Werkstuk ANW Euthanasie
|
|
- Anita Krista Mertens
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Werkstuk ANW Euthanasie Werkstuk door een scholier 2041 woorden 27 juni ,7 38 keer beoordeeld Vak ANW I. Inleiding + begripsverheldering Een man van 88 jaar kreeg moeilijkheden bij het slikken van vast voedsel. Hij had al een lange ziektegeschiedenis, waarbij reuma en kortademigheid zijn laatste jaren bepaalden. Toen hij zich met tegenzin liet opnemen werd een slokdarmcarcinoom vastgesteld zonder effectieve behandelingsmogelijkheden. Daarom weigerde hij een sonde (= slang voor voedselpassage) te laten inbrengen. Gezien de fatale prognose vond hij dat dit zijn zinloos leven zou verlengen, hij koos voor een natuurlijke afloop. In de daaropvolgende weken vermagerde en verzwakte hij aanzienlijk. Ongeveer een maand na het stellen van de prognose kon zelfs water zijn slokdarm niet meer passeren. Hij besprak met zijn echtgenote en de huisarts zijn overlijden door middel van een injectie, om hem van zijn lijden te verlossen. Er werden principe afspraken gemaakt. Toch had een natuurlijke dood zijn voorkeur. Op de dag van overlijden ontstonden ernstige uitdrogingsverschijnselen, zoals koorts en heftige spierpijnen. Elke draaibeweging werd voor de man een echte marteling en toen vroeg hij om verlost te worden. Na het toedienen van een injectie overleed hij binnen enkele minuten, waardoor het lijden met enkele uren werd verkort. In de hierboven beschreven geschiedenis is er sprake van ernstig lijden in de stervensfase, waarbij tenslotte de opzettelijk veroorzaakte dood een einde maakt aan een onmenselijke toestand. Ondanks de huiselijke omstandigheden en de goede verzorging door de familie, werd het lijden hard en ondraaglijk, maar de dood op zichzelf was zacht. Zachte of goede dood is de vertaling van de van het Grieks afgeleide term euthanasie: eu (goed) en thatanos (dood). Een zachte dood is als definitie onvoldoende. Zo spreekt men van passieve en actieve, directe en indirecte, vrijwillige en onvrijwillige euthanasie. Passieve euthanasie is het stopzetten of nalaten van medische handelingen die enkel gericht zijn op verlengen van het leven. Actieve euthanasie is het vrijwillig beëindigen van het leven in de terminale fase door een medische handeling. Dit verschijnsel wordt ook directe euthanasie genoemd. Daartegenover staat dan de indirecte euthanasie, het verhogen van de dosis pijnstillende middelen in functie van de toenemende pijn, zodat de dood versnelt kan worden. De dood is dan het ongewild gevolg van de pijnbestrijding. Verder moet een onderscheid gemaakt worden tussen vrijwillige euthanasie, op verzoek van de zieke, en onvrijwillige euthanasie, op initiatief van een derde, arts, familielid of verpleegkundige. Pagina 1 van 5
2 II. Euthanasie in onze huidige samenleving In dit hoofdstuk wil ik even nagaan hoe de toestand vandaag is in België op juridisch vlak betreffende euthanasie. Eerst kijk ik wat het strafrecht zegt en vervolgens als daarvoor wetten in de maak zijn. a. Belgische wetgeving Het begrip euthanasie komt niet voor in het Belgisch strafwetboek. We vinden er wel een aantal voorschriften in verband met het recht op leven in terug. Euthanasie wordt in de wet gelijkgesteld met moord. Daarin onderscheiden we moord (= doodslag met voorbedachten rade), doodslag (= doden met het oogmerk van te doden) en opzettelijke moord (=doden met het oogmerk een bepaalde persoon aan te randen, ook al was dit afhankelijk van enige omstandigheid of van enige voorwaarde). Ook de medische activiteit ontsnapt niet aan het strafrecht. Heel wat medische handelingen kunnen beschouwd worden als vrijwillige slagen en verwondingen, die wel in het strafrecht voorkomen. Bij euthanasie kan men spreken over zelfmoord als het slachtoffer de daad zelf stelt en van hulp bij zelfdoding als een derde hem daartoe de nodige middelen verschaft. Zelfmoord kan niet worden bestraft, logisch zou zijn dat ook hulp bij zelfdoding niet wordt bestraft. Toch treedt de wet in dit geval straffend op. Men steunt daarbij op volgende artikelen: Het niet bijstaan van een persoon in gevaar zal bestraft worden met een gevangenisstraf van 8 dagen tot 6 maanden en een boete van 50 tot 100 frank. Naar de geneesheren toe; zal bestraft worden op dezelfde manier, hij die weigert, alhoewel het zonder gevaar voor zichzelf zou kunnen, aan een persoon in nood de hulp te verlenen waartoe hij wettelijk verplicht is. Alhoewel euthanasie en hulp bij zelfdoding strafbaar zijn zorgt de drijfveer van medelijden voor verzachtende omstandigheden waardoor de straf mildert. De gevallen van euthanasie en hulp bij zelfdoding die voor de rechtbank gebracht worden of aangeklaagd worden zijn zeer zeldzaam. Dit komt door onder andere het medisch beroepsgeheim en over het feit dat de uitdrukkelijke vraag van de zieke zelf komt. Wanneer er een aanklacht volgt wordt de betrokkene heel dikwijls vrijgesproken. Getuige hiervan is een zaak in 1961 waar een vrouw aangeklaagd werd omdat ze haar zeven dagen jonge baby die misvormd was een dodelijke injectie toediende. De vrouw werd volledig vrijgesproken. Opmerking: Het toepassen van euthanasie is slechts toegelaten in twee plaatsen, in de Amerikaanse staat Oregon en in het noordelijk gedeelte van Australië. b. Wetgevende initiatieven Hieronder volgen enkele wetsvoorstellen gedurende het laatste decennium. Geen enkele daarvan is ooit het voorwerp geweest van een debat : wetsvoorstel betreffende het recht van een ongeneeslijke patiënt op een waardige dood : wetsvoorstel in verband met het zelfbeschikkingsrecht en een wetsvoorstel betreffende het recht Pagina 2 van 5
3 op therapeutische waardigheid van de ongeneeslijke patiënt : wetsvoorstel om de regering aan te zetten een grondig onderzoek in te stellen in verband met de euthanasiepraktijk in België, om de bevolking in te lichten, om de oorzaken ervan te bestuderen, en de concrete maatregelen voor te stellen om er aan te verhelpen, om de absolute eerbied voor het menselijk leven te verzekeren : wetsvoorstel die ervoor zorgt dat artsen en betrokkenen niet kunnen gestraft worden bij handelingen die rechtstreeks of onrechtstreeks leiden tot de dood III. Euthanasie en geloof Bij mensen met een christelijke geloofsopvatting zijn er twee belangrijke overwegingen, welke een rol spelen bij de probleemstelling met betrekking tot euthanasie. Mag de mens zelf zijn lijden bepalen of moet hij het lijden van Christus navolgen? Mag de mens het leven in eigen hand nemen of neemt alleen de Heer zoals Hij de mens het leven gegeven heeft? Na een sociologisch onderzoek naar de opvattingen en gedragingen rond de euthanasieproblematiek zijn er aan de hand van brievenanalyses verschillende religieuze codes en gedragstypen ontstaan. a. De streng orthodoxe code God is absoluut soeverein en heerser van de schepping. Alles wat daarin goed is komt van God en wat slecht is komt van de mens. Mensen mogen niet in de schepping grijpen want dat is godslastering, die gestraft wordt met de absolute ondergang. Het lijden is er om mensen op de proef te stellen en te louteren, alleen zo kan de mens de opstanding der doden waardig worden. Men komt tot volgende gedragsregels: Euthanasie is een aantasting van Gods beslissing over dood. Door euthanasie ontneemt men de laatste kans om nog te boeten voor de zonden. Degenen die euthanasie toepassen wacht de absolute ondergang. b. De transcendent - religieuze code God is het doel van het leven. Ziekte en pijn zijn te verdragen als men gelooft. Angst voor de dood verdwijnt bij overgave aan het geloof. Alles in het leven krijgt zin door dat geloof. Aldus komt men tot volgende gedragsregels: Lijden en dood moet gezien worden in het licht van de bestemming van de mens, namelijk God. De dood is het bereiken van die bestemming. God bepaalt het tijdstip zodat euthanasie niet voor de hand ligt. c. De humaan - christelijke code God is een liefdevolle God. Het belangrijkste gebod is daarom menselijkheid. Leven en lijden worden daarom draaglijk en zinvol door de onderlinge liefde, naar het voorbeeld van Christus, die vooral gezien wordt in zijn menselijkheid. Zo komen we tot volgende gedragsregels: Uitgangspunt is de betrokkenheid bij de patiënt. Vanuit die betrokkenheid komt men niet gauw tot euthanasie, die echter niet wordt uitgesloten wanneer alleen zo die betrokkenheid gerealiseerd zou kunnen worden. Pagina 3 van 5
4 d. De code van de religieuze mondigheid Dit is de laatste van de vier opgestelde codes en gedragsregels. De mens is vrij en verantwoordelijk om te doen wat hij wil. Hij beslist op grond van eigen inzichten en in het licht van de huidige ontwikkelingen. Hij verzet zich dus tegen een al te traditioneel en bevoogdend beleid van de religie. Hier komen we tot volgende gedragsregels: Inzake euthanasie moet de christen zelf tot een oordeel komen op grond van afwegingen van argumenten. Men komt er toe elk geval afzonderlijk te bekijken en geen algemene regels te stellen. IV. Enkele stellingen a. Euthanasie moet gelegaliseerd worden Ernstig zieke mensen die uiteindelijk op een uiterst pijnlijke wijze moeten sterven, willen en kunnen soms hun zinloos lijden niet langer verdragen. In onze huidige samenleving is dit een groot maatschappelijk probleem geworden, onder meer in verband met de vergrijzing van de bevolking, de uitbreiding van de inrichtingen voor bejaarden en chronisch zieken, waar sommige mensen geïsoleerd raken en de zin van het leven verliezen. Een wettelijke regeling zou zowel voor onder andere zulke patiënten, die de wens hebben een milde dood te sterven een goede stervensbegeleiding moeten kunnen garanderen en de onzekerheid van degenen die deze hulp verlenen zou ook opgeheven moeten worden. Ook heeft de maatschappelijke discussie zich in een aantal politieke kringen voortgezet en verdiept en sinds het einde van de jaren zeventig is euthanasie dan ook een politieke kwestie. Dan zijn er niet te vergeten de organisaties van artsen en verpleegkundigen. Zij wijzen op de praktijk rondom het verlenen van euthanasie en de onzekerheid van hun positie onder de huidige wetgevingen en jurisprudentie. b. Ieder mens heeft het recht om over zijn eigen leven te beschikken De medische vooruitgang bracht met zich mee dat het levenseinde zonder hoop op beterschap, en het lijden, verlengd kan worden. Waarom zouden medici bepalen wanneer het tijdstip van sterven gekomen is? Kunnen we beschikken over ons eigen leven? Vast staat, dat steeds meer mensen zich bewust worden van het zelfbeschikkingsrecht. Iedereen vindt dat één van de belangrijkste punten, namelijk vrijwilligheid voorop moet staan. Maar hoe weten we of die vrijwilligheid geen schijn is? Het zou kunnen dat mensen uit schuldbesef om euthanasie vragen, bovendien kan de omgeving de persoon in kwestie onder druk zetten. Toch is de kans hiervoor klein, zeker als wettelijk goed vastgelegd wordt welke zorgvuldigheidseisen in acht genomen worden. Die goede zorgvuldigheidseisen zorgen ervoor dat de arts die uiteindelijk euthanasie zal toepassen er degelijk achterkomen dat aandrang is uitgeoefend en dat van vrijwilligheid geen sprake is. Euthanasie moet juridisch en moreel toelaatbaar zijn wanneer sprake is van ondraaglijk lijden en van een concrete doodsverwachting. Niet toelaatbaar is bijvoorbeeld bij oude mensen euthanasie toepassen die helemaal vereenzamen en volledig de zin in het leven verliezen. Dit kan ervoor zorgen dat hulpverlening op plaatsen waar het niet zou moeten veel te groot wordt. Ik kan me wel voorstellen, dat iemand geholpen wordt door een ander uit liefde voor die persoon. Daarom vind ik het zeer goed dat hulpverlening strafbaar is maar dat doorgaans geen strafoplegging volgt. Pagina 4 van 5
5 c. Zou euthanasie ethisch aanvaardbaar moeten zijn Er is nog veel onduidelijkheid over de vragen wat vanuit een ethisch standpunt geoorloofd is en wat juridisch aanvaardbaar wordt geacht. Er moet worden nagegaan wat ethische plicht tot eerbiediging van het leven inhoudt, onder andere of zelfdoding in bepaalde gevallen daarmee niet in strijd is. Men moet ook nagaan of de redenen van strafuitsluiting vanuit de ethiek ondersteund kunnen worden. Het belangrijkste probleem dat bij een ethische beschouwing over euthanasie aan de orde komt, is de ethische norm van eerbied voor het menselijk leven. De eis tot eerbiediging van het menselijk leven wordt in alle culturen en de daarmee verbonden ethische opvattingen teruggevonden, maar de inhoud zou na vertaling in concrete normen toch wat verschillen laten zien. In religieuze levensbeschouwingen zoals het christendom en het jodendom wordt eerbiediging van het menselijk leven versterkt door de overtuiging, dat het leven en de zeggenschap daarover slechts aan de Schepper van het leven toekomt. Dit houdt niet in, dat elk leven tot in de meest absurde aftakeling moet worden afgeleefd en evenmin dat feitelijk doden perse ethisch als gekwalificeerd moet worden. Ook in de christelijke cultuur en wordt aanvaard, dat er situaties kunnen voorkomen waarin een dodende handeling ethisch verantwoord kan zijn. Zelfdoding werd veroordeel, maar zich laten doden wordt als een ethisch hoogstaande en heroïsche daad beschouwt. Menswaardig sterven, ethische waardering: Mijn mening is dat een ethische waardering van het doden van zichzelf of van een ander slechts tot stand kan komen als je weet hoe de probleemsituatie in elkaar zit en als je de menselijke waarden zorgvuldig afweegt. Als de waardering van de duur van het leven in conflict komt met de waardering voor de kwaliteit van dat leven op een manier die niet op te lossen is, dan lijkt mij het ethisch aanvaardbaar om te overwegen en te beslissen euthanasie toe te passen. Het is volgens mij ook aanvaardbaar, dat als de patiënt om hulp vraagt bij uitvoering van euthanasie, dat die andere hem dan ook helpt. Pagina 5 van 5
Spreekbeurt Nederlands Euthanasie
Spreekbeurt Nederlands Euthanasie Spreekbeurt door een scholier 2444 woorden 29 februari 2004 7,5 174 keer beoordeeld Vak Nederlands Soms is sterven menselijker dan leven Inleiding Onze motivatie voor
Nadere informatieWerkstuk Levensbeschouwing euthanasie
Werkstuk Levensbeschouwing euthanasie Werkstuk door een scholier 2081 woorden 2 maart 2002 5,6 57 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inleiding: Het onderwerp was makkelijk gevonden, maar toen ik eraan
Nadere informatieInleiding. Wat is euthanasie? Euthanasie bespreekbaar
Euthanasie Inleiding Euthanasie, ofwel een verzoek om het leven te beëindigen is misschien wel de meest ingrijpende keuze die mensen kunnen maken. U heeft aangegeven dat u met de afweging tot een dergelijke
Nadere informatieEuthanasie en hulp bij zelfdoding vallen beiden onder de euthanasiewet.
00 Euthanasie 1 Inleiding Euthanasie of actieve levensbeëindiging is in dit ziekenhuis bespreekbaar en wordt serieus benaderd. Euthanasie is een onderwerp waar mensen heel verschillend over kunnen denken.
Nadere informatieInformatie over euthanasie
Informatie over euthanasie Inleiding Euthanasie is een onderwerp waar mensen heel verschillend over kunnen denken. Wat u van euthanasie vindt, hangt onder meer af van uw (religieuze) achtergrond, opvoeding,
Nadere informatie*Het betreft hier twee afzonderlijke meldingen, die apart door de commissie zijn beoordeeld. Beide oordelen worden hier weergegeven.
Oordeel: zorgvuldig Samenvatting: Twee echtgenoten verzochten om gelijktijdige levensbeëindiging. Patiënte, een vrouw van 60-70 jaar, had een sigmoidcarcinoom. Zij leed onder meer onder heftige buikkrampen,
Nadere informatiePraktische opdracht Levensbeschouwing Euthanasie
Praktische opdracht Levensbeschouwing Euthanasie Praktische-opdracht door een scholier 3344 woorden 23 november 2004 7,7 10 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Hoofdstuk 1: Inleiding en onderzoeksvraag
Nadere informatieMedische ethiek. Euthanasie
Medische ethiek Euthanasie Medische ethiek in het St. Anna Ziekenhuis Iedereen kan in een situatie terecht komen waarin een ingrijpende beslissing genomen moet worden. Om hierover goed met elkaar te kunnen
Nadere informatieDe laatste levensfase. Hoe IJsselheem omgaat met een euthanasieverzoek
De laatste levensfase Hoe IJsselheem omgaat met een euthanasieverzoek In gesprek In de laatste levensfase krijgen mensen te maken met allerlei vragen. Misschien ziet u op tegen de pijn en benauwdheid die
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting 7
Samenvatting Levensbeëindiging het veroorzaken of bespoedigen van de dood door het toedienen van een middel met het doel het leven te bekorten is strafbaar als doodslag of moord. Onder omstandigheden kan
Nadere informatieBeslissingen en zorg rond het levenseinde. Manda Westeneng Merie Bruins & Alette Zeeman
Beslissingen en zorg rond het levenseinde Manda Westeneng Merie Bruins & Alette Zeeman Opening Psalm 4:9 In vrede leg ik mij neer En meteen slaap ik in, Want U, HEER, laat mij veilig wonen In een vertrouwd
Nadere informatieAlgemeen. Euthanasie.
Algemeen Euthanasie www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG051 / Euthanasie / 09-11-2018 2 Euthanasie Artsen kunnen in bijzondere omstandigheden
Nadere informatiedasfwefsdfwefwef Euthanasie
Euthanasie Inleiding Euthanasie, ofwel een verzoek om het leven te beëindigen, is misschien wel de meest ingrijpende keuze die mensen kunnen maken. U heeft aangegeven dat u met de afweging tot een dergelijke
Nadere informatiePRAKTISCHE VRAGEN OVER BESLISSINGEN ROND HET LEVENSEINDE. Cor Spreeuwenberg
PRAKTISCHE VRAGEN OVER BESLISSINGEN ROND HET LEVENSEINDE Cor Spreeuwenberg HOE KOMT HET DAT OVER DIT SOORT BESLISSINGEN MEER WORDT GESPROKEN DAN VROEGER? vroeger dood door infectieziekten en ongevallen
Nadere informatieWij willen u informatie geven over euthanasie en vertellen wat het standpunt van VU medisch centrum (VUmc) op dit gebied is.
Euthanasie Wij willen u informatie geven over euthanasie en vertellen wat het standpunt van VU medisch centrum (VUmc) op dit gebied is. Wij gaan in op de volgende onderwerpen: Wat is euthanasie? Aan welke
Nadere informatieSenaat heropent euthanasiedebat
Senaat heropent euthanasiedebat TlNE PEETERS N-VA, MR en Open Vld zijn er voorstander van om het euthanasiedebat snel te heropenen, sp.a en CD&V gaan daar schoorvoetend in mee. "Zolang de Senaat bestaat,
Nadere informatieWerkstuk door een scholier 2961 woorden 14 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer
Werkstuk door een scholier 2961 woorden 14 juni 2007 6 91 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappelijke Kwestie: Euthanasie Het probleem De kwestie waar ik me graag in wil verdiepen is het euthanasievraagstuk;
Nadere informatieEuthanasie, moord of hulp?
Handelswetenschappen en Bedrijfskunde Bachelor in de Toegepaste Informatica Business Information Management Euthanasie, moord of hulp? CAMPUS Geel Joey Lemmens Academiejaar 2011-2012 Euthanasie, moord
Nadere informatieVAN BETEKENIS TOT HET EINDE; DOEN ÉN LATEN IN DE LAATSTE LEVENSFASE.
Welkom! WE DENKEN VANAVOND MET ELKAAR NA OVER HET THEMA: VAN BETEKENIS TOT HET EINDE; DOEN ÉN LATEN IN DE LAATSTE LEVENSFASE. Openingslied: psalm 139: 7 en 8 7. Gij hebt mij immers zelf gemaakt, mij met
Nadere informatieLevenseinde juridisch beschouwd
Levenseinde juridisch beschouwd P.J.M. (Peter) Ros, advocaat Witte Paal 333b, Schagen Ros Ploeger advocaten Schagen 2015 www.advocatenschagen.nl Euthanasie opzettelijk leven van ander op diens uitdrukkelijk
Nadere informatieEthische vragen. Dick Willems. Medische ethiek / Huisartsgeneeskunde AMC
Ethische vragen Dick Willems Medische ethiek / Huisartsgeneeskunde AMC d.l.willems@amc willems@amc.uva.nl Voorbeelden van ethische vragen in de palliatieve zorg Toegankelijkheid van zorg Cognitieve problemen
Nadere informatieRuimte en grenzen bij euthanasie. Eric van Wijlick beleidsadviseur
Ruimte en grenzen bij euthanasie Eric van Wijlick beleidsadviseur Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (1) Hoofdstuk II Zorgvuldigheidseisen Artikel 2 1. De zorgvuldigheidseisen,
Nadere informatieBeleid rondom het levenseinde
Beleid rondom het levenseinde V1_2012 Inleiding Veel van onze cliënten zijn op vergevorderde leeftijd en dan komt het levenseinde dichterbij. Omdat veel cliënten binnen de muren van onze organisatie overlijden
Nadere informatieEuthanasie versus palliatieve sedatie. John Bos, MAR, Presentatiedienst 8 december 2016
Euthanasie versus palliatieve sedatie John Bos, MAR, Presentatiedienst 8 december 2016 Vraag? Is palliatieve sedatie een keuze? Prehistorie Euthanasie is al eeuwen lang een uiterst controversieel onderwerp.
Nadere informatieWensen rond de laatste levensfase
Wensen rond de laatste levensfase Ouderen en zelfbeschikking Dorothea Touwen Docent en onderzoeker Medische Ethiek WASSENAAR, 31 OKTOBER 2018 Punten ter bespreking Wensen in deze fase van uw leven Wensen
Nadere informatieCOMMUNICEREN OVER HET LEVENSEINDE : WAAROM???
Ik wil niet leven zoals een plant Als ik mijn familie niet meer ken, wil ik liever dood Ik wil niet afzien! Mijn broer denkt zus, en ik zo, wat moeten we nu doen? Hebben wij nu wel de juiste keuzes gemaakt?
Nadere informatieWerkstuk Maatschappijleer Euthanasie
Werkstuk Maatschappijleer Euthanasie Werkstuk door een scholier 1454 woorden 12 april 2001 6,3 69 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding Dit werkstuk gaat over euthanasie. Op de volgende vragen
Nadere informatieDorothea Touwen & Ellie van der Burg 11 december 2012
Een goed gesprek over de dood Voltooid leven-problematiek Dorothea Touwen & Ellie van der Burg 11 december 2012 Punten ter bespreking Voltooid leven wat is dat eigenlijk? Plaatsbepaling in het euthanasie
Nadere informatieMulticulturaliteit in de zorg
Multiculturaliteit in de zorg NVKVV Week van de Verpleegkundige Oostende woensdag 25 maart 2009 Tom De Gendt René Tytgat Lid Juridische Adviesgroep NVKVV Assistent Universiteit Hasselt Advocaat balie Leuven
Nadere informatiePALLIATIEVE ZORG. IFPC Turnhout 23 oktober Hilde Michiels coördinator palliatief support team
PALLIATIEVE ZORG IFPC Turnhout 23 oktober 2017 Hilde Michiels coördinator palliatief support team Palliatieve zorg - definitie Palliatieve zorg is de actieve totaalzorg voor mensen die ongeneeslijk ziek
Nadere informatieFilmverslag Levensbeschouwing De vijf grote geloven en euthenasie
Filmverslag Levensbeschouwing De vijf grote geloven en euthenasie Filmverslag door R. 1725 woorden 21 januari 2015 8,5 3 keer beoordeeld Vak Methode Levensbeschouwing Zin in zin Hoe kijken de vijf grote
Nadere informatieFEDERALE CONTROLE- EN EVALUATIE- COMMISSIE EUTHANASIE INFORMATIEBROCHURE VOOR DE ARTSEN
FEDERALE CONTROLE- EN EVALUATIE- COMMISSIE EUTHANASIE INFORMATIEBROCHURE VOOR DE ARTSEN 2 INHOUDSTAFEL 1. Euthanasie op verzoek van de patiënt vs. euthanasie op basis van een voorafgaande wilsverklaring
Nadere informatieEuthanasie/hulp bij zelfdoding. Hoe gaan we hier mee om?
Euthanasie/hulp bij zelfdoding Hoe gaan we hier mee om? Inhoudsopgave 1. Samenvatting... 2 2. Onze missie en visie... 3 3. Ons standpunt over euthanasie / hulp bij zelfdoding... 3 4. Ons handelen bij een
Nadere informatieEuthanasie en hulp bij zelfdoding
Euthanasie en hulp bij zelfdoding Richtlijn bespreking voor verpleegkundigen. Irene Bas, verpleegkundige Astrid Hofstra, verpleegkundige Marian Zuure, specialist ouderengeneeskunde en SCEN arts. www.netwerkpalliatievezorg.nl/rotterdam
Nadere informatieEthische en juridische aspecten bij sterilisatie
Ethische en juridische aspecten bij sterilisatie Mechelen 4 oktober 2012 Jan Vande Moortel Advocaat en lector www.advamo.com Ethische aspecten Verhouding recht en ethiek Is recht een belemmering bij zorgethiek?
Nadere informatieDe juridische context van de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (Wtl)
De juridische context van de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (Wtl) mr. S.R. Bakker 10 juni 2015 Aanleiding jurisprudentieonderzoek Aflevering Zembla over euthanasie en
Nadere informatie11 februari Rob Bruntink
11 februari Rob Bruntink Stelling 1: Als je een euthanasieverzoek wilt doen, moet je een euthanasieverklaring hebben. Stelling 2: Als je een euthanasieverzoek doet (en daarbij ook kunt verwijzen naar
Nadere informatieZorg rond het levenseinde
Groeningelaan 7 8500 Kortrijk Tel.nr. 056/24 52 71 Faxnr. 056/24.52.64 Zorg rond het levenseinde Zorg rond het levenseinde 12 Voor meer informatie over voorgaande onderwerpen, kan u contact opnemen met
Nadere informatieDe zelfverkozen dood van ouderen
De zelfverkozen dood van ouderen Eerste druk, maart 2012 2012 Wouter Beekman isbn: 978-90-484-2348-4 nur: 748 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van
Nadere informatie6,6. Praktische-opdracht door een scholier 2601 woorden 4 januari keer beoordeeld. Levensbeschouwing
Praktische-opdracht door een scholier 2601 woorden 4 januari 2004 6,6 26 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inleiding We hebben dit onderwerp gekozen omdat het de afgelopen weken een aantal keer in
Nadere informatieProcedure euthanasie ouderenzorg
Procedure euthanasie ouderenzorg 1. Euthanasie: Volgens de Belgische wetgeving wordt euthanasie omschreven als het opzettelijk levensbeëindigend handelen door een andere dan de betrokkene op diens verzoek
Nadere informatieKeuzes rond het levenseinde. Miep de Putter Annemieke Delhaas Petra Blommendaal PTMN
Keuzes rond het levenseinde Miep de Putter Annemieke Delhaas Petra Blommendaal PTMN Palliatieteam midden nederland 24 uur/7 dagen per week telefonisch bereikbaar voor hulpverleners Allerlei disciplines
Nadere informatieEuthanasie in België op eenzame hoogte of diepte?
MENU Zoeken BINNENLAND VRIJE TRIBUNE Br. René Stockman Euthanasie in België op eenzame hoogte of diepte? 14 JUNI 2018 Dr. Wim Distelmans foto: Reporters We werkten in een schemerzone, het zwaard van Damocles
Nadere informatieWat deze uitgangspunten betekenen voor behandeling en verzorging in de laatste levensfase, wordt in het navolgende omschreven.
Medisch Beleid Medisch ethisch beleid De waardigheid van de mens en de kwaliteit van leven staan centraal in de zorg van De Blije Borgh. Zo ook in de zorg tijdens de laatste levensfase van onze bewoners
Nadere informatieFolder Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland
Folder Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland Landelijke richtlijn, Versie: 1.0 Laatst gewijzigd : 01-01-2007 Methodiek: Consensus based Verantwoording: KNMG Inhoudsopgave Folder SCEN...1...3
Nadere informatieRichtlijnen Palliatieve en Supportieve zorg
Laarbeeklaan 101 1090 Brussel Oncologisch Handboek Euthanasie V1.2008 EUTHANASIE: TOELICHTING EN PRAKTISCHE RICHTLIJNEN 1 Inleiding In 2002 werden drie wetten met betrekking tot de zorg voor patiënten
Nadere informatieVroegtijdige zorgplanning
Vroegtijdige zorgplanning Waarom uw zorg vroegtijdig plannen? Wat houdt het in? curatief handelen palliatief handelen actieve levensbeëindiging Waarom vroegtijdig uw zorg plannen? Welke zorg zou u wensen
Nadere informatieBrochure. Medisch - ethische zaken
Brochure Medisch - ethische zaken Informatie vanuit Wittenbergzorg over medisch-ethische zaken In een veranderende maatschappij en een veranderend zorglandschap wil Wittenbergzorg kwalitatief hoogwaardige
Nadere informatieGrenzen aan euthanasie. drs. Eric van Wijlick beleidsadviseur
Grenzen aan euthanasie drs. Eric van Wijlick beleidsadviseur euthanasiewens in schriftelijke verklaring vastgelegd en besproken. Plotseling verslechterde de toestand. Omdat de huisarts niet bereikbaar
Nadere informatieEuthanasie en het EVRM
Het Europese recht en de Nederlandse rechtsorde: In hoeverre is de Nederlandse euthanasiewetgeving in strijd met de Europese wetgeving, zoals het EVRM? Inleiding Het onderwerp van dit werkstuk is het Europese
Nadere informatieAgenda. Levenseinde: keuzes, wil, wet en praktijk t.b.v. Parkinsoncafé Rosmalen. Wetten. Keuzes aan het einde van het leven
Levenseinde: keuzes, wil, wet en praktijk t.b.v. Parkinsoncafé Rosmalen Jannie Willemsen Medewerker Presentatiedienst Agenda Wetten en patiëntenrechten Keuzes aan het einde van het leven NVVE en Wilsverklaringen
Nadere informatieZorgvuldig handelen rond het levenseinde
Zorgvuldig handelen rond het levenseinde Zo uniek als mensen Moeilijke beslissingen rond de laatste levensfase Met deze folder willen wij u informeren over het levenseindebeleid van Vivantes Zorggroep.
Nadere informatieHoe omgaan met een verzoek om euthanasie? Een leidraad
Hoe omgaan met een verzoek om euthanasie? Een leidraad Groep Philippus Neri - VZW Sint-Lucia Deze leidraad geldt voor een verzoek om euthanasie door een patiënt bij ondraaglijk psychisch en fysisch lijden.
Nadere informatieBESLISSEN RONDOM HET EINDE VAN HET LEVEN
BESLISSEN RONDOM HET EINDE VAN HET LEVEN Palliatieve sedatie, morfine en euthanasie in de praktijk; enkele juridische aspecten, waaronder de tuchtrechtelijke Begrippenkader palliatieve sedatie euthanasie
Nadere informatieOORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de Regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek
Oordeel: zorgvuldig Samenvatting: Hoogbejaarde patiënte leed aan dementie en kreeg tegelijkertijd met haar echtgenoot euthanasie. Het lijden stond in een medische context en was uitzichtloos en ondraaglijk.
Nadere informatiebevindingen van de evaluatiecommissie Wim Distelmans MD PhD MPH titularis leerstoel Waardig Levenseinde van demens.nu aan de VUB
bevindingen van de evaluatiecommissie Wim Distelmans MD PhD MPH titularis leerstoel Waardig Levenseinde van demens.nu aan de VUB noodzaak euthanasiewet euthanasie gebeurde vroeger ook / noodtoestand conflict
Nadere informatie2. Niet-reanimeren Formulier Niet-reanimeren Verklaring 3. Niet-beademen Formulieren Verklaring Niet-reanimeren of Verklaring Behandelverbod
Levenskwesties Iedereen kan in een situatie komen waarin ingrijpende beslissingen rond het levenseinde moeten worden genomen. Dan is het goed dat u een mening heeft gevormd over zaken als stervensbegeleiding,
Nadere informatieConclusies, aanbevelingen en vervolgstappen
De rol van de arts bij het zelfgekozen levenseinde 39 5 Conclusies, aanbevelingen en vervolgstappen In dit hoofdstuk wordt puntsgewijs een opsomming gegeven van de conclusies over de rol, de verantwoordelijkheden,
Nadere informatieThema avond euthanasie en dementie Ad Römkens: voorzitter commissie ethiek geestelijk verzorger, zorgethicus
Hartelijk welkom Thema avond euthanasie en dementie Ad Römkens: voorzitter commissie ethiek geestelijk verzorger, zorgethicus Inhoud avond 1 Inleiding op thema m.b.v. presentatie 2 filmdocumentaire: Als
Nadere informatieHandreiking schriftelijk euthanasieverzoek. Publieksversie
Handreiking schriftelijk euthanasieverzoek Publieksversie Waarom nadenken en praten over uw levenseinde? Misschien denkt u wel eens na over uw levenseinde. In dat laatste deel van uw leven kan uw dokter
Nadere informatieWilsverklaring. Belangrijke documenten
Wilsverklaring Belangrijke documenten Bijlage 1: Voorbeeld wilsverklaring Behandelverbod Lees voordat u deze verklaring invult de toelichting bij het behandelverbod. Naam : Geboortedatum : Geboorteplaats:
Nadere informatieBeslissingen omtrent het levenseinde
Beslissingen omtrent het levenseinde Heb je er al over nagedacht? Als ik mijn vrouw niet meer herken, wil ik euthanasie (Etienne Vermeersch) Dit is volgens de wet onmogelijk! als ik mijn vrouw niet meer
Nadere informatiein liefde loslaten workshop Monique Schirris & Chris Bavinck NVRG congres 15 september 2015
in liefde loslaten workshop Monique Schirris & Chris Bavinck NVRG congres 15 september 2015 inhoud workshop voorstellen doelstelling moreel kompas bejegeningsverlegenheid De weg kwijt? casus voorstellen
Nadere informatieTijdig spreken over het levenseinde bij een levensbedreigende ziekte
Tijdig spreken over het levenseinde bij een levensbedreigende ziekte 1 AANDACHTSPUNTENLIJST Tijdig spreken over het levenseinde bij een levensbedreigende ziekte Geachte patiënt, Goede communicatie tussen
Nadere informatie(1) Euthanasieverzoek
(1) Euthanasieverzoek Naam euthanasieverzoeker: Na grondige afweging, uit vrije wil en in het bezit van mijn volle verstand, verklaar ik het volgende: 1. De onderhavige verklaring is bestemd om dienst
Nadere informatiePresentatie WOUW-bijeenkomst 15 november 2017
Presentatie WOUW-bijeenkomst 15 november 2017 Wie zijn wij Dineke Leliefeld-Lohman, verzekeringsarts n.p. Casemanager/adviseur Stichting de Einder Mariëtte Thijssen, coach & adviseur Kopera Levenseinde
Nadere informatieMedische beslissingen aan het einde van het leven: een belangrijk gespreksonderwerp. Rozemarijn van Bruchem-Visser Internist ouderengeneeskunde
Medische beslissingen aan het einde van het leven: een belangrijk gespreksonderwerp Rozemarijn van Bruchem-Visser Internist ouderengeneeskunde Wat zegt de wet? Belangrijkste argument is wilsbekwaamheid
Nadere informatieHoe we met sterven omgaan. GVO groepering van voorzieningen voor ouderenzorg
Hoe we met sterven omgaan GVO groepering van voorzieningen voor ouderenzorg Hoe we met sterven omgaan Allemaal denken we wel eens aan de dood. Door media of door wat er rondom ons gebeurt, worden we wel
Nadere informatieWat als ik niet meer beter word
Wat als ik niet meer beter word moeilijke keuzes & beslissingen rondom levenseinde Manon Boddaert Arts palliatieve geneeskunde Consulent en adviseur IKNL Antoon van Dijck Palliatieve zorg is integrale
Nadere informatieAbderrahman Karbila Islamitisch geestelijk verzorger SFVG en EMC
Abderrahman Karbila Islamitisch geestelijk verzorger SFVG en EMC Het andere perspectief Medisch-ethische vragen rond het levenseinde vanuit Islamitisch perspectief Stellingen, achtergrond, context en praktijk
Nadere informatieDisclosure belangen spreker Wat maakt lijden ondraaglijk? Tjipke D. Ypma & Herman L Hoekstra SCEN-Drenthe KNMG SCEN 23 april 2015 Utrecht
Disclosure belangen spreker Wat maakt lijden ondraaglijk? Tjipke D. Ypma & Herman L Hoekstra SCEN-Drenthe KNMG SCEN 23 april 2015 Utrecht (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatieWerkstuk Levensbeschouwing Euthanasie Profielhoofdstuk
Werkstuk Levensbeschouwing Euthanasie Profiel Werkstuk door een scholier 3283 woorden 26 juni 2009 6,5 14 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Opdracht 1: a. Omschrijving van euthanasie in eigen woorden:
Nadere informatieOngeneeslijk ziek en dan.? Kennis delen, betere zorg
Ongeneeslijk ziek en dan.? Kennis delen, betere zorg Deventer 26-03-2013 Inhoud presentatie doel van de avond wat is palliatieve zorg? Cijfers overeenkomsten en verschillen knelpunten palliatieve zorg
Nadere informatieDe eindsprint als keuze
De eindsprint als keuze Erica van Maanen en Classien Rebergen beiden huisarts/kaderarts palliatieve zorg/scen-arts Lovah-congres 2016 Stelling 1: Als een patiënt kiest voor overlijden dan is euthanasie
Nadere informatieTerminaal ziek. Wat nu?
Terminaal ziek. Wat nu? U heeft van uw (huis)arts te horen gekregen dat u in het laatste stadium van uw leven bent gekomen. Dan volgt al snel de vraag hoe en waar u die laatste fase wilt doorbrengen. Thuis
Nadere informatieANBI GEGEVENS STICHTING VRIJWILLIG LEVEN
ANBI GEGEVENS STICHTING VRIJWILLIG LEVEN Naam: Stichting Vrijwillig Leven (SVL) Fiscaal nummer: 8064.99.977 Contactgegevens: Tel. nr.: 043 368 82 44 E-mail: info@svleven.nl Domeinnaam: www.svleven.nl Bestuurssamenstelling:
Nadere informatieStudiemiddag Illustere School 13 november 2015
Actuele Kwesties in het Nederlandse Euthanasiedebat Studiemiddag Illustere School 13 november 2015 Docenten: Suzanne van de Vathorst (AMC & Erasmus MC) Govert den Hartogh (Faculteit Geesteswetenschappen
Nadere informatieWAT PLAN JE ZOAL IN JE LEVEN?
CONCRETE ZORGPLANNING WAT PLAN JE ZOAL IN JE LEVEN? 1 ZORGZAME ZORG OP MEERDERE DOMEINEN OMTRENT MEDISCHE ZORGEN 3 OMTRENT HET BLIJVEN WONEN ALS JE EEN DAGJE OUDER WORDT DE KINDEREN NIET KORTBIJ WONEN
Nadere informatieEuthanasie bij psychisch lijden: Een ethische visie
FOD Volksgezondheid Brussel, 14 december 2017 Euthanasie bij psychisch lijden: Een ethische visie Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Inclusie psychisch lijden Inclusie psychisch lijden in euthanasiewet
Nadere informatieCasus Hoe wensen mensen te sterven? Samen werken rond. vroegtijdige zorgplanning. Samen werken rond. Vroegtijdige Zorgplanning
DEELSEL Gent : (SEL : samenwerking Eerste Lijn) Samen werken rond vroegtijdige zorgplanning Samen werken rond Vroegtijdige Zorgplanning Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Uitgangspunt van dit project : Toename
Nadere informatieItems algemene bevolking aantal of N: 35
Items algemene bevolking aantal of N: 35 Dit instrument is ontwikkeld door Katrien Moens en eigendom van het onderzoekscentrum PRAGODI, HUB. Meningsuitspraken: Likert-schaal: helemaal oneens oneens eens
Nadere informatieOordeel: niet gehandeld overeenkomstig de zorgvuldigheidseisen
Oordeel: niet gehandeld overeenkomstig de zorgvuldigheidseisen Inhoudsindicatie: euthanasie bij patiënte met een verlaagd bewustzijn waarbij een schriftelijke wilsverklaring ontbreekt en de ondraaglijkheid
Nadere informatieMensen begeleiden als de tijd van sterven nadert
VERKLARINGEN VAN DE BISSCHOPPEN VAN BELGIË In de reeks Verklaringen van de bisschoppen van België nr. 19 Mensen begeleiden als de tijd van sterven nadert Alle mensen botsen in hun leven op het mysterie
Nadere informatiewaardigheid participatie gelijke rechten solidariteit individuele vrijheid
individuele vrijheid participatie gelijke rechten solidariteit waardigheid Basisrechten Santé België is een rechtsstaat en een democratie die ieders mensenrechten e De Staat garandeert de naleving van
Nadere informatieOpdracht Levensbeschouwing Doodstraf
Opdracht Levensbeschouwing Doodstraf Opdracht door een scholier 1930 woorden 14 maart 2003 6,2 18 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 0. Geef een korte argumentatie waarom jij tegen of voor de doodstraf
Nadere informatie(1) Euthanasieverzoek
(1) Euthanasieverzoek Naam euthanasieverzoeker: Na grondige afweging, uit vrije wil en in het bezit van mijn volle verstand, verklaar ik het volgende: 1. De onderhavige verklaring is bestemd om dienst
Nadere informatieRobert Meijburg, VSggz & opleider Parnassia Groep
Robert Meijburg, VSggz & opleider Parnassia Groep (potentiele) belangenverstrengeling Geen Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Nee Sponsoring/ onderzoeksgeld Honorarium Aandeelhouder
Nadere informatieVANDAAG ZORGEN VOOR MORGEN
VANDAAG ZORGEN VOOR MORGEN BROCHURE VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Beste bewoner, Dat is immers onze zorg: betrokken zijn op u en uw naasten en u zoveel als mogelijk gelukkig zien. Wij zijn blij dat u koos
Nadere informatieZORG VOOR EEN MENSWAARDIG LEVENSEINDE
ZORG VOOR EEN MENSWAARDIG LEVENSEINDE 1. INLEIDING De beslissing nemen om te verhuizen naar een WZC is niet vanzelfsprekend. Vele zaken worden afgewogen vooraleer de beslissing valt. Dit ook voor wat het
Nadere informatie4.6. Boekverslag door N woorden 26 oktober keer beoordeeld. Levensbeschouwing. Voorwoord
Boekverslag door N. 2580 woorden 26 oktober 2000 4.6 55 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Voorwoord Ik zou graag mijn essay willen beginnen met mijn kijk op euthanasie, voordat ik me verder op het
Nadere informatieZelfstudiepakket. Palliatieve zorg bij Zelfeuthanasie
Zelfstudiepakket Palliatieve zorg bij Zelfeuthanasie Naam: Datum: 1 1. Inleiding Dit zelfstudiepakket over palliatieve zorg bij zelfeuthanasie is voor verzorgenden, helpenden en andere zorgprofessionals.
Nadere informatieMedisch ethicus Katja ten Cate deed onderzoek naar euthanasie: Een arts zei: het voelt een beetje laf
Medisch ethicus Katja ten Cate deed onderzoek naar euthanasie: Een arts zei: het voelt een beetje laf Voor mij hoeft het niet meer, ik wil dood. Bij dat verzoek van patiënten komen artsen voor enorme morele
Nadere informatieOordeel: Gehandeld overeenkomstig de zorgvuldigheidseisen
Oordeel: Gehandeld overeenkomstig de zorgvuldigheidseisen Samenvatting: Een vrouw met Alzheimer leed ondraaglijk onder cognitieve achteruitgang, fatische, praktische en executieve stoornissen en onder
Nadere informatiePraktische opdracht Levensbeschouwing Abortus
Praktische opdracht Levensbeschouwing Abortus Praktische-opdracht door een scholier 2330 woorden 28 november 2007 6,9 9 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inleiding Het ethische onderwerp wat ik heb
Nadere informatieGedeelde zorg rond het levenseinde
Gedeelde zorg rond het levenseinde Vroegtijdige zorgplanning Gedeelde zorg rond het levenseinde U als bewoner én wijzelf denken we wel eens aan sterven. We worden geconfronteerd met onze diepste vragen
Nadere informatieJuridische kanttekeningen rond maaltijdzorg. Jan Vande Moortel Advamo Arteveldehogeschool Gent
Juridische kanttekeningen rond maaltijdzorg Jan Vande Moortel Advamo Arteveldehogeschool Gent WIE HEEFT BESLISSINGSRECHT? De patiënt Is hij nog bekwaam? Wie bepaalt de bekwaamheid? Zijn vertegenwoordiger
Nadere informatieMODEL voor een VERSLAG van de BEHANDELEND ARTS
MODEL voor een VERSLAG van de BEHANDELEND ARTS In verband met een melding aan de gemeentelijke lijkschouwer van het overlijden als gevolg van de toepassing van de levensbeëindiging op verzoek of hulp bij
Nadere informatieQ&A s Levenslange gevangenisstraf (vragen en antwoorden)
Q&A s Levenslange gevangenisstraf (vragen en antwoorden) 1. Hoeveel levenslanggestraften zijn er nu in NL? Op dit moment zijn er 33 mensen onherroepelijk veroordeeld tot levenslang. Dat betekent dat zij
Nadere informatieVERDUIDELIJKING WETGEVING ROND HET LEVENSEINDE
VERDUIDELIJKING WETGEVING ROND HET LEVENSEINDE Alle wetteksten en/of documenten, beschreven in dit document zijn te downloaden op www.palliatieve.org > professionele gebruiker > wetgeving en documenten
Nadere informatieVoltooid leven een debat vol misverstanden
Voltooid leven een debat vol misverstanden Gert van Dijk 31 oktober 2017 De huidige euthanasiewet Vrijwillig en weloverwogen verzoek Uitzichtloos en ondraaglijk lijden Geen redelijke andere oplossing Medische
Nadere informatie