Informatiebrief aan de raad

Transcriptie

1 Informatiebrief aan de raad Zaaknummer: Z/16/ Documentnummer: INT/2457/WS Datum: 19 september 2016 Onderwerp: stand van zaken Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) en Wassenaarse belangen Bijlage(n): nee Geachte raad, Sinds de oprichting van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) zijn diverse plannen en nota s van de MRDH afgerond dan wel nu in ontwikkeling. Een aantal daarvan is aan u voorgelegd voor uw zienswijze. Deze informatiebrief beoogt u te informeren over de verschillende MRDH documenten en het belang dat Wassenaar daarbij heeft. De MRDH bestaat uit twee pijlers, de Vervoersautoriteit (VA) en Economisch Vestigingsklimaat (EV). Hieronder worden de documenten beschreven volgens deze tweedeling. Het Regionaal Investeringsprogramma is apart vermeld, omdat dit programma projecten van beide pijlers bevat. Het Treasurystatuut is eveneens apart genoemd als juridisch document dat van belang is voor projecten van beide pijlers. VERVOERSAUTORITEIT (VA) Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid Op 1 juli 2016 is door het Algemeen Bestuur van de MRDH de Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid vastgesteld. De MRDH heeft deze Uitvoeringsagenda opgesteld in nauw overleg met de 23 MRDH-gemeenten. In dat kader hebben verschillende ambtelijke en bestuurlijke werksessies plaatsgevonden en is een raadsconferentie georganiseerd. Bovendien zijn externe partners geconsulteerd over de contouren van de Uitvoeringagenda: provincie Zuid-Holland en Rijk, vervoerders, koepels, bedrijfsleven en aangrenzende regio s. Daarnaast zijn er eind februari 2016 door de MRDH informatiebijeenkomsten voor raadsleden over de Uitvoeringsagenda georganiseerd. De raad van Wassenaar heeft op 29 maart 2016 een zienswijze ingediend. De Uitvoeringsagenda geeft invulling aan de gezamenlijke regionale mobiliteitsopgaven in de Metropoolregio en is een uitwerking van de Strategische Bereikbaarheidsagenda. De Uitvoeringsagenda volgt uit de noodzaak om de gezamenlijke agglomeratiekracht te versterken. Daarbij bouwt de MRDH voort op de karakteristieken van de afzonderlijke gemeenten en gebiedstypen in de Metropoolregio. In de Uitvoeringsagenda wordt een samenhangend pakket aan maatregelen voorgesteld voor de periode

2 In de Uitvoeringsagenda is de ondertunneling van de N44 als concreet project (verkenningsfase) benoemd. Naast dit project zijn er ook andere opgaven in de Uitvoeringsagenda benoemd waar Wassenaar belang of profijt van heeft. Zo heeft de MRDH bijvoorbeeld een belangrijke coördinerende rol bij het afstemmen van wegwerkzaamheden en verzorgt en financiert de MRDH (deels) de verkeerseducatie voor de gemeenten. (Kadernota) Openbaar Vervoer Op 6 juli 2016 heeft de Bestuurscommissie Vervoersautoriteit ingestemd met de vervoerplannen voor het jaar Jaarlijks worden de dienstregelingen ter consultatie aan gemeenten, de provincie en de METROCOV (officieel reizigersplatform) aangeboden. Binnen de MRDH wordt er op dit moment gewerkt aan de Kadernota Openbaar Vervoer. Om invulling aan de Kadernota OV te geven worden ambtenaren, bestuurders, raadsleden en andere belanghebbenden (provincie, vervoerders, reizigersorganisaties) betrokken bij de totstandkoming hiervan. Met de input uit de verschillende bijeenkomsten, kennis van andere regio s en een financiële doorkijk wordt een ontwerp Kadernota OV opgesteld en voorgelegd voor zienswijze. Begin juli van dit jaar zijn er twee bijeenkomsten voor raadsleden georganiseerd. Beide voormalige stadsregio s stelden verschillende uitvoeringseisen aan de vervoerders. Om te borgen dat het openbaar vervoer in de gehele Metropoolregio een samenhangend en logisch geheel vormt, is er binnen de MRDH de wens om toe te werken naar uitgangspunten waaraan het openbaar vervoer in de hele regio minimaal aan moet voldoen. De Kadernota OV dient een set aan robuuste uitgangspunten voor het openbaar vervoer te bevatten die in de gehele Metropoolregio en over een langere periode toepasbaar zijn, en tegelijk nog voldoende ruimte bieden voor maatwerk per concessie, en voor door-ontwikkelingen tijdens de looptijd van de concessie (ademende en flexibele concessies). Als randvoorwaarde geldt dat het betaalbaar moet zijn. Het belang van Wassenaar is het verder verbeteren van de OV-voorzieningen in en rond Wassenaar. Wassenaar zal in dat verband blijven pleiten voor een lightrail verbinding tussen Den Haag en Leiden met een aantakking van Wassenaar en een OV-verbinding met Voorschoten. Investeringsprogramma Vervoersautoriteit (IPVa) Onderdeel van de jaarlijkse begrotingsbehandeling binnen de MRDH is de vaststelling van het Investeringsprogramma Vervoersautoriteit (IPVa). De MRDH heft van de voormalige Haaglandengemeenten een inwonerbijdrage ten behoeve van het Mobiliteitsfonds. In 2013 is door het Algemeen Bestuur van het Stadsgewest Haaglanden besloten deze bijdrage van 9,148 per inwoner in ieder geval in stand te houden tot en met Deze inleg komt uitsluitend en volledig ten goede aan de Haaglanden-gemeenten. Voor Wassenaar komt deze bijdrage neer op een bedrag van circa ,- per jaar. De inleg van gemeenten in het Mobiliteitsfonds is sterk gericht op het mogelijk maken van subsidie voor fiets-, verkeersveiligheids- en lokale projecten en het genereren van een budget als regionale bijdrage aan grote projecten. De gemeenten uit de 2

3 voormalige stadsregio Rotterdam kennen deze extra inwonerbijdrage niet. In 2016 zal de discussie binnen de MRDH moeten worden gevoerd of deze extra inwonerbijdrage zal vervallen of van toepassing wordt voor alle 23 gemeenten binnen de metropoolregio. De MRDH voert de verkeer- en vervoerstaken binnen de Metropoolregio uit, waaronder het ontwikkelen van beleid en het realiseren en subsidiëren van investeringsmaatregelen binnen het programma Verkeer en het programma Openbaar Vervoer. (Mede)financiering/subsidiëring van Wassenaarse verkeersprojecten. ECONOMISCH VESTIGINGSKLIMAAT (EV) Het werk in de pijler EV is voornamelijk gebaseerd op de werkvelden van de vastgestelde Agenda Economisch Vestigingsklimaat. Andere relevante belangrijke documenten zijn het OESO-rapport, de Roadmap Next Economy en het Regionale Investeringsprogramma. De trajecten voor deze documenten liepen of lopen nog min of meer naast elkaar. (Strategische) Agenda Economisch Vestigingsklimaat (AEV) en Werkprogramma Economisch Vestigingsklimaat De Strategische Agenda Economisch Vestigingsklimaat is op 19 december 2014 in de eerste vergadering van het Algemeen Bestuur vastgesteld. In de Agenda Economisch Vestigingsklimaat worden de economische kansen en bedreigingen van de regio geanalyseerd. De kansen zijn legio: met een sterke internationale oriëntatie, een diverse economische structuur met zwaartepunten van alle topsectoren, de aanwezigheid van vier topuniversiteiten en meerdere hogescholen en de nabijheid van natuur bij de grootste stadscentra maken dat dit gebied een zeer goede uitgangspositie heeft in de internationale concurrentieslag tussen metropolen. Vijf trends zijn van directe invloed op de economische toekomst van de MRDH: 1. Metropoolvorming, 2. Kenniseconomie, 3. Opkomst van slimme maakindustrie, 4. Ecologisering van de economie en 5. De stad als aantrekkelijk consumptiegebied. Met de Agenda Economisch Vestigingsklimaat pakken de gemeenten de uitdagingen en kansen op die deze trends op het vlak van economische ontwikkeling voor deze regio bieden, met als ambitie: De Metropoolregio Rotterdam Den Haag is in 2025 internationaal marktleider in het ontwerpen, ontwikkelen, maken en vermarkten van oplossingen op het gebied van duurzaam leven in een sterk verstedelijkte deltaregio. In de regio worden samenhangende oplossingen bedacht, getest en geproduceerd voor mondiale logistieke, energie-, voedsel- en veiligheidsvraagstukken. 3

4 Werkprogramma Economisch vestigingsklimaat Het Werkprogramma Economisch Vestigingsklimaat is op 16 januari 2015 door de Bestuurscommissie EV vastgesteld. Het Werkprogramma Economisch vestigingsklimaat benoemt de acht werkvelden waarop de MRDH jaarlijks acties (opgenomen in de begroting) onderneemt: 1. Werklocaties, 2. Smart infrastructure, 3. Branding, 4. Clustervorming, 5. Financiering, 6. Onderwijs en arbeidsmarkt, 7. Bereikbaarheid en 8. Economie Landelijk gebied bij Agenda en Werkprogramma Economisch Vestigingsklimaat Meer werkgelegenheid, hogere economische groei en behoud van de internationale concurrentiepositie van de MRDH zijn belangrijk voor een duurzaam behoud van het internationale leefmilieu dat Wassenaar biedt. Wassenaar is daarnaast afhankelijk van de (boven)regionale arbeidsmarkt waardoor ook voor de Wassenaarse bevolking in zijn algemeenheid behoud en verruiming van het werkaanbod in de nabijheid van Wassenaar van groot belang is. Dat daarbij ingespeeld wordt op te verwachten, nieuwe economische ontwikkelingen is essentieel voor het halen van de doelstellingen. Met de beperkte ambtelijke capaciteit hebben wij keuzes gemaakt voor deelname aan de voor Wassenaar belangrijkste werkvelden. Wij doen actief mee met werkveld 8. Economie Landelijk gebied (zie verdere toelichting hierna); denken mee met het werkveld 1. Werklocaties, en weten mee bij de werkvelden 3. Branding en 4. Clustervorming. Deze keuze is niet in lood gegoten en kan worden gewijzigd, indien er projecten worden opgezet binnen de werkvelden die de belangen van Wassenaar raken. Werkveld 8 Economie Landelijk gebied: het belang van groen als vestigingsfactor Wassenaar heeft de ambitie meer economische spin-off te genereren uit recreatie en toerisme. Door de inwoners en toeristen die in de stedelijke gebieden verblijven middels ruim opgezette recreatieve paden (Slow lanes) ofwel via watergangen verbindingen te geven met het centrum en de buitengebieden van Wassenaar, kan er meer economisch nut uit de regiotoeristen en inwoners worden behaald. Rapport Internationale Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) Op 6, 8, 11 en 13 januari jl. hebben er vijf bijeenkomsten plaatsgevonden voor college- en raadsleden in respectievelijk Den Haag, Schiedam, Brielle, Ridderkerk en Zoetermeer. De hoofdlijnen van het OESO-rapport zijn toen gepresenteerd met aansluitend gelegenheid tot reactie en discussie. Het OESO rapport is op 1 februari 2016 door directeur Alter (OESO) overhandigd aan minister Blok en de burgemeesters Aboutaleb en Van Aartsen. 4

5 In opdracht van het Rijk en de MRDH heeft de internationale Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) een rapport opgesteld dat adviseert: voer regionaal een meer samenhangend ruimtelijk-economisch beleid; een structurele economische groei van 2-4% is dan mogelijk. Daarbij wordt een aantal conclusies en aanbevelingen genoemd: 1. De Nederlandse economie is sterk afhankelijk van grootstedelijke gebieden, 2. Benutten van agglomeratiekracht levert economische groei op en 3. Een samenhangend regionaal ruimtelijk-economisch beleid is noodzakelijk. Tijdens de college- en raadsledenbijeenkomsten zijn hierop concrete constateringen/voorstellen gedaan: - één integraal en bindend ruimtelijk-economisch ontwikkelplan voor de MRDH; - kracht van de regio wordt goeddeels bepaald door prominente plekken; - woningmarkt is een belangrijke knop; - gezamenlijke inzet op economische transitie; - nieuwe financieringsmodellen voor regionale investeringen. De gemeenten hebben verder 3 aandachtspunten geformuleerd: 1. staat centraal, niet de governance, 2. Financiële middelen en 3. Economische groei mag niet ten koste gaan van kwaliteit van het landschap Bij de Agenda Economisch Vestigingsklimaat en Werkprogramma is al uitgelegd waarom meer werkgelegenheid, hogere economische groei en behoud van de internationale concurrentiepositie van de MRDH belangrijk zijn voor Wassenaar. De drie gemeentelijke aandachtspunten zijn in lijn met de Wassenaarse visie. Roadmap Next Economy (RNE) In de Bestuurscommissie Economisch Vestigingsklimaat zijn in 2015 besluiten genomen om - in samenwerking tussen de 23 gemeenten van de MRDH, met het bedrijfsleven en de kennisinstellingen - een Roadmap Next Economy (RNE) te ontwikkelen en om daarvoor de opdracht te verlenen aan de Third Industrial Revolution Consulting Group (TIR-CG). Het Ministerie van Economische Zaken, de provincie Zuid-Holland en het Economisch Platform Zuidvleugel nemen ook deel aan deze samenwerking voor de ontwikkeling van de RNE. Op 26 mei 2016 is er een bijeenkomst geweest voor raadsleden. Executive Seminars voor genodigden werkzaam bij overheden, instellingen en bedrijfsleven, zijn gehouden op 21 en 22 juni 2016 over de RNE. Planning is om in oktober 2016 het eindproduct te hebben. De Roadmap Next Economy bevat een strategie en uitvoeringsprogramma met investeringsprojecten om de economie, werkgelegenheid en internationale concurrentiekracht van de regio te versterken. Er zijn drie sporen geïdentificeerd die van grote invloed zijn op de economische ontwikkeling: digitalisering van informatie, energie en mobiliteit. Deze elementen vormen met elkaar het Internet of Things dat de infrastructuur biedt voor de next economy. Het doel van de RNE is aan te geven hoe de MRDH als regio voor het versterken van de economische structuur moet inspelen op trends als klimaatverandering, grondstoffenschaarste, digitalisering, robotisering en de vervanging van menselijke arbeid, reshoring, 3D-printing, 5

6 zelfsturende voertuigen, enz. De RNE brengt concreet in kaart wat er voor de regio noodzakelijk is aan acties en investeringen op middellange en lange termijn. De Third Industrial Revolution Consulting Group (TIR-CG) is bezig om samen met experts uit de regio vanuit de gemeenten, kennisinstellingen én het bedrijfsleven gezamenlijk een toekomstbeeld schetsen, waarin de impact van de nieuwe technologische ontwikkelingen voor de regio worden vertaald naar een concreet handelingsperspectief. Waar zit het verdienvermogen van de regio? Wat betekenen de disruptieve technologische veranderingen (zoals robotisering, 3-D printing, big data, etc.) voor de arbeidsmarkt van onze regio? Welk skills hebben werknemers in de toekomst nodig en hoe kunnen we het onderwijs daar tijdig op laten anticiperen? Wat betekenen de veranderingen voor gebieds- en vastgoedontwikkeling? De oude, economische trends uit het verleden zijn niet meer door te trekken naar de toekomst. Er is nu geen sprake van een tijdperk van veranderingen, maar van een verandering van tijdperken. Goed toegerust zijn voor de Next Economy is voor elke gemeente essentieel. REGIONAAL INVESTERINGSPROGRAMMA Voor raadsleden zijn informatiebijeenkomsten over het Regionaal Investeringsprogramma georganiseerd op 1, 3, 8 en 10 juni jl. Het Regionaal Investeringsprogramma is op 6 juli j.l.aan minister-president Rutte overhandigd. Het Regionaal Investeringsprogramma is 1 juli aan de gemeenteraden toegezonden voor het geven van een zienswijze. Zienswijzen kunnen tot uiterlijk 14 oktober a.s. worden ingediend. Het Regionaal Investeringsprogramma heeft tot doel om de investeringen te benoemen die nodig zijn voor een sterke economische regio en voor de versterking van de agglomeratiekracht. Bereikbaarheid en duurzaamheid zijn uitdrukkelijk ook als belangrijke componenten voor de economische positie opgenomen. Ook wordt de weg naar nieuwe financieringsstromen verkend. In het Regionaal Investeringsprogramma worden alle relevante strategische trajecten geïncorporeerd: het OESO-rapport, de Roadmap Next Economy en de Uitvoeringagenda Bereikbaarheid. Voor het sterker maken van de regio is vernieuwen in viervoud nodig: vernieuwen economie, vernieuwen energie, vernieuwen verbindingen en vernieuwen stad en ommeland. Op basis van deze vier benaderingen is een Top 25 van focusthema s/ gebieden samengesteld. Hieronder vallen honderdvijftig concrete projecten. Alle projecten staan aangegeven op de Projectenlijst. Voeding voor in het bijzonder de invalshoeken nieuwe economie en nieuwe energie vindt ook plaats vanuit het traject Roadmap Next Economy. De indieners van de projecten blijven primair verantwoordelijk voor het uitwerken van de proposities. De MRDH verleent ondersteuning en draagt zorg voor de regionale borging. Op een aantal onderdelen zal de MRDH zelf het trekkerschap invullen. De realisatie van de projecten is veelal afhankelijk van diverse partners. Daarom wordt de samenwerking gezocht met provincie, bedrijven, kennisinstellingen, medeoverheden, financiers, sociale ondernemingen en 6

7 maatschappelijke organisaties. Daar horen nieuwe samenwerkings, financierings en verdienmodellen bij. Voor alle gemeenten zijn de projecten in de algemene programma s Next generation woonwijken, Energie-infrastructuur, Opwekking duurzame energie, Energietransitie mobiliteit en Transformatie winkels en kantoren opgevoerd. De Ondertunneling N44 staat op de Projectenlijst onder Metropolitaan Landschap, Verbinding groen N44. Ondertunneling maakt het mogelijk om het groen te verbinden en het Duin Horst & Weidegebied te vergroten. Ook wordt het door het Rijk aangewezen beschermd dorpsgezicht Landgoederenzone Wassenaar, Voorschoten en Leidschendam-Voorburg versterkt. De Ondertunneling N44 heeft ook veel voordelen voor de regio wat betreft doorstroming en bereikbaarheid. Het is evident dat de Ondertunneling N44 van essentieel belang is voor de MRDH in de ontwikkeling naar een economisch uitstekend presterende regio, zowel nationaal als internationaal. Dit regionale belang onderschrijft de MRDH zelf ook in hun voorstel Investeren in vernieuwen waarin staat dat voor de weginfrastructuur nieuwe verbeteringen noodzakelijk blijven, waaronder de ondertunneling van de N44 in Wassenaar. Het project Slow lanes staat op de Projectenlijst onder Metropolitaan Landschap. De voor Wassenaar van belang zijnde Slow lanes (inmiddels aangeduid als Hollandse Banen) betreffen de Zoetermeer aan Zee verbinding (oost-west verbinding) en de Vliet als blauwe ruggengraat verbinding (noord-zuid verbinding). De MRDH heeft budget gereserveerd om een proces te doorlopen om te komen tot de realisatie van de Slow lanes. Dit gemeenschappelijke proces is in maart dit jaar gestart. Het is van belang dat de Wassenaarse Slow lanes benoemd worden tot kansrijke Slow lanes en vervolgens worden uitgewerkt in een trajectstudie. De MRDH heeft, afhankelijk van het netwerk waartoe de Slow lane behoort, een rol in de realisatie van de Slow lane. De echte uitvoering ligt in alle gevallen bij de gemeenten. Er zijn ook nog 3 andere Wassenaarse projecten opgenomen: Uitbreiding American School, Museum Voorlinden en Uitbreiding Amerikaanse Ambassade. Deze projecten hebben een dekkingsgraad van 100 % en zullen binnenkort zijn opgeleverd. Ze zijn op de Investeringsagenda opgevoerd in verband met hun waarde op het gebied van Onderwijs en Arbeidsmarkt, Natuur & Landschap resp. Innovatie & Clusterontwikkeling. De systematiek en informatie op de Projectenlijst, de hard copy Investeringskaart, de Investeringskaart op en de beschrijvingen zijn niet éénduidig. De beschrijvingen op de Projectenlijst zijn niet dezelfde als de beschrijvingen bij de symbolen op de hard copy Investeringskaart. De digitale kaart is niet altijd goed te lezen. Bovendien lukt het afdrukken van de projectinformatie gebrekkig. Ook zijn er zijn soms grote overlappen tussen projecten. Bij de Agenda Economisch Vestigingsklimaat en Werkprogramma is al uitgelegd waarom meer werkgelegenheid, hogere economische groei en behoud van de internationale concurrentiepositie van de MRDH belangrijk zijn voor Wassenaar. Op 10 oktober komt het voorstel voor een zienswijze op het Regionaal Investeringsprogramma in de raad. In dit voorstel wordt het grote belang van het Regionaal Investeringsprogramma 7

8 onderkend. Wel vragen wij in het voorstel concept-zienswijze om blijvende inzet van de MRDH voor de Ondertunneling N44 en de realisatie van de Slow Lanes (Hollandse Banen) en om verbeteringen in systematiek en beschrijvingen. TREASURYSTATUUT Het Treasurystatuut is geheel herzien op basis van zowel de in 2015 door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties gepubliceerde geheel herziene versie van de Handreiking Treasury voor decentrale overheden als de inrichting van de uitvoering van en de controle op de treasuryfunctie bij de MRDH. Het Treasurystatuut is op 11 juli jl. aan de gemeenteraden gestuurd voor hun zienswijzen die uiterlijk 14 oktober 2016 kunnen worden ingediend. Ons voorstel conceptzienswijze wordt behandeld tijdens de gecombineerde commissievergadering Bestuur & Middelen en Ruimte & Economie van 28 september 2016 en vervolgens in de raad van 10 oktober Bespreking in de adviescommissie Economisch Vestigingsklimaat is voorzien op 15 november 2016 en bespreking in de adviescommissie Vervoersautoriteit op 16 november Besluitvorming binnen het algemeen bestuur van de MRDH staat gepland voor 9 december In het Treasurystatuut MRDH 2015 zijn de uitgangspunten, doelstellingen, richtlijnen en limieten van de treasuryfunctie vastgelegd. De herziening betreft een duidelijker afbakening van de bestuurlijke en uitvoerende verantwoordelijkheden van de treasuryfunctie en de controle daarop. Ook is de inrichting van dit statuut aangepast aan het meest gangbare model bij decentrale overheden. Daarnaast worden in het Treasurystatuut de kaders geboden voor financieringsarrangementen (zoals leningen, borgstellingen en garanties) en andere financieringsvraagstukken. Het is belangrijk dat besluitvorming over financiële producten als leningen, borgstellingen en garanties zo objectief en transparant mogelijk plaatsvindt, met maximale aandacht voor het beperken van risico s voor de deelnemende gemeenten. Daarom vragen wij in ons voorstel concept-zienswijze om de artikelen 3, 5 en 16 aan te scherpen dan wel aan te vullen. Wij beogen daarmee om de risico s voor de MRDH en dus indirect de deelnemende gemeenten zo beperkt mogelijk te laten zijn. Wij vertrouwen u hiermee naar genoegen overzicht van c.q. inzicht in de strategische MRDH documenten te hebben gegeven alsmede de Wassenaarse belangen daarbij. Met vriendelijke groet, burgemeester en wethouders van Wassenaar, de secretaris, de burgemeester, 8

9 9