicht van de nevenfuncties van de leden kan op verzoek worden ingezien.

21 36 NS Jaarverslag 37 Verslag van de directie was voor NS een zwaar én positief jaar. Door de recessie bleef de groei achter, staan de opbrengsten onder druk en halveerde ons resultaat. Desondanks boekten wij op vele terreinen vooruitgang en werden wij beloond met de hoogste klanttevredenheid ooit. De economische teruggang gaat ook aan NS niet voorbij. concessie vergoeding voor de HSL-Zuid vanaf juli. Deze Onze klanten passen hun reisgedrag aan, waardoor de zaken hebben geleid tot een halvering van ons resultaat. reizigersgroei achterblijft bij de ontwikkeling van de voorgaande jaren. Maar de gevolgen zijn beperkt doordat Verbeteren Nederland voor de trein blijft kiezen: het totaal aantal Als gevolg hiervan hebben wij extra maatregelen ter beperking van de kosten van de bedrijfsvoering genomen. Vooral is reizigerskilometers is in met 0,8 % gestegen. Helaas kampten wij op de valreep van het jaar met veel ver traagde bezuinigd op de indirecte kosten, gericht op verlaging van en uitgevallen treinen. Het winterweer legde de kwetsbaarheid van de drukbezette spoorinfrastructuur in Nederland Hiertoe hoorden een bedrijfsbrede vacaturestop en het onze overhead en verbetering van onze productiviteit. bloot en veroorzaakte storingen aan het materieel. Onze kritisch doorlichten van activiteiten. Daarbij blijven vooral klanten hadden hier veel hinder van. Wij betreuren dit zeer die activiteiten overeind die toegevoegde waarde leveren en laten dit samen met ProRail door een onafhankelijk voor onze klanten en scoren op rendement. Onze koers blijft onderzoeksbureau evalueren om in de toekomst beter onveranderd. Cruciaal onderdeel van onze strategie is de voorbereid te zijn. Afgezien van de winterse ongemakken is verdere verbetering van de kwaliteit van onze dienstverlening. Wij streven ernaar om de prestaties verder te de waardering van klanten voor de dienstverlening van NS in Nederland verder gestegen. De resultaten hiervan worden verbeteren, waarbij wij scherp kijken naar de betaalbaarheid vanaf pagina 42 van dit verslag nader toege licht. Bijna 8 van van additionele verbetering. Dit is een grote uitdaging de 10 klanten geeft ons nu een 7 of meer voor onze dienstverlening. Dit verheugt ons zeer. De waardering van onze de intensiteit van het gebruik van het spoornet en de vele gegeven de aanhoudende groei van het reizigersvervoer, klanten voor onze dienstverlening zien wij als onze belangrijkste graadmeter voor succes. Het geeft ook aan dat wij op samenwerking met ProRail als onze voornaamste leverancier, onderhoud- en nieuwbouwwerkzaamheden. Een goede de goede weg zijn om een klantgedreven dienstverlener te is en blijft daarbij een belangrijke voorwaarde voor succes. worden. Verder groeien vanuit het hoge niveau dat in de afgelopen jaren is opgebouwd, was geen eenvoudige opgave. Veiligheid vormt een belangrijke randvoorwaarde. De trein Dat dit toch is gelukt beschouwen wij als een uitstekende is een van de veiligste vervoermiddelen. Ongevallen op prestatie van alle medewerkers. het spoor zijn zeldzaam, zo blijkt ook uit internationale vergelijkingen. In de top-10 van veiligste spoorweglanden De recessie heeft sterke effecten gehad op ons resultaat. staat Nederland op de vijfde plaats. Veel van onze klanten passen hun koopgedrag aan, wat weer leidt tot bewustere keuzes voor juist de voordeliger In deze recessieperiode staan reeds geplande investeringen in kaartsoorten en lagere bestedingen op de stations. Daarbij nieuwe en te moderniseren treinen niet ter discussie. Ook blijven kampen ook onze andere activiteiten met een verminderde wij investeren in de informatievoorziening, de reinheid van vraag, speciaal bij de ontwikkeling van vastgoed en bij de treinen en stations en verbetering van de veiligheid. Bij NS Poort rail infra & bouw. De verhouding tussen kosten en opbreng sten is de strategische keuze gemaakt tot een focus op projecten die staat in, zoals voorzien, extra onder druk door de hoge een relatie hebben met stations en hun directe omgeving. Op basis van marktonderzoek - onder meer via ons onlinepanel met meer dan klanten - maken wij verder de afweging welke producten en diensten essentieel zijn voor onze klanten. Veel verbeteringen hebben een breed draagvlak en zijn in interactie met onze klanten tot stand gekomen. Wij blijven met name werken aan die voorzieningen die het verblijf op en rond de stations en de reis van en naar de stations veraangenamen. Extra aandacht besteden wij aan operationele synergie tussen de bedrijfsonderdelen. En wij streven ernaar met onze dienstregeling steeds beter in te spelen op de wensen van onze klanten en de regio s. Met vernieuwingen in onze dienstverlening hebben wij in belangrijke mijlpalen bereikt. Versnellen Begin september namen wij de hogesnelheidstrein tussen Amsterdam en Rotterdam in gebruik. Een historisch moment. Met de Fyra van NS Hispeed is voor het eerst een rechtstreekse verbinding tussen de twee grootste stadscentra van Nederland tot stand gekomen. De reistijd tussen Schiphol en Rotterdam is vrijwel gehalveerd. Sinds half december rijdt nu ook Thalys met hoge snelheid 7 keer per dag tussen Amsterdam en Parijs. Via Brussel is ook een snelle overstap naar Londen gerealiseerd. In Railteam werken wij samen met andere spoorbedrijven om het overstappen binnen het Europese netwerk van hogesnelheidslijnen te vergemakkelijken. Op 13 december is een nieuwe binnenlandse dienstregeling voor 2010 in gebruik genomen. Deze staat vooral in het teken van versnelling van het intercityverkeer tussen de randstad en de regio s. Lelystad heeft nu voor het eerst een directe verbinding met Schiphol en Amsterdam heeft een nieuw station: Amsterdam Science Park. Reizen binnen de regio is vergemakkelijkt met de komst van de nieuwe, snel optrekkende sprinters. De eerste serie kampte helaas met de nodige haperingen in de software, maar die zijn tegen het einde van het verslagjaar door de fabrikant verholpen. De nieuwe sprinter gaat de komende jaren de oudere stoptreinen op veel trajecten vervangen. Versnelling is het motto voor de komende jaren. De inzet is om, op belangrijke trajecten in de randstad, elke tien minuten een intercitytrein en meerdere sprinters per uur te rijden. Daarnaast zal op bepaalde trajecten ook sneller worden gereden: tot 160 kilometer per uur. Vooruitlopend hierop namen wij in de eerste week van september, samen met ProRail en in nauw overleg met de regionale overheden, een proef met elke tien minuten een trein tussen Eindhoven en Amsterdam. De proef is positief verlopen. De punctualiteitcijfers van het treinverkeer in die week waren hoger dan gemiddeld en de treinreizigers waren zeer tevreden met de nieuwe frequentie: 80 procent vindt het een goed idee. De proef krijgt dan ook in 2010 een vervolg. Samen met onze spoorsectorcollega s willen wij leren onder welke voorwaarden hoogfrequent reizigersvervoer en goederenvervoer in de toekomst mogelijk is. De rijksoverheid financiert die ontwikkeling uit de gelden die beschikbaar zijn voor een kwaliteitssprong op het spoor. Vernieuwen De OV-chipkaart voor al het openbaar vervoer in heel Nederland wordt alom beschouwd als een belangrijke innovatie. De kaart zal het de komende jaren mogelijk maken soepeler door het OV te reizen. Doordat steeds meer producten en diensten op de kaart kunnen worden geladen, gaan onze klanten steeds meer de voordelen van het reizen met de OV-chipkaart ervaren. In oktober hebben wij de kaart bij NS op landelijke schaal ingevoerd. Stap voor stap krijgen onze klantgroepen de kaart aangeboden. Sinds 1 oktober is reizen op saldo op niet-persoonsgebonden kaarten mogelijk, sinds 1 december kunnen ook houders van een voordeelurenkaart met de kaart reizen. In 2010 volgen de andere abonnementhouders. Op dit moment staan op 26 stations poortjes; in 2010 wordt dit aantal uitgebreid. In de toekomst zal 90% van de reizigers bij het begin of einde van hun reis een poortje passeren. Daarnaast zal sprake blijven van controle in de trein. Door dit alles neemt het aantal zwartrijders af en verbetert de sociale veiligheid in de trein en op stations. Soepel reizen Onze klanten besteden gemiddeld de helft van hun reistijd in het voor- en natransport en op stations. De treinreis beleven zij als het prettigste deel van hun reis, maar het voor- en natransport en de wachttijd op stations als minst nuttige tijd. In hebben wij verdere stappen gezet om alle onderdelen in de reis van de klant soepel met elkaar te verbinden, wachttijden te reduceren en meer faciliteiten te bieden op stations. Met tal van initiatieven op dit vlak. Onze investeringen in de regionale spoor- en busondernemingen Syntus, RegiolinQ en Qbuzz passen in de ambitie van NS een multimodale onderneming te zijn. De fiets blijft een uitstekend vervoermiddel in het natransport en OV-fiets is dan ook een absoluut succes: in twee jaar tijd is het aantal ritten ruim verdubbeld. In is de dienstverlening uitgebreid met elektrische huurscooters op acht stations. Reisinformatie vervult een sleutelrol bij het verbinden van de diverse vervoersmodaliteiten en de reisplanner op onze website wordt hierin steeds belangrijker, zeker sinds informatie over aansluitend stads- en streekvervoer erin is opgenomen.

22 38 NS Jaarverslag / Verslag van de directie 39 Sinds voorjaar geeft de planner ook de actuele tijden, vestigingen van de koffieketen Starbucks, twee van meet Constructief overleg haar nieuwe naam Abellio London & Surrey met vertrek- en aankomstsporen weer. Bedrijven kunnen de af aan regelrechte publiekstrekkers. In is de door het ministerie van Verkeer en Waterstaat medewerkers en 470 bussen enkele tientallen buslijnen in NS-reisplanner nu ook op hun website plaatsen. Klanten krijgen onderweg via mobiel.ns.nl toegang tot actuele Groei uitgevoerde evaluatie van de Spoorwegwet besproken in de Tweede Kamer. Aan de evaluatie ging een toetsing de Britse hoofdstad. Ook de Duitse deelneming Abellio heeft een multimodaal karakter. Door de uitwisseling met reisinformatie. Voor een deur-tot-deuradvies op maat via de Klanten verwachten dat wij met hen meedenken. Goed vooraf door de Commissie Sorgdrager van de zelfevaluaties NedRailways verkrijgt NS veel kennis om in Nederland de mobiele telefoon is in de Reisplanner Xtra ontwikkeld. inspelen op hun wensen en behoeften is immers dé basis van alle betrokken partijen. NS heeft de aanbevelingen van dienstverlening van de verschillende bedrijven te verbe- voor verdere groei. Met hoogwaardige dienstverlening de commissie zeer serieus genomen, wat onder meer heeft teren. Daarmee komt de in het buitenland opgedane Automobilisten moeten probleemloos een parkeerplekje blijft NS de automobilist verleiden over te stappen naar de geleid tot een verdere intensivering van onze contacten ervaring ook in Nederland aan de reizigers ten goede. kunnen vinden bij stations. Samen met Q-Park werkt NS aan trein. De omzet uit het zakelijk segment - waaronder veel met regi o nale overheden en vervoerders. De minister van Inmiddels is NedRailways een multimodaal bedrijf. Om dat uitbreiding en verbetering van de terreinen voor betaald auto mobilisten - is ook in blijven groeien, terwijl het Verkeer en Waterstaat gaf aan - met brede steun in de te benadrukken, is ervoor gekozen om de naam van de parkeren, waarbij treinreizigers korting krijgen op de tarieven. verkeer op de weg afnam. Met aantrekkelijke actietarieven Tweede Kamer - NS in principe een nieuwe concessie te Duitse vennootschap - Abellio - vanaf begin 2010 te gaan In hebben wij afspraken gemaakt met ProRail en probeert NS mensen die zelden of nooit met de trein willen gunnen. NS is blij met dit vertrouwen en ziet het als voeren voor NedRailways als geheel. gemeenten over verdere verbetering en uitbreiding van de fietsenstallingen bij stations. Dit zal leiden tot veel extra reizen, over te halen dat vaker te doen. Dat doen wij door succesvolle acties met goedkope dagkaarten via de winkel- een stimulans om haar investeringen en activiteiten gericht op verbetering van de dienstverlening met volle energie Sterke financiële positie stallingplaatsen. ketens Blokker en Kruidvat. Studeren in recessietijd blijkt voort te zetten. Over de volgende stap, uitwerking in een Na uitkering van het extra dividend van 1,4 miljard is het Samen met Koninklijk Nederlands Vervoer en een aantal populair met voor NS een positief effect: meer verkochte nieuwe concessie, willen wij graag constructief overleg eigen vermogen van NS verminderd, maar de financiële taxiondernemers hebben wij het initiatief genomen voor een studentenkaarten. voeren met overheden, consumentenorganisaties en positie blijft sterk genoeg om op eigen kracht te investeren lokale taxidienst. De NS Zonetaxi is in van start gegaan op zes stations: Amersfoort, Utrecht, Eindhoven, Leeuwarden, Duurzaam ondernemen politiek. De huidige concessie vormt naar onze mening een goede basis voor de nieuwe concessie, die dient te voldoen in verbetering en uitbreiding van de dienstverlening. Het rendement is met 2,2% nog onvoldoende: een ROI Maastricht en Rotterdam Alexander. Doordat steeds meer mensen van de trein gebruikmaken, aan de verantwoording en transparantie vereisten van van 7% (na belasting) is nodig om onze continuïteit op Wereldstations levert NS nu al een belangrijke bijdrage aan een duurzame oplossing van het mobiliteitsvraagstuk. Maatschappelijk Europese richtlijnen. Snelle duidelijkheid over de nieuwe concessie zal een stimulans zijn voor een toekomst gerichte langere termijn te verzekeren. Het resultaat uit bedrijfsactiviteiten is gedaald van 328 miljoen in 2008 naar Het ontwikkelen en verlevendigen van stations en hun verantwoord ondernemen is een integraal onderdeel van aanpak van het vervoer op het hoofdrailnet. Daarbij is een 161 miljoen in. De winst over de verslagperiode omgeving is de taak van NS Poort. Het bedrijf streeft daarbij onze bedrijfsvoering. Ook de waardering van onze mede- goede samenwerking tussen goed op elkaar ingespeelde bedraagt 116 miljoen (2008: 281 miljoen). Voorgesteld naar een mix van wonen, werken, leren, winkelen en werkers voor NS als werkgever is verder gestegen, zo blijkt partijen in de spoorsector noodzakelijk. Een voorbeeld wordt aan de aandeelhouder 41 miljoen uit te keren als recreëren. In is de bouw gestart van een groot ROC in uit onafhankelijk onderzoek. Wij zijn zuinig op onze hiervan is het Actieplan Spoor, gericht op een kwaliteits- dividend en 75 miljoen toe te voegen aan de reserves. scholencomplex bij Den Haag Hollands Spoor en een woningencomplex bij station Amersfoort. Bij stations in Alphen a/d mensen en springen bewust om met onze middelen. Door verdere energiebesparing, beperking van de geluidsoverlast sprong via verbeteringen van de spoorinfrastructuur en onderzoek naar mogelijkheden voor hoogfrequente Vooruitzichten Rijn en Den Haag (Leidschenveen) zijn woningen opgeleverd en door verantwoord om te gaan met onze afvalstroom treindiensten. Hiertoe is door de overheid 4,5 miljard NS verwacht ook volgend jaar een lage reizigersgroei. en bij station Breda een hotel- en kantorencomplex. willen wij de belasting van onze bedrijfsvoering op klimaat beschikbaar gesteld. NS is verheugd dat als onderdeel De verwachting is dat de hogere werkloosheid als gevolg De capaciteit van een aantal grote stations schiet door de en milieu in de komende jaren verder verminderen. Voor hiervan de miljoen extra dividend die op basis van van de recessie zich in 2010 zal vertalen in een afname van steeds grotere reizigersaantallen tekort. De stations Arnhem, wat betreft energiegebruik en CO 2 -uitstoot hebben wij ons onderzoek naar de vermogensstructuur van NS aan het onze inkomsten uit het forensenverkeer. Op de korte Breda, Den Haag Centraal, Rotterdam Centraal en Utrecht vastgelegd op concrete doelstellingen. Wij streven naar einde van het verslagjaar is uitgekeerd aan de aandeel- termijn zijn daarom onze verwachtingen voor wat betreft Centraal worden uitgebreid met reizigersvoorzieningen, transparantie in de sfeer van people, planet en profit. houder, in dit kader wordt benut. Daarmee is sprake van een het resultaat uit onze activiteiten minder positief dan in daarom vergroot en inclusief hun omgeving compleet Wij zetten in dit jaarverslag een eerste stap met een besteding ten behoeve van de spoorsector én dus van betere voorgaande jaren. Kostenbesparing zal komend jaar vernieuwd. NS steekt hier 137 miljoen in. Op veel grote rapportage volgens de internationale normen van de reismogelijkheden voor onze klanten in de toekomst. aandacht blijven vragen. Op langere termijn verwachten stations groeperen wij ons aanbod in voor de klant overzichtelijke werelden rond bijvoorbeeld horeca, mode en media. Global Reporting Index (GRI). Grensverleggend wij dat bij economisch herstel de vraag naar onze dienstverlening weer zal opveren. Station Leiden fungeert hiervoor als proeftuin; in zijn Begin december vertrok de speciaal door NS geregelde Sinds januari 2010 is volgens Europese regels concurrentie deze werelden op dit station ingericht. Kopenhagen Express naar de internationale klimaattop in in het internationale reizigersvervoer per spoor mogelijk. Wij hebben er alle vertrouwen in dat wij er samen met onze NS Poort vindt mogelijkheden om de stations te verbinden Denemarken met aan boord de Nederlandse Kopenhagen- De spoormarkt wordt daarmee nóg Europeser. Diverse medewerkers in zullen slagen die opgaande lijn op te pakken. met het sociaal en cultureel leven in de steden. In oktober delegatie, onder leiding van minister Cramer van VROM. grote bedrijven zijn nu al in meerdere landen actief. NS wil Wij danken onze klanten voor hun vertrouwen en onze was station Leiden vier dagen lang het podium voor gratis In totaal reisden 200 deelnemers naar de conferentie, in deze dynamische markt een slagvaardige internationale medewerkers voor hun inspanningen in het afgelopen jaar. theater, muziek, kunst en film. Het gratis Try Out festival waaronder Tweede Kamerleden, directeuren van milieu- speler zijn. Via dochter NedRailways is NS reeds actief in viel zeer in de smaak bij de stationsbezoekers. organisaties en regionale bestuurders. Met de Kopenhagen Groot-Brittannië, Duitsland en Tsjechië. Onze Engelse Utrecht, 16 februari 2010 In april werd voor het eerst een HEMA op een station Express vroeg NS samen met het ministerie van VROM vervoerders Merseyrail en Northern Rail behoren momenteel De Directie geopend. Het vertrouwde merk vult het huidige palet aandacht voor de trein als duurzaam en comfortabel vervoer- tot de best presterende van Groot-Brittannië. In mei heeft aan winkels op stations goed aan. De komende jaren middel. Met stimulering van CO 2 -vriendelijke vervoermid- NedRailways een contract getekend voor de overname van Ir A. Meerstadt MBA zullen wij meer HEMA s op grote NS-stations openen. delen, zoals de trein, zal een belangrijke bijdrage aan een busbedrijf Travel London, dat in handen was van het Britse Drs M. Niggebrugge In openden wij in Amsterdam en Utrecht de eerste beter klimaat worden geleverd. vervoerbedrijf National Express. Travel London verzorgt onder Ir M.W.L. van Vroonhoven MBA