Verdere zoutverlaging in brood: 2.0

Transcriptie

1 Verdere zoutverlaging in brood: 2.0 Onderzoek in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor de Bakkerij (NVB) Eind rapportage Nederlands Bakkerij Centrum 2 oktober 2014 Auteur: Jeroen Grandia

2 Samenvatting In opdracht van de NVB heeft NBC een onderzoek uitgevoerd naar verdere zoutverlaging in brood met behoud van verwerkbaarheid, kwaliteit en smaak (consumentenwaardering). Dit onderzoek bevatte vooralsnog 3 fases: baktechnisch onderzoek, sensorische profilering door een expertpanel en een consumentenonderzoek. Dit rapport is in navolging van eerdere rapportages over fase 1&2 en over fase 3 een samenvattende eindrapportage. Naast de weergave van de eerdere resultaten is ook ingegaan op het kostenaspect en op de etikettering. De volgende conclusies kunnen worden getrokken: - Zoutverlaging op niveau van 1,0% NaCl met of zonder zoutvervangers leidt in de consumententesten tot lagere beoordelingen dan 1,5% NaCl. Daarmee is de doelstelling (minimaal gelijk aan referentie) niet gehaald. - Minerale zouten op niveau van 1.0% NaCl zijn in de consumententesten vergelijkbaar met 1,2% NaCl zonder vervanger. De kostprijs ligt 0-20 Euro per 1000 kg meel of bloem hoger dan zonder vervangers. Met minerale zouten moeten extra componenten worden gedeclareerd. Hoe meer componenten in de mix zitten, hoe meer gedeclareerd moet worden, en meestal ook hoe hoger de kostprijs. Toepassing van uitsluitend KCl is hierbij de beste optie. - Gistextract en/of aroma op niveau van 1,0% NaCl zijn in de consumententesten vergelijkbaar met 1,0% NaCl zonder vervanger en hebben daarmee geen toegevoegde waarde. De kostprijs is Euro per 1000 kg meel of bloem hoger maar is op grond van deze studie niet te rechtvaardigen. Afhankelijk van de samenstelling moeten tevens één of meerdere componenten extra worden gedeclareerd. In de onderzoeken was wederom te zien dat de consument went aan een andere (minder zoute) smaak. In 2010 lag de ondergrens voor een acceptabele smaak op 1,35% NaCl. In deze studie is die voor volkoren op 1,2% NaCl vastgesteld, voor witbrood is dat niet gewijzigd. Indien de industrie kiest voor verdere zoutreductie in brood dan wordt geadviseerd om deze wederom geleidelijk te laten plaats vinden zodat de consument kan wennen. Op basis van deze studie worden geen onoverkomelijke technische problemen verwacht bij reductie tot 1,0% NaCl zonder vervangers. In deze studie heeft de technische hulpstof enzym xylanase bewezen effectief te zijn in verbetering van de verwerkbaarheid. 2

3 Verantwoording taalgebruik zout In dit rapport worden proeven beschreven met bakkerszout en met zoutververvangers. Om verwarring te voorkomen is gekozen om bakkerszout of keukenzout consequent te omschrijven met de chemische naam Natriumchloride en afgekort NaCl. Het woord zout wordt gebruikt in de smaakbeleving of als algemene omschrijving van een zout. Gebruikte chemische afkortingen: Natriumchloride: NaCl Kaliumchloride: KCl Magnesiumchloride: MgCl Magnesiumsulfaat: MgSO 4 Calciumcarbonaat: CaCO 3 3

4 Inhoudsopgave Samenvatting Achtergrond Onderzoekopzet Fase 1: Baktechnisch onderzoek (verwerkbaarheid & kwaliteit) Methode baktechnisch Beoordelingsmethodiek Uitvoering Sensorische profilering Expertpanel Consumentenonderzoek Resultaten Technische verwerkbaarheid en consumenten preferentie Kostprijs zoutvervangers Etikettering Conclusies Advies Bijlage 1: Specificaties gebruikte bloem en volkoren meel Bijlage 2: Geteste varianten en samenstelling

5 1 Achtergrond De NVB heeft de volgende onderzoeksvraag bij het NBC neergelegd: Welke verdere zoutverlaging in brood is mogelijk in de industriële bakkerij zonder achteruitgang van verwerkbaarheid, kwaliteit en smaak c.q. consumentenwaardering? Uitgangpunten: Een verlaging van 25% ten opzichte van 1,8% NaCl op droge stof (1,5% op meelbasis). Gebruik van vervangende/ondersteunende ingrediënten (voor zowel smaak als proces): alleen waar noodzakelijk. Zoek zoveel mogelijk naar oplossingsrichtingen die clean label zijn. Geef inzicht in de kostprijs van de onderzochte oplossingsrichtingen. Houd rekening met wat er op de markt commercieel beschikbaar is. Uitsluitingen: Onderzoek naar houdbaarheidseffecten (schimmelvorming). Dit is reeds onderzocht binnen het collectief. Zie rapportage TNO januari Voor de opzet van het onderzoek is gebruik gemaakt van een drie domeinenmodel voor smaakonderzoek. Dit model gaat uit van een combinatie van 3 soorten onderzoek: 1) Productontwikkeling: technologische haalbaarheid (grondstoffen, proces, kwaliteit eindproduct) 2) Smaak: sensorische profilering door experts (kwantitatief) 3) Smaak: consumentenonderzoek naar productwaardering (kwalitatief). Uitgangspunt voor eindresultaat: Een NaCl-percentage in brood dat lager ligt dan het huidige referentiepercentage in brood (1,8% NaCl op de droge stof, 1,5% op meelbasis), maar bij consumenten een gelijkblijvende of positievere preferentie scoort dan de referentie, welke goed te produceren is én welke kostentechnisch aantrekkelijk is, is introductiewaardig. Het onderzoek was oorspronkelijk opgesplitst in 4 fases: 1. Baktechnisch onderzoek 2. Sensorische profilering door expertpanel 3. Consumentenonderzoek 4. Lijntesten in de industriële bakkerij Het onderzoek van de fases 1 & 2 is gerapporteerd op 2 juni Vervolgens is Fase 3 uitgevoerd en gerapporteerd op 24 juli In van de meeting met de technische experts op 12 september 2014 werd voorgesteld om de lijntesten (fase 4) niet uit te voeren omdat in fase 1 t/m 3 het gestelde doel (25% Natriumreductie zonder negatieve invloed op consumentenpreferentie) niet is behaald. Bovendien bleek uit de rapportages dat reduceren van zout het beste kan zonder zoutvervangers. Veel NVB leden kunnen reeds 1,2% NaCl op hun lijn produceren. Dit rapport is dan ook een (voorlopige) eindrapportage met een samenvatting van alle resultaten. Tevens wordt ingegaan op etikettering en op het kostenaspect. 5

6 2 Onderzoekopzet 2.1 Fase 1: Baktechnisch onderzoek (verwerkbaarheid & kwaliteit) Het doel van het baktechnische onderzoek was evalueren wat de technologische verwerkbaarheid en de productkwaliteit zou zijn van brood gebakken met verschillende zout vervangende maatregelen op 2 verschillende zoutniveaus (1,2% en 1,0% NaCl op meelbasis). Dit uiteraard in vergelijking met de huidige norm: brood gebakken met 1,5% NaCl op meelbasis. Hierbij zijn diverse oplossingsrichtingen (technologisch en op smaak gericht) getest in de proefbakkerij op verwerkbaarheid en kwaliteit Methode baktechnisch In de NBC proefbakkerij is met standaard methodiek en receptuur, met standaard meel en bloem van wit en volkoren dagvers busbrood de technologische verwerkbaarheid vastgelegd. Specificaties van gebruikte bloem en volkoren meel is weergegeven in bijlage 1. Er is gekozen voor witbrood vanwege de moeilijkere technologische verwerkbaarheid en voor volkoren vanwege mogelijk verminderende broodkwaliteit. Er is geen gebruik gemaakt van broodverbetermiddelen. Er is in het proces gebruik gemaakt van 35 minuten bulkrijs en 35 minuten bolrijs en 75 minuten narijs. De deegkwaliteit is beoordeeld op de kritische punten in het proces: na kneden, in de bollenkast, tijdens/na opmaak en na de narijs. De bollenkast wordt als meest kritische punt gezien in het proces. NBC heeft een unieke speciaal uitgeruste bollenkast voor bakproeven waarbij de bakproeven onafhankelijk van elkaar in de bollenkast kunnen draaien terwijl de omstandigheden (draaien, kantelen, kiepen) vergelijkbaar zijn aan industriële processen. De gebruikte standaard receptuur is weergegeven in tabel 1. Specificaties van gebruikte bloem en volkoren meel in bijlage 1. Tabel 1: Basisreceptuur bakproeven Basisrecept Volkorenbrood volkorenmeel 100% gist 1,20% N.B.: bij gebruik van Soft'r Intense Desem 0,1% minder gistdosering suiker 1,00% vet 1% Vervanger x% FXP 0-30 ppm Basisrecept Wittebrood bloem 100% gist 1,20% N.B.: bij gebruik van Soft'r Intense Desem 0,1% minder gist. suiker 1,50% vet 1% Vervanger x% FXP 0-20 ppm FXP = hemicellulase Beoordelingsmethodiek De broodkwaliteit is beoordeeld met de volgende parameters: Ovenrijs, volume, korstkleur, bakaard, structuur (kwalitatief) en malsheid. Na 24 uur zijn eveneens kwantitatief de weerstand met de Texture analyzer (TA) en structuur met C-cel gemeten. De TA meting is herhaald na 48 en 72 uur. De TA meting wordt uitgedrukt als weerstand (omgekeerde zachtheid) en veerkracht (als % van de weerstand). Hiertoe is het brood ingedrukt met een probe en wordt de weerstand geregistreerd. Vervolgens blijft het brood 20 seconden ingedrukt en daarna wordt de probe omhoog bewogen. De weerstand na die 20 seconden is lager dan in de 6

7 start. Het percentage van de weerstand na 20 seconden van de weerstand in de start is de veerkracht. Eveneens is na 24, 48 en 72 uur een vergelijkende NBC broodbeoordeling uitgevoerd op de volgende onderdelen: Malsheid, aroma, structuur en kostkleur Uitvoering In de bakproeven zijn een aantal technologische ingrepen (enzymen, mineraal zout) en ingrepen die doelen op smaakverbetering (mineraal zout, gistextracten, aromacomponenten) getest. Doseringen van enzymen en vervangers zijn bepaald aan de hand van het doseringsadvies van de fabrikant in combinatie met het gewenste doelpercentage NaCl op meelbasis (1,0%). De uiteindelijke receptuur is vastgelegd in overleg met het technisch comité van de opdrachtgever. Bij de varianten zonder technologische werking is een hemicellulase (FXP) toegevoegd in een dosering van 20 ppm (witbrood) of 30 ppm (volkorenbrood) als noodzakelijke technologische hulpstof. Naast de dosering van 1,5% NaCl zout (referent) zijn ook 1,2% NaCl en 1,0% NaCl getest zonder zoutvervanging. Op het niveau van 1,0% NaCl zijn 12 varianten getest die een combinatie zijn van technologische en smaakoplossingen. Alle varianten zijn zowel in wit als in volkorenbrood (in duplo) getest. Deze varianten zijn een zoutvervanger in combinatie met bakkerszout. Het Na-niveau is uitgedrukt als NaCl op het 1,0% niveau. In bijlage 2 staat een overzicht van alle geteste varianten, hun samenstelling en dosering en de doseringen van hemicellulase (FXP) en bakkerszout. 2.2 Sensorische profilering Expertpanel Dit onderzoek is uitgevoerd door Essensor in Ede. De beschrijving van het panel en het studie design zijn hieronder weergegeven (bron Essensor): Panel Selectie criteria: ISO 8586; (geur-, smaak en textuurtest). Een kleine groep van goed getrainde panelleden die geselecteerd zijn uit de top 10% van de Nederlandse bevolking op sensorische kwaliteiten en gevoeligheden. Interview, bespreken medische status, afspraak. Training: m.b.t. verschillende testmethoden zoals profilering, R-index en rank & score. Continue kwaliteitsmetingen. Design Profilering van volkorenbrood en witbrood. Semi-monadisch (ieder panellid heeft alle broden beoordeeld). De test is verspreid over 3 meetsessies. Duplo meting van alle testproducten gerandomiseerd over alle meetsessies (totaal 2 metingen per brood). Duplometing van de referentie binnen iedere meetsessie (6 metingen in totaal). Ieder brood heeft een uniek 3-cijferig getal random code (blind serving) Attribuutlijst, zoals gegenereerd tijdens de panel training (zie bijlage 2), is gebruikt voor het profileren van de broden. 7

8 2.3 Consumentenonderzoek Dit onderzoek is eveneens uitgevoerd door Essensor in Ede. De beschrijving van het panel en het studie design zijn hieronder weergegeven (bron Essensor): Deelnemers Witbrood Aantal: Netto minimaal N=80, werkelijk N=87 Selectiecriteria, in volgorde van prioriteit 100% gebruiken minimaal een keer per twee weken witbrood (grootbrood, dus niet uitsluitend gebruikers van kleinbrood (bolletjes etc.)) Leeftijd (werkelijk) 29% 18 tot 33 jaar 37% 34 tot 49 jaar 34% 50 tot 65 jaar Geslacht (werkelijk) 68% vrouwen 32% mannen Deelnemers Volkorenbrood Aantal: Netto minimaal N=80, werkelijk N=89 Selectiecriteria, in volgorde van prioriteit 100% gebruiken minimaal een keer per twee weken volkorenbrood (grootbrood, dus niet uitsluitend gebruikers van kleinbrood (bolletjes etc.)) Leeftijd (werkelijk) 29% 18 tot 33 jaar 35% 34 tot 49 jaar 36% 50 tot 65 jaar Geslacht (werkelijk) 65% vrouwen 35% mannen Vragenlijst (Volkorenbrood en Witbrood) Voorkeurstest (2-AFC) Doel: bepalen of er een significante voorkeur is tussen twee producten en voor welk product deze voorkeur op smaak dan naar uit gaat. Testtype en protocol Central Location Test. Twee producten worden tegelijk en gerandomiseerd aangeboden, één van product A en één van product B, waarbij referentie product A of product B is. (dus elk product getest tegen de referentie) De opdracht luidt; welk product heeft uw voorkeur op smaak? Er moet een keuze gemaakt worden (gok kans: 1/2) Onderzoekslocatie en tijdstip Testlocatie van Essensor te Ede, Nederland Week 26, 2014 Volkorenbrood Week 27, 2014 Witbrood Producten Week 25 geproduceerd in de NBC proefbakkerij. Producten zijn geproduceerd op de wijze en met de ingrediënten zoals beschreven in paragraaf 2.1 en daarna ingevroren. De middag voorafgaand aan de test uit de vriezer gehaald en afgeleverd bij Essensor. Opgeslagen bij kamertemperatuur tot de volgende ochtend waarop getest. 8

9 3 Resultaten 3.1 Technische verwerkbaarheid en consumenten preferentie Voor gedetailleerde omschrijving van de resultaten en conclusies wordt verwezen naar de rapportage van Fases 1&2 en de rapportage van Fase 3. Hieronder wordt de samenvatting van deze resultaten weergegeven. Op grond van de consumentenvoorkeur kan de volgende ranglijst worden weergegeven: Top Variant 0 Referentie 1.5 % NaCl 1 BalanceSalt % NaCl 3 Smaak! 4 Purac Arome % NaCl 6 Gistextract Maxarome select Als op basis van de technische verwerkbaarheid, consumententesten, expertpanel profilering en de samenstelling van de vervangers een vergelijking wordt gemaakt met de overige niet-geteste varianten wordt de ranglijst: Top Variant 0 Referentie 1.5 % NaCl 1 BalanceSalt 2 Lactosalt Optitaste (alleen wit) % NaCl 4 Smaak! 5 Nu-tek ( %) 6-9 Lactosalt Optitaste (volkoren) 6-9 Loma salt 6-9 Loma salt Sub4salt 10 Purac Arome % NaCl 12 Gistextract Maxarome select 13 Gistextract Gustal 14 Soft r Intense taste Cl (verwerkbaarheid) 15 Proson Taste (zeer afwijkend smaakprofiel) In principe voldoet geen van de varianten aan de gestelde eis dat de consumentenvoorkeur minimaal gelijk aan de referentie moet zijn. 1,2% NaCl en de minerale zouten komen daar het dichtst bij. Minerale zouten op 1,0% NaCl liggen op het acceptatieniveau van 1,2% NaCl zonder vervanging. 1.2% NaCl voldoet niet ook aan de gestelde eis van 25% Natriumverlaging. Gistextract en/of aroma op niveau van 1,0% NaCl zijn in de consumententesten vergelijkbaar met 1,0% NaCl zonder vervanger en hebben daarmee geen toegevoegde waarde. 9

10 3.2 Kostprijs zoutvervangers Hieronder volgt een ruwe kostprijsberekening. Hierbij is rekening gehouden met de kostprijs en dosering van het product en de verminderde dosering van bakkerszout. De volgorde in de tabel is de volgorde van de ranglijst. Variant Prijsindicatie/kg product Dosering op bloem of meel (%) Referentie 1.5 % n.v.t. n.v.t. Geen NaCl BalanceSalt 1 /kg 1.2% 10 Verwachte meerprijs per 1000kg bloem of meel 1.2 % NaCl n.v.t. n.v.t. Geen* Smaak! 0,28 /kg 0.3% < 1 Nu-tek onbekend 0,5% onbekend Lactosalt Optitaste onbekend 0,9% onbekend Loma salt 2.5 /kg 0,65% 15 Loma salt /kg 0,65% 15 Sub4salt 1,6 /kg 1,5% 20 Purac Arome 3 /kg 2,0% 60* 1.0 % NaCl n.v.t. n.v.t. Geen* Gistextract 12 /kg 0.3% 35* Maxarome select Gistextract Gustal onbekend 0,8% onbekend Soft r Intense 5 /kg 1,8% 90* taste Cl Proson Taste 2,80 /kg 1,0% 30 * Indien tevens enzym Xylanase FXP wordt gebruikt voor een betere verwerking dan verhoogt dit de kostprijs met ca 0,50 /1000 kg bloem of 0,80 /1000kg volkoren meel De kostprijs voor gebruik van minerale zouten ligt ca 0-20 Euro per 1000 kg meel of bloem hoger dan zonder gebruik van vervangers. De duurste oplossingen zijn de aroma s en de gistextracten met een stijging van ca Euro op 1000 kg meel of bloem. 10

11 3.3 Etikettering De volgende componenten moeten extra worden gedeclareerd: Variant Allergenen Declaratie Referentie 1.5 % NaCl Geen geen BalanceSalt Geen KCl, MgSO 4, CaCO 3, Magnesiumhydroxide carbonaat 1.2 % NaCl Geen geen Smaak! Geen KCl Nu-tek Geen KCL, tarwebloem Lactosalt Optitaste Melk Minerale zoutconcentraat uit melk Loma salt Geen KCl, MgCl Loma salt 2.0 Geen KCl, MgCl Sub4salt Geen KCl, Natriumgluconaat Purac Arome Geen Natuurlijk aroma 1.0 % NaCl Geen geen Gistextract Maxarome Geen Gistextract select Gistextract Gustal Geen Gedeactiveerde gist, Moutextract, gefermenteerde tarwebloem Soft r Intense taste Cl Geen Tarwezuurdesem (gedroogd), gist, plantaardige olie (koolzaad), meelverbeteraar (E300), enzym. Proson Taste Geen Tarwebloem, plantaardige olie (palm, raapzaad), emulgator (E471), boteraroma, enzym (<1%), meelverbeteraar (E300) Geen van de gebruikte zoutvervangers bevatte jodium. Dit is een extra aandachtspunt indien voor een zoutvervanger wordt gekozen. 4 Conclusies - Zoutverlaging op niveau van 1,0% NaCl met of zonder zoutvervangers leidt in de consumententesten tot lagere beoordelingen dan 1,5% NaCl. Daarmee is de doelstelling niet gehaald. - Minerale zouten op niveau van 1.0% NaCl zijn in de consumententesten vergelijkbaar met 1,2% NaCl zonder vervanger. De kostprijs ligt 0-20 Euro per 1000 kg meel of bloem hoger dan zonder vervangers. Met minerale zouten moeten extra componenten worden gedeclareerd. Hoe meer componenten in de mix zitten, hoe meer gedeclareerd moet worden, en meestal ook hoe hoger de kostprijs. Toepassing van uitsluitend KCl (zoals in Smaak!) is hierbij de beste optie. - Gistextract en/of aroma op niveau van 1,0% NaCl zijn in de consumententesten vergelijkbaar met 1,0% NaCl zonder vervanger en hebben daarmee geen toegevoegde waarde. De kostprijs is Euro per 1000 kg meel of bloem hoger maar is op grond van deze studie niet te rechtvaardigen. Afhankelijk van de samenstelling moeten tevens één of meerdere componenten extra worden gedeclareerd. 11

12 5 Advies In de onderzoeken is wederom te zien dat de consument went aan een andere (minder zoute) smaak. In 2010 lag de ondergrens voor een acceptabele smaak op 1,35% NaCl. In deze studie is die voor volkoren op 1,2% NaCl vastgesteld, voor witbrood is dat niet gewijzigd. Indien de industrie kiest voor verdere zoutreductie in brood dan wordt geadviseerd om deze wederom geleidelijk te laten plaats vinden zodat de consument kan wennen. Op basis van deze studie worden geen onoverkomelijke technische problemen verwacht bij reductie tot 1,0% NaCl. In deze studie heeft de technische hulpstof enzym xylanase bewezen effectief te zijn in verbetering van de verwerkbaarheid. 12

13 Bijlage 1: Specificaties gebruikte bloem en volkoren meel

14 14

15 Bijlage 2: Geteste varianten en samenstelling Zoutvervangers NVB Fase 3 Varianten Doseringen op meelbasis Bakkerszout FXP Vervanger (%) dosering (ppm) (%) Variantcode broodsoort 1-W wit 1,5%_zonder vervanging 1,5 0 nvt 1-V volkoren 1,5%_zonder vervanging 1,5 0 nvt 2-W wit 1,2%_zonder vervanging 1,2 20 nvt 2-V volkoren 1,2%_zonder vervanging 1,2 30 nvt 3-W wit 1,0% zonder vervanging 1,0 20 nvt 3-V volkoren 1,0% zonder vervanging 1,0 30 nvt 4-W wit 1,0%_Gistextract_Gustal 1,0 20 0,8 4-V volkoren 1,0%_Gistextract_Gustal 1,0 30 0,8 5-V wit 1,0%_Gistextract_Maxarome Select 1,0 20 0,3 5-W volkoren 1,0%_Gistextract_Maxarome Select 1,0 30 0,3 6-W wit 1,0%_Lactosalt Optitaste 0,8 0 0,9 6-V volkoren 1,0%_Lactosalt Optitaste 0,8 0 0,9 7-W wit 1,0%_LomaSalt 0,7 0 0,7 7-V volkoren 1,0%_LomaSalt 0,7 0 0,7 8-W wit 1,0%_LomaSalt 2.0 0,7 0 0,7 8-V volkoren 1,0%_LomaSalt 2.0 0,7 0 0,7 9-W wit 1,0%_Sub4Salt 0,1 0 1,5 9-V volkoren 1,0%_Sub4Salt 0,1 0 1,5 10-W wit 1,0%_BalanceSalt (minerale zouten NaCl, KCl en MgCl) 0,4 0 1,2 10-V volkoren 1,0%_BalanceSalt (minerale zouten NaCl, KCl en MgCl) 0,4 0 1,2 11-W wit 1,0%_Smaak! (KCl) 1,0 0 0,3 11-V volkoren 1,0%_Smaak! (KCl) 1,0 0 0,3 12-W wit 1,0%_Nu-Tek ,0 0 0,5 12-V volkoren 1,0%_Nu-Tek ,0 0 0,5 13-W wit 1,0%_ProsonTaste 1,0 0 1,0 13-V volkoren 1,0%_ProsonTaste 1,0 0 1,0 14-W wit 1,0%_PuracArome 1,0 20 2,0 14-V volkoren 1,0%_PuracArome 1,0 30 2,0 In blauw de varianten van de consumententest FXP = nieuw type xylanase (enzym) FXP = nieuw type xylanase (enzym) De 1.0 % in de benaming verwijst naar het natrium(chloride) niveau. De 1.0 % in de benaming verwijst naar het natrium(chloride) niveau

16 Omschrijving varianten: In blauw de varianten van de consumententest Gistextracten: Gustal gedeactiveerde gist moutextract gefermenteerde tarwebloem Maxarome Select gistextract 100% Minerale zouten: Lactosalt Optitaste Dit product bestaat voor ca. 80% uit minerale zouten de verdere samenstelling is onbekend, allergeen = melk Voor de berekening is uitegaan van NaCl, KCl en MgCl Het is echter onbekend of het hier ook om chloridezouten gaat LomaSalt RS50 Extra dit product bestaat voor 86% uit minerale zouten de verdere samenstelling is onbekend Voor de berekening is uitegaan van NaCl, KCl en MgCl Het is echter onbekend of het hier ook om chloridezouten gaat LomaSalt 2.0 dit product bestaat voor ca. 96% uit minerale zouten de verdere samenstelling is onbekend Voor de berekening is uitegaan van NaCl, KCl en MgCl Het is echter onbekend of het hier ook om chloridezouten gaat Sub4salt Dit product bestaat uit NaCl, KCl en natriumgluconaat Van de laatstgenomede wordt geen hoeveelheid opgegeven fabrikant geeft alleen totale hh Na, daarom is hier alle Na omgerekend in NaCl Dit product bestaat voor ca. 83% uit minerale zouten de verdere samenstelling is onbekend BalanceSalt Mineralenmengsel 98% 50% NaCl, 44,5% KCl, 4% MgSO4, 1% CaCO3, 0,5% Magnesium hydroxide carbonaat

17 Smaak! Dit product bestaat voor 100% uit KCl vlgns fabrikant door speciale voorbewerking geen bijsmaak dus tot 25% vervanging kan zonder noodzaak tot maskering bijsmaak Nu-Tek Dit product bestaat voor 80-85% uit KCl en 10-15% uit tarwebloem vlgns fabrikant door speciale voorbewerking geen bijsmaak, dus tot 50% geen maskering nodig Aroma s: Proson Taste Dit product bestaat voor 70% uit tarwebloem en 25% uit plantaardige olie (palm, raapzaad) Soort aroma: boter (1%) Puraq Arome Dit product bestaat uit ruwe gefermenteerde suiker bevat zuren, suikers, aroma's e.a. fermentatieproducten Soort aroma: fermentatie (hartig, zoutig) Kan vlgns fabrikant evt. licht bittere smaakcomponenten bevatten. vloeibaar product! (ca % vocht) Soft'r Intense Taste CL Zuurdesem product 80% gedroogd zuurdesem 15% gist 3% plantaardige olie (koolzaad) 1% meelverbetermiddel (E300) 1% enzym (tarwe) Soort aroma: fermentatie (hartig, zoutig) 17