RAAD VOOR VERKIEZINGSBETWISTINGEN ARREST

Transcriptie

1 RAAD VOOR VERKIEZINGSBETWISTINGEN ARREST van 9 april 2019 met nummer RVERKB/1819/0048 in de zaak met rolnummer 1819-RVERKB-0047 Verzoekende partij 1. de heer Steven OMBLETS, met woonplaatskeuze te 3200 Aarschot, Godshertogestraat 56 Betrokken partijen 1. de stad AARSCHOT 2. mevrouw Gwendolyn RUTTEN, wonende te 3202 Aarschot, Diestsesteenweg 320 vertegenwoordigd door advocaat Jan GHYSELS met woonplaatskeuze op het kantoor te 1170 Brussel, Terhulpsesteenweg de heer Kurt LEMMENS, wonende te 3200 Aarschot, Leuvensesteenweg 193 vertegenwoordigd door advocaat Simon BEKAERT met woonplaatskeuze op het kantoor te 8700 Tielt, Hoogstraat mevrouw Nicole VAN EMELEN, wonende te 3202 Aarschot, Huiskens 24 vertegenwoordigd door advocaat Simon BEKAERT met woonplaatskeuze op het kantoor te 8700 Tielt, Hoogstraat 34 RVERKB 1

2 I. VOORWERP VAN HET BEZWAAR Het bezwaar, ingesteld met een aangetekende brief van 28 februari 2019, ontvangen door de griffie van de Raad op 1 maart 2019, strekt ertoe dat toepassing zou gemaakt worden van artikel 58 iuncto artikel 7, 2 van het Decreet van 22 december 2017 over het Lokaal Bestuur ten aanzien van mevr. Nicole VAN EMELEN en dhr. Kurt LEMMENS omdat zij twee akten houdende voordracht van een burgemeester van de Stad Aarschot zouden hebben ondertekend, alsook daaruit volgend de ongeldigverklaring van rechtswege van de benoeming van Nicole van Emelen tot schepen van de Stad. II. VERLOOP VAN DE RECHTSPLEGING Geen der betrokken partijen heeft een nota ingediend. De partijen zijn opgeroepen voor de openbare zitting van 1 april 2019, waar het bezwaar werd behandeld. Bestuursrechter Sven Boullart heeft verslag uitgebracht. De verzoekende partij werd gehoord. De eerste betrokken partij, hoewel behoorlijk opgeroepen, is niet ter zitting verschenen. De tweede betrokken partij en haar advocaat zijn gehoord. De derde en vierde betrokken partijen en hun advocaat zijn gehoord. Het decreet van 4 april 2014 betreffende de organisatie en de rechtspleging van sommige Vlaamse bestuursrechtscolleges (DBRC-decreet) en het besluit van de Vlaamse Regering van 16 mei 2014 houdende de rechtspleging voor sommige Vlaamse bestuursrechtscolleges (Procedurebesluit) zijn toegepast. III. FEITEN De feiten die relevant zijn voor de beoordeling van het bezwaar kunnen als volgt worden samengevat. Door leden van de lokale partijen CD&V, Groen en SP-A werd een akte van voordracht als kandidaatburgemeester voor de Stad Aarschot ondertekend waarbij dhr. André PEETERS werd voorgedragen als kandidaat-burgemeester. Die akte werd onder meer ondertekend door de verzoekende partij en de derde en vierde betrokken partijen. Die akte van voordracht werd evenwel niet gedateerd. De Raad heeft de partijen op de zitting van 1 april 2019 volgende vraag gesteld: 1.Van wanneer dateert de voordrachtsakte van de heer PEETERS? Door de verzoekende partij werd ter zitting van 1 april 2019 verklaard dat die akte dateert van de zomer Die verklaring werd ter zitting bevestigd door de raadsman van de derde en vierde belanghebbende partijen. Op maandag 22 oktober 2018 werd de voornoemde niet-gedateerde akte van voordracht, ondertekend in de zomer van 2016, afgegeven aan de balie van het provinciehuis te Leuven. Op de zitting van 1 april 2019 werd door de Raad volgende vraag gesteld aan de partijen: 2. Door wie werd deze voordrachtsakte neergelegd op het provinciebestuur?. Op het zittingsblad van de zitting van 1 april 2019 werd dienaangaande genotuleerd: Verzoekende partij antwoordt dat dit alvast niet is gebeurd door partij CD&V en wellicht ook niet door partij GROEN, zodat het enkel door partij sp.a kan RVERKB 2

3 zijn geweest vermist enkel deze drie partijen over een exemplaar beschikten. De raadsman van derde en vierde belanghebbende partij werpt op dat deze voordrachtsakte niet door een van zijn cliënten werd neergelegd en dat ze niet weten door wie zij werd neergelegd.. Met een aangetekende zending van 11 januari 2019 bericht de Vlaamse Minister van Binnenlands Bestuur, Inburgering, Wonen, Gelijke Kansen en Armoedebestrijding het College van burgemeester en schepenen van de Stad Aarschot ervan dat de hiervoor vermelde akte van voordracht onontvankelijk was, als gevolg daarvan uit de rechtsorde is verdwenen en er dan ook geen benoemingsbesluit kon worden genomen. De Vlaamse Minister verzocht de gemeenteraadsleden van de Stad Aarschot met dat schrijven om een nieuwe voordrachtakte in te dienen. Na de onontvankelijk-verklaring van de voorgaande voordrachtakte werd een nieuwe akte van voordracht als kandidaat-burgemeester van de Stad Aarschot ondertekend door leden van de lokale partijen Open VLD, N-VA en SP.A, waarbij mevr. Gwendolyn RUTTEN werd voorgedragen als kandidaat-burgemeester. Die akte werd, vergezeld van een verklaring op eer van 16 januari 2019 vanwege mevr. Gwendolyn RUTTEN, ingediend op het kabinet van de Gouverneur van de Provincie Vlaams-Brabant op 16 januari Bij Besluit van 1 februari 2019 van de Vlaamse Minister van Binnenlands Bestuur, Inburgering, Wonen, Gelijke Kansen en Armoedebestrijding werd mevr. Gwendolyn RUTTEN benoemd tot burgemeester van de Stad Aarschot. Het besluit werd bij uittreksel gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 8 maart Mevr. Gwendolyn Rutten legde op maandag 4 februari 2019 de eed af als burgemeester in handen van de Gouverneur van de Provincie Vlaams-Brabant, zoals blijkt uit voornoemd uittreksel. Op 28 februari 2019 diende de verzoekende partij een bezwaar in bij de Raad voor Verkiezingsbetwistingen, waarin wordt gesteld dat: 1.Toepasselijke regelgeving. Decreet over het Lokaal Bestuur van , o.m. artikel 58 en 7 2 en 147 (Inventaris van overtuigingsstukken, nr 1). Lokaal en Provinciaal kiesdecreet van 08 juli Decreet van 04 april 2014 betreffende de organisatie en de rechtspleging van sommige Vlaamse bestuurscolleges. 2.De feiten 2.1 Bij de op 14 oktober 2018 te Aarschot gehouden gemeenteraadsverkiezingen waren er 7 partijen in competitie. Op basis van de verkiezingsresultaten is aan de deelnemende lijsten het volgend aantal zetels in de gemeenteraad toegewezen: Open VLD 10 zetels CD&V 7 zetels SP.a 4 zetels Groen 3 zetels NVA 3 zetels Vlaams Belang 2 zetels Anders - Totaal 29 zetels Het verzoekschrift heeft betrekking op de 4 verkozen gemeenteraadsleden van SP.a, met name Geert Schellens, Nicole Van Emelen, Kurt Lemmens en Dries Vandenbroeck. RVERKB 3

4 2.2 Bij deze gemeenteraadsverkiezingen waren de partijen CD&V, SP.a en Groen in overleg om een coalitie te vormen en een bestuursakkoord te sluiten voor de legislatuur Deze partijen tekenden een gezamenlijke voordrachtakte voor de benoeming van dhr André Peeters tot burgemeester van de stad Aarschot. Alle 3 partijen, CD&V, SP.a en Groen, hebben een origineel ondertekend exemplaar van deze voordrachtakte. Naarmate de uitslag van de verkiezingen bekend geraakte bleek dat deze partijen geen meerderheid (15 op 19 zetels) zouden behalen. Sp.a heeft hierop de besprekingen van Cd&V en Groen verlaten en is Open VLD gaan opzoeken om hiermee, samen met NVA, een andere coalitie te vormen. CD&V, de motor bij de vermelde coalitiebesprekingen, heeft, rekening houdend met de verkiezingsuitslagen geen verder gebruik gemaakt van de ondertekende gezamenlijke voordrachtakte voor de benoeming van dhr. A. Peeters tot burgemeester. Sp.a evenwel wel (zie verder). Belangrijk hierbij zijn de handtekeningen van de verkozen gemeenteraadsleden Geert Schellens, Nicole Van Emelen en Kurt Lemmens (allen SP.a) op de gezamenlijke voordrachtakte voor de benoeming van dhr. A. Peeters (CD&V) tot burgemeester van de stad Aarschot. 2.3 Open VLD (10 zetels), Sp.a (4 zetels) en NVA (3 zetels) zijn hierop volgend gestart met besprekingen tot vorming van een andere coalitie. Misbruik makend van de origineel getekende voordrachtakte om dhr. A Peeters voor te dragen als kandidaat burgemeester, waarvan sprake sub 2.2 heeft de groep Open VLD-SP.a-NVA (door wie persoonlijk is mij voorlopig niet bekend) deze voordrachtakte overgemaakt aan de gouverneur van de provincie Vlaams Brabant. Deze voordrachtakte, bewust ter kwader trouw bezorgd aan de gouverneur van de provincie Vlaams Brabant, werd uiteraard door minister L. Homans onontvankelijk verklaard wegens onvoldoende aantal handtekeningen (Inventaris van overtuigingsstukken nr 2) Uit de brief van minister L. Homans dd 11 januari 2019 aan het College van burgemeester en schepenen van Aarschot (inventaris van overtuigingsstukken nr 2) blijkt dat de bedoelde voordrachtakte zou zijn afgegeven aan de balie van het provinciehuis te Leuven op maandag 22 oktober De coalitie Open VLD-SP.a-NVA heeft, na de onontvankelijkverklaring vermeld sub 2.3, een gezamenlijke voordrachtakte getekend en ingediend voor de benoeming van Gwendolyn Rutten tot burgemeester van de stad Aarschot. Deze gezamenlijke voordrachtakte is blijkbaar ondertekend door de gemeenteraadsleden van Open VLD (10 handtekeningen), SP.a (2 handtekeningen) en NVA (3 handtekeningen). Kopie van deze voordrachtakte is voor verzoeker nog niet beschikbaar maar wordt opgevraagd (inventaris van overtuigingsstukken, 3a/). Belangrijk hierbij zijn de handtekeningen van Nicole van Emelen en Kurt Lemmens, beide SP.agemeenteraadsleden. Opmerkelijk hierbij is RVERKB 4

5 -dat de heer Geert Schellens, lijsttrekker SP.a, deze voordrachtakte niet heeft ondertekend om een dubbele handtekening, zoals bedoeld in artikel 58 van het decreet lokaal bestuur te vermijden; -dat de heer Dries Vandenbroeck, SP.a-gemeenteraadslid, niet heeft getekend omdat hij zich bij de installatie van de gemeenteraad als onafhankelijke heeft opgesteld. Ondertussen heeft mevrouw Rutten, op 4 februari 2019 de eed afgelegd als burgemeester van Aarschot. 3. Ingeroepen middelen Dubbele handtekeningen De samenlezing van de twee vermelde voordrachtakten, namelijk -deze om dhr A. Peeters voor te dragen als kandidaat burgemeester -en deze om mevrouw G. Rutten voor te dragen als kandidaat-burgemeester toont duidelijk aan dat minstens twee personen, met name Nicole Van Emelen en Kurt Lemmens, meer dan één gezamenlijke akte van voordracht hebben ondertekend, in strijd met de bepalingen van artikel 58 van het decreet over het lokaal bestuur. Deze feiten zijn relevant en bewezen rechtsfeitten. Minister L. Homans heeft de akte van voordracht van dhr A. Peeters terecht onontvankelijk verklaard. Maar de omstandigheden dat deze voordrachtakte niet ondertekend is door een meerderheid van de verkozenen op de lijst van de voorgedragen kandidaat burgemeester en niet ondertekend is door meer dan de helft van de verkozenen op de lijsten die aan de verkiezingen hebben deelgenomen (zie inventaris van de overtuigingsstukken nr 2 brief L. Homans) belet niet dat deze akte als een gezamenlijke akte van voordracht van een kandidaat burgemeester te beschouwen is (Raad van State, arrest nr van 10 juli 2017). Minister L. Homans meldt ook in haar geciteerde brief: Deze voordrachtakte verdwijnt als gevolg hiervan uit het rechtsverkeer. Op basis van deze akte van voordracht kan dan ook geen benoemingsbesluit worden genomen. Uiteraard kan dat niet. Juist om die reden heeft CD&V van Aarschot (initiatiefnemer van een mogelijke coalitie) de genoemde akte van voordracht van dhr A. Peeters als kandidaat burgemeester NIET ingediend bij de gouverneur van de provincie Vlaams Brabant. Er moet evenwel niet bewezen worden dat deze voordrachtakte als rechtshandeling geldig is, maar wel dat de voordrachtakte bestaat als rechtsfeit, wat in deze duidelijk het geval is. Alle ondertekenaars van deze voordrachtakte hadden, bij de ondertekening, duidelijk de wil en de bedoeling om dhr A. Peeters voor te dragen als kandidaat burgemeester van de stad Aarschot. Zelfs de al dan niet aanwezige- dagtekening op deze voordrachtakte (probleem dat hier zelfs niet aan de orde is) bevestigt noch ontkent de geplaatste handtekeningen. De ondertekenaars hadden, minstens op het ogenblik van handtekening, de expliciete wil en de bedoeling om een gezamenlijke akte van voordracht op te stellen. Aannemen dat het verbod om meer dan één gezamenlijke voordrachtakte te ondertekenen niet meer zou gelden als achteraf geen werkbare meerderheid kan worden gevormd of als een RVERKB 5

6 voordrachtakte om welke reden dan ook- onontvankelijk wordt verklaard, zou ingaan zowel tegen de letter als de geest van dit verbod, zoals bepaald in artikel 58 van het Decreet over het Lokaal Bestuur. Ook bij de ondertekening van de voordrachtakte van mevrouw Rutten als kandidaat burgemeester moet voldaan worden aan alle vormvereisten en decretale bepalingen, waaronder - Ondertekening door de meerderheid van de verkozenen op de lijst van de voorgedragen kandidaat burgemeester; - Ondertekening door meer dan de helft van alle verkozenen op de lijsten die aan de verkiezingen hebben deelgenomen. - Omwille van deze decretale verplichtingen moest de akte van voordracht ondertekend worden door - 10 verkozen OpenVLD-gemeenteraadsleden - 3 verkozen NVA-gemeenteraadsleden - en minstens 2 verkozen SP.a-gemeenteraadsleden. Ook hier hadden ALLE ondertekenaars de expliciete wil en bedoeling om een gezamenlijke akte van voordracht op te stellen deze keer- om mevrouw Rutten voor te dragen als kandidaat burgemeester van de stad Aarschot. Mevrouw Nicole Van Emelen en de heer Kurt Lemmens leverden de twee SP.a-handtekeningen en bevestigen daardoor dat ze een tweede voordrachtakte hebben ondertekend. Authentieke akte van voordracht In de Commissievergadering Commissie voor bestuurszaken, binnenlands bestuur, inburgering en stedenbeleid van dinsdag 13 november 2018 (inventaris van de overtuigingsstukken nr 4) heeft minister L. Homans o.m. gezegd: Zodra er een document bestaat waarmee een kandidaat voor een uitvoerend ambt bij de gemeente of provincie wordt voorgedragen en waarop handtekeningen staan, moeten we dit beschouwen als een authentieke akte van voordracht. Met haar brief van 11 januari 2019 aan de stad Aarschot heeft de minister gemeld: Deze akte van voordracht is bijgevolg onontvankelijk. Voor alle duidelijkheid: deze akte werd niet vernietigd, en uiteraard, ook niet de handtekeningen. De bedoelde voordrachtakte is een bewezen rechtsfeit! Fake news Meermaals heeft Open VLD persberichten verspreid met de valse mededeling -dat de voordrachtakte CD&V, SP.A, Groen door minister L Homans moest en zou worden vernietigd; -dat de daarop gezette handtekeningen niet meer zouden tellen -en dat dan een nieuwe voordrachtakte zou kunnen worden ingediend. Ter illustratie één voorbeeld van dergelijk persbericht op vrt-nieuws: (inventaris van overtuigingsstukken nr 5) RVERKB 6

7 Minister L. Homans heeft de voordrachtakte voor de benoeming van de heer A. Peeters tot burgemeester onontvankelijk verklaard, maar het bestaan van de akte niet vernietigd (hoe zou ze het ook kunnen?) Zoals een auto die onderweg in panne valt bij gebrek aan benzine, zijn doel niet bereikt en uit het verkeer verdwijnt, maar wel blijft bestaan, zo ook blijft een voordrachtakte die in panne valt bij gebrek aan voldoende handtekeningen (onontvankelijk wordt) en haar doel niet bereikt (benoeming van een kandidaat-burgemeester) en uit het rechtsverkeer verdwijnt, toch als voordrachtakte bestaan met handtekeningen, die duidelijk zijn geplaatst met de wil en de bedoeling om een kandidaat voor te dragen voor de benoeming van burgemeester. 4. Verzoek Om deze reden verzoek ik de Raad voor Verkiezingsbetwistingen tot toepassing van artikel 58 en 7 2 van het Decreet over het lokaal bestuur op de gemeenteraadsleden Nicole van Emelen en Kurt Lemmens van de stad Aarschot, omdat ze meer dan één gezamenlijke akte van voordracht hebben ondertekend voor de benoeming van een burgemeester van de stad Aarschot. Daaruit volgend verzoek ik tot ongeldigverklaring van rechtswege van de benoeming van Nicole van Emelen tot schepen van de Stad. IV. ONTVANKELIJKHEID VAN HET BEZWAAR Beoordeling door de Raad Verzoekende partij vordert de toepassing van artikel 58 iuncto artikel 7, 2 van het Decreet van 22 december 2017 over het Lokaal Bestuur ten aanzien van mevr. Nicole VAN EMELEN en dhr. Kurt LEMMENS omdat zij twee akten houdende voordracht van een burgemeester van de Stad Aarschot zouden hebben ondertekend, alsook daaruit volgend de ongeldigverklaring van rechtswege van de benoeming van Nicole van Emelen tot schepen van de Stad. Dergelijk bezwaar is overeenkomstig artikel 30, 1 DBRC-Decreet onderworpen aan een beroepstermijn van dertig dagen. In het verzoekschrift van verzoekende partij van 27 februari 2019, per aangetekende brief van 28 februari 2019 aan de Raad verzonden, vermeldt verzoekende partij niets inzake de kennisname door haar van de voordrachtakte van mevr. Gwendolyn RUTTEN als burgemeester van de Stad Aarschot, behoudens de loutere affirmatie Dit verzoekschrift wordt ingediend binnen een termijn van 30 dagen nadat verzoeker kennis heeft gekregen van de benoeming en eedaflegging van en door mevrouw Rutten tot burgemeester van de stad.. De Raad heeft tijdens de zitting van 1 april 2019 de verzoekende partij bevraagd naar het tijdstip en de wijze waarop zij kennis heeft gekregen van het bestaan van deze voordrachtakte. Verzoekende partij heeft daarop geantwoord dat zij daarvan kennis heeft gekregen in de wandelgangen van het stadhuis en dat dit één à twee dagen vóór de neerlegging van die voordrachtakte is gebeurd. Blijkens de door verzoekende partij voorgebrachte stukken, werd de voordrachtakte van mevr. Gwendolyn RUTTEN als burgemeester van de Stad Aarschot op 16 januari 2019 neergelegd bij de Gouverneur van de Provincie Vlaams-Brabant. Uit het voorgaande vloeit derhalve voort dat verzoekende partij reeds sinds 14, dan wel 15 januari 2019 kennis had van het bestaan van die voordrachtakte. Nog uit de door verzoekende partij bijgebrachte stukken blijkt dat het pas met een aangetekende brief van 14 februari 2019 is dat verzoekende partij RVERKB 7

8 aan de Gouverneur van de Provincie Vlaams-Brabant om kopie verzoekt van de voordrachtakte van dhr. André PEETERS als burgemeester van de Stad Aarschot én van de voordrachtakte van mevr. Gwendolyn RUTTEN als burgemeester van de Stad Aarschot. Bij aangetekende brief met ontvangstbewijs van 20 februari 2019 werd haar kopie van beide voordrachtakten overgemaakt. Aldus heeft verzoekende partij meer dan een maand gewacht om kennis te kunnen nemen van de inhoud van beide voornoemde voordrachtakten als burgemeester van de Stad Aarschot. De voordrachtakte van mevr. Gwendolyn RUTTEN als burgemeester van de Stad Aarschot diende niet aan verzoekende partij te worden betekend in zijn hoedanigheid van gemeenteraadslid en diende ook niet op één of andere wijze verplicht te worden bekendgemaakt. Voor verzoekende partij ging aldus de beroepstermijn in met de dag waarop zij kennis kreeg van deze voordrachtakte of geacht moest worden er kennis van te hebben. Diegene die het bestaan van zo n voordrachtakte kent en meent daartegen in rechte te moeten opkomen, heeft de verplichting om binnen een redelijke termijn gebruik te maken van de mogelijkheid die hem door de openbaarheidswetgeving wordt geboden om kennis te nemen van de inhoud van de voordrachtakte. Deze termijn gaat in op de dag waarop de betrokkene, aan de hand van de gegevens waarover hij beschikt, zich rekenschap ervan dient te geven dat er krachtens het Decreet van 22 december 2017 over het Lokaal Bestuur binnen afzienbare termijn een voordrachtakte van burgemeester zou worden neergelegd, zodat deze betrokkene de nodige diligentie aan de dag moet leggen om spoedig kennis te nemen van de inhoud van die akte teneinde een bezwaar bij de Raad voor Verkiezingsbetwistingen in te dienen waarbij om toepassing van artikel 58 iuncto artikel 7, 2 van het Decreet van 22 december 2017 over het Lokaal Bestuur wordt verzocht. Een dergelijke vaststelling dringt zich des te meer op in het geval de verzoekende partij gemeenteraadslid is. Het mag immers niet in de macht van een verzoekende partij liggen om, wanneer hij in de mogelijkheid is kennis te nemen van de voordrachtakte als burgemeester die hij wil aanwenden in een bezwaar bij de Raad voor Verkiezingsbetwistingen waarbij om toepassing van artikel 58 iuncto artikel 7, 2 van het Decreet van 22 december 2017 over het Lokaal Bestuur wordt verzocht, die kennisneming voor onbepaalde tijd uit te stellen en daardoor de aanvangsdatum van de beroepstermijn willekeurig te verschuiven, zodat de betrokken overheden en de andere belanghebbenden in het ongewisse worden gelaten, met alle nadelige gevolgen op het vlak van rechtszekerheid. In onderhavige zaak heeft verzoekende partij, die gemeenteraadslid is in de Stad Aarschot, maar liefst een maand gewacht om kennis te kunnen nemen van de inhoud van beide voornoemde voordrachtakten als burgemeester van de Stad Aarschot. De Raad oordeelt dat deze termijn onredelijk lang is en leidt tot de onontvankelijkheid ratione temporis van het bezwaar dat verzoekende partij op 28 februari 2019 per aangetekende brief bij de Raad heeft ingediend. De verzoekende partij brengt ook geen bijzondere omstandigheden aan, en de Raad ziet evenmin aanleiding daartoe, die zouden verantwoorden dat een dergelijke termijn alsnog als redelijk zou kunnen beschouwd worden. Het bezwaar van verzoekende partij is dan ook onontvankelijk en dient om die reden verworpen te worden. RVERKB 8

9 BESLISSING VAN DE RAAD VOOR VERKIEZINGSBETWISTINGEN Het door de verzoekende partij ingediende bezwaar is onontvankelijk. Dit arrest is uitgesproken te Brussel in openbare zitting van 9 april 2019, door de vierde kamer, die samengesteld is uit: VAN DER KELEN Dirk BOULLART Sven FOSSAERT Daan voorzitter van de vierde kamer bestuursrechter bestuursrechter bijgestaan door Elien GELDERS toegevoegd griffier De toegevoegd griffier, De voorzitter van de vierde kamer, Elien GELDERS VAN DER KELEN Dirk RVERKB 9