Schoon vervoer: Concurrentie en acceptatie van opties

Transcriptie

1 Schoon vervoer: Concurrentie en acceptatie van opties Martine Uyterlinde, ECN Beleidsstudies, e es, uyterlinde@ecn.nl IIR conferentie, 23 juni

2 Hoofdboodschappen Er is geen simpele oplossing voor schoon vervoer Grote diversiteit aan opties, eigenschappen, en aspecten waarop ze concurreren De vraagkant (consument) is minstens zo belangrijk als de aanbodkant (technologie) Hoe maakt een consument zijn keuzes?

3 Wat maakt vervoer schoon? Klimaat Milieu Beschikbaarheid grondstoffen Duurzaamheid grondstoffen

4 De 4 ingrediënten voor duurzame mobiliteit Minder rijden Lange termijn impact Zuiniger rijden Zuiniger voertuig Duurzame brandstof

5 De 4 ingrediënten voor duurzame mobiliteit Minder rijden Kilometerprijs Carpooling Modal shift Zuiniger rijden Rijstijl Maximum snelheden ICT: cruise control, navigatie Zuiniger voertuig Type motor: ICE of elektrisch Gewicht, aerodynamica Hybrides Duurzame brandstof Biobrandstoffen Elektriciteit Waterstof CNG / biogas Gedrag Technologie + gedrag

6 Ketenemissies CO 2 wegverkeer Nederland [Mton] Historische data Business as usual Schoon & Zuinig Extra innovatie Voor een trendbreuk is een switch nodig naar alternatieve aandrijvingen en brandstoffen

7 Concurrentie en interactie Korte termijn Langere termijn Aspecten Aardgas Groen gas Verbeterde ICE Waterstof Elektriciteit Geavanceerde Kosten voertuig Olieprijs CO2 prijs motor biobrandstoffen Beschikbaarheid grondstoffen Innovatie in twee golven: Keuzes van Marktrijp, beperkt reductiepotentieel t gebruikers Veelbelovend, nog in demonstratiefase Markt niches

8 Hoe kiest een consument? Aankoop van een auto - Kosten - Functionaliteit - Uitstraling Tanken - Dekkingsgraad Rijgedrag - Zuinige rijstijl - Keuze auto, fiets of trein?

9 Wat vindt de consument belangrijk? Conventioneel (ICE) PHEV BEV FCEV Actieradius Elektrisch: < 60 > 500 (kilometers) Brandstof: > 500 < 200 > 400 Tank- / Oplaadtijd (minuten) 1-2 Elektriciteit: ~ 200 Brandstof: > 1400 afhankelijk SoC, type laden en grootte accu 3-5 Veiligheid Niet ter discussie Nieuwe veilige Li-ion Risico gelijk aan Lage geluidsniveau auto bij lage snelheid Minder risico dan BEV chemie voor accu s conventionele auto risico voor wordt fietsers ontwikkeld en voetgangers maar perceptie? Infrastructuur Tankstation Elektrisch: thuis opladen Brandstof: tankstation Thuis laden; smart grid Openbare oplaadpunten Snelladen (tankstation?) Accu-wisselcentra Tankstations: Zoveel mogelijk integreren in bestaande tankstations

10 Ingewikkeld samenspel van factoren die invloed hebben op de kosten High Level European carbon price World oil price Low Vehicle cost Time 10

11 Hoe kiest een consument? Consumer Original behaviour Unsatisfied Certain about alternatives Certain Satisfied Uncertain Mental accounting Social guides Enabling factors Repetitive behaviour Social comparison Optimizing Reinforcing factors

12 Mental accounting Extra kosten ten opzichte van referentie tellen zwaarder dan extra baten ( loss aversion ) Huidige (benzine of dieselauto) als referentie Hogere aanschafprijs schrikt af, zelfs als deze terugverdiend kan worden Misinterpretatie informatie m.b.t. zuinige auto s Rechtvaardiging achteraf door vergelijking nog onzuiniger auto s

13 Tankgedrag enquête 19% 3% Wanneer tankt u? After leaving home on way to destination 18% After leaving destination on the way home 44% Halfway between home and destination Shortly before reaching 9% 7% the destination Shortly before coming back home Separate trip to refuel Risicomijdend gedrag: automobilisten tanken het liefst daar waar zij de omgeving goed kennen Source: TNS NIPO survey of 2900 households; THRIVE project 13

14 Conclusies enquête tankgedrag Belangrijkste overwegingen in keuzes rond tankgedrag zijn de brandstofprijs en de locatie Automobilisten prefereren een tankstation op de route - Beperkt bereidheid om om te rijden (lage brandstofprijs) Tankstations langs het hoofdwegennet nodig voor lange afstandsverkeer Nederlandse automobilisten - Verlangen een hogere dekkingsgraad - Willen ook in het buitenland terecht kunnen Een goede verspreiding van tankstations op voorspelbare plaatsen kan compenseren voor beperkte dekking 14

15 Rijgedrag Weinig verband tussen attitude en daadwerkelijk vertoond gedrag - Attitude wel noodzakelijke voorwaarde Routines staan gedragsverandering in de weg Vermijd ontwikkeling ongewenste routines - Bijvoorbeeld aanleg OV bij nieuwe woonwijk Feedbacktools

16 Nu: Innovators zijn bereid meer te betalen voor iets nieuws Doelgroepen Door leereffecten kunnen kosten gaan dalen -> early adopters De milieuwinst wordt pas bereikt als de majority overstapt Plm Door normstelling achterblijvers meekrijgen Het is vooral belangrijk dat elektriciteit en/ of waterstof t op termijn schoon geproduceerd wordt

17 Conclusies Geen enkelvoudige oplossing! Minder en zuiniger rijden: - vereist gedragsaanpassing, ondersteund door technologie en beleid Zuiniger voertuigen en duurzame brandstoffen: - vereisen innovatie en acceptatie Consument beslist o.b.v. gewoontegedrag, sociale omgeving en optimaliseert niet op basis van economische berekeningen

18 ECN bijdrage aan duurzaam verkeer Meten en modelleren van effecten verkeer op luchtkwaliteit in stedelijk gebied Technologieontwikkeling voor productie van 2 e generatie biobrandstoffen Technologie voor intelligent laden van accu s in auto s, en onderzoek naar impact op het net; Powermatcher - sturen van vraag en aanbod Materiaalontwikkeling voor verbetering van brandstofcel, -systemen en elektrolysers Technologieontwikkeling voor CO 2 -vrije productie van waterstof uit fossiele bronnen Techno- en socio-economisch onderzoek; bijv. naar opties voor grootschalige H 2 - infrastructuur Scenario analyse en onderzoek naar geschikte beleidsinstrumenten

19 Bedankt voor de aandacht!