Duurzame mobiliteit en Eco- Challenge Roel Swierenga, 30 juni 2016

Transcriptie

1 Duurzame mobiliteit en Eco- Challenge Roel Swierenga, 30 juni 2016 De Hansa Green Tour 2016 is ook dit jaar weer verreden als Eco- Challenge. Dat houdt in dat de deelnemer die deze tour, om duurzame technologie en hernieuwbare energie te promoten, van start tot finish weet te rijden met de laagste CO2 uitstoot en/of de grootste CO2 besparing heeft weten te realiseren, de winnaar wordt en wordt uitgeroepen tot duurzame mobiliteitsheld van het evenement. Foto: Peter Hendrickx van Rolande LNG - Winnaar Eco- Challenge 2016 Doel van deze Eco- Challenge is om duurzame mobiliteit in de breedste zin te stimuleren en duurzame oplossingen en alternatieven te laten zien voor fossiele brandstoffen. De winnaar van de Eco- Challenge heeft daarbij een voorbeeldfunctie inzake CO2 reductie. Deelnemers aan de Hansa Green Tour Eco- Challenge mogen deelnemen met allerlei voertuigen mits milieuvriendelijk en niet 100% aangedreven op traditionele fossiele brandstoffen zoals benzine en diesel. Duurzame mobiliteit heeft niet alleen betrekking op elektrische auto s voor personen vervoer maar betreft ook fietsverkeer, het openbaar vervoer, motorrijders, vrachtverkeer (bestelbusjes, trucks) en vervoer over water. Deelnemers aan de Hansa

2 Green Tour rijden met elektrische/hybride of groengas auto s, maar bijvoorbeeld ook met een 100% elektrische motorfiets en een vrachtwagen op (BIO)LNG. Voor het vervoer over water werd met de tour in 2014 de eerste hybride veerboot ter wereld gebruikt van Scandlines en vorig jaar werd de oversteek naar het Deense eiland Samsø gemaakt met de eerste LNG veerboot. De volgende stap daar is om deze veerboot te laten varen op BIO LNG. Prachtige voorbeelden hoe mobiliteit ook duurzamer kan. Hansa Green Tour Eco- Challenge 2016 Dit jaar gingen 30 deelnemers uit bedrijfsleven en overheden op pad met 20 verschillende voertuigen. Van Tesla s tot BMWi3 s, van de nieuwe Mercedes GLC 350 e hybrid tot diverse auto s op groengas, waaronder de kleine VW UP EcoFuel en Skoda Citigo, verreweg de zuinigste en milieuvriendelijkste auto s met een verbrandingsmotor van dit moment. Maar ook bijvoorbeeld een deelnemer op een 100% elektrische motor uit België en winnaar van de Eco- Challenge van vorig jaar. En een deelnemer met een vrachtwagen op (BIO)LNG. De route ging dit jaar van de getijde energie centrale van Tocardo in Den Oever naar de Mercedes- Benz fabriek in Bremen. In totaal hadden we 12 (hybride) elektrische voertuigen met een stekker. Opladen met 12 elektrische voertuigen tegelijkertijd is (nog steeds) een groot probleem. Op de verschillende stops op de route waren extra stroomkasten georganiseerd zodat de deelnemers konden bijladen. Eerste prioriteit daarbij ging uit naar het opladen van de 100% elektrische voertuigen. Indien er voldoende tijd en/of oplaadpunten waren werden ook de hybrides bijgeladen. Hiermee maken we direct maar even een bruggetje naar duurzame mobiliteit. Wat is duurzaam en wie is het duurzaamst? Dat is geen eenvoudige vraag en laat zicht niet makkelijk in het kort beantwoorden. Deelnemers die rijden met elektrische voertuigen stoten op de weg weliswaar geen CO2 uit, maar die energie moet wel ergens vandaan komen. Indien elektrische voertuigen worden geladen met grijze stroom uit kolencentrales, zoals in Nederland hoofdzakelijk het geval is, dan is de totale CO2 uitstoot van een elektrisch voertuig weliswaar een stuk lager dan een vergelijkbaar voertuig op fossiele brandstof, maar echt duurzaam wordt het pas wanneer deze benodigde stroom wordt opgewekt met hernieuwbare bronnen zoals zon, wind of biomassa. En daar zijn we in Nederland nog niet zo ver mee. Met een aandeel van hernieuwbare energie van slechts circa 5% in onze totale energiemix zijn we

3 hekkesluiter in Europa en steken we schril af tegen landen als Duitsland en Denemarken (de oude Hansa regio waar de tour elk jaar naar toe gaat). Foto: opladen met stroomverdeelkast bij Hotel Noordsee op Ameland Ondanks goede voorbereidingen op de tour en medewerking van vele programmapartners is het niet overal gelukt om de elektrische auto s te laden. Een hotel en veerdienst wilde zelfs op nadrukkelijke instructies van de directie niet meewerken aan het opladen van de elektrische voertuigen. Dat betekende dat we her en der toch aangewezen waren op grijze stroom en hybride auto s niet konden opladen wegens gebrek aan oplaadmogelijkheden. En wat betekent dat inzake de uitstoot van de deelnemende voertuigen? Een klein, zeer zuinig autootje op groengas van nog geen 900kg heeft een kleinere CO2 uitstoot dan een elektrische auto van bijvoorbeeld 1900 kg die geladen wordt met grijze stroom. Elektrische auto s zijn voor veel mensen financieel onbereikbaar en/of (nog) niet geschikt wegens een te beperkte actieradius. Voor deze groep mensen is de eenvoudigste manier om nu bij te dragen aan een beter milieu en CO2 te besparen het vervangen van hun diesel of benzine auto voor een kleine zuinige auto op groengas. Merkwaardig genoeg lijkt hier in de media geen aandacht voor te zijn terwijl dat de eenvoudigste stap is die we nu direct kunnen doen. Wat betreft elektrische mobiliteit gaan de ontwikkelingen nu heel snel. Althans dat lijkt zo. De publieke infrastructuur is er volstrekt niet klaar voor om massaal elektrisch te gaan rijden en de enige auto waarmee probleemloos grotere afstanden kunnen worden afgelegd is de Tesla. Wij rijden sinds 2011 o.a. met Tesla s in de Hansa Green Tour. Met de Hansa Green Tour Wintereditie afgelopen februari naar de World Sustainable Energy Days in Oostenrijk hebben we zelfs 1000 km op 1 dag gereden met diverse Tesla s, probleemloos. Geen enkele andere elektrische auto komt hierbij ook maar enigszins in de buurt. Al jaren niet. Het wachten is op andere gevestigde autoproducenten om ook met elektrische auto s te komen met een acceptabele range en concurrerende prijsstelling. De elektrische auto s, buiten Tesla, die nu op de markt zijn of binnenkort gaan komen hebben in het beste geval een theoretische actieradius van 250 km. In de praktijk halen de meeste van deze auto s nog lang geen 200 km. Als stadsauto of 2e auto is dat nog acceptabel voor een kleine doelgroep, maar niet als vervanging voor de primaire auto. Zeker niet wanneer een elektrische auto aanzienlijk duurder is in aanschaf in vergelijking met een benzine of dieselauto. Om van elektrisch rijden een succes te maken zullen elektrische voertuigen min of meer hetzelfde comfort moeten kunnen bieden als huidige voertuigen en financieel aantrekkelijk zijn. Aantrekkelijker dan het nu door blijven rijden met oude diesel en benzine voertuigen. En dat gaat nog wel even duren Tesla komt op zijn vroegst in 2018 met de betaalbare model 3, andere fabrikanten werken nu ook hard aan elektrische voertuigen met een actieradius van 300

4 500 km maar de verwachting is dat deze voertuigen pas rond op de markt zullen zijn. En wat gaan wij al die jaren doen totdat het zover is? Waarschijnlijk blijven we gewoon doorrijden op benzine en diesel, net zo lang totdat het financieel aantrekkelijk en comfortabel genoeg ( lees voldoende actieradius, overal snel en makkelijk kunnen laden) is om over te stappen. Terug naar de Eco- Challenge. Een Tesla geladen met grijze stroom is niet milieuvriendelijker dan een klein autootje zoals de VW UP EcoFuel op groengas. In 2013 wist Roger Prins van OAMKB Amersfoort al de Eco- Challenge te winnen met zo n VW Up EcoFuel door de gehele route op groengas te rijden. In 2014 echter won Friesland Lease de Eco- Challenge door hun Tesla met groene stroom te laden en onderweg naar Kopenhagen slechts 1 x te hoeven laden met groene stroom van Greenpeace in Hamburg. De hele route op groene stroom gereden en ja, dan win je wel met een elektrische auto. De volgende stap is elektrische auto s onderling te gaan vergelijken. Welke elektrische auto is het zuinigst en komt het verst met 1kWh? Wanneer we kijken naar het absolute stroomverbruik bij de deelnemers aan de Hansa Green Tour dan springt 1 deelnemer er met kop en schouders boven uit: Jan van Manen reed vorig jaar en dit jaar ook weer mee op een 100% elektrische motorfiets. Vorig jaar had hij van start tot finish (circa 900 km) genoeg aan slechts 64 kwh om de gehele route af te leggen. Ter vergelijking: een Tesla 1 x opladen vraagt 85 kwh. Een hele bijzondere prestatie en daarom was Jan van Manen vorig jaar ook de winnaar van de Eco- Challenge met zijn 100% elektrische motor. Foto: Jan van Manen, winnaar Eco- Challenge 2015 met elektrische motor Wanneer we het hebben over de absolute besparing, de grootste CO2 reductie van 1 van de deelnemers met zijn voertuig, dan springt Peter Hendricks er positief uit met zijn vrachtwagen op (BIO)LNG. Het vrachtverkeer over de weg draagt significant bij aan de totale CO2 uitstoot. Bestelbusjes en vrachtwagens rijden op dit moment vrijwel uitsluitend nog op diesel en behoren tot de grootste vervuilers op de weg. Wanneer in de media gesproken wordt over duurzame mobiliteit lijkt het uitsluitend te gaan om elektrische auto s voor personen vervoer. De grootste milieuwinst zou echter wel eens kunnen zitten in het verduurzamen van het vrachtverkeer en alle bestelbusjes die elke dag de stad in en uit rijden voor bevoorrading. Elektrische vrachtwagens zijn vooralsnog niet geschikt voor langere afstanden. Wel wordt nu al met succes met hybride

5 vrachtwagens gereden waarbij de vrachtwagen circa 2 a 3 km elektrisch de binnenstad kan inrijden voor bevoorrading en zo dus in het stadscentrum geen uitstoot heeft. Het begin is er! Voor vrachtverkeer (maar ook voor de scheepvaart; verreweg de grootste milieuvervuilende sector met vervoer op stookolie) is aardgas (CNG) en vloeibaar gemaakt aardgas (LNG) echter een prima milieuvriendelijk alternatief. Door in plaats van op diesel te rijden te kiezen voor aardgas kan direct 25% CO2 reductie worden bereikt maar is ook gelijk de uitstoot van fijnstof vrijwel nihil. Wanneer gereden wordt op BIO CNG of BIO LNG is de CO2 reductie t.o.v. diesel zelfs 80%. Foto: LNG veerboot naar Samsø - Hansa Green Tour 2015 Weer terug naar de Eco- Challenge. Wanneer we kijken naar de grootste CO2 reductie per deelnemer (in vergelijking met een vergelijkbaar voertuig op diesel of benzine) en de voorbeeldfunctie om duurzame mobiliteit te promoten in de transportsector, een sector die vooralsnog volledig op diesel is ingericht, dan springt Peter Hendrickx van Rolande LNG eruit. Hoe dat zit? Bekijk onderstaande grafiek en reken maar even mee. Foto: Well- to- Wheel emissie van brandstoffen en elektriciteit*

6 In de grafiek is te zien wat de CO2 uitstoot is van Well to Wheel voor de verschillende soorten brandstof en elektriciteit. Je ziet dat aardgas hier al goed scoort en dat 100% biogas even goed scoort als een elektrische auto die op volledig duurzaam opgewekte elektriciteit rijdt. In 2013 heeft een VW Up EcoFuel de Eco- Challenge gewonnen van elektrische auto s door de gehele tour te rijden op biogas omdat de elektrische auto s waren aangewezen op grijze stroom (EU power mix). Bij verbranding van 1 kg LNG komt er 2,73 kg CO2 vrij Bij verbranding van 1 kg diesel komt er 3,2 kg CO2 vrij. Als een truck 30 liter diesel /100 km gebruikt dan stoot hij 30 x 0,84(sg van diesel) x 3,2 = 80,64 kg CO2 uit Een vergelijkbare LNG truck bij dezelfde inzet verbruikt 27 kg LNG/100 km en stoot dan 27 x 2,73 = 73,71 kg CO2 uit. Een besparing van 9%. Chauffeurs die iets milieubewuster rijden doen het nog beter. Daar zien we ook verbruiken van 25kg LNG/100 km dat is 68,25 kg CO2 uitstoot. Besparing 18% (cijfers op basis van praktijkgegevens van 200 Iveco Stralis trucks van Rolande die op LNG rijden). Dus als gemiddelde 15% CO2 reductie aanhouden is verdedigbaar. Als LNG vervangen wordt door bio- LNG ( hiermee is Rolande en IVECO Schouten nu bezig om een dergelijk project op te starten) dan loopt de CO2 besparing op tot 80% als puur bio- LNG gebruikt gaat worden. Aangezien deze brandstof nog zeer beperkt beschikbaar is zal naar verwachting eerst gestart worden met het mengen van 50% LNG en 50% Bio- LNG. Daarmee is een CO2 reductie van 40% haalbaar. Dat zou al een hele mooie stap zijn in de transportsector. Zeker zolang er geen elektrische of waterstof alternatieven zijn voor transport en vervoer over grote afstanden. Rolande LNG en IVECO Schouten steken hiermee hun nek uit voor het verduurzamen van de transportsector. Foto: Peter Hendricks van Rolande LNG Door deel te nemen aan de Hansa Green Tour Eco- Challenge met een vrachtwagen op (BIO) LNG heeft Peter Hendrickx van Rolande LNG een mooi statement gemaakt voor duurzame mobiliteit in de transportsector en laten zien dat ook deze sector grote stappen kan zetten in CO2 reductie door van diesel over te stappen op (BIO) LNG. Daarmee heeft Peter een belangrijke voorbeeldfunctie in het verduurzamen van mobiliteit en is dit jaar de winnaar van de Hansa Green Tour Eco- Challenge.

7 Van harte gefeliciteerd Peter! Interessante publicaties indien u meer wilt lezen over duurzame mobiliteit, brandstofbesparing en CO2 reductie Roel Swierenga Hansa Green Tour 30 juni 2016 De Truck van de Toekomst - Brandstofbesparing en CO2 reductie anno 2016, TNO, Rijkswaterstaat en RVO in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu Verbeek, R. et al., Factsheets; Brandstoffen voor het wegverkeer, TNO en CE Delft, juni *Bron: The role of natural gas and biomethane in the fuel mix of the future in Germany, rapport van juni 2010 uitgebracht door Deutsche Energie- Agentur GmbH (dena),