Ouderen veranderen. mee en zel. Prof.dr. Herman J.M. Cools

Transcriptie

1 Ouderen veranderen mee en zel Prof.dr. Herman J.M. Cools specialist Ouderengeneeskunde n.p. oud medisch-directeur Zorginstellingen Pieter van Foreest emeritus hoogleraar verpleeghuisgeneeskunde afdeling PHEG:

2 Ouderdom is... hoe je ernaar kijkt 1. bevolking (vergrijzing): toename % 65 + in samenhang met geboorte, sterfte, immigratie, emigratie 2. persoonlijk: retrospectief: wat heb je achter de rug? introspectief: hoe ben je eraan toe? prospectief: wat komt er nog? 1. vitaal 2. multimorbide 3. kwetsbaar (b) 4. afhankelijk generatie afhankelijk: a. binnen bandbreedte en context b. plotseling buiten de bandbreedte

3 Élke generatie verandert en stelt uit leeftijdsperiode (jaar) voor 1830 na e : intra-uterien 0,75 0,75 1 e : jeugd e : ouder e : grootouder e : overgrootouder e : betovergrootouder > 100 Bron: CBS, LUMC

4 Levensduur levensjaren // toen nu straks NL / / opgraving > jr doopboek ± 1500jr bevolkingstelling/register ± 150jr Bron: VandenBroucke NTvG 1988

5 3 Cohorten: maximale omvang geboortes (x1000) per jaar Piek (0,2%) 1,75 miljoen babyboomers (33%) ,1 miljoen 5,25 miljoen prognose 5,55 miljoen geboorten(x1000)/jaar in NL berekend Bron: CBS

6 3 Cohorten: stijgende kans op ouderdom % levenden per cohort 100 Bron: CBS % 5milj 5milj 2milj cohort toen (n=5,1miljoen) leeftijd (jaren) cohort nu (n=5,25+1,75miljoen) cohort straks (n=5,6miljoen)

7 3 Cohorten: hogere opleiding gezonder % met hoogste afgeronde opleiding mannen vrouwen * % 50% 100% 0% 50% 100% lager Sterfte & ziektelast is bij laag middelbaar opgeleide mensen 1/3 groter hoger * Gegevens tm 2010 Bron: SCP

8 Bevolkingsopbouw verandert werkverdeling 100% 80% 60% 40% 20% zelf/mantelzorg leren zorgen en werken * 0% Bron: CBS > 80jr 65-79jr 46-64jr 20-44jr 0-19jr pensioenleeftijd >65 jr? werken langer dan 40 jr? mogen kunnen willen belangen: geschiktheid productiviteit zekering

9 3 Cohorten: gezondheid beter en langer minder overlijden door acute ziekten / letsels minder ziektelast van chronische ziekten ondanks ongezond gedrag 65 + : dankzij ander perspectief: - behandeling: meer preventie, minder schade - dysfunctioneren: ¾ dementie gerelateerd; ¼ wordt dement - tot in eindstadia > 80 jaar hoge bloeddruk <85jr hoog cholesterol roken overgewicht % Bron: RIVM, DLSE, LASA, Leiden 85 +, SCP

10 Behandeling vd acute ziekte verandert Cohort toen nu straks beroerte 1910: aderlaten, koud compres, zalf 1940: bedrust, verlaging hersendruk (ruggeprik) 1970: recidief 1 + predictie 2 + complicatie : (10%); ouderen thuis aanzien 2000: snelle gem.opnamedagen in ziekenhuis CVA man CVA vrouw Sterfte tgv beroerte NL lftd gecorrigeerd/ mannen vrouwen

11 ADL-beperkingen Functioneren tot in het laatste levensjaar % 24 % 17 % 20 % 17 % maanden voor overlijden Bron: Gill NEJM 2010 doodsoorzaak (%) accellerated: 37orgaanfalen persistently: 93 dementie catastrophic: 52 kanker progressive: 60 orgaanfalen no disability: 50 acute

12 Perspectief vh eindstadium verandert doodsoorzaken van diabetespatiënten cumulatief % cohort toen cohort nu cohort straks coma infectie nierfalen hart&vaten overige Bron: Lamberts. Europ J Endocrinol 2003;149:1-8

13 Verzorging: wie? ADL: wassen kleden mobiliteit toiletbezoek eten - drinken IADL: kunnen willen huishouden doen maaltijd bereiden boodschappen doen was doen voetverzorging Bron: JAGS 2001;49:909-14

14 Verzorging langer thuis Ouderen anticiperen zelf ondanks alleenstaanden (25% 37%) zorgorganisaties herschikken ligduur MC ( 08-10: dgn + plaatsen) plaatsen VZH ( 00-10: 10% app n) ligduur VPH ( 11: 2.7jr revalidatie: 32dgn) Bron: CBS, SCP, NRV

15 Ouderenrevalidatie stelt verzorging uit Revalidatieopnames verpleeghuizen 2007 (N= ) < 60 jaar jaar > 80 jaar letseloperatie gewrichtsvervanging beroerte overige ingrepen 2 e generatie 3 e generatie 4 e generatie Bron: Cvz/Tangram-LUMC

16 Samenvatting: ouderen straks Van 1 e /2 e generatie bereikt de meerderheid de 4 e generatie Gezondheidszorg is waar voor je geld mits: 1 e + 2 e generatie preventie verbetert 2 e + 3 e generatie invalidisering beperkt 4 e generatie thuis blijft slapen Een beter lot voor de 5 e generatie is nog toekomstmuziek Bron: CBS, LUMC, SOC

17 dank voor uw aandacht Aquarel:Marcel Pajot Herman J.M. Cools