Werkstuk Wiskunde Magische Vierkanten
|
|
- Damian Bogaert
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Werkstuk Wiskunde Magische Vierkanten Werkstuk door een scholier 1258 woorden 9 maart ,8 144 keer beoordeeld Vak Wiskunde De Chinezen waren de eerste die met magische vierkanten gingen werken. Volgens de Chinese geschiedenis kreeg de keizer Yü voor het eerst in een visioen een magisch vierkant te zien toen hij het patroon in de rug van een schildpad zag. Voor de Chinezen staan de even getallen gelijk met Yin (vrouwelijke deel van het leven), terwijl de Yang (het mannelijke deel) symboliseren. De Europeanen raakten snel geïnteresseerd in de magische vierkanten uit het Oosten. Tot de zestiende eeuw werden de magische vierkanen hier nog beschouwd als figuren met toverkracht. Ze werden gebruikt voor het bezweren van geesten. In de eeuw van de verlichting werden magische vierkanten een tijdverdrijf voor mensen met wiskundige aanleg. Benjamin Franklin hield zich er mee bezig in zijn jonge jaren. Later, duidelijk in een speelse bui, beschreef hij één van die vierkanten als het maximale vierkant de magische vierkanten ook door magiër gemaakt. Het tovervierkant is een heel bijzonder, groots iets. Daarom is het ook boeiend om te onderzoeken. Een tovervierkant is een tovervierkant als diagonaal, horizontaal en verticaal de uitkomst altijd hetzelfde is, de uitkomst is de toversom. Je kunt sommige tovervierkanten 3 keer 90 graden draaien. Dat levert drie nieuwe varianten op. Je kunt het vierkant ook in spiegelbeeld zien. Door spiegelen en draaien kom je alles bij elkaar, voor elk vierkant, zeven afgeleide versies. Afgezien van deze varianten is de lo-shu uniek; dat wil zeggen dat een tovervierkant van de derde orde maar op één manier gemaakt kan worden. Pagina 1 van 6
2 In hogere ordes ligt dat wat anders. Weer afgezien van afgeleide versies zijn er nog altijd 880 tovervierkanten van de vierde orde mogelijk en meer dan 275 miljoen van de vijfde orde. In dit plaatje zie je ook een magisch vierkant. Hij is gemaakt door Albrechts Dürer in Als je goed kijkt zie je ook dat de middelste twee vakjes van de onderste rij dat daar 1514 staat. Dit is het vierkant vergroot en duidelijker gemaakt, nu kan je duidelijk de 15 en 14 zien. Maar er zitten nog veel meer bijzonderheden in bovenstaand magisch vierkant. Als het vierkant verdeeld in vier vakken, is de som van die vier getallen in zo'n vierkantje ook steeds 34. Bij een 4x4 magisch vierkant zijn ook steeds de volgende blauwe vakjes samen 34: Tovervierkanten kunnen dus heel interessant zijn. Het lijkt misschien raar, maar er bestaan wel degelijk speciale manieren om een tovervierkant te maken. Ook kan je, als je heel goed kijkt, een bepaalde regelmaal ontdekken in een tovervierkant. Dit heeft dus weer te maken met de manier waarop het vierkant gemaakt is. Het grootste magische vierkant ooit gemaakt is 3001 bij Dat is weer een bewijs dat tovervierkanten echt groots zijn. We noemen de afmeting van een magisch vierkant de orde De constante van een magisch vierkant is de som van de kolommen, de rijen en het diagonaal. Ga maar eens na voor de orde N: constant = ½ (N3 + N) We noemen een magisch vierkant standaard als zij de getallen 1 tot en met N2 bevat. Een zeer bekende standaard vierkant van de orde 3 is lo-shu (afkomstig uit de Chinese overlevering) Manier van een boek: Bij 9 getallen: - Het middelste getal zet je in het midden van het tovervierkant - Het kleinste getal zet je daarboven - Het grootste getal zet je onder het middelste getal - Je hebt nu de som van het tovervierkant - Het een na kleinste getal zet je linksonder in het tovervierkant - Nu kun je verder alle getallen invullen - Teken een vierkant van 5 bij 5 in de getallen - Het middelste getal komt in het midden - De getallen buiten het vierkant worden als volgt geplaatst: Getallen rechts gaan op de dezelfde rij links in het vierkant Pagina 2 van 6
3 Getallen links gaan op dezelfde rij rechts in het vierkant Getallen boven gaan op dezelfde rij onder in het vierkant Getallen onder gaan op dezelfde rij boven in het vierkant Bij 16 getallen: - Horizontaal, verticaal en diagonaal is de som hetzelfde - Bij de middelste 4 getallen is de som hetzelfde - Bij elk blokje van 4 getallen op de bovenste 2 rijen is de som hetzelfde - Bij elk blokje van 4 getallen op de onderste 2 rijen is de som hetzelfde Bij 36 getallen (deze methode kan bij alle even tovervierkanten): - De middelste 16 getallen vormen een tovervierkant van 4 bij 4 - De laagste 10 en hoogste 10 getallen komen in de rand te staan Door mij gevonden manier: Tovervierkanten met oneven aantal hokjes (Deze manier is voor het maken van een tovervierkant van 25 bij 25) - Begin met het cijfer 1 in het midden van de bovenste rij - Het cijfer 2 komt nu in de volgende kolom onderaan, diagonaal daar boven komt cijfer 3, 4 enz. tot het einde van de diagonale lijn. - Dan ga je naar het begin van de rij daarboven, daar ga je verder met het volgende cijfer, ook weer diagonaal naar boven - Kom je bij een vakje dat al bezet is, dan zet je het volgende cijfer onder het laatste cijfer en ga je weer diagonaal verder naar boven. - Bovenaan gekomen ga je weer naar de volgende kolom onderaan en van daaruit weer diagonaal naar boven - Kom je in de hoek rechtsboven uit, dan zet je het volgende cijfer in de onderste rij vooraan. Is dit vakje bezet, dan zet je het volgende cijfer onder het laatste cijfer - Zo ga je door tot alle vakjes gevuld zijn Tovervierkanten met even aantal hokjes: (Methode voor viervouden: diagonale methode) De volgende methode kan worden gebruikt voor vierkanten van de orde die een veelvoud zijn van 4. Deze methode levert zelfs twee verschillende magische vierkanten op. Te beginnen met een vierkant van 4 bij 4. Vul dit eerst in met de getallen 1 tot en met 16. Teken dan de twee diagonalen Nu zijn er twee manieren om aan een magisch vierkant te komen. Je kunt de getallen op de diagonaal verwisselen of alleen de getallen die niet op de diagonaal staan. Je wisselt dan de getallen die symmetrisch zijn ten opzichte van het midden van het vierkant. Pagina 3 van 6
4 Er zijn grote records van tovervierkanten. Het allergrootste tovervierkant ooit gemaakt is 3001 bij 3001 hokjes! Hij is gemaakt door Louis Caya uit Sainte-Foy, Canada, in Er zijn wel regels aan het maken van recordtovervierkanten Het tovervierkant moet op papieren (of op een papier) getekend/geprint worden. Een computerbestand is dus ongeldig. Het is toegestaan om het tovervierkant op (vele) meerdere bladen papier te maken, maar ze moeten wel zó samen liggen dat ze het tovervierkant vormen. Bij het gebruik van een computerprogramma moet een computer en wiskundig deskundige bevestigen dat het programma klopt. Het allergrootste tovervierkant ooit met de hand gemaakt is 1111 bij 1111, door Norberth Behnke uit Krefeld, Duitsland. Hier onder een lijst met wereldrecords: Formaat Naam maker(s) Woonplaats maker Jaar 3001 X 3001 Louis Caya Sainte-Foy - Canada X 2121 Ralf Laue Leipzig - Duitsland X 2001 Sven Paulus/Ralph Bülling, Jörg Sutter Pforzheim - Duitsland X 1000 Christian Schaller München Duitsland X 897 Frank Tast en Uli Schmidt Pforzheim - Duitsland X 501 Gerolf Lenz Wuppertal- Duitsland X 105 Richard Suntag Pomona - Amerika 1975 Het tovervierkant is waarschijnlijk ontstaan in China. Er zit een heel verhaal achter: Heel vroeger was er een grote overstroming in China. De mensen gingen offers brengen aan de riviergod van een van de overstromende rivieren (de Lo). Maar er kwam elke keer een schildpad die rond het offer ging lopen. De riviergod accepteerde het offer niet, tot de keer dat een kind een bijzonder figuur op het schild van de schildpad zag. Dit was een tovervierkant, dat Lo-Shu heette. Lo-Shu betekent iets als - rivierkaart -. De mensen wisten uit het tovervierkant op de schildpad het getal 15 te halen; te toversom. Lo-Shu was een 3 bij 3 tovervierkant. Waarschijnlijk is dit hem: Opdracht 1: Pagina 4 van 6
5 A: = = = = 34 B: = = = = 34 Uit elke som komt 34 C: = = 34 Opdracht 2: A: B: Opdracht 3: Pagina 5 van 6
6 Pagina 6 van 6
Antwoorden. Magische vierkanten Vierkant voor Wiskunde Doeboek 8
Antwoorden Magische vierkanten Vierkant voor Wiskunde Doeboek 8 1 6 1 8 7 5 3 2 9 4 2 De getallen 1 tot en met 9. 3 15. 15 en 15. De som van de getallen van elke rij is 15. 4 15. De som van de getallen
Nadere informatie(door ing. P.H. Stikker)
MAGISCHE VIERKANTEN TYPEN EN VOORBEELDEN (door ing. P.H. Stikker) Versie: 11-02-03 1 Voorwoord Dit document is opgesteld om een overzicht te krijgen van alle type magische vierkanten. Hopelijk is de lijst
Nadere informatieMagidoku s en verborgen symmetrieën
Uitwerking Puzzel 92-6 Magidoku s en verborgen symmetrieën Wobien Doyer Lieke de Rooij Een Latijns vierkant van orde n, is een vierkante matrix, gevuld met n verschillende symbolen waarvan elk precies
Nadere informatieDit instructieboek is een kopie van het echte NK. Alleen de puzzels zijn verwijderd.
WCPN Nederlands Kampioenschap 04 World Class Puzzles from The Netherlands Dinsdag 7 juni 0.00-.00 uur Instructies Je hebt twee uur de tijd om zo veel mogelijk punten te halen. Dit kampioenschap bestaat
Nadere informatieDe jury beslist of een inzending geldig is. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd. WCPN Nederlands Kampioenschap 2014
WCPN Nederlands Kampioenschap 0 Dinsdag 7 juni 0.00-.00 uur World Class Puzzles from The Netherlands Je hebt twee uur de tijd om zo veel mogelijk punten te halen. Dit kampioenschap bestaat uit zestien
Nadere informatieUitleg. Welkom bij de Beverwedstrijd 2006. Je krijgt 15 vragen, die je in maximaal 45 minuten moet beantwoorden.
Uitleg Welkom bij de Beverwedstrijd 2006 Je krijgt 15 vragen, die je in maximaal 45 minuten moet beantwoorden. Je krijgt 5 vragen van niveau A, 5 vragen van niveau B en 5 vragen van niveau C. Wij denken
Nadere informatieDe vruchten van een hype: nieuwe en onmogelijke Franklin vierkanten
De vruchten van een hype: nieuwe en onmogelijke Franklin vierkanten Arno van den Essen June 1, 2007 De recente hype rond het zogenaamde HSA-vierkant heeft in Nederland een ware magische vierkantenrage
Nadere informatieSudoku s en Magische Vierkanten
Sudoku s en Magische Vierkanten Arno van den Essen, RU Nijmegen, essen@math.ru.nl 8 februari 2007 1 Wat geschiedenis Dit is een korte samenvatting van een lezing gehouden op 12 Februari 2007, in het kader
Nadere informatieMagische Vierkanten. Bart Michels PSA PRIME. Bart Michels Magische Vierkanten PSA PRIME 1 / 21
Magische Vierkanten Bart Michels PSA PRIME Bart Michels Magische Vierkanten PSA PRIME / 2 Inhoud Magische vierkanten Definitie Eigenschappen Voorbeelden 2 Latijnse vierkanten Definitie onstructie Van Latijns
Nadere informatierekentrainer jaargroep 5 Timo loopt steeds verder weg. Teken Timo bij de kruisjes op de weg en maak de tekening af. Zwijsen naam:
Zwijsen jaargroep naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs rekentrainer Timo loopt steeds verder weg. Teken Timo bij de kruisjes op de weg en maak de tekening af. Groep blad Vul in. 0 0 7 70
Nadere informatieHet eenzame vierkant van Khajuraho!
Het eenzame vierkant van Khajuraho! Stephan Berendonk 19-12-2006 ii Contents 1 De Lo Shu vii 2 Het vierkant van Khajuraho xi iv Contents Voorwoord Het stuk is vooral gericht op middelbare scholieren, die
Nadere informatieOPLOSSINGEN. Koala Vlaamse Wiskunde Olympiade vzw
OPLOSSINGEN Vlaamse Wiskunde Olympiade vzw Juist antwoord Geen antwoord Fout antwoord Wedstrijdduur Rekentoestel 5 punten 1 punt punten 5 minuten niet toegelaten 1. Correct antwoord: C We kleuren alle
Nadere informatierekentrainer jaargroep 5 Timo loopt steeds verder weg. Teken Timo bij de kruisjes op de weg en maak de tekening af. Zwijsen naam:
Zwijsen jaargroep naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs rekentrainer Timo loopt steeds verder weg. Teken Timo bij de kruisjes op de weg en maak de tekening af. Vul in. Groep blad 1 0 + 10
Nadere informatieSudoku s. Annelies Veen Noud Aldenhoven
Sudoku s Annelies Veen Noud Aldenhoven Vierkant voor Wiskunde Zomerkamp A 2010 Voorwoord Het plaatje op de voorkant is een erg bijzondere puzzel, een soort sudoku. Sudoku s zijn puzzeltjes met hun eigen
Nadere informatieRekentijger - Groep 6 Tips bij werkboekje A
Rekentijger - Groep 6 Tips bij werkboekje A Puzzelvierkanten Werkblad 1 Vierkant linksboven Zoek eerst uit hoeveel één hartje waard is. Daarna kun je ook berekenen hoeveel een rondje waard is. Vierkant
Nadere informatieRekentijger - Groep 7 Tips bij werkboekje A
Rekentijger - Groep 7 Tips bij werkboekje A Omtrek en oppervlakte (1) Werkblad 1 Van een rechthoek die mooi in het rooster past zijn lengte en breedte hele getallen. Lengte en breedte zijn samen gelijk
Nadere informatieSTART WISKUNDE-ESTAFETTE 2008 Je hebt 60 minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 500.
START WISKUNDE-ESTAFETTE 2008 Je hebt 60 minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 500. Estafette-opgave 1 (30 punten, rest 470 punten) Uitgeveegd In de cirkeltjes heeft iemand de
Nadere informatieHet leek ons wel een interessante opdracht, een uitdaging en een leuke aanvulling bij het hoofdstuk.
Praktische-opdracht door een scholier 2910 woorden 3 mei 2000 5,2 46 keer beoordeeld Vak Wiskunde Wiskunde A1 - Praktische Opdracht Hoofdstuk 2 1. Inleiding We hebben de opdracht gekregen een praktische
Nadere informatieZwijsen. jaargroep 4. naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs. rekentrainer. jij. Bezoek alle leuke dingen. Teken de weg.
Zwijsen jaargroep naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs! jij rekentrainer Bezoek alle leuke dingen. Teken de weg. Groep blad 1 Hoe komt de hond bij het bot? Teken. Kleur de tegels. Kleur
Nadere informatieMagische vierkanten & kubussen
Magische vierkanten & kubussen Lars Rutten & Bas Jordans EGELEIDERS: Dolf van den Hombergh Tim Verheijen Alberto Llera Arno van den Essen BEGELEIDERS ATUM: 3 maart 2008 DATUM Inhoudsopgave Inleiding Blz.
Nadere informatieWISKUNDE-ESTAFETTE KUN Minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 500
WISKUNDE-ESTFETTE KUN 2000 60 Minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 500 1 (20 punten) Maak sommige vakjes zwart, zó dat voor elk vakje het getal dat erin staat precies aangeeft
Nadere informatieBij de volgende vragen Bij een regelmatige veelhoek kun je het gemakkelijkst eerst de buitenhoeken berekenen en daarna pas de binnenhoeken.
Rood-wit-blauw werkblad 1 Bij het hele werkblad: Alle rode getallen zijn deelbaar door hetzelfde getal. Elk wit getal is gelijk aan een rood getal + 1, elk blauw getal aan een rood getal + 2 Russisch vermenigvuldigen
Nadere informatieWISKUNDE-ESTAFETTE Minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 500
WISKUNDE-ESTFETTE 2014 60 Minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 00 1 (20 punten) Gegeven zijn drie aan elkaar rakende cirkels met straal 1. Hoe groot is de (donkergrijze) oppervlakte
Nadere informatieSMART-finale Ronde 1: 5-keuzevragen
SMART-finale 2019 Ronde 1: 5-keuzevragen Ronde 1 bestaat uit 16 5-keuzevragen. Bij elke vraag is precies één van de vijf antwoorden juist. Geef op het antwoordformulier duidelijk jouw keuze aan, door per
Nadere informatieExotische Sudoku s ii
Exotische Sudoku s ii Voorwoord Er zijn sudokupuzzels, daar zijn er veel van, en er zijn sudokupuzzels, daar zijn er weinig van. De puzzels in deze verzameling behoren tot de laatste soort: die van exotische
Nadere informatie1. Het getal 200 9 = 1800 is even. De andere antwoorden zijn oneven: 2009, 2 + 0 + 0 + 9 = 11, 200 9 = 191, 200 + 9 = 209.
1. Het getal 200 9 = 1800 is even. De andere antwoorden zijn oneven: 2009, 2 + 0 + 0 + 9 = 11, 200 9 = 191, 200 + 9 = 209. Kangoeroewedstrijd editie Wallabie: jaargang 2009, probleem 1; Kangoeroewedstrijd
Nadere informatieLES: Vier op een rij. BENODIGDHEDEN Per leerling werkblad Vier op een rij (zie p. 5) kleurpotloden, potlood en gum AFBEELDING SPELLETJE
LES: Vier op een rij DOEL oefenen van keersommen; inzicht ontwikkelen in welke verschillende keersommen dezelfde uitkomst hebben; het patroon herkennen van keersommen in de tabel. BENODIGDHEDEN Per leerling
Nadere informatieWerkstuk Wiskunde Driehoek van pascal
Werkstuk Wiskunde Driehoek van pascal Werkstuk door een scholier 283 woorden 28 mei 2002 5,7 274 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde Moderne wiskunde Inleiding Wij Tim, Maik, Koen en Christiaan maken
Nadere informatieDeel B. Breuken. optellen en aftrekken
Deel B Breuken optellen en aftrekken - 0 0 Parten optellen 0 tablet chocola klok. Vul in: tablet tablet... stukjes uur uur... minuten - tablet - uur Vul passende breuken in. Schrijf de breuken op zijn
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a preprint version which may differ from the publisher's version. For additional information about this
Nadere informatieWat is de som van de getallen binnen een cirkel? Geef alle mogelijke sommen!
Estafette-opgave 1 (20 punten, rest 480 punten) Zeven gebieden Drie cirkels omheinen zeven gebieden. We verdelen de getallen 1 tot en met 7 over de zeven gebieden, in elk gebied één getal. De getallen
Nadere informatierekentrainer jaargroep 6 Vul de maatbekers. Kleur. Zwijsen naam:
Zwijsen jaargroep 6 naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs recept voor 6 glazen bananenmilkshake 2 bananen 0,25 l ijs 0,40 l melk 0,10 l limonadesiroop 100 cl 0 ijs 1 liter 0 Schil de bananen.
Nadere informatieFiguur 124: De mayadiagrammen van enkele partities Opgaven hoofdstuk 8: Partities en andere afbeeldingen
Hoofdstuk 16 Antwoorden of oplossingsrichtingen bij geselecteerde opgaven Opgave 8.1 a Het eerste voorbeeld van figuur 47 is het zelfde als figuur 48, dus dit hoort bij de lege partitie. Met behulp van
Nadere informatieA. 54e B. 55e C. 56e D. 57e
Opgave 1 De Internationale Wiskunde Olympiade (IWO) is een jaarlijkse wiskundewedstrijd voor middelbare scholieren. Het is de oudste internationale wetenschapsolympiade. De eerste IWO werd gehouden in
Nadere informatieLes B-09 LogiFun: Sudoku
Les B-09 LogiFun: Sudoku 9.0 De Sudoku hype In deze lesbrief bekijken we een voorbeeld van informatie met een ontspannend karakter: de Sudoku puzzel. Sudoku puzzels zijn volgens specifieke regels in elkaar
Nadere informatieUitgeverij Schoolsupport
[1] Regelmaat, 2006, Niveau *, Volgorde Hermelien tekent poppetjes. Steeds dezelfde drie achter elkaar. Welk poppetje komt er op de plaats van het vraagteken? TIP: Kijk goed naar de armen. Welke poppetjes
Nadere informatie4 a naam. 1 Reken uit. 2 Reken uit, haal af tot Reken uit, haal eerst af tot = 10 8 = 10 5 = 10 1 = 10 6 = 10 7 = 10 2 = 10 9 =
4 a naam hulp blad 1 1 Reken uit 10 3 = 10 8 = 10 5 = 10 1 = 10 6 = 10 7 = 10 2 = 10 9 = 2 Reken uit, haal af tot 10 13 3 = 10 15 = 10 17 = 10 12 = 10 14 = 10 16 = 10 18 = 10 11 = 10 3 Reken uit, haal
Nadere informatie1001 schildpadden nacht
1001 schildpadden nacht Kraak de schildpaddenpuzzel! Joost Langeveld Vierkant voor Wiskunde Wiskundeclubs Het verhaal van Sherezade HEREZADE was een legendarische Arabische vrouw die door de Sultan ter
Nadere informatierekentrainer jaargroep 6 Vul de maatbekers. Kleur. Zwijsen naam:
Zwijsen jaargroep naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs recept voor glazen bananenmilkshake bananen, l ijs, l melk,1 l limonadesiroop 1 cl ijs 1 liter Schil de bananen. Snijd ze in grote
Nadere informatieLes 6 Kalender maken. Gerkje Gouweouwe
2014 Les 6 Kalender maken Gerkje Gouweouwe 25-5-2014 LES 6 KALENDER MAKEN IN WORD. Open Word, klik Tabblad Invoegen klik onder Tabel op het Vinkje en kies Tabel invoegen onderstaand scherm verschijnt.
Nadere informatieAntwoorden van PQRS / 4Q Nationale Wiskunde Dagen 2017
Antwoorden van PQRS / 4Q Nationale Wiskunde Dagen 2017 1a Notenveelvraat Chantek heeft 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Hij neemt eerst 8 noten, waar dat kan 1 2 3 4 5 6 7 0 1 2 3 4 5 6 7 Vervolgens
Nadere informatieDe markt. Gebruik je liniaal. 1 hokje = 1 m 2
34 blok 5 C 1 Hoeveel knikkers? 2 bonken kosten evenveel als 5 krieltjes. In je knikkerzak zitten 1050 knikkers. Je hebt net zoveel uitgegeven voor de bonken als voor de krieltjes. Er zitten 750 krieltjes
Nadere informatieIMO-selectietoets I donderdag 7 juni 2018
IMO-selectietoets I donderdag 7 juni 018 NEDERLANDSE W I S K U N D E OLYMPIADE Uitwerkingen Opgave 1. Gegeven is een bord met m rijen en n kolommen, waarbij m en n positieve gehele getallen zijn. Je mag
Nadere informatie16.2 TREK AF VAN. Hoofdstuk 16 HAAKJES VWO. 8 a 16.0 INTRO. 1 b De uitkomsten zijn allemaal 3. c (n + 1)(n 1) (n + 2)(n 2) = 3
Hoofdstuk 16 HAAKJES VWO 16.0 INTRO 16.2 TREK AF VAN 8 a 1 b De uitkomsten zijn allemaal 3. c (n + 1)(n 1) (n + 2)(n 2) = 3 1111d 1 2-2 2-1 2= -0,75-3,75 = 3 2 b De uitkomsten zijn allemaal 2. c n 2 +
Nadere informatieTorens van Hanoi. Een legende?
Torens van Hanoi Een legende? In de tempel van Benares onder de koepel die het middelpunt van de wereld aangeeft, lag een koperen plaat waar drie diamanten naalden in zijn vastgeklonken, die elk een el
Nadere informatie16.2 TREK AF VAN. Hoofdstuk 16 HAAKJES VWO. 8 a 16.0 INTRO. 1 b De uitkomsten zijn allemaal 3. c (n + 1)(n 1) (n + 2)(n 2) = 3
Hoofdstuk 6 HAAKJES VWO 6.0 INTRO 6. TREK AF VAN 8 a b De uitkomsten zijn allemaal. c (n + )(n ) (n + )(n ) = d - - = -0,75 -,75 = b De uitkomsten zijn allemaal. c n + (n + ) (n + ) = + 6 4 4 = 6 4 = d
Nadere informatieGraphics. Small Basic graphics 1/6
Small Basic graphics 1/6 Graphics Naast het werken met tekst kan je in Small Basic ook werken met grafische elementen: lijnen, vormen en kleuren. Hierbij gebruik je het grafische venster met de witte achtergrond.
Nadere informatie1 Binaire plaatjes en Japanse puzzels
Samenvatting Deze samenvatting is voor iedereen die graag wil weten waar mijn proefschrift over gaat, maar de wiskundige notatie in de andere hoofdstukken wat te veel van het goede vindt. Ga er even voor
Nadere informatie3 + 3 + 6 = 3 + 3 + 3 + 3.
1. Als je vervangt door 3 in de uitdrukking + + 6 = + + +, dan verkrijg je: 3 + 3 + 6 = 3 + 3 + 3 + 3. Kangoeroewedstrijd editie Wallabie: jaargang 2010, probleem 1. c Vlaamse Wiskunde Olympiade v.z.w.
Nadere informatie2013 dinsdag. januari. gelukkig nieuwjaar Dit blokkenbouwsel bestaat uit 3 lagen van 61 bij 11 blokjes. Hoeveel blokjes telt dit bouwsel?
* 2013 dinsdag 1 januari gelukkig nieuwjaar Dit blokkenbouwsel bestaat uit 3 lagen van 61 bij 11 blokjes. Hoeveel blokjes telt dit bouwsel? OPLOSSING dinsdag 1 JaNUaRI 2013 3 x 11 x 61 = 2013 *** woensdag
Nadere informatieWorkshop DisWis, De Start 13/06/2007 Bladzijde 1 van 7. Sudoku. Sudoku
DisWis DisWis is een lessenserie discrete wiskunde die De Praktijk vorig jaar in samenwerking met prof.dr. Alexander Schrijver heeft opgezet. Gedurende vier weken komt een wiskundestudent twee blokuren
Nadere informatie... en de Prijsvraag 2009
Magische Wiskunde... en de Prijsvraag 9 Matthijs Coster www.pythagoras.nu 6 februari 1 (NWD) Inhoud Geomagische vierkanten Opgave over Geomagische vierkanten Pythagoras Magische vierkanten MRI Discrete
Nadere informatie1 Monumenten. 32 x tips bij Breinkrakers. Tips en uitleg naar: 32 Breinkrakers 2003 SCHUBI Lernmedien AG, Schaffhausen service@schubi.nl www.schubi.
1 Monumenten 1 Monumenten Afgelopen nacht heeft een onbekende dief van alle monumenten in de stad de naamborden verwijderd. Deze dief heeft ook alle parkborden meegenomen. De burgemeester heeft meteen
Nadere informatie7 a. naam Hulp blad 1. 1 Reken uit (kolomsgewijs) 2 Reken uit met (cijferen) Je mag de hulpsommen opschrijven
naam Hulp blad 1 1 Reken uit (kolomsgewijs) Je mag de hulpsommen opschrijven. Met hulpsommen: 47 Zonder hulpsommen: 48 4 4 7 1 9 1 + 8 16 + 4 7 4 8 4 8 7 9 5 7 8 6 + + + + 6 1 9 7 6 7 8 5 9 5 9 6 8 + +
Nadere informatieWorteltrekken modulo een priemgetal: van klok tot cutting edge. Roland van der Veen
Worteltrekken modulo een priemgetal: van klok tot cutting edge Roland van der Veen Modulorekenen Twee getallen a en b zijn gelijk modulo p als ze een veelvoud van p verschillen. Notatie: a = b mod p Bijvoorbeeld:
Nadere informatieWISKUNDE-ESTAFETTE 2011 Uitwerkingen
WISKUNDE-ESTAFETTE 2011 Uitwerkingen 1 C D O A O B Omdat driehoek ACD gelijkbenig is, is CAD = ACD en daarmee zien we dat 2 CAD+ ADC = 180. Maar we weten ook dat 180 = ADC + ADB. Dus ADB = 2 CAD. Driehoek
Nadere informatieUitgeverij Schoolsupport
[49] Tellen, 2009, Niveau **, Getallen Hieronder zie je een volledig dominospel van 28 stenen. Hoeveel ogen (stippen) staan er in totaal op alle domino-stenen tezamen? TIP: Tel eerst eens hoevaak elk aantal
Nadere informatieOp groot blad papier (verticaal of op plat vlak)
OEFENING: TEKENEN IN SYMMETRIE MET BEIDE HANDEN GELIJKTIJDIG Op bord (verticaal) Op groot blad papier (verticaal of op plat vlak) L R L R Ik zie het anders OEFENING: SYMMETRIE L R Oefeningen voor kinderen
Nadere informatieCijfers en letters 1 niveau 1 en 2
Cijfers en letters 1 niveau 1 en 2 Los de twaalf vergelijkingen op. Het antwoord stelt een letter in het alfaet voor. X = 3 is een C, de derde letter. X = -5 is een V, de vijfde letter van achter. De oplossing
Nadere informatiePrijsvraag Pythagoras Aad van de Wetering, Driebruggen
Prijsvraag Pythagoras 2016-2017 Aad van de Wetering, Driebruggen Pythagons Inleiding In september 2016 schreef Pythagoras een prijsvraag uit over pythagons, figuren bestaande uit een vierkant en twee halve
Nadere informatie2.1 Kennismaken met breuken. 2.1.1 Deel van geheel. Opdracht 1 Welk deel van deze cirkel is zwart ingekleurd?
Oefenopdrachten hoofdstuk Gebroken getallen RekenWijzer, oefenopdrachten hoofdstuk Gebroken getallen. Kennismaken met breuken.. eel van geheel Opdracht Welk deel van deze cirkel is zwart ingekleurd? deel
Nadere informatieNoordhoff Uitgevers bv
Voorkennis V-a Hester houdt e 5,00 3 e,85 3 e 3,9 = e 5,00 e 3,70 e,58 = e,7 over. b e 5,00 3 (e,85 + e 3,9) = e 5,00 3 e 5, = e 5,00 e 0,8 = e,7 V-a 3 = 3 9 = 7 b 9 (5 ) = 9 (5 ) = 9 = c 0 3 = 000 3 =
Nadere informatie**** *** Sudoku en co *** ****
Sudoku classic Spelregels sudoku-classic: op elke horizontale regel moeten de cijfers tot en met ingevuld worden.op elke verticale regel moeten de cijfers tot en met ingevuld worden.in elk vierkantje van
Nadere informatieDeel A. Breuken vergelijken
Deel A Breuken vergelijken - - 0 Breuken en brokken (). Kleur van elke figuur deel. Doe het zo nauwkeurig mogelijk.. Kleur van elke figuur deel. Doe het telkens anders.. Kleur steeds het deel dat is aangegeven.
Nadere informatie12 Vlaamse Wiskunde Olympiade : Eerste ronde.
1 Vlaamse Wiskunde Olympiade 1999-000: Eerste ronde De eerste ronde bestaat uit 30 meerkeuzevragen Het quoteringssysteem werkt als volgt: per goed antwoord krijgt de deelnemer 5 punten, een blanco antwoord
Nadere informatie2.1 Bewerkingen [1] Video Geschiedenis van het rekenen (http://www.youtube.com/watch?v=cceqwwj6vrs) 15 x 3 = 45
15 x 3 = 45 2.1 Bewerkingen [1] Video Geschiedenis van het rekenen (http://www.youtube.com/watch?v=cceqwwj6vrs) 15 x 3 is een product. 15 en 3 zijn de factoren van het product. 15 : 3 = 5 15 : 3 is een
Nadere informatieROL, SCHUIF EN BEDEK. MEER DOBBELSTEENWERKBLADEN? Kijk op heutinkvoorthuis.nl AANTAL SPELERS: 2-4
ROL, SCHUIF EN BEDEK AANTAL SPELERS: - JE HEBT NODIG: dobbelstenen in verschillende kleuren, fiches of iets om de plaatjes mee af te dekken. Eventueel een kookwekker. SPELREGELS: Rol om de beurt met de
Nadere informatie= Om van de zoo naar school te gaan, moet Kleine Kangoe twee keuzes maken. Noem deze keuzes A en B.
1. Als je vervangt door 3 in de uitdrukking + + 6 = + + +, dan verkrijg je: 3 + 3 + 6 = 3 + 3 + 3 + 3. Kangoeroewedstrijd editie Koala: jaargang 2010, probleem 1. c Vlaamse Wiskunde Olympiade v.z.w. 2.
Nadere informatie1 Wiskunde, zeker. 1, 2, 3, 5, 6, 7. 8, 10, 11, 12 en 13 eurocent. duimstok Timmerman Hoe lang iets is.
1 2 1 Wiskunde, zeker duimstok Timmerman Hoe lang iets is. Blokhaak: Timmerman Of een hoek haaks is. 1, 2, 3, 5, 6, 7. 8, 10, 11, 12 en 13 eurocent. Zeven munten: een van 1-eurocent, twee van 2-eurocent,
Nadere informatie7 a patroonnummer a patroonnummer a h = z
Hoofdstuk 3 FORMULES 3.1 PATRONEN EN FORMULES 3 a 10 22 c? d De beweringen a b = b a en a + b = b + a zijn juist. e 15 a 12 a 18 a f a + 8 10 + a a + 14 b zijde vierkant 3 4 5 6 7 aantal gekleurde hokjes
Nadere informatieComputerlessen voor Senioren. Themacursus. Basis Excel. Uitgave Samenstelling: Lucien Delchambre Paul Derycke. Werken met mappen 1
& Computerlessen voor Senioren Themacursus Basis Excel Uitgave 2010 Samenstelling: Lucien Delchambre Paul Derycke Werken met mappen 1 HANDLEIDING BASIS EXCEL 3 1 Inleiding 3 2 Belangrijke functies 8 3
Nadere informatieIn de 4som-puzzel kun je de gegeven sommen variëren. Nog zo eentje.
4som kaart a In een 4som-puzzel moeten in vier hokjes getallen worden geschreven. Van de (horizontale) rijen en van de (verticale) kolommen is de som gegeven en ook van de diagonalen. Welke getallen moeten
Nadere informatieVoor alle 3: Identificatie (bv. adres).
Verschillende soorten schetsen Overzichtsmatrix. Van boven naar beneden wordt het detail niveau groter Object Contourschets Teken de countour (=de omtrek) van het object, bijvoorbeeld een huis. Het object
Nadere informatieCaspar Bontenbal april 2015 WISKUNDE & KUNST. Eindverslag
Caspar Bontenbal 0903785 24 april 2015 WISKUNDE & KUNST Eindverslag Table of Contents Les 1 - Introductie wiskunde & kunst... 2 Opdracht 1.1... 2 Opdracht 1.2... 2 Les 2 - Wiskunde met Verve bloemlezing
Nadere informatieOnmogelijke figuren. Geschreven door Judith Floor en Vivike Lapoutre. Herzien door Dieuwke van Wijk en Amarins van de Voorde
Onmogelijke figuren Geschreven door Judith Floor en Vivike Lapoutre Herzien door Dieuwke van Wijk en Amarins van de Voorde Vierkant voor Wiskunde Zomerkamp A 2010 Voorwoord Je hebt vast wel eens een stripboek
Nadere informatieSMART-finale 2016 Ronde 1: 5-keuzevragen
SMART-finale 2016 Ronde 1: 5-keuzevragen Ronde 1 bestaat uit 16 5-keuzevragen. Bij elke vraag is precies één van de vijf antwoorden juist. Geef op het antwoordformulier duidelijk jouw keuze aan, door per
Nadere informatie1. C De derde zijde moet meer dan 5-2=3 zijn en minder dan 5+2=7 (anders heb je geen driehoek).
Uitwerkingen wizprof 08. C De derde zijde moet meer dan 5-=3 zijn en minder dan 5+=7 (anders heb je geen driehoek).. C De rode ringen zitten in elkaar, de groene liggen onder de rode ringen en zijn er
Nadere informatieZwijsen. jaargroep 3. naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs. rekentrainer. wisse loopt in de zon. wat past bij elkaar?
Zwijsen jaargroep naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs rekentrainer wisse loopt in de zon. wat past bij elkaar? maak vast Wizwijs Rekentrainer Uw leerlingen op een hoger rekenniveau de zomer
Nadere informatiewizkid Veel succes en vooral veel plezier.!! je hebt 50 minuten de tijd rekenmachine is niet toegestaan
www.zwijsen.nl www.e-nemo.nl www.education.ti.com WWW.WKANGOEROE.NL Veel succes en vooral veel plezier.!! Stichting Wiskunde Kangoeroe www.smart.be www.sanderspuzzelboeken.nl www.schoolsupport.nl www.mathplus.nl
Nadere informatie? 50. Som-som puzzels: meer dan zomaar leuk! ?? 17 ?? 27. c 3 10
Som-som puzzels: meer dan zomaar leuk! 30 75 85? 50 35 75 75 20 Som-som puzzels behoren tot de categorie waarbij een raamwerk is omgeven door getallen. Bij somsom puzzels speelt logisch denken een rol.
Nadere informatieTestboekje voor groep 4
Testboekje voor groep 4 Niet Schoolse Cognitieve Capaciteiten Test GION Gronings Instituut voor Onderzoek van onderwijs, Opvoeding en ontwikkeling Rijksuniversiteit Groningen Vul eerst op het antwoordformulier
Nadere informatieFactor = het getal waarmee je de oude hoeveelheid moet vermenigvuldigen om een nieuwe hoeveelheid te krijgen.
Samenvatting door een scholier 1569 woorden 23 juni 2017 5,8 6 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde Moderne wiskunde Wiskunde H1 t/m H5 Hoofdstuk 1 Factor = het getal waarmee je de oude hoeveelheid moet
Nadere informatiewiskunde C pilot vwo 2017-I
De formule van Riegel en kilometertijden De marathonloper Pete Riegel ontwikkelde een eenvoudige formule om te voorspellen welke tijd een hardloper nodig zou hebben om een bepaalde afstand af te leggen,
Nadere informatieSTATISTIEK. Een korte samenvatting over: Termen Tabellen Diagrammen
STATISTIEK Een korte samenvatting over: Termen Tabellen Diagrammen Modus De waarneming die het meeste voorkomt. voorbeeld 1: De waarnemingen zijn 2, 3, 4, 5, 5, 5, 6, 6, 7 en 8. De waarneming 5 komt het
Nadere informatieIMO-selectietoets I donderdag 2 juni 2016
IMO-selectietoets I donderdag juni 016 NEDERLANDSE W I S K U N D E OLYMPIADE Uitwerkingen Opgave 1. Zij ABC een scherphoekige driehoek. Zij H het voetpunt van de hoogtelijn vanuit C op AB. Veronderstel
Nadere informatieHoofdstuk 2: Grafieken en formules
Hoofdstuk 2: Grafieken en formules Wiskunde VMBO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 2: Grafieken en formules Wiskunde 1. Basisvaardigheden 2. Grafieken en formules 3. Algebraïsche verbanden 4. Meetkunde
Nadere informatiewizsmart Veel succes en vooral veel plezier.!! WERELDWIJDE W4KANGOEROE WISKUNDE WEDSTRIJD DONDERDAG 16 MAART
www.zwijsen.nl Veel succes en vooral veel plezier.!! Stichting Wiskunde Kangoeroe rekenmachine is niet toegestaan WERELDWIJDE WISKUNDE WEDSTRIJD W4KANGOEROE DONDERDAG 16 MAART 2017 WWW.W4KANGOEROE.NL je
Nadere informatiewizbrain Veel succes en vooral veel plezier.!! WERELDWIJDE W4KANGOEROE WISKUNDE WEDSTRIJD DONDERDAG 16 MAART
www.zwijsen.nl wizbrain 07 Veel succes en vooral veel plezier.!! Stichting Wiskunde Kangoeroe rekenmachine is niet toegestaan WERELDWIJDE WISKUNDE WEDSTRIJD W4KANGOEROE DONDERDAG 6 MAART 07 WWW.W4KANGOERONL
Nadere informatieBlad 2 juli 2008. 9 Yesod Maan 369 3321 paars / citroengeel zilver 11 Malkuth Aarde 671 7381 - - - ## 2
Blad 2 juli 2008 DE PLANETAIRE MAGISCHE VIERKANTEN 1 Vanwege de lengte van dit onderwerp zal dit artikel in meerdere afleveringen verschijnen inhoud aflevering 1: Algemeen / Maken van Zegels / Patronen
Nadere informatiewww.mentalismekalender.com, ideaal gereedschap voor goochelaars en mentalisten
www.mentalismekalender.com, ideaal gereedschap voor goochelaars en mentalisten Voorwoord Hartelijk voor uw belangstelling voor de mentalisme-kalender, die binnenkort op de markt komt. Hierbij ontvangt
Nadere informatieTovervierkanten. De magische krachten van getallenvierkanten. Erica de Goeij en Adri Treffers
Tovervierkanten 1 De magische krachten van getallenvierkanten Erica de Goeij en Adri Treffers De leerlingen uit groep 4 van de Julianaschool in Bilthoven genieten doorgaans van de rekenlessen uit de methode.
Nadere informatieWe vertrekken van zeer eenvoudige figuren bv. een vierkant en gaat ze nu vervormen.
Zelf tekeningen maken in de stijl van Escher Dag van de wiskunde Peter Raedschelders O-L-VR-PL-15-1 9150 Kruibeke België peter.raedschelders@scarlet.be website: home.scarlet.be/~praedsch We vertrekken
Nadere informatieRekenen met Tegels. 1 Inleiding. 2 Patronen. Hendrik Jan Hoogeboom Leiden May 20, 2007
Rekenen met Tegels Hendrik Jan Hoogeboom Leiden May, 7 Dit zijn geannoteerde overhead transparanten voor een praatje over betegelingen, en de patronen die we kunnen leggen. Maar vooral ook hoe we kunnen
Nadere informatieDe wiskunde en het programmeren van Sudoku s
De wiskunde en het programmeren van Sudoku s Evert van de Vrie Open Universiteit Nederland 8 1 3 5 7 2 6 2 4 5 1 7 9 4 3 2 9 6 3 8 1 4 5 9 Workshop 4 1 Onderwerpen Korte historie Oplosmethoden Wiskunde
Nadere informatieHier vielen de eendjes van het schip. Bereken hoeveel procent van de eendjes in zuidelijke richting dreef. Schrijf je berekening op.
Eendjes In 1992 vielen 29 000 plastic badeendjes van een schip af. In onderstaande kaart zie je waar dat gebeurde. De eendjes dreven door de wind en de zeestromingen in allerlei richtingen. Nog steeds
Nadere informatieUitdagende Sudoku Variaties, Beschrijving Educatieve Sudoku Variaties
AfhankelijkheidsDoku: Een AfhankelijkheidsDoku bevat twee of meer Sudoku, die op een speciale manier afhankelijk van elkaar zijn om van alle Sudoku's de unieke oplossing logisch te kunnen afleiden. CalculoDoku:
Nadere informatie6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen:
6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 1) Haakjes wegwerken 2) Vermenigvuldigen en delen van links naar rechts 3) Optellen en aftrekken van links naar rechts Schrijf ALLE stappen ONDER
Nadere informatie: een wiskundige uitdaging
Wiskunde & Onderwijs 38ste jaargang (2012) 125 125 : een wiskundige uitdaging Cesar Demeester Ik ben leraar wiskunde in het 2de jaar van de 1ste graad aan het Koninklijk Atheneum Pitzemburg te Mechelen.
Nadere informatieK 1 Symmetrische figuren
K Symmetrische figuren * Spiegel Plaats de spiegel zó, dat je twee gelijke figuren ziet. Plaats de spiegel nu zó op het plaatje, dat je dezelfde figuur precies éénmaal ziet. Lukt dat bij alle plaatjes?
Nadere informatieLES: Vier op een rij 2
LES: Vier op een rij 2 DOEL oefenen van keersommen; inzicht ontwikkelen in welke verschillende keersommen dezelfde uitkomst hebben; het patroon herkennen van keersommen in de tabel. BENODIGDHEDEN Per leerling
Nadere informatie