De toekomst van elektrisch vervoer

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De toekomst van elektrisch vervoer"

Transcriptie

1 , TNO De toekomst van elektrisch vervoer Elektrisch vervoer in de stad TNO Sustainable Transport & Logistics 2 Inhoud Lange-termijn perspectief klimaat energie het transitieproces Huidige situatie Beleid "Elektrisch vervoer in de stad" 1

2 , TNO Elektrisch vervoer Waar doen we het allemaal voor? Bron: GHG 2050 II, 2012 luchtkwaliteit klimaat geluidhinder bereikbaarheid energiezekerheid 4 Klimaat Benodigde reductie om 2ºC doelstelling te halen EU White Paper: 2050 reductiedoel voor transport = 60% t.o.v.1990 maar voor wegtransport is doel 80% "Elektrisch vervoer in de stad" 2

3 , TNO Doel voor de lange termijn Stapeling van veel verschillende maatregelen nodig 6 Energie & klimaat Zuinige voertuigen op alternatieve /duurzame energie primary energy source energy carrier application fossil petrol / diesel / LPG fossil + CO 2 -storage methane biomass liquid biofuels conventional and hybrid vehicles sun/wind/water/geo hydrogen fuel cell vehicles nuclear electricity battery-electric vehicles "Elektrisch vervoer in de stad" 3

4 , TNO EU White Paper on Transport Werk aan de winkel op lokaal / regionaal niveau Doelen uit White Paper Halve the use of conventionally-fuelled cars in urban transport by 2030; phase them out in cities by Achieve essentially CO 2 -free city logistics in major urban centres by % of road freight over 300 km should shift to other modes such as rail or waterborne transport by 2030, and more than 50% by 2050, facilitated by efficient and green freight corridors. To meet this goal will also require appropriate infrastructure to be developed. Dit moet op lokaal en regionaal niveau zijn beslag krijgen! 8 Wat is nodig om 2050 doel te halen? Back casting 2050 In 2050 moet leeuwendeel van de vloot bestaan uit zuinige voertuigen die rijden op duurzame / CO 2 -arme energie 2030 Duurzame opties uiterlijk vanaf 2030 uitrollen 2010 Tussen nu en 2030: Conventionele auto s zuiniger maken Alternatieven uitproberen en geschikte opties tot technische en economische wasdom brengen Context creëren waarin uitrol kan plaatsvinden beleid, infrastructuur, productie duurzame energie "Elektrisch vervoer in de stad" 4

5 , TNO Een fundamentele uitdaging Wat beweegt mensen om duurzamer te gaan bewegen? Doembeeld van klimaatverandering? Toegevoegde waarde? Is elektrische auto een betere auto? Kostenvoordeel? economische kansen Intrinsiek: is duurzaam op termijn altijd goedkoper dan niet duurzaam? Kunstmatig: door fiscaal beleid dat duurzaam bevoordeelt boven niet-duurzaam? 10 Lange adem en beleid nodig om valley of death te overbruggen 100% share in new vehicle sales 100% share in fleet conventional vehicles conventional vehicles 80% sustainable vehicles 80% sustainable vehicles 60% 60% 40% valley of death 40% 20% 20% 0% % de valley of death treedt op wanneer na eerste marktontwikkeling door early adopters en innovators het product qua eigenschappen en kosten nog niet voldoet aan de eisen die door de early majority worden gesteld "Elektrisch vervoer in de stad" 5

6 , TNO Iteratief proces nodig om valley of death te overbruggen early adopters market increase innovators new niches early majority pilots + first niches early market formation increase in production volumes + R&D cost reduction + product improvement mass market introduction increased investments in required infrastructure present situation innovaties nodig in: techniek markt to be achieved by 2030 the latest beleid en ondernemers nodig met lange adem 12 Ontwikkeling batterijkosten Sterke kostenreducties verwacht "Elektrisch vervoer in de stad" 6

7 , TNO Total cost of ownership Sterke kostenreducties verwacht bron: McKinsey Huidige situatie Gaan we de goede kant op? AgentschapNL, maart 2013 "Elektrisch vervoer in de stad" 7

8 , TNO Status van het product Voertuigen Beschikbaarheid voertuigen nog beperkt vraag naar BEVs lijkt te stagneren Ombouw EV business op zijn retour Kwaliteit van het product is goed Maar actieradius en prijs blijven een probleem Plug-in / range extender hybrides worden snel populair door belastingvoordelen Kosten Li-batterijen gaan omlaag, maar kwaliteit van goedkoopste producten is nog variabel 16 Andere opties Concurrentie of synergie? puur elektrisch (BEV) plug-ins (PHEV / ER-EV) waterstof FCEV elektrische aandrijflijncomponenten hybrideelektrisch (HEV) "Elektrisch vervoer in de stad" 8

9 , TNO AgentschapNL, maart Status van het product Infrastructuur Technologieën beschikbaar Veel keuzes nog te maken m.b.t. dominant design voor opladen: publiek vs. privaat langzaam vs. snel conductief vs. inductief vs. batterijwissel combinatie met smart grid en (gedecentraliseerde) duurzame energieopwekking G2V vs. V2G betaalsystemen en marktmodellen standaarden "Elektrisch vervoer in de stad" 9

10 , TNO Infrastructuur Co-evolutie van mobiliteits- en energiesystemen lokale schaal: smart grids nodig om veranderingen in energievraag en aanbod op te vangen lokale duurzame opwekking warmtepompen EVs, etc. EVs kunnen rol spelen in smart grid als buffer / power matching grotere schaal EVs op lange termijn alleen zinvol als energiesysteem voldoende duurzaam wordt EVs als buffer om aanbod van duurzame energie en vraag te matchen preferentieel laden 20 Beleid regulering of / en? economische instrumenten FQD lage koolstofintensiteit energiedragers R&D beleid bijv. PvA Elektrisch Rijden duurzame voertuigen CO 2 -differentiatie autobelastingen duurzaam rijgedrag km-heffing CO 2 -norm energiezuinige voertuigen duurzaam mobiliteitsgedrag bijv. Mobiliteitsmanagement CO 2 -belasting op brandstof CO 2 -prijs via cap & trade systeem HNR energiezuinige rijstijl transitiebeleid "Elektrisch vervoer in de stad" 10

11 , TNO Stappen zetten Gemeentes en lokale stakeholders hebben sleutels in handen Euronormen CO 2 -normen fiscaal beleid brandstoffenbeleid infrastructuurbeleid kilometerheffing 22 Ontwikkeling van stabiele duurzame vraag nodig voor ontwikkeling van duurzaam aanbod 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 S-curve voor marktpenetratie niet duurzame vraag stort in, bijv. als gevolg van teleurstellingen bij gebruikers of afbouwen van (in)directe subsidies artificiële, niet duurzame markt kan instorten? "Elektrisch vervoer in de stad" 11

12 , TNO Colofon - TNO richard.smokers@tno.nl "Elektrisch vervoer in de stad" 12

Any color so long as it is green

Any color so long as it is green Any color so long as it is green Duurzame mobiliteit op lokaal niveau Richard Smokers Attero Minisymposium, Duurzame mobiliteit, Wijster, 2 Any color so long as it is green Inhoud Uitdagingen Wat valt

Nadere informatie

Duurzame mobiliteit in de stad Klimaatavond Eindhoven Klimaatavond Eindhoven

Duurzame mobiliteit in de stad Klimaatavond Eindhoven Klimaatavond Eindhoven Duurzame mobiliteit in de stad TNO Sustainable Transport & Logistics 2 Inhoud De uitdaging Veel om uit te kiezen: het palet aan mogelijke oplossingen Niet of-of maar en-en: bijdragen van heel veel oplossingen

Nadere informatie

Any colour so long as it is green

Any colour so long as it is green Any colour so long as it is green Dilemma's en oplossingen voor duurzame mobiliteit Richard Smokers Waarom duurzame mobiliteit? Da s toch simpel.. Lokale motieven Luchtkwaliteit Geluidhinder Bereikbaarheid

Nadere informatie

Kansen en milieuaspecten van de verschillende nieuwe transportbrandstoffen

Kansen en milieuaspecten van de verschillende nieuwe transportbrandstoffen 1 Kansen en milieuaspecten van de verschillende nieuwe transportbrandstoffen, 11 februari 2014 2 Inhoud 1. Brandstofopties 2. Kansen en onzekerheden 3. Milieuaspecten 4. Conclusies & aanbevelingen 3 Alternatieve

Nadere informatie

Hoe kan innovatie helpen?

Hoe kan innovatie helpen? Themabijeenkomst 16 december: Luchtvervuiling, en hoe houden wij Nederland mobiel? Verkeer Toenemende en invloed luchtvervuiling: van milieu-eisen op de sector hoe kan 2 Inhoud Waar komen verkeersemissies

Nadere informatie

Implementatie met beleid

Implementatie met beleid Elektrische auto s Implementatie met beleid Richard Smokers Symposium De introductie van de elektrische auto in Nederland AutoRAI, donderdag 9 april 2009 Populariteit elektrische voertuigen is niet nieuw!

Nadere informatie

Fleetclub van 100. Welkom

Fleetclub van 100. Welkom Fleetclub van 100 Welkom Fleetclub van 100 Welkom Michel Dudok Manager Fleetsales & Leasing Doel van deze workshop Na afloop van de workshop bent u op de hoogte van De achtergronden, techniek en actuele

Nadere informatie

Duurzaam transport voor nu en de toekomst

Duurzaam transport voor nu en de toekomst Duurzaam transport voor nu en de toekomst CO2 reductie met heavy duty voertuigen Hans Binnendijk Product manager Scania Benelux 2 6/29/2016 Info class internal Department / Name / Subject Vier drijfveren

Nadere informatie

Elektrisch rijden in de praktijk

Elektrisch rijden in de praktijk We gaan elektrisch vooruit! Een impuls voor elektrisch vervoer in Rotterdam Elektrisch rijden in de praktijk Klimaatprobleem? Google earth januari 2009 Rotterdam Climate Initiative Als stad met wereldhaven

Nadere informatie

VMx studiedag mobiliteit. Een toekomst voor elektrische mobiliteit in Vlaanderen

VMx studiedag mobiliteit. Een toekomst voor elektrische mobiliteit in Vlaanderen VMx studiedag mobiliteit Een toekomst voor elektrische mobiliteit in Vlaanderen 05/09/2013, Leuven Carlo Mol Vlaamse Proeftuin Elektrische Voertuigen Agenda» Elektrische Mobiliteit : Wat? Waarom? Wie?

Nadere informatie

Schoon vervoer: Concurrentie en acceptatie van opties

Schoon vervoer: Concurrentie en acceptatie van opties Schoon vervoer: Concurrentie en acceptatie van opties Martine Uyterlinde, ECN Beleidsstudies, e es, uyterlinde@ecn.nl IIR conferentie, 23 juni 2010 www.ecn.nl Hoofdboodschappen Er is geen simpele oplossing

Nadere informatie

Hernieuwbare brandstoffen in transport. en de bredere betekenis van bioraffinage

Hernieuwbare brandstoffen in transport. en de bredere betekenis van bioraffinage Hernieuwbare brandstoffen in transport en de bredere betekenis van bioraffinage Nederland als internationaal tankstation 962 PJ 1124 PJ Onderdeel van Klimaatakkoord 1990 wegvervoer 2018 scheepvaart scheepvaart

Nadere informatie

Elektrisch Rijden. Transitie Wagenpark en Bestelbussen werksessie 1. Flip Oude Weernink, Mark Gorter 13 april 2018

Elektrisch Rijden. Transitie Wagenpark en Bestelbussen werksessie 1. Flip Oude Weernink, Mark Gorter 13 april 2018 Elektrisch Rijden Transitie Wagenpark en Bestelbussen werksessie 1 Flip Oude Weernink, Mark Gorter 13 april 2018 Introductie Middag 1 elektrisch rijden en jouw wagenpark Introductie en kennisvragen opstellen

Nadere informatie

Milieuvriendelijke wagens Fiscaal regime. Woensdag 20 mei 2015

Milieuvriendelijke wagens Fiscaal regime. Woensdag 20 mei 2015 Milieuvriendelijke wagens Fiscaal regime Woensdag 20 mei 2015 1. Globaal perspectief 1. Globaal perspectief: evolutie van CO² emissie tot 2005 The big picture 1971 General Motors, 1971 Buick Riviera Owner

Nadere informatie

William Meerschaut PR & Communication Manager Hyundai Belux

William Meerschaut PR & Communication Manager Hyundai Belux William Meerschaut PR & Communication Manager Hyundai Belux Pionier Hyundai is pionier in onderzoek en ontwikkeling waterstoftechnologie en toepassingen. Hyundai ECCOV Hybride elektrische driewieler

Nadere informatie

BRANDSTOFFEN WEGVERKEER

BRANDSTOFFEN WEGVERKEER BRANDSTOFFEN WEGVERKEER Update toekomstverkenning Paul Hofmeijer, 25 juni 2013 Partner MMG Advies Voor strategie, organisatieadvies en duurzame mobiliteit AGENDA 1. Actualiteiten uit media & drivers 2.

Nadere informatie

Uitgangspunten Doelen Klimaatakkoord Parijs Houd ruimte in beschikbare carbon budget voor BV

Uitgangspunten Doelen Klimaatakkoord Parijs Houd ruimte in beschikbare carbon budget voor BV Uitgangspunten 1 Doelen Klimaatakkoord Parijs Houd ruimte in beschikbare carbon budget voor BV Nederland 1 (versnel waar mogelijk) Organiseer zo optionaliteit / ruimte om tegenvallers op te vangen 2 Impact

Nadere informatie

BEHOEFTE AAN INFRA VOOR ALTERNATIEVE ENERGIEDRAGERS. Maarten Verbeek

BEHOEFTE AAN INFRA VOOR ALTERNATIEVE ENERGIEDRAGERS. Maarten Verbeek BEHOEFTE AAN INFRA VOOR ALTERNATIEVE ENERGIEDRAGERS Maarten Verbeek PROJECTDOELSTELLING De doelstelling van dit project is om de behoefte te bepalen (grootte en locatie) naar infrastructuur voor alternatieve

Nadere informatie

De noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen.

De noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen. De noodzaak van waterstof InnoTeP 2017 Jochem Huygen. Story line Korte introductie HyMove Uitdagingen energietransitie Wat wordt de elektriciteitsvraag? Hoe kan het net het aan? Rol van waterstof HyMove

Nadere informatie

Visietraject Energiemix Verkeer Fase 1: scenariobouw

Visietraject Energiemix Verkeer Fase 1: scenariobouw Visietraject Energiemix Verkeer 2 Scenario s: Waarom ook weer? Plausibele toekomstbeelden, geen voorspellingen Op basis van exogene onzekere ontwikkelingen Intern consistent In dit geval: -60% CO 2 In

Nadere informatie

De auto van de toekomst is voor vandaag

De auto van de toekomst is voor vandaag De auto van de toekomst is voor vandaag Woensdag 7 mei 2014 Belgian Platform on Alternative Transport Fuels #8 Agenda 1. Inleiding 2. Belgische cijfers over de markt en het park 3. Andere Europese landen

Nadere informatie

Invloed overheidsbeleid op de afzet van brandstoffen. Arno Schroten

Invloed overheidsbeleid op de afzet van brandstoffen. Arno Schroten Invloed overheidsbeleid op de afzet van brandstoffen Arno Schroten CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige expertise

Nadere informatie

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra. Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra www.ecn.nl energiegebruik Alarmerende stijging energiegebruik klimaatproblemen duurzame energievoorziening noodzakelijk Ambitieus &

Nadere informatie

Biobrandstoffen een belangrijke bijdrage op

Biobrandstoffen een belangrijke bijdrage op 16 Biobrandstoffen een belangrijke bijdrage op korte termijn Meer dan 4 miljoen GM E85 FlexFuel Voertuigen in circulatie Biofbrandstoffen kunnen CO2 uitstoot op source to wheels basis gevoelig reduceren

Nadere informatie

KIVI NIRIA jaarcongres 2013 1

KIVI NIRIA jaarcongres 2013 1 2 KIVI NIRIA Jaarcongres 2013 Sustainable Mobility voor duurzame Toenemende invloed innovatie van milieu-eisen op de sector Inhoud Euro-normen CO 2 -normen waarom werken ze? katalysator voor innovatie

Nadere informatie

Op weg naar. Doetinchem, 8 maart 2018

Op weg naar. Doetinchem, 8 maart 2018 Op weg naar Doetinchem, 8 maart 2018 Agenda VDL Pieter Bastiaansen Mogelijkheden en ontwikkelingen batterij-elektrisch en waterstof-elektrisch Suez Edwin Kramer Batterij-elektrisch en waterstof-elektrisch

Nadere informatie

De impact van elektrisch vervoer op het elektriciteitsnet. Femke Hulsbergen

De impact van elektrisch vervoer op het elektriciteitsnet. Femke Hulsbergen De impact van elektrisch vervoer op het elektriciteitsnet Femke Hulsbergen 7 januari 2011 Inhoud TNO Oplaadmogelijkheden elektrisch vervoer Belasting op het netwerk De kosten om overbelasting te voorkomen

Nadere informatie

VDL Groep. Kracht door samenwerking. Heavy duty waterstoftoepassingen. Menno Kleingeld

VDL Groep. Kracht door samenwerking. Heavy duty waterstoftoepassingen. Menno Kleingeld VDL Groep Kracht door samenwerking Heavy duty waterstoftoepassingen Menno Kleingeld VDL Groep No-nonsens Nederlands familiebedrijf Met name gericht op de maakindustrie Wim van der Leegte: Boegbeeld Nederlandse

Nadere informatie

SMART MOBILITY: INNOVATIES IN STEDELIJKE MOBILITEIT. ir. Bart Vuijk

SMART MOBILITY: INNOVATIES IN STEDELIJKE MOBILITEIT. ir. Bart Vuijk SMART MOBILITY: INNOVATIES IN STEDELIJKE MOBILITEIT ir. Bart Vuijk TNO: MISSIE TNO verbindt mensen en kennis om innovaties te creëren die de concurrentiekracht van bedrijven en het welzijn van de samenleving

Nadere informatie

Soorten brandstoffen en aandrijvingen. Alternatieve Brandstoffen. Alternatieve Brandstoffen. Enkele voorbeelden. Alternatieve aandrijvingen

Soorten brandstoffen en aandrijvingen. Alternatieve Brandstoffen. Alternatieve Brandstoffen. Enkele voorbeelden. Alternatieve aandrijvingen Soorten brandstoffen en aandrijvingen WATT Roadshow wagens, alternatieve transportmiddelen en technologie De voor- en nadelen van WATT-voertuigen Prof. Joeri Van Mierlo Conventionele brandstoffen Benzine,

Nadere informatie

Duurzame mobiliteit: visie op 2050. Symposium Duurzame Mobiliteit, 27 januari 2011 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft

Duurzame mobiliteit: visie op 2050. Symposium Duurzame Mobiliteit, 27 januari 2011 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft Duurzame mobiliteit: visie op 2050 Symposium Duurzame Mobiliteit, 27 januari 2011 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft Voorspellen is lastig 2 zeker de toekomst 3 Vele uitdagingen mobiliteitsbeleid

Nadere informatie

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen Marcel Weeda, ECN Mini-symposium zero-emissie openbaar vervoer in Noord-Holland Provinciehuis NH, Haarlem 16 september 2015 www.ecn.nl Inhoud Zero-emissie openbaar

Nadere informatie

Duurzame stedelijke distributie kent vele aspecten

Duurzame stedelijke distributie kent vele aspecten Duurzame stedelijke distributie kent vele aspecten Visie aan de hand van ontwikkelingen en beproevingen met menukaart oplossingen Klimaat, Luchtkwaliteit en Geluid Hardenberg, 27 maart 2019 Peter Leegstraten,

Nadere informatie

PRESENTATIE studiedag Leefmilieu Brussel Maandag 8 juni, 2015. Vlootbeheer en elektrische mobiliteit bij Stad Gent

PRESENTATIE studiedag Leefmilieu Brussel Maandag 8 juni, 2015. Vlootbeheer en elektrische mobiliteit bij Stad Gent 10/06/2015 PRESENTATIE studiedag Leefmilieu Brussel Maandag 8 juni, 2015 Vlootbeheer en elektrische mobiliteit bij Stad Gent Lies Helsloot, Service en Logistiek Departement FM Stad Gent 13 Departementen

Nadere informatie

Shell NL & Shell New Energies

Shell NL & Shell New Energies Shell NL & Shell New Energies An outlook towards a clean and renewable energy system Dr.-Ing. Peter Breithaupt September 2017 1 Contents New Energies Themes New Fuels Renewable Power Connected Customer

Nadere informatie

Mogelijkheden voor CO 2. -reductie in verkeer. Haags Milieucentrum, 28 juni 2011 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft

Mogelijkheden voor CO 2. -reductie in verkeer. Haags Milieucentrum, 28 juni 2011 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft Mogelijkheden voor CO 2 -reductie in verkeer Haags Milieucentrum, 28 juni 2011 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft Enkele belangrijke trends Mobiliteitsgroei, hangt samen met: Toename autobezit Enorme

Nadere informatie

Urban future in the Netherlands Ready to cooperate, charge & go. Peter Vermeij Baerte de Brey

Urban future in the Netherlands Ready to cooperate, charge & go. Peter Vermeij Baerte de Brey Urban future in the Netherlands Ready to cooperate, charge & go Peter Vermeij Baerte de Brey 2 Dutch vision Why invest in electric vehicles? Contributes to the economic position of The Netherlands Energy

Nadere informatie

Caro De Brouwer 27/11/2013

Caro De Brouwer 27/11/2013 Caro De Brouwer 27/11/2013 Caro De Brouwer 2e Master Irw Energie, KUL Erasmus Imperial College London Thesis: Solvent storage for postcombustion CCS in coal fired plants Voorzitter YERA Young Energy Reviewers

Nadere informatie

Duurzame mobiliteit en gedrag Mariette Pol ECN Beleidsstudies 19 april

Duurzame mobiliteit en gedrag Mariette Pol ECN Beleidsstudies 19 april Duurzame mobiliteit en gedrag Mariette Pol ECN Beleidsstudies 19 april 2011 www.ecn.nl Energieonderzoek Centrum Nederland 600 medewerkers Verschillende units: Zonne-energie Windenergie Biomassa, kolen

Nadere informatie

De verschillende duurzaamheidsaspecten van voertuigtechnologieën doorgelicht

De verschillende duurzaamheidsaspecten van voertuigtechnologieën doorgelicht De verschillende duurzaamheidsaspecten van voertuigtechnologieën doorgelicht Mobility, Logistics and Automotive Technology Research Centre Dr. Nils Hooftman Klimaatswijziging = NU 2 Broeikasgassen door

Nadere informatie

Programma elektrisch rijden. Resultaten praktijkproef en hoe nu verder?

Programma elektrisch rijden. Resultaten praktijkproef en hoe nu verder? Programma elektrisch rijden Resultaten praktijkproef en hoe nu verder? André de Boer Senior Adviseur Vervoersmobiliteit Verantwoordelijk voor uitvoering tactisch en strategisch wagenparkbeheer. Operationeel

Nadere informatie

Dolf Gielen. Brussel, 12 December 2008

Dolf Gielen. Brussel, 12 December 2008 Energy Technology Perspectives 2008 Dolf Gielen Brussel, 12 December 2008 OECD/IEA - 2008 Afbakening Deze studie beschrijft de rol van technologie Transitiepaden worden geschetst voor de belangrijkste

Nadere informatie

De ontwikkeling van Smart grids. Our common future. Prof.dr.ir. Han Slootweg. 30 september 2016

De ontwikkeling van Smart grids. Our common future. Prof.dr.ir. Han Slootweg. 30 september 2016 De ontwikkeling van Smart grids Our common future Prof.dr.ir. Han Slootweg 30 september 2016 Agenda Het energiesysteem Verduurzaming van het energiesysteem De energietransitie Smart Grids 2 Energievoorziening

Nadere informatie

Het nieuwe Europese Klimaatplan voor 2030 #EU2030 YVON SLINGENBERG DG CLIMATE ACTION

Het nieuwe Europese Klimaatplan voor 2030 #EU2030 YVON SLINGENBERG DG CLIMATE ACTION Het nieuwe Europese Klimaatplan voor 2030 #EU2030 YVON SLINGENBERG DG CLIMATE ACTION Overzicht 1. Klimaat en energie: waar zijn we? 2. Waarom een nieuw raamwerk voor 2030? 3. Belangrijkste elementen 2030

Nadere informatie

Infosessie De Lijn Visie mobility hubs & investeringsprojecten. 13 September 2018, Brussels

Infosessie De Lijn Visie mobility hubs & investeringsprojecten. 13 September 2018, Brussels Infosessie De Lijn Visie mobility hubs & investeringsprojecten 13 September 2018, Brussels Agenda 14.00: Ontvangst & koffie 14.30: Verwelkoming en inleiding: Smart and Sustainable mobility Ben Van Roose,

Nadere informatie

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz RAI PTM - bijeenkomst Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz 1 Stedin Netbeheer is verantwoordelijk voor het transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: duurzame energie voor iedereen

Nadere informatie

Waarom? Wat willen we? En hoe? Position paper Vereniging Elektrische Rijders

Waarom? Wat willen we? En hoe? Position paper Vereniging Elektrische Rijders Waarom? Wat willen we? En hoe? Position paper Vereniging Elektrische Rijders Najaar 2016 Waarom een vereniging voor elektrische rijders? Elektrisch rijden is in opmars. Elektrisch rijden is cool, het is

Nadere informatie

Hydrogen the way to. in the Harbour? F.G. Rieck MSc Professor Future Mobilty Chairman Dutch-Incert & Yves du Bois BSc

Hydrogen the way to. in the Harbour? F.G. Rieck MSc Professor Future Mobilty Chairman Dutch-Incert & Yves du Bois BSc Hydrogen the way to Electric Presentatie Mobility titel in the Harbour? F.G. Rieck MSc Professor Future Mobilty Chairman Dutch-Incert & Yves du Bois BSc Rotterdam, 00 januari 2007 RDM Campus (Breeding

Nadere informatie

Smart Mobility. Marije de Vreeze Connekt / ITS

Smart Mobility. Marije de Vreeze Connekt / ITS Smart Mobility Marije de Vreeze Connekt / ITS Netherlands Samenleving verandert Business modellen veranderen Klimaatverandering Bron: Nico Larco, 2018 Bron: Nico Larco, 2018 Waarom? Economy Accessibility

Nadere informatie

BOVAG-BREDE BRANDSTOFVISIE

BOVAG-BREDE BRANDSTOFVISIE BOVAG-BREDE BRANDSTOFVISIE WAAROM EEN EIGEN VISIE? Aandacht voor bestrijden klimaatverandering intensiveert ( We hebben geen alternatief voor aanpakken ) Gaat ook over kwaliteit leefomgeving Verduurzamen

Nadere informatie

H2 Waterstofvoertuigen ontwikkelingen

H2 Waterstofvoertuigen ontwikkelingen Innovation Expo Rotterdam 4.10.2018 H2 Waterstofvoertuigen ontwikkelingen Jaco Reijerkerk Ekinetix B.V. Waterstof Daily Driver Dagelijks vervoer >55.000km Tanken: 3 min. Vooraf H2 Platform participanten

Nadere informatie

Jan Schouten. Volvo Truck Nederland

Jan Schouten. Volvo Truck Nederland Jan Schouten Quality Safety Environmental care A company driven by strong core values CO 2 -neutrale productie Eerste 100 % CO 2 -neutrale truckfabriek in Gent Windenergie, zonne-energie, biobrandstoffen

Nadere informatie

BioMCN: Advanced Sustainable Biofuels BIObased Industry april 2015 Jeroen Koot -CEO

BioMCN: Advanced Sustainable Biofuels BIObased Industry april 2015 Jeroen Koot -CEO BioMCN: Advanced Sustainable Biofuels BIObased Industry 2015 9 april 2015 Jeroen Koot -CEO Content Bio-methanol belangrijke grondstof voor o.a. transport en chemie BioMCN ontwikkelt duurzame en bio-based

Nadere informatie

Kansen en uitdagingen voor elektrisch wegvervoer

Kansen en uitdagingen voor elektrisch wegvervoer Kansen en uitdagingen voor elektrisch wegvervoer 30 september 2009 WTC Rotterdam Ir. Klaas Strijbis, Lid groepsdirectie Movares klaas.strijbis@movares.nl tel. 030 265 3003 www.movares.nl/elektrischrijden

Nadere informatie

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 Living Labs Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 dr.ir. Elke den Ouden expertise in smart lighting & smart cities @ TU/e Where innovation starts TU/e Living Labs Een Living

Nadere informatie

Het nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol?

Het nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol? Het nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol? Dr. Jos Delbeke, DG Klimaat Actie, Europese Commissie, Universiteit Hasselt, 25/2/2014 Overzicht 1. Klimaat en energie: waar

Nadere informatie

Klimaatakkoord & Elektrisch Rijden

Klimaatakkoord & Elektrisch Rijden Klimaatakkoord & Elektrisch Rijden Deel 1: Het Klimaatakkoord Klimaatakkoord Parijs: "We are the first generation to feel the effect of climate change and the last generation who can do something about

Nadere informatie

Elektrisch Rijden in Nederland: het beleid

Elektrisch Rijden in Nederland: het beleid Elektrisch Rijden in Nederland: het beleid Julia Williams 27 Januari 2015 2 Elektrisch Rijden: Een brede innovatie (transportmiddelen, energie, smart grids, gedrag etc.) die vooral plaatsvindt in de markt.

Nadere informatie

Duurzaam vervoer, gewoon doen! Els de Wit Ministerie I&M

Duurzaam vervoer, gewoon doen! Els de Wit Ministerie I&M Duurzaam vervoer, gewoon doen! Els de Wit Ministerie I&M Bekend? Wie van aanwezigen heeft gehoord van de duurzame brandstoffenmix? Opzet presentatie Terugblik: energieakkoord, visie & actieprogramma brandstoffenmix

Nadere informatie

Elektrische oplaadpunten

Elektrische oplaadpunten Elektrische oplaadpunten Lunchbijeenkomst Vexpan 13 februari 2014 Stijn Otten The New Motion Jeroen Quee Grontmij Inhoud De zin en onzin van elektrisch vervoer Marktcijfers en ontwikkelingen Techniek Oplaadpalen

Nadere informatie

Energietransitie bij Mobiliteit

Energietransitie bij Mobiliteit Energietransitie bij Mobiliteit Aanpak openbaar vervoer in Zuid-Holland Jan Ploeger Presentatie voor Inspiratiedag KPVV 15 oktober 2015 In Zuid-Holland is pas 2,2 % van het energieverbruik duurzaam. Nationale

Nadere informatie

Module 2: Integrale beleidsvorming rond Elektrisch Vervoer. 5 maart :30 #masterclassev

Module 2: Integrale beleidsvorming rond Elektrisch Vervoer. 5 maart :30 #masterclassev @Dutchincert #masterclassev Module 2: rond Elektrisch Vervoer 5 maart 2015 13:30 16:45 Richard Smokers Strategisch consultant duurzaam transport, TNO Bram van der Wees Senior projectleider Duurzame Energie,

Nadere informatie

STEER en cofinanciering voor stedelijke distributie

STEER en cofinanciering voor stedelijke distributie STEER en cofinanciering voor stedelijke distributie 25/02/2013 Olav Luyckx Project Officer Uitvoerend Agentschap voor concurrentievermogen en innovatie (EACI) Brugge, 26 Februari 2013 EACI IEE - STEER

Nadere informatie

De rol van biomassa in de energietransitie.

De rol van biomassa in de energietransitie. De rol van biomassa in de energietransitie. Bert de Vries Plaatsvervangend directeur-generaal Energie, Telecom en Mededinging, Ministerie van Economische Zaken Inhoud 1. Energieakkoord 2. Energietransitie

Nadere informatie

VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND

VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND Ing. Ed Smulders InterProAdvies Tilburg WATERWAYS Rijkswaterstaat, Provinces, Waterschappen (public) Value: EUR 10-100 bn RAILWAYS 1837 ProRail

Nadere informatie

Workshop III Business to Business. VIL Speerpunt cluster Logistiek DUURZAME EN EFFICIËNTE LOGISTIEK. WELKE TOL VOOR DE FIETS?

Workshop III Business to Business. VIL Speerpunt cluster Logistiek DUURZAME EN EFFICIËNTE LOGISTIEK. WELKE TOL VOOR DE FIETS? JAN MERCKX Workshop III Business to Business VIL Speerpunt cluster Logistiek DUURZAME EN EFFICIËNTE LOGISTIEK. WELKE TOL VOOR DE FIETS? Look who s talking 89: Logistiek/QA - Pharma Warner-Lambert, BD 99:

Nadere informatie

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en

Nadere informatie

Presentatie TCO. SER Workshop. 28 mei Den Haag

Presentatie TCO. SER Workshop. 28 mei Den Haag Presentatie TCO SER Workshop 28 mei Den Haag Korte introductie 2 Marc van der Steen Project Manager Brabant, Stichting Zero Emissie Busvervoer Elisabeth van Opstall TCO Binnenvaart Principe TCO 3 Total

Nadere informatie

#FleetEventNL. Welkom op het. Fleet Event. 21 maart 2019

#FleetEventNL. Welkom op het. Fleet Event. 21 maart 2019 #FleetEventNL Welkom op het Fleet Event 21 maart 2019 #FleetEventNL Fleet Event wordt mede mogelijk gemaakt door #FleetEventNL Welke problemen lossen we op..en welke nieuwe problemen ontstaan er? Als je

Nadere informatie

Is (bio)diesel de brandstof van morgen? Ir. Ruud Verbeek - TNO

Is (bio)diesel de brandstof van morgen? Ir. Ruud Verbeek - TNO Is (bio)diesel de brandstof van morgen? Ir. Ruud Verbeek - TNO 1 Welke criteria gelden voor de brandstof van morgen? Duurzaam weinig effect op klimaat, lage CO 2 emissie Schoon laag niveau luchtverontreinigende

Nadere informatie

De duurzame mobiliteitsrevolutie: we gaan kleine autonome elektrische voertuigen delen

De duurzame mobiliteitsrevolutie: we gaan kleine autonome elektrische voertuigen delen De duurzame mobiliteitsrevolutie: we gaan kleine autonome elektrische voertuigen delen Auke Hoekstra Senior Advisor Electric Mobility TU/e Founder Strategic Consultant ElaadNL / Alliander a.e.hoekstra@tue.nl

Nadere informatie

Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014. Energie in Beweging

Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014. Energie in Beweging Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014 Energie in Beweging Wat is Well to Wheel Met Well to Wheel wordt het totale rendement van brandstoffen voor wegtransport uitgedrukt Well to Wheel maakt duidelijk

Nadere informatie

Elektrische voertuigen de transitie naar een duurzame mobiliteit

Elektrische voertuigen de transitie naar een duurzame mobiliteit Elektrische voertuigen de transitie naar een duurzame mobiliteit Prof. Dr. ir. Joeri Van Mierlo Director of Mobility, Logistics and Automotive Technology Research Centre 25% Vrije Universiteit Brussel

Nadere informatie

Duurzame mobiliteit vandaag Kristof Corthout Product Manager Sustainable Mobility

Duurzame mobiliteit vandaag Kristof Corthout Product Manager Sustainable Mobility Duurzame mobiliteit vandaag Kristof Corthout Product Manager Sustainable Mobility Groene mobiliteit: een complementair verhaal Aantal km 0 0 0 2 0 Complementariteit! Aantal km 0 0 1 5 0 Complementariteit!

Nadere informatie

Paul de Vos. paul.de.vos@rhdhv.com. in voor in relatie tot

Paul de Vos. paul.de.vos@rhdhv.com. in voor in relatie tot Trends en ontwikkelingen Paul de Vos paul.de.vos@rhdhv.com in voor in relatie tot railvervoer Bruggen bouwen Bruggen bouwen voor de toekomst van het spoor Page 2 Is of wordt het beter op het spoor? Dienstverlening?

Nadere informatie

Internationale normalisatie van de laadinfrastructuur : problemen en oplossingen

Internationale normalisatie van de laadinfrastructuur : problemen en oplossingen Internationale normalisatie van de laadinfrastructuur : problemen en oplossingen Peter VAN DEN BOSSCHE Erasmus Hogeschool Brussel Vrije Universiteit Brussel Be.eV#1 1 Het elektrisch voertuig een auto?

Nadere informatie

CO 2 -calculatie in de logistieke keten

CO 2 -calculatie in de logistieke keten CO 2 -calculatie in de logistieke keten Multimodaal emissies in kaart brengen Eelco den Boer, 20 maart 2013 CE Delft Onafhankelijk, not-for-profit consultancy, opgericht in 1978 Kantoor in Delft 30-40

Nadere informatie

Agenda. 14:40 15:10 Pauze

Agenda. 14:40 15:10 Pauze Agenda 13:00 13:10 Opening dagvoorzitter Harold Pauwels - NEN 13:10 13:20 Introductie HyLAW door Robert Smaak Min IenW - Afdelingshoofd voertuigen en brandstoffen) 13:20 13:40 Wat is HyLAW door Françoise

Nadere informatie

It s all Electric 2018 Slimme laadoplossingen

It s all Electric 2018 Slimme laadoplossingen It s all Electric 2018 Slimme laadoplossingen Amsterdam 4 december 2018 NKL Jeroen Kroonen Programmaleider strategische opgaven NKL jkroonen@nklnederland.nl Sinds 1993 afgestudeerd op EV 2 Versnellen groei

Nadere informatie

Hoe snel verandert de energiemarkt?

Hoe snel verandert de energiemarkt? Hoe snel verandert de energiemarkt? Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige

Nadere informatie

De Kromme Rijnstreek Off Grid in Hoe kan dat eruit zien?

De Kromme Rijnstreek Off Grid in Hoe kan dat eruit zien? De Kromme Rijnstreek Off Grid in 00. Hoe kan dat eruit zien? De gemeenten Houten, Wijk bij Duurstede en Bunnik op weg naar energieneutraal in 00 Exact bepalen hoe het energiesysteem van de toekomst er uit

Nadere informatie

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen Marcel Weeda, ECN Mini-symposium zero-emissie openbaar vervoer in Noord-Holland Provinciehuis NH, Haarlem 16 september 2015 www.ecn.nl Inhoud Zero-emissie openbaar

Nadere informatie

Modelbeschrijving REST-NL. Model voor het maken van energiescenario s voor verkeer in Nederland

Modelbeschrijving REST-NL. Model voor het maken van energiescenario s voor verkeer in Nederland Modelbeschrijving REST-NL Model voor het maken van energiescenario s voor verkeer in Nederland Notitie Delft, februari 2014 Opgesteld door: Maarten t Hoen en Huib van Essen 1 Inleiding 1.1 Achtergrond

Nadere informatie

LIFE Focus: Milieu en Klimaat

LIFE Focus: Milieu en Klimaat LIFE Focus: Milieu en Klimaat John Heynen 10 juni 2016 L Instrument Financier pour l Environnement Focus sessie Milieu en Klimaat Hoofdlijnen goede LIFE aanvraag Beleidsprioriteiten Presentatie PNO Vragen

Nadere informatie

Cijfers Elektrisch Vervoer

Cijfers Elektrisch Vervoer Cijfers Elektrisch Vervoer (t/m 31 oktober 2014) Dit overzicht geeft een indruk van de ontwikkeling van elektrisch vervoer in Nederland. Het wordt maandelijks samengesteld door de Rijksdienst voor Ondernemend

Nadere informatie

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen 28/09/2015 Kees van der Leun Klimaat raakt al ontwricht bron: John Mason, skepticalscience.com bron: Guardian 2 100% duurzaam? Energie-efficiëntie

Nadere informatie

100% elektrisch rijden

100% elektrisch rijden 100% elektrisch rijden Road to Zero Mark Gorter en Jantine Zwinkels 13 april 2018 Royal HaskoningDHV en duurzaamheid Onze missie is Enhancing Society Together. Dit doen we niet alleen in onze projecten,

Nadere informatie

Wat is bepalend voor succes van duurzame mobiliteit?

Wat is bepalend voor succes van duurzame mobiliteit? Inzicht in actuele operationele kosten van duurzame mobiliteit' Wat is bepalend voor succes van duurzame mobiliteit? Duurzame mobiliteit Succes Kosten TOEKOMST? Jan van de Velde Aanschaf in B2B TCO Inzicht

Nadere informatie

Smart Grids Varianten en voorbeelden

Smart Grids Varianten en voorbeelden Smart Grids Varianten en voorbeelden Prof.dr.ir. Han Slootweg Enexis Technische Universiteit Eindhoven Nieuwjaarsbijeenkomst 26 januari 2011 Agenda Over Enexis en de TU/e Smart Grids: een definitie Doelstellingen

Nadere informatie

De rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening

De rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening De rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening Wilfried Ivens (wilfried.ivens@ou.nl) Herman Eijdems (h.eijdems@mijnwater.com) René Verhoeven (r.verhoeven@mijnwater.com)

Nadere informatie

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en

Nadere informatie

United Mobility: EV + zuinig = een match made in heaven

United Mobility: EV + zuinig = een match made in heaven United Mobility: EV + zuinig = een match made in heaven Even voorstellen auke@aukehoekstra.nl Onderzoeker aan de TU/e (agent based models en serious games voor een kosteffectieve transitie naar duurzame

Nadere informatie

Green IT en de rol van supercomputers bij duurzaamheid

Green IT en de rol van supercomputers bij duurzaamheid Green IT en de rol van supercomputers bij duurzaamheid IT is deel van het CO2 probleem... maar vooral ook van de oplossing dr. ir. A. Osseyran Directeur SARA en Vancis Waarom Green IT? 50% meer energie

Nadere informatie

Groener door ICT. Erik Huizer Algemeen directeur TNO Informatiemaatschappij

Groener door ICT. Erik Huizer Algemeen directeur TNO Informatiemaatschappij Groener door ICT Erik Huizer Algemeen directeur TNO Informatiemaatschappij 2 Groener door ICT Smart energy systems door ICT Slimmer rijden door ICT Slimmer werken door ICT Vergroening van ICT Smart Grids

Nadere informatie

Inhoud. Elektrisch rijden: consequenties voor het ontwerp van de auto. Voorbeelden van elektrische auto s. Globale beschouwing elektrische aandrijving

Inhoud. Elektrisch rijden: consequenties voor het ontwerp van de auto. Voorbeelden van elektrische auto s. Globale beschouwing elektrische aandrijving Elektrisch rijden: consequenties voor het ontwerp van de auto Igo Besselink Werktuigbouwkunde Kivi bijeenkomst 7 juni 2010 PAGE 1 Inhoud Voorbeelden van elektrische auto s Globale beschouwing elektrische

Nadere informatie

Cijfers Elektrisch Vervoer

Cijfers Elektrisch Vervoer Cijfers Elektrisch Vervoer (t/m 31 december 2014) Dit overzicht geeft een indruk van de ontwikkeling van elektrisch vervoer in Nederland. Het wordt maandelijks samengesteld door de Rijksdienst voor Ondernemend

Nadere informatie

Droom en werkelijkheid van waterstofrijden in NL. Hub Cox, RWS/WVL/BIDK 18 mei 2017

Droom en werkelijkheid van waterstofrijden in NL. Hub Cox, RWS/WVL/BIDK 18 mei 2017 Droom en werkelijkheid van waterstofrijden in NL Hub Cox, RWS/WVL/BIDK 18 mei 2017 Droom en/of werkelijkheid van Waterstof rijden? Achtergrond en noodzaak Wat zou de droom/ideale situatie kunnen zijn?

Nadere informatie

EU projecten mobiliteit woe 27 maart 19 Gemeenteraadscommissie

EU projecten mobiliteit woe 27 maart 19 Gemeenteraadscommissie EU projecten mobiliteit woe 27 maart 19 Gemeenteraadscommissie Agenda - Intro - EU projecten mobiliteit - Focus Thema s - EU projecten tot 2019 - EU projecten vanaf 2019 Evolutie & innovatie Stakeholdersnetwerk

Nadere informatie

Schoner en zuiniger CO 2 ambitie verkeer & vervoer

Schoner en zuiniger CO 2 ambitie verkeer & vervoer Schoner en zuiniger CO 2 ambitie verkeer & vervoer Martine Uyterlinde, ECN Beleidsstudies, 14 mei 2007 www.ecn.nl Coalitieakkoord Onze ambitie is dat Nederland de komende kabinetsperiode grote stappen

Nadere informatie

Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning

Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning New emmergy 17 mei 2017 Berend Scheffers Ons energiesysteem 2 Energiesysteem Nederland 2015. Bron: NEV 2016, ECN, PBL, CBS, RVO Rol van gas

Nadere informatie