Communicatieplan laaggeletterdheid. Bibliotheeknetwerk Gelderland en Overijssel
|
|
- Karolien van den Broek
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Communicatieplan laaggeletterdheid Bibliotheeknetwerk Gelderland en Overijssel de Bibliotheek, deuren open voor een rijker leven Versie : definitief Datum : donderdag 18 september 2014 Auteur : Barbara van Stijn
2 Inhoudsopgave Inleiding 3 Communicatieprobleem 3 Doelstellingen 3 De externe doelgroepen.4 Communicatiestrategie. 6 Boodschap 10 Communicatiemiddelenmix..11 Tijdsplanning en taakverdeling..17 Budget. 18 Literatuurlijst.18 2
3 Inleiding Maar liefst 10% van de Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar heeft moeite met lezen en schrijven en volgens een SIOB rapport neemt in de komende jaren het aantal laaggeletterde mensen in Nederland nauwelijks af. De schade die laaggeletterdheid betekent voor de kenniseconomie rechtvaardigt in ruime mate de investering in de aanpak ervan. Maar door verregaande overheidsbezuinigingen vanaf 2015 staat de educatie voor laaggeletterden onder druk. De Bibliotheek vormt op het gebied van de aanpak van laaggeletterdheid een deskundige partner voor gemeenten. Uit onderzoek 1 blijkt dat de Bibliotheek - juist wel - een plek is waar laaggeletterden komen en 60% van alle bibliotheken heeft in één of in meerdere vestigingen een speciaal aanbod voor laaggeletterden (de Kleijn, 2011). Maar het hebben van een plein met boeken voor laaggeletterden is niet voldoende voor een succesvolle aanpak van laaggeletterdheid. Om de bestrijding van laaggeletterdheid in een stroomversnelling te brengen, is in 2013 het projectplan Gezamenlijke Aanpak Laaggeletterdheid Samen Sterk in Gelderland & Overijssel in gang gezet. Doelstelling van het project is het bereiken van een grotere groep laaggeletterde mensen. Belangrijke partner van de Bibliotheek bij dit streven is de organisatie Taal voor het Leven. De organisatie levert Taalpunten voor in de Bibliotheek, werft vrijwilligers en leidt taalcoaches op, levert de online taalmeter (inmiddels succesvol ingezet door het UWV), divers promotiemateriaal en een overzichtelijke taalkaart (een overzicht met wie doet wat regionaal). Communicatieprobleem Als onderdeel van de gezamenlijke aanpak laaggeletterdheid en om Bibliotheken in hun lokale rol verder te faciliteren, is dit communicatieplan geschreven. Dit plan biedt ondersteuning bij communicatievragen op twee niveaus: a) bij het vormgeven van de interne projectcommunicatie binnen de lokale Bibliotheek en b) bij het vormgeven van de externe communicatie van de Bibliotheek richting lokale partners en laaggeletterde mensen. De externe communicatie is lokaal specifiek en hangt samen met de rol die de Bibliotheek op het gebied van laaggeletterdheid uitoefent. Vanuit dit startpunt zoekt de Bibliotheek samenwerking met belangrijke partners in de eigen regio. Een lokaal extern communicatieplan dient ter ondersteuning van een vruchtbare samenwerking met partners en het bereiken van een grotere groep laaggeletterden in de eigen regio. Doelstelling De Bibliotheken in Gelderland en Overijssel hebben besloten samen te werken om de participatie van laaggeletterden in de maatschappij te vergroten. De doelstelling is het bereiken van een grotere groep laaggeletterden in Gelderland en Overijssel door actieve interventies van de Bibliotheken. Het resultaat is een duurzame aanpak van laaggeletterdheid door de Bibliotheek. Bibliotheken zetten zich in om laaggeletterdheid te voorkomen en te verminderen zodat minder jongeren zonder diploma de school verlaten, minder mensen werkeloos zijn of worden, mensen beter mee kunnen doen in de samenleving en dat mensen gezonder oud worden. 1 Alle geraadpleegde onderzoeken en rapporten zijn opgenomen in de literatuurlijst en staan op BiebtoBieb. 3
4 De communicatiedoelstellingen ondersteunen de projectdoelstelling en staan op de volgende bladzijde omschreven. De Bibliotheek sluit samen met de lokale partners een convenant waarbij de lokale externe doelstellingen bepaald worden. Deze doelstellingen zijn mede afhankelijk van de gekozen lokale rol en van de inzet van de Bibliotheek en de partners. Bedenk dat de Bibliotheek het niet alleen kan! Het is bij het bepalen van de doelen belangrijk om reëel te zijn en op termijn over een lange adem te beschikken om de doelstellingen te realiseren. Tot slot: De communicatiedoelstellingen gericht op lokale partners (communicatiedoelstelling 2) mogen best ambitieus zijn. Communicatiedoelstelling 1 Externe communicatie van de Bibliotheek. Binnen nu en een jaar. Bepaal (met partners) de percentages: -..% van de doelgroep laaggeletterde mensen in de regio weet dat er een (haalbare) oplossing is voor hun analfabetisme...% van de doelgroep laaggeletterde mensen staat positief tegenover een te volgen cursus schrijven / lezen. -..% van de doelgroep laaggeletterde mensen onderzoekt de mogelijkheden en neemt met de Bibliotheek contact hierover op. Communicatiedoelstelling 2 Externe communicatie van de Bibliotheek. Binnen nu en een jaar. Bepaal de percentages: -..% van de gekozen partnerdoelgroepen in de regio weet wat de Bibliotheek kan betekenen op het gebied van laaggeletterdheid. -..% van de gekozen partnerdoelgroepen ziet de Bibliotheek als een logische en waardevolle partners als het gaat om de bestrijding van laaggeletterdheid. -..% van de gekozen partnerdoelgroepen werkt samen / onderhoudt contact met de Bibliotheek ter voorkoming en vermindering van laaggeletterdheid. Communicatiedoelstelling 3 Interne communicatie binnen de Bibliotheek. Binnen nu en een half jaar. Bepaal de percentages: - Alle bibliotheekmedewerkers zijn geïnformeerd over de visie, de rol en de specifieke activiteiten van de Bibliotheek. Medewerkers kennen hun eigen specifieke rol hierbij. -..% van de medewerkers is overtuigd van het belang hun eigen specifieke rol en ondersteunen de lokale visie, de rol en de activiteiten van de Bibliotheek. -..% van de medewerkers geeft succesvol uitvoer aan hun eigen specifieke rol en ondersteunt de Bibliotheek bij het verwezenlijken van de gekozen visie. De externe doelgroepen Laaggeletterden en de sociale omgeving van laaggeletterden Nederland kent zo n 1,1 miljoen mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Doorberekend naar het inwoneraantal van Overijssel en Gelderland, omvat de doelgroep ongeveer personen. Mensen die moeite hebben met lezen en schrijven, ervaren hierdoor moeilijkheden in het dagelijkse functioneren of in werksituaties. Bijvoorbeeld bij het boodschappen doen, het reizen met het openbaar vervoer, het werken met een computer of bij het voorlezen aan kinderen. Laaggeletterden nemen nauwelijks deel aan activiteiten in de buurt of op school en zijn daardoor moeilijk bereikbaar. Uit schaamte verbergen ze vaak hun probleem: Niet kunnen lezen is vreselijk. Bijna iedereen die moeite heeft met lezen en schrijven, kan deze vaardigheid met de juiste hulp op een 4
5 goed peil brengen. Alleen mensen met ernstige cognitieve problemen zijn niet in staat om functionele geletterdheid te ontwikkelen (Alfabetisering, 2012) Ongeveer tweederde van de laaggeletterden is van autochtone afkomst. Een derde is allochtoon. (Geertsma, 2010) De groep laaggeletterden bestaat in vergelijking met de groep niet-laaggeletterden, relatief vaak uit vrouwen, laaggeschoolden en mensen die niet participeren op de arbeidsmarkt. De helft van de laaggeletterden heeft werk. In de meerderheid van de gevallen (58%) zijn ze werkzaam in lagere of elementaire beroepen. Werkende laaggeletterden zijn vooral werkzaam in de zorg- en welzijnsector (25%), industrie en energie (20%) en handel en horeca (17%). Van de 1,1 miljoen laaggeletterden in Nederland zijn er ruim bereikbaar via werkgevers, scholen, consultatiebureaus en Bibliotheken. Van de bereikbare groep zijn er die minimaal over een vmbo/mavo-diploma beschikken en nog relatief jong zijn (<45 jaar). Van deze groep (die bestaat uit met name allochtonen en autochtone vrouwen) mag het grootste rendement van extra alfabetisering verwacht worden. Laaggeletterden zijn geen digibeten. De meerderheid beschikt over een computer en heeft internet. Computers kunnen een krachtig hulpmiddel zijn bij het verhogen van geletterdheid (Fourarge D, 2011, pp. 7,8). We onderscheiden drie doelgroepen: Jeugd gericht op het voorkomen van laaggeletterdheid - Kinderen van 0 12 jaar doorgaande leeslijn en hun ouders Jongeren (met name jongens) van jaar en hun ouders Volwassenen gericht op het verminderen van laaggeletterdheid - Laaggeletterde allochtonen zonder werk Laaggeletterde autochtonen zonder werk Werkende allochtone laaggeletterden Werkende autochtone laaggeletterden De sociale omgeving gericht op het bereiken van laaggeletterden - Familie, buren, collega s, vrienden e.d. Gemeenten De gemeente is de eerste gesprekspartner. De gemeentelijke beleidskaders waarbij de Bibliotheek kan aansluiten voor de aanpak van laaggeletterdheid zijn educatie, inburgering, re-integratie, zorg & welzijn en sociale zaken. Deze afdelingen hebben ieder eigen doelstellingen, budgetten en wetten die worden doorgevoerd. Grotere gemeenten hebben vaak uitgebreidere mogelijkheden om beleidsmatig het probleem van laaggeletterden aan te pakken. Ze hebben veelal een grotere financiële reikwijdte en zijn vaak toonaangevend voor de kleinere gemeenten in de regio. Daarnaast is het probleem van laaggeletterdheid in de grotere steden, omvangrijker dan gemiddeld. Over het algemeen wordt er door gemeenten in de provincie Gelderland actiever ingezet op het voorkomen van laaggeletterdheid dan in de provincie Overijssel (bron: Uit onderzoek blijkt dat actieve gemeenten op het gebied van laaggeletterdheid vaak samenwerken met Bibliotheken, het welzijnswerk en scholen. Bij gemeenten die als niet actief worden bestempeld, spelen welzijnswerk en de Bibliotheek een grote rol. (Geertsma, 2010). Een groot deel van gemeenten zet in op 5
6 leesbevorderende activiteiten met Bibliotheken (64%). Ook stimuleren gemeenten Bibliotheken een MLP in te richten (58%). Lokale partners De lijst met potentiële lokale samenwerkingspartners is lang en uitgebreid. Hieronder is een opsomming gemaakt van alle potentiële partners die genoemd zijn tijdens recente laaggeletterheidbijeenkomsten en die in de literatuur gevonden zijn. Uiteraard hangt de uiteindelijke keuze van lokale partners samen met de individuele keuzes van de Bibliotheek (visie, rol, doelgroep gemeente e.d.) UWV en sociale werkbedrijven; deze werken regionaal Sociale diensten Onderwijsinstellingen: o Basisonderwijs o ROC s, VMBO en praktijkonderwijs o Voorschoolse instellingen en peuterspeelzalen Bedrijven en corporaties: o Waar laaggeletterden werken (zoals Sita, thuiszorg of schoonmaakbedrijven) o Die laaggeletterden bereiken (supermarkten, thuiszorg en/of banken) o Woningbouwcorporaties/woningstichtingen o Re-integratiebedrijven Welzijnsorganisaties Ouderenwerk Schuldhulpverleners Centrum voor Jeugd en Gezin Maatschappelijk werk Regionaal Platform Arbeidsmarktontwikkeling Stichting ABC Consultatiebureaus GGD Huisartsen Wijkverpleegkundigen Kerken en moskeeën Voedselbanken MEE ondersteunt mensen met een beperking SeniorWeb Regionale media: radio en tv (zoals Omroep Gelderland) Communicatiestrategie van de Bibliotheek Een heldere visie Een effectieve communicatiestrategie begint intern. Voor alles is de eigen positionering en de visie helder. Welke rol wil de Bibliotheek - passend bij het eigen beleid - vervullen in samenwerking met de gemeente? 6
7 Interne communicatie Interne communicatie gaat altijd voor externe communicatie; een goede interne communicatie is een voorwaarde voor een goed functionerende externe communicatie. Informeer en enthousiasmeer de medewerkers over de plannen en de ambitie van de Bibliotheek om met laaggeletterdheid in de eigen regio de strijd aan te gaan. Medewerkers zijn het visitekaartje van de Bibliotheek. Het is van belang dat zij hun eigen specifieke rol kennen (hoe sluit de strijd tegen laaggeletterdheid aan bij de eigen werkzaamheden?) en hierin door het management ondersteund worden. Een goede interne communicatie draagt bij aan het realiseren van een klantgerichte houding richting de doelgroep. Goede communicatie kenmerkt zich door volledig, tijdig en begrijpelijk met de doelgroep te communiceren. Externe communicatiestrategie richting gemeenten Een persoonlijke benadering De gemeente is de eerste en meest belangrijke gesprekspartner. Het is van belang aansluiting te vinden bij het gemeentelijke beleid. De centrale vraag is: welke bijdrage kan de Bibliotheek leveren aan het oplossen van gemeentelijke problemen en het realiseren van gemeentelijke beleidsdoelstellingen? (Kasperkovitz, 2012) De Bibliotheek moet zich bekend maken en op de lange termijn handhaven als partner bij het bestrijden van laaggeletterdheid. In samenspraak met de gemeenten worden ook de doelgroepen bepaald. Laat zien wat je doet: Houd de gemeente het hele jaar door geïnformeerd over vorderingen, interessante ontwikkelingen en successen. Communicatieactiviteiten richting de gemeente zijn door de Bibliotheek idealiter ondergebracht in een lokaal lobbyplan. Betrek wethouders en raadslieden bij de Bibliotheek waar en wanneer mogelijk. Nodig ze uit voor een rondleiding of vraag ze voor feestelijke openingen of andere evenementen. (Kasperkovitz, 2012) Bij een succesvolle communicatie met gemeenten, maar ook met potentiële partners, vormt met name de bibliotheekdirectie een belangrijke rol. Tip: Maak de ambtenaar van Cultuur bewust van de overige rollen van de Bibliotheek. Hij of zij kan bij intern overleg, draagvlak hiervoor helpen creëren. Externe communicatiestrategie richting partners De klantvraag centraal Het verzamelen van kennis over de potentiële samenwerkingspartners in de eigen regio stelt de Bibliotheek in staat meer effectief netwerken. Breng de behoefte van het desbetreffende bedrijf of de instantie in kaart, wat zou een gezamenlijk doel kunnen zijn? Bedenk welke partners absoluut noodzakelijk zijn en benader deze partners persoonlijk 2. Een persoonlijke brief gevolgd door nabellen, kan een goede eerste stap zijn om met belangrijke potentiële partners in contact te komen. Let erop dat vooraf door bijvoorbeeld telefonisch te verifiëren de juiste contactpersoon achterhaald is zodat de brief niet in de prullenbak verdwijnt. Doel van de persoonlijke brief en het nabellen, is het komen tot een persoonlijk gesprek waarin de Bibliotheek de wensen en behoeften van de potentiële partner inventariseert ( Wat is er nodig? Hoe kan ik hier als partner aan bijdragen? ) en de gesprekspartner informeert over de eigen visie, de rol en de concrete mogelijkheden van de Bibliotheek 2 Medewerkers van het UWV zijn vaak druk, zoek daarom de juiste contactpersoon. Het UWV werkt regionaal, zoek daarom partners op regionaal niveau en/of leg samenwerkingsverbanden. 7
8 als het gaat om de bestrijding van laaggeletterdheid. Eigen sterktes 3, succesverhalen, actualiteiten en wetenschappelijke feiten kunnen potentiële partners inspireren en over de streep trekken. Het kan effectief zijn om een tastbaar communicatiemiddel 4 bij de potentiële partner achter te laten. Dit faciliteert de gesprekspartner binnen het bedrijf om bijvoorbeeld draagvlak te krijgen voor een samenwerking met de Bibliotheek. Ook als er op dit moment geen concrete kansen voor samenwerking zijn, is het goed jezelf als Bibliotheek bekend te maken; bij kansen in de toekomst weet de partner de Bibliotheek goed te vinden. Onderwijs Investeer in de samenwerking met ROC s door bijvoorbeeld de mogelijkheid om cursussen te volgen bij ROC s (nog) meer onder de aandacht te brengen bij bezoekers in de eigen Bibliotheek. Cursussen van het ROC zouden eventueel in de Bibliotheek kunnen plaatsvinden. Diensten van de Bibliotheek kunnen onderdeel gaan uitmaken van de lessen. Focus op VMBO en praktijkonderwijs. Luister naar de vraag van de school om beter aan te sluiten bij de doelgroep. Werk mee aan ouderbetrokkenheid. In samenwerking met de school, kunnen docenten bewust(er) gemaakt worden van het belang van geletterdheid voor alle vakken, teneinde docenten te stimuleren om lezen en schrijven als deel van de eigen verantwoordelijkheid te zien ongeacht het vak dat zij onderwijzen (Alfabetisering, 2012, p. 11). Zo goed als alle Bibliotheken hebben reeds een structurele samenwerking met het basisonderwijs. Om de samenwerking te intensiveren kunnen extra middelen ingezet worden om de gezamenlijke doelgroepen te bereiken. Organiseer in samenwerking met de school bijvoorbeeld een voorleesmiddag voor kinderen (met de voorleesunit) of een ouderavond over (voor)lezen, met een bezoek aan de Bibliobus en deel de glossy BIEB uit. Streef naar een structurele samenwerking Bovenal moet er ingezet worden op een duurzame samenwerking: regulier overleggen versterkt de samenwerking met de diverse partners en ook kan er zo een gezamenlijke visie op de toekomst ontwikkeld worden (de Kleijn, 2011) Een vast evaluatiemoment vormt een goede manier om de samenwerking warm te houden, verbeterpunten helder te krijgen en samen naar de toekomst te kijken ( Hoe gaan we volgend jaar verder? ) waarbij de diverse mogelijkheden van de Bibliotheek nogmaals gecommuniceerd kunnen worden. Pr-activiteiten en social media De Bibliotheek moet zich duidelijker profileren. Ondersteunend en ter bevordering van positieve mond tot mondreclame zetten we in op lokale, gratis publiciteit en sociale media. De media kan de Bibliotheek ondersteunen bij het taboe doorbreken dat rond laaggeletterdheid hangt. Ook het bewustzijn moet vergroot worden, problemen en oplossingen moeten zichtbaar gemaakt worden. 3 Bijvoorbeeld de laagdrempeligheid, het hoge bereik (denk aan de eigen bezoekerscijfers!) en het betrouwbare imago van de Bibliotheek 4 Dit is een hyperlink naar een mooie voorbeeldfolder van de Bibliotheek Breda 8
9 Externe communicatiestrategie richting laaggeletterden Een heldere boodschap De Bibliotheek zet in op de werving van laaggeletterden. Maar hoe wordt de doelgroep zelf bereikt? Een heldere positionering en boodschap is van belang. Breng de volgende antwoorden overzichtelijk in kaart. - Op welke doelgroep richt de Bibliotheek zich? - Welk probleem lost de Bibliotheek voor deze doelgroep op? (Dus waarom moet men naar de Bibliotheek?) - Welke actie moet er hiervoor door de laaggeletterde ondernomen worden? Hoe neemt de Bibliotheek hierbij mogelijke klantdrempels weg? Directe communicatie Laaggeletterden komen wel in de Bibliotheek. Focus meer op de reguliere bezoekers van de Bibliotheek. Bij hen wordt onder de aandacht gebracht dat de Bibliotheek mogelijkheden heeft om te ondersteunen bij lezen en schrijven. Ook kan vanuit de Bibliotheek de sociale omgeving (familie, buren e.d.) van de laaggeletterde bereikt worden; zij moeten de doelgroep aansporen om een cursus te gaan volgen. Intermediairs bij de Bibliotheek: Voor de Bibliotheek is het van belang om medewerkers met klantcontact, te trainen in het signaleren, het bespreekbaar maken en het doorverwijzen van laaggeletterden naar een cursusaanbieder. Ouders met kinderen komen veelvuldig in de Bibliotheek. Zet goed in op bewustmaking en communiceer continue de belangrijke toegevoegde waarde van het (voor)lezen. Communiceer het belang van het goede voorbeeld; kinderen waarvan de ouders veel lezen (en lid zijn van de Bibliotheek), lezen zelf ook meer. Ouders hebben hulp nodig om hun vaardigheden te verbeteren en het zelfvertrouwen te krijgen om hun kinderen te helpen in hun taalontwikkeling. Ouders kunnen eraan bijdragen kinderen aan te zetten om voor hun plezier te lezen (Alfabetisering, 2012). Richting kinderen zetten we in op het plezier van lezen. Door de rol van de inspirerende gids goed vorm te geven, vindt de Bibliotheek als leesexpert voor ieder kind altijd een passend en aantrekkelijk (voor)leesboek. De Bibliotheek is een aantrekkelijke verblijfplaats met een geweldige collectie voor kinderen. Communicatie richting ouders, maar ook richting jongeren is met name gericht op het bewustmaken en het voorkomen van laaggeletterdheid. Het Financieele Dagblad (Jongh, 2013) berichtte onlangs dat uit onderzoek valt op te maken dat in Nederland 15-jarige leerlingen op het gebied van leesvaardigheden langzaam maar zeker wegzakken. Biebsearch is een manier om op deze doelgroep in te zetten. In de tienertijd is bij jongens het niveau van geletterdheid minder goed ontwikkeld en neemt het af. Dit heeft te maken met motivatie en inzet. Met name voor deze doelgroep moet het materiaal aantrekkelijker gemaakt worden (meer digitaal en aansluitend bij voorkeuren zoals sms en strips). Ook moeten er meer mannelijke rolmodellen bij de alfabetisering betrokken worden (Alfabetisering, 2012). Hiertoe zou o.a. een samenwerking met (voetballers van) regionale voetbalclubs gezocht kunnen worden. Communiceren via partners We onderscheiden drie categorieën partners die de doelgroepen laaggeletterden op diverse manier kunnen bereiken: a) Partners die de gekozen doelgroep laaggeletterden persoonlijk bereiken (spreken en/of kennen). Deze partners helpen laaggeletterden aan werk, men werkt er of 9
10 mensen komen er met een (hulp of gezondheid) vraag. Voorbeelden zijn de thuiszorg, huisarts, scholen, bedrijven met laaggeletterden in dienst, het UWV en sociale diensten. Het trainen en voorlichten van intermediairs bij specifieke partners om laaggeletterdheid te herkennen en bespreekbaar te maken, vormt een bewezen succes. Denk hierbij aan leerkrachten, leidinggevenden bij sociale werkbedrijven, huisartsen, medewerkers van sociale zaken, thuiszorgmedewerkers en dergelijke. b) Partners met een hoog bereik waar laaggeletterden komen. Persoonlijk contact vindt niet automatisch plaats. Bijvoorbeeld de Bibliotheek zelf, supermarkten, winkelcentra, openbaar vervoer, voedselbanken, apotheken, markten of kerken. c) Partners met een hoog bereik die laaggeletterden kunnen bereiken. Zoals woningbouwstichtingen of de lokale media. De huis aan huiskrant is zeer geschikt om de omgeving van laaggeletterden te bereiken. Laaggeletterden worden beter bereikt via de lokale of regionale tv en radio. Communiceren via ervaringsdeskundigen Taal voor het Leven maakt succesvol gebruik van ervaringsdeskundigen die laaggeletterden direct benaderen. Zij vormen het ambassadeursnetwerk van de ROC s. Door het delen van eigen ervaringen maken ze laaggeletterdheid bespreekbaar. Taalcoaches en ex-laaggeletterden die hebben leren lezen en schrijven, vormen een grote kracht bij het bereiken van de doelgroep. Niemand loopt immers te koop met het feit dat hij of zij niet goed kan lezen en schrijven. Ambassadeurs bezoeken bedrijven en instellingen om uitleg te geven. Boodschap van de Bibliotheek Gemeenten en Partners Afhankelijk van de gekozen visie, positioneert de Bibliotheek zich als een instituut dat kan bijdragen aan het bevorderen en ontwikkelen van basisvaardigheden, waaronder lezen en schrijven. Een voorbeeldtekst: De Bibliotheek is een laagdrempelige en waardevrije omgeving waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Het aanbod van producten en diensten draagt bij aan de (informele) ontwikkeling van mensen, van jong tot oud. Voorbeelden hiervan zijn Boekstart, de Voorleesexpress, het Taalpunt, Boekenpret en het Makkelijk Lezen Plein. De Bibliotheek is een expert op het gebied van leesbevordering met een ongeëvenaarde brede collectie aan materialen. De Bibliotheek heeft in de eigen regio een groot bereik (met honderdduizenden 5 bezoekers per jaar) en geniet het vertrouwen van de maatschappij. In de Bibliotheek is iedereen welkom en uit onderzoek blijkt dat laaggeletterde mensen regelmatig van de Bibliotheek gebruik maken. De Bibliotheek is niet alleen een geletterde omgeving met moderne studieplekken, kranten, magazines, goede koffie en gratis Wifi maar ook en vooral een sociale omgeving waarbinnen mensen ondersteund worden in hun persoonlijke streven. De Bibliotheek, deuren open voor een rijker leven 5 Eigen cijfers invoegen 10
11 (Omgeving van) laaggeletterden Taalgebruik Omdat laaggeletterden de boodschap waarschijnlijk niet snel zullen lezen, moet er gebruik gemaakt worden van communicatiemiddelen waarbij ofwel heel eenvoudige schrijftaal gebruikt wordt, ofwel waarbij geschreven taal niet te pas komt (persoonlijke communicatie of met film). Allochtoon / autochtoon Een belangrijk aandachtspunt bij de communicatie is het bespreekbaar maken van laaggeletterdheid en het rekening houden met en/of het wegnemen van schaamte. Deze drempel speelt met name bij volwassen autochtone laaggeletterden. In de communicatie richting allochtonen zal de nadruk meer liggen op voorlichting en het benadrukken van de haalbaarheid en de voordelen van een taalcursus. Bij allochtone mensen kunnen mogelijk andere culturele zaken weer een rol kunnen spelen. Voorbeeldteksten voor autochtone mensen: Heb je moeite met lezen en schrijven? Praat erover met iemand die je vertrouwt. Je kunt ook terecht in de Bibliotheek. Samen met jou zoeken we naar een cursus in de buurt. We zien je graag in de Bibliotheek! Heb je moeite met lezen? Dat kan iedereen overkomen. Lezen en schrijven kun je leren. Er gaat een wereld voor je open! De Bibliotheek vindt samen met jou een cursus in de buurt. Ga naar de bieb en vraag naar [voornaam] of bel [telefoonnummer]. Gaat lezen moeilijk? De Bibliotheek vindt samen met jou een oplossing. Want lezen en schrijven kun je leren. Ga naar de bieb en vraag naar [voornaam] of bel [telefoonnummer]. Je bent niet alleen. 1 op de 10 mensen kan niet goed lezen en schrijven. De Bibliotheek helpt je graag verder! Voorbeeldtekst voor allochtone mensen: Wil jij ook beter Nederlands leren lezen en schrijven? Pak de telefoon en meld je vandaag nog aan voor een taalcursus in de buurt. Er gaat een wereld voor je open! Of ga naar de Bibliotheek en vraag naar onze taalcoach [naam] voor meer informatie. Bij voorkeur ook vertaald in verschillende talen zoals Turks, Engels of Arabisch. Omgeving van laaggeletterde mensen: Ken jij iemand die moeite heeft met lezen en schrijven? Maak het bespreekbaar want met de juiste aanmoediging en steun kan iedereen leren lezen. Meer weten? Kijk op [webadres] / bel [telefoonummer] of vraag ernaar in de Bibliotheek. Communicatiemiddelenmix De interne communicatiemiddelenmix De communicatiemiddelenmix die het behalen van doelstelling 3 (communicatie die de betrokkenheid en de succesvolle uitvoer van werkzaamheden door bibliotheekmedewerkers) faciliteert: 11
12 Diverse interne bijeenkomsten voor de medewerkers, ter kennisdeling, inspiratie, training en motivatie. Het management gaat met de medewerkers in gesprek over de visie, de rol en de doelstellingen van de Bibliotheek op het gebied van laaggeletterdheid. Hoe kunnen medewerkers hieraan zelf bijdragen? Bestaande communicatiemiddelen (zoals het filmpje van Lisa 6 ) die te vinden zijn op de online portal basisvaardigheden kunnen hierbij ingezet worden. Deze portal is door het SIOB en Bibliotheek.nl geopend en is een online wegwijzer voor volwasseneneducatie in de Bibliotheek: De portal geeft openbare Bibliotheken ondersteuning bij de aanpak van laaggeletterdheid. De portal is opgebouwd uit twee onderdelen; taalvaardig en digivaardig. Taalvaardig richt zich op de taalontwikkeling van laagopgeleide en anderstalige volwassenen. Digivaardig heeft als doel de digitale bedrevenheid van volwassenen en ouderen te verbeteren. Te vinden zijn; toolkits, checklists, informatieve video s, tips voor collectievorming e.d.. Deze site is gemaakt op basis van de taalkrachtvoorbibliotheken.nl. De externe communicatiemiddelenmix gericht op gemeenten en partners De communicatiemiddelenmix die het behalen van doelstelling 2 (partners zien de Bibliotheek als een geschikte partner en zoeken contact om samen te werken) faciliteert: Planmatig, frequent en persoonlijk contact met de gemeente, via een lobbyplan. Persoonlijk contact met potentiële partners. Een standaard brief met als doel een eerste contact te leggen met potentiële partners in de eigen regio. In deze brief wordt wellicht gebruik gemaakt van de online portal basisvaardigheden, zoals een link naar het hiervoor genoemde filmpje van Lisa (zinvol richting bedrijven met laagopgeleide mensen in dienst). Een belscript voor het nabellen (interessepeiling en maken van een eerste afspraak) Een standaard vragenlijst voor het eerste kennismakingsgesprek. Een folder naar het voorbeeld van Breda: Hierin is overzichtelijk opgenomen: de visie, de rol, de sterktes en mogelijkheden van de Bibliotheek ter ondersteuning van laaggeletterde mensen met een leervraag. Pr-activiteiten. Het is waardevol om met de lokale pers goede contacten te onderhouden. Informeer journalisten wie het contactpersoon van de eigen Bibliotheek is. Contactpersonen zijn mobiel bereikbaar en zorgen bij vragen van de pers voor een snelle terugkoppeling. Tip: Vraag aan journalisten of er een deadline is en wees betrouwbaar bij het tijdig aanleveren van de gevraagde informatie en/of beeldmateriaal. Social media. Het via Twitter bereiken van stakeholders bij gemeenten en bij relevante lokale organisaties en instanties. Netwerken. Deelname aan relevante regionale bijeenkomsten en samenwerkingsverbanden. Website. Communiceer op de eigen website de visie, de rol (activiteiten) en de doelstellingen van de Bibliotheek op het gebied van laaggeletterdheid. Vermeld duidelijk de mogelijkheden om gericht contact op te nemen (zowel voor instanties als particulieren). Ook kan de Bibliotheek informatiebijeenkomsten organiseren voor intermediairs. biedt hierbij ondersteuning. Op taalwerkt.nl/materialen is een overzicht te vinden van diverse communicatiematerialen van Stichting Lezen en Schrijven. (Zowel voor mensen rondom de laaggeletterde als voor laaggeletterden zelf.) 6 Dit is een hyperlink naar een online animatiefilm over laaggeletterdheid 12
13 Een digitale nieuwsbrief die twee tot vier keer per jaar verstuurd wordt naar partners, potentiële partners en gemeenten. Hierdoor zijn partners en gemeente het hele jaar door geïnformeerd over vorderingen, interessante ontwikkelingen en successen van de Bibliotheek. Bekijk, om (samen) inspiratie op te doen, een impressie van de samenwerking tussen Delta Zutphen, Bibliotheek Zutphen en het Praktijkonderwijs Zutphen. =%2Fwatch%3Fv%3DcFoQF_Nkjbw%26feature%3Dyoutu.be&app=desktop Een korte impressie van geletterdheidbevordering in de Bibliotheek: =%2Fwatch%3Fv%3DcFoQF_Nkjbw%26feature%3Dyoutu.be&app=desktop De externe communicatiemiddelenmix gericht op de (sociale omgeving van) laaggeletterden De communicatiemiddelenmix die het behalen van doelstelling 1 (een hoger bereik van laaggeletterden in de eigen regio) faciliteert: In de Bibliotheek De inzet van intermediairs. Onderscheid wordt gemaakt tussen de verschillen tussen doelgroepen. Laaggeletterde plattelandshuisvrouwen hebben afwijkende beweegredenen en ervaren andere drempels dan bijvoorbeeld werkende allochtone stedelingen. Breng dit goed in kaart en pas de communicatie hierop aan. o o Laaggeletterden autochtonen. De communicatie richt zich op het weghalen schaamte / je bent niet de enige / informeren mogelijkheden / nietgeschreven communicatie. Laaggeletterden allochtonen. De communicatie richt zich op het informeren van mogelijkheden / eventueel met teksten geschreven in andere talen. Tekst op de uitleenbon / kaarten (met herkenbare pictogrammen) op de leestafel, de uitleenbalie e.d. / Boekenlegger / Website en nieuwsbrief / Facebook. Gericht op de omgeving / sociale contacten van laaggeletterden: de communicatie richt zich op bewustmaking van het probleem en het faciliteren door het aanreiken van oplossingen. ROOV 1 PO ED 5 NENAEPORUE SI ED DLEREW NEE NETOLSEG KEOB En 1 op de 10 mensen in Nederland heeft moeite met lezen en schrijven. Ken jij iemand in je omgeving die moeilijk of niet kan lezen? Maak het bespreekbaar, want niet kunnen lezen is vreselijk. Cursussen lezen en schrijven voor volwassenen worden in de regio gegeven. Meer weten? Vraag ernaar in de Bibliotheek of bel: [nummer] 13
14 Communiceren via de lokale media De lokale media, zoals de huis aan huiskrant, is ook zeer geschikt om de omgeving van laaggeletterden te bereiken. Laaggeletterden zelf worden bereikt via de - lokale of regionale - tv en radio. Een pr-plan met aandacht voor o.a. doelgroepen, persrelaties en pr-activiteiten (pers uitnodigen bij bijeenkomsten, persberichten schrijven, interviews aanbieden, factsheets opstellen e.d.) en persrelaties onderhouden: Lokale kranten Lokale radio en tv Tv-format ten behoeve van het bereiken en het aansporen van de sociale contacten van laaggeletterden: Zij moeten het onderwerp bespreekbaar maken, schaamte laten afnemen en laaggeletterden wijzen op de mogelijkheden om bijvoorbeeld - via de bieb - een cursus te volgen. Gericht op het direct bereiken van laaggeletterden autochtonen. Laaggeletterden overtuigen dat het iedereen kan overkomen (schaamte overwinnen) en wijzen op mogelijkheden en contactmogelijkheden. Op provinciaal niveau kan nagedacht worden over een format voor een tv-programma. Dit kan aangeboden worden aan bijvoorbeeld TV Gelderland of anderszins. Via een oproep kunnen laaggeletterde mensen zich voor het programma opgeven. De camera volgt deze mensen terwijl ze leren lezen en schrijven, naar de Bibliotheek komen, eerste vorderingen maken etc. Vergelijkbaar met programma s waarbij mensen met zwaar overgewicht de strijd met de kilo s aangaan. Gericht op het laten afnemen van de schaamte en het werken aan het bekendmaken van het probleem en de oplossingen die er zijn. De rol van de Bibliotheek verduidelijken. Pr-tips: Maak gebruik van wetenschappelijke feiten (uitkomsten van onderzoek e.d.), nieuws, activiteiten en successen van de Bibliotheek om de pers te benaderen. Maar ook een boeiend verhaal van een ambassadeur of ex-laaggeletterde kan persaandacht opleveren. Deel het lied van ex-laaggeletterde Geert Leurink Je wereld wordt steeds groter. Vraag altijd of de concrete contactmogelijkheden in de uitzending / krant vermeld kunnen worden zodat laaggeletterden weten hoe er concreet actie ondernomen kan worden. Via lokale partners met een hoog bereik (waar laaggeletterden komen) Partners met een hoog bereik onder laaggeletterden, kunnen een goed platform bieden om laaggeletterde mensen te bereiken: Bijvoorbeeld regionale voedselbanken, apotheken, banken, markten, kerken, moskeeën of supermarkten. Wellicht staat een regionale supermarkt open voor een verdergaande samenwerking: Supermarkt Spar start met nieuwe diensten om de leefbaarheid van buurten te vergroten en heeft met het ministerie van Binnenlandse Zaken onlangs een overeenkomst getekend om de leefbaarheid in krimpregio s te verbeteren. Er worden al proeven gedaan met het ophalen van medicijnen en bibliotheekboeken in de winkel. (Smit, 2013) Maar ook de regionale - of lokale - voetbalclub vormt een potentiële partner bij het aanspreken en bereiken van laaggeletterden. Wellicht kan op provinciaal niveau het gesprek met Vitesse worden aangegaan. 14
15 Inzet van een Bibliotheek promotieteam. Hierbij wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van de aanwezige promotiemiddelen bij Rijnbrink Groep (Gelderse promotietent, balie etc.) Ook bij deelname aan diverse andere regionale of lokale evenementen (bijvoorbeeld de Zwarte Cross) hebben de medewerkers oog voor laaggeletterdheid bij ouders of andere bezoekers. Indien kansen zich aanbieden, wordt het gesprek aangegaan. Een communicatiemiddel gericht op laaggeletterdheid om uit te delen. Het Bibliotheek promotieteam spreekt mensen aan en deelt grappige en mooi opgemaakte kleine boekjes uit. De boekjes maken (laaggeletterden en hun omgeving) nieuwsgierig. Op iedere bladzijde staat 1 woord. De QR code verwijst naar een landingspagina (simpel en overzichtelijk van opzet / Nijntje tekst) met een korte film van een ambassadeur of ex-laaggeletterde die haar verhaal vertelt (er gaat een wereld open, schaam je niet en kom in actie) en daarbij de contactmogelijkheden in beeld brengt. Leer lezen Het kan via de BIEB Bel [ ] Op een bladzijde achterin staat in simpele tekst - de uitleg van de actie (voor de sociale omgeving), zie ook de tekst op de vorige pagina. Informatie en voorlichtingsavonden op laagdrempelige locaties (van deze partners) dichtbij mensen. Op taalwerkt.nl/materialen is een overzicht te vinden van diverse nuttige communicatiematerialen. Zowel voor mensen rondom de laaggeletterde als voor laaggeletterden zelf. Kijk ook naar het campagne materiaal leer lezen en schrijven en de middelen op en en/alles. Op is een overzicht te vinden van diverse communicatiematerialen van Stichting Lezen en Schrijven. Zowel voor mensen rondom de laaggeletterde als voor laaggeletterden zelf. Communicatie via partners die contact met laaggeletterden hebben Om de communicatie richting laaggeletterden via partners succesvol te laten verlopen, wordt gebruik gemaakt van intermediairs en ervaringsdeskundigen. Intermediairs worden getraind en hebben communicatiemiddelen tot hun beschikking (o.a. ten behoeve van het doorverwijzen) om mee te geven. Zij worden ondersteund door: Bijvoorbeeld een kaart of boekenlegger met herkenbare pictogrammen 7, het logo van de Bibliotheek en relevante telefoonnummers. Ervaringsdeskundigen of ambassadeurs bezoeken bedrijven en instellingen om ervaringen te delen, schaamte weg te halen en uitleg te geven. Zij worden ondersteund door communicatiemiddelen: Een standaard mailing om partners hiervoor te benaderen. Een goede presentatie (met korte films) met veel aansprekend beeld. Ze kunnen iets achterlaten; bijvoorbeeld een kaart of boekenlegger met het logo van de Bibliotheek, herkenbare pictogrammen en relevante telefoonnummers. 7 In de huisstijl van de Bibliotheek 15
16 Jeugd, jongeren en ouders De communicatie van de Bibliotheek is met name gericht op bewustwording en het voorkomen van laaggeletterdheid: Medewerkers zijn het visitekaartje en maken de rol van de Bibliotheek waar (zie ook blz. 9) Deelname aan de communicatiecampagne de Bieb helpt je kind omhoog met de gouden leestips glossy BIEB voor ouders (goudenleestips.nl) draag bij aan de bewustwording van het grote belang van (voor)lezen. Voor ouders van kinderen van 0 tot 16 jaar. De inzet van de voorleesunit waarmee Bibliotheken op basisscholen een bijzondere voorleeservaring aan kinderen bieden. Voor kinderen in de basisschoolleeftijd. Deelname van Bibliotheken aan regionale evenementen met de voorleestent (bijvoorbeeld de Achterhoekse Bibliotheken die deelnemen aan het Blagenparadijs op de Zwarte Cross). Voor kinderen in de basisschoolleeftijd. Diverse reeds bestaande structurele communicatieactiviteiten van de Bibliotheek dragen bij aan ouderbetrokkenheid en het verhogen van (voor)leesplezier, zoals de Kinderboekenweek, Boekstart of het Nationale Voorleesontbijt. Veel communicatieactiviteiten verlopen via en in samenwerking met de onderwijsinstellingen. Bibliotheek op School biedt zoals bekend een goed platform voor samenwerking met het onderwijs. Jongeren (16 jaar en ouder) worden bereikt met Biebsearch en door een samenwerking op te zetten met het voortgezet onderwijs. Hierbij ligt de focus op praktijkonderwijs en VMBO. Zie ook blz. 8. Vanuit de jongerenmailing (Rijnbrink Groep) zijn setjes van vier hippe A2 posters gemaakt, gericht op de doelgroep jongeren. Deel de posters uit aan praktijkonderwijs en VMBO s in de eigen regio. Tijdsplanning, taakverdeling en budget - Nader vast te stellen - Literatuurlijst Alfabetisering, E. e. (2012). Kom in actie. Brussel: Europese Commissie. de Kleijn, M. (2011). De aanpak van laaggeletterdheid door openbare bibliotheken. Zoetermeer: SIOB. Fourarge D, H. W. (2011). Laaggeletterdheid in Nederland. 's Hertogenbosch: ECBO. Geertsma. (2010). Monitor Laaggeletterdheid. 's Hertogenbosch: Cinop. Jongh, d. (2013, oktober 24). Onderwijs, eztra investeringen. Het Financieele Dagblad, p. 7. Kasperkovitz, J. (2012). Toolkit voor een structurele aanpak van laaggeletterdheid door bibliotheken. Den Haag: SIOB. Smit, R. (2013, oktober 23). Spar start met tafeltje dek je in de dorpen en keert weer terug in het hart van de stad. Het Finanieele Dagblad, p
17 17
Communicatieplan laaggeletterdheid. Bibliotheeknetwerk Gelderland en Overijssel
Communicatieplan laaggeletterdheid Bibliotheeknetwerk Gelderland en Overijssel 2013-2014 de bibliotheek, deuren open voor een rijker leven Versie : definitief Datum : donderdag 22 januari 2015 Auteur :
Nadere informatieHierbij delen wij u mee dat op donderdag 13 februari het Bondgenootschap Laaggeletterdheid regio Nijmegen is opgericht.
Maatschappelijke Ingekomen stuk D1 (PA 12 maart 2014) Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 323 59 92 E-mail
Nadere informatieCommunicatieparagraaf project vrijwilligers in de bibliotheek - Breda
Communicatieparagraaf project vrijwilligers in de bibliotheek - Breda Naast de reguliere projectcommunicatie (informeren over project, voortgang en resultaten) en de communicatie gericht op het werven
Nadere informatieSuccesvol campagne voeren
Succesvol campagne voeren Spread the word, spread the feeling! Campagne voeren: íedereen kan het! In deze toolkit vind je tips voor het campagne voeren. Dit is gegarandeerd het leukste onderdeel van jouw
Nadere informatieCODERDOJO. Communicatieplan
CODERDOJO Communicatieplan 1 mei 2018 2 1 AANLEIDING: CODERDOJO Voor de communicatietoolkit dit keer geen themaweek of landelijke campagne, maar een onderwerp waar veel bibliotheken mee werken: CoderDojo.
Nadere informatieCODER DOJO. Communicatieplan
CODER DOJO Communicatieplan 1 mei 2018 2 1 AANLEIDING: CODERDOJO Voor de communicatietoolkit dit keer geen themaweek of landelijke campagne, maar een onderwerp waar veel bibliotheken mee werken: CoderDojo.
Nadere informatieMeer tijd voor taal! Blijvend aandacht voor taal binnen uw team
Meer tijd voor taal! Blijvend aandacht voor taal binnen uw team Stichting Lezen & Schrijven Michiel Sträter Jaarcongres Management Kinderopvang 22-04-2014 Kennismaken - Leidinggevende - Beleidsmedewerker
Nadere informatieChecklist Zichtbaarheid
Hoe staat het met de zichtbaarheid van BoekStart in de Bibliotheek en online? Het is belangrijk om regelmatig met een frisse blik te kijken naar de lokale zichtbaarheid van BoekStart. Ouders komen naar
Nadere informatieBeleidsvisie ten behoeve van de Stichting Lezen en Schrijven
Beleidsvisie ten behoeve van de Stichting Lezen en Schrijven Auteur: Barbara Griot Bonaire Maart 2017 Inleiding: Hare Koninklijke Hoogheid Laurentien heeft in het gesprek op 8 maart 2017 duidelijk aangegeven
Nadere informatieDe bieb in De buurt 2
De bieb in de buurt 2 Inleiding De bibliotheek is een plek waar kennis, informatie, mooie verhalen en inspiratie voor het oprapen liggen. De bibliotheek dient als trefpunt in de buurt. Het is een plek
Nadere informatieInzichten werksessies rollen medewerkers en vrijwilligers. Onderdeel van toolkit Nieuw Participeren
Inzichten werksessies rollen medewerkers en vrijwilligers Onderdeel van toolkit Nieuw Participeren Doel van de sessies Door middel van een groepsgesprek gezamenlijk creëren van inzicht in ieders rol, bijdrage
Nadere informatieDeze afspraken zijn concreet uitgewerkt in het uitvoeringsplan aanpak laaggeletterdheid
Tussenrapportage cofinanciering Projecten Taalhuizen 2017-2019 Inleiding Begin 2017 heeft het Dagelijks Bestuur van Holland Rijnland cofinanciering toegekend aan de vijf taalhuizen in de regio. In bijlage
Nadere informatieBondgenootschap voor. Geletterdheid Drenthe. Convenant 2019
Bondgenootschap voor Geletterdheid Drenthe Convenant 2019 Inleiding Laaggeletterdheid Er zijn nog te veel mensen die onvoldoende kunnen lezen en schrijven. Landelijk gezien gaat het om 11% van de bevolking.
Nadere informatieMAAK HET MET DE BIEB DEZE ZOMER. Communicatieplan
MAAK HET MET DE BIEB DEZE ZOMER Communicatieplan juni 2017 2 1 AANLEIDING: ZOMERVAKANTIE Van 8 juli (regio zuid) t/m eind augustus 2017 is het weer zomervakantie, een periode waarin iedereen net wat meer
Nadere informatieRotterdams Ambassadrices Netwerk
De ambassadrice als werver van inburgeraars 1. Inleiding; eigen ervaringen 2 A. Wat is werven 2 B. Het belang van werven 2 C. Verwachtingen 3 D. Rollenspel 4 E. Opdracht 4 2. Voortraject: 4 A. Doel 4 B.
Nadere informatieCommunicatieplan CJG Centra voor Jeugd en Gezin in Hilversum. Hilversum
Communicatieplan CJG Centra voor Jeugd en Gezin in Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Inleiding blz.3 Hoofdstuk 2 Doel communicatieplan blz.3 Hoofdstuk 3 Verantwoordelijkheden blz.3 Hoofdstuk 4 Doelgroepen en doelstellingen
Nadere informatieTAAL: ons een zorg? Laaggeletterdheid in de zorg. Michiel Sträter Stichting Lezen & Schrijven Lions Schiedam sept. 2014
TAAL: ons een zorg? Laaggeletterdheid in de zorg Michiel Sträter Stichting Lezen & Schrijven Lions Schiedam sept. 2014 Dit weet u na deze presentatie Taal: ons een zorg? 1. Laaggeletterdheid in de zorg
Nadere informatieTaal vergroot je wereld samen met de Bibliotheek
Taal vergroot je wereld samen met de Bibliotheek Westfriese Bibliotheken jong geleerd, is oud gedaan Ruim 15% van de kinderen in Nederland loopt een risico op taalachterstand. Wie moeite heeft met lezen
Nadere informatieCommunicatieplan voor werving
Communicatieplan voor werving van laaggeletterden voor het Taalhuis November 2015 Ellie van der Meer en Mirjam Groenestein Inhoud Inleiding... 3 Doelstelling en Doelgroepen... 4 1. Bibliotheek... 5 2.
Nadere informatieWaalwijk Taalrijk. - Doel: Functionele geletterdheid kind en ouder. - Bijzonder: Intensieve en goede samenwerking partners/ouders (van 0-18 jarigen)
1 Waalwijk Taalrijk - Doel: Functionele geletterdheid kind en ouder - Bijzonder: Intensieve en goede samenwerking partners/ouders (van 0-18 jarigen) - Samenleving: Taalvaardige inwoners die zich goed in
Nadere informatieDraaiboek voor de verenigingen Aegon Open Roeidag 2015
Draaiboek voor de verenigingen Aegon Open Roeidag 2015 Begin met het formeren van een werkgroep/projectteam en verdeel onderling de werkzaamheden. Inhoud 1. Planning en programma... 2 2. Organisatie...
Nadere informatieStichting Lezen & Schrijven. Paul Mosterd, directeur Marlies Olthuis, themamanager bedrijven
Stichting Lezen & Schrijven Paul Mosterd, directeur Marlies Olthuis, themamanager bedrijven Educatie Werkt!, Amsterdam 30 september 2011 Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief
Nadere informatieInformatiedocument kennismakingsbijeenkomst nonliners Voor SeniorWeb Leercentra
Informatiedocument kennismakingsbijeenkomst nonliners Voor SeniorWeb Leercentra Speciale aandacht voor senioren die nog nooit met een computer, tablet of internet hebben gewerkt Er zijn nog teveel digibeten
Nadere informatieDe participatiebibliotheek
Voor meer informatie: Marjolein Bakker adviseur Communicatie marjolein.bakker@bibliotheek-zoetermeer.nl Hoofdbibliotheek Stadhuisplein 2 2711 EC Zoetermeer T 079-34 38 200 www.bibliotheek-zoetermeer.nl
Nadere informatieStappenplan organiseren buurtbijeenkomst
Stappenplan organiseren buurtbijeenkomst Dit stappenplan voor het organiseren van een buurtbijeenkomst is onderdeel van de Buurten met Energie toolbox, een project van Nudge. Deze toolbox is samengesteld
Nadere informatieStappenplan crowdfunding
Stappenplan crowdfunding Voordat je het crowdfundingsproject online zet, is het handig om over bepaalde aspecten na te denken. Denk bijvoorbeeld aan de presentatie van het project, het doelbedrag en de
Nadere informatieVoor informatie en aanmeldingen kan er contact worden opgenomen de Taalhuiscoördinator(en) van het Alfa-college.
1 november 2017 april 2018: - Opzet en voortgang van het project, aantal te betrekken en betrokken partners, aantal te bereiken en bereikte inwoners, bereikte doelen in het kader van participatie van inwoners
Nadere informatie26 actieve leden van VET-Vught en ECSchijndel hebben de enquête ingevuld.
Resultaat Vragenlijst: Waarom doe je mee met de lokale energiecoöperatie? 26 actieve leden van VET-Vught en ECSchijndel hebben de enquête ingevuld. 1. Ik ben op de volgende manier betrokken bij de lokale
Nadere informatieRapportage Open Dag Evaluatie - Landelijk Voortgezet Onderwijs. Maart 2012
Rapportage Open Dag Evaluatie - Landelijk Voortgezet Onderwijs Maart 2012 Scholen met Succes Postbus 3386 2001 DJ Haarlem info@scholenmetsucces.nl tel: 023 534 11 58 Rapportage Open Dag Evaluatie - Landelijk
Nadere informatieBeleidsplan Unie van Betrokken Ouders
Beleidsplan 2015-2020 Unie van Betrokken Ouders Plaats: Apeldoorn Datum: 18-11-2014 Inhoudsopgave INLEIDING 1 UVBO- SCHEMA 2 ORGANISATIEBESCHRIJVING 3 MISSIE 3 VISIE 3 SPEERPUNTEN 4 KRITISCHE SUCCESFACTOREN
Nadere informatieWelkom bij het VCA Examen
Welkom bij het VCA Examen Je hebt 2 minuten per vraag stilte tijdens het Examen vereist Vraag 1 Wat is van invloed op het letsel als gevolg van stroomdoorgang door het menselijk lichaam? A. De weg die
Nadere informatieLANG ZULLEN WE LEZEN!
LANG ZULLEN WE LEZEN! Onze missie We prikkelen mensen om zich te ontplooien. We bieden iedereen de gelegenheid om kennis op te doen, te delen, anderen te ontmoeten en geïnspireerd te raken. Zo leveren
Nadere informatieLANG ZULLEN WE LEZEN!
LANG ZULLEN WE LEZEN! Onze missie We prikkelen mensen om zich te ontplooien. We bieden iedereen de gelegenheid om kennis op te doen, te delen, anderen te ontmoeten en geïnspireerd te raken. Zo leveren
Nadere informatieKINDERBOEKENWEEK Communicatieplan
KINDERBOEKENWEEK 2018 Communicatieplan 28 augustus 2018 2 1 AANLEIDING: KINDERBOEKENWEEK Van 3 tot en met 14 oktober vindt de jaarlijkse Kinderboekenweek van CPNB plaats. Het thema is dit jaar Vriendschap,
Nadere informatieStichting Lezen & Schrijven
Laaggeletterden herkennen en dan? Clarine van Ommeren Apeldoorn 18 september 2014 Initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien Doel: het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid op zowel korte als lange
Nadere informatieEVEN VRIJAF VOOR DE MANTELZORGER
Communicatieplan: EVEN VRIJAF VOOR DE MANTELZORGER Week van de Respijtzorg Noord-Holland 19 25 januari 2009 Inhoudsopgave 1. UITGANGSSITUATIE 3 Week van de Respijtzorg Noord-Holland Doelgroep en doelstelling
Nadere informatieAdinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële
Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,
Nadere informatieHoe doet de Bibliotheek het op (social) media? Wat doen bibliotheken op online en social media?
Hoe doet de Bibliotheek het op (social) media? Wat doen bibliotheken op online en social media? Inspiratiesessie VOB en Meltwater 9 december 015 Het Nationale Bibliotheekcongres Wat vertellen wij wat zeggen
Nadere informatieIN GESPREK MET OUDEREN UIT VERSCHILLENDE CULTUREN OVER EENZAAMHEID
IN GESPREK MET OUDEREN UIT VERSCHILLENDE CULTUREN OVER EENZAAMHEID Werkconferentie 6 juli 2017 VOORWOORD DE WERKCONFERENTIE Mens onder de mensen zijn, meedoen en meetellen. Dingen voor jezelf of anderen
Nadere informatieLaaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen
Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen Lydia de Jong, Jorijn Tragter 28 mei 2016 Wie zijn wij? Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid en bevordering van digitale vaardigheid. Actie programma
Nadere informatieHELP DE KINDERBOEKEN AMBASSADEUR! Tips en kansen voor de leesconsulent van de Bibliotheek op school
HELP DE KINDERBOEKEN AMBASSADEUR! Tips en kansen voor de leesconsulent van de Bibliotheek op school Beste leesconsulent, Jan Paul Schutten onze enige echte kinderboekenambassadeur- heeft een geweldige
Nadere informatieArgumentatiekaart Bibliotheek VANnU Themagroep jeugd
Argumentatiekaart Bibliotheek VANnU Themagroep jeugd Onderdeel van toolkit Nieuw Delen 4.e Argumentatiekaart Bibliotheek VANnU Themagroep Jeugd Wanneer je gaat netwerken is het handig om je verhaal scherp
Nadere informatieOp pad voor de Aanpak Taal: Ouders en kind samen
Op pad voor de Aanpak Taal: Ouders en kind samen Interview met het Praktijkteam van het ministerie van SZW Yolande Timman, i.s.m. Hans Christiaanse en Paulien Rietveld Het ministerie van SZW heeft een
Nadere informatieVerankering laaggeletterdheid in gemeentelijk beleid. Soler Berk Stichting Lezen & Schrijven
Verankering laaggeletterdheid in gemeentelijk beleid Soler Berk Stichting Lezen & Schrijven Dinsdag 30 oktober 2012 Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief van H.K.H. Prinses
Nadere informatieAandacht voor laaggeletterde ouders. Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven
Aandacht voor laaggeletterde ouders Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien Doel: het voorkomen en verminderen
Nadere informatieWij gaan (voor)lezen
Wij gaan (voor)lezen Aanbod Primair Onderwijs Bibliotheek Helmond-Peel 2015-2016 De bibliotheek die ertoe doet Asten Deurne Helmond Someren 1 Voorwoord Rode Draad: Lezen is leuk! Met de hele school de
Nadere informatiePR-team, stand van zaken
Beste deelnemer, Ditmaal ontvang je een update van het PR-team. Deze update staat voornamelijk in het teken van de kaartverkoop ten behoeve van ons thuisconcert op 24 mei a.s.. We vragen je deze dan ook
Nadere informatieTalentenverkenning. Wat kan jij? Enthousiasmeren
Enthousiasmeren Talentenverkenning Mensen willen best graag wat doen voor hun buurt, maar dan moet u ze er wel voor vragen. Een algemene oproep voor vrijwilligers is niet altijd even effectief. Het werkt
Nadere informatieWERVINGSPLAN EN MIDDELEN
WERVINGSPLAN EN MIDDELEN De wervingscirkel: doel doelgroep boodschap middelen organisatie Als je aan werving wilt doen, wil je mensen overtuigen dat jouw organisatie hen graag als vrijwilliger zou willen.
Nadere informatieChecklist voor kwaliteit van de uitvoering van de groep Daar waar groep vermeld staat kan ook cursus of training gelezen worden.
Checklist voor kwaliteit van de uitvoering van de groep Daar waar groep vermeld staat kan ook cursus of training gelezen worden. Nr. Werving/eerste contact/aanmelding 1. Op de doelgroep gerichte publiciteit
Nadere informatieDementievriendelijke gemeenschap. Iedereen kan een steentje bijdragen. Herman Post Jasper Kimenai Alzheimer Nederland
Dementievriendelijke gemeenschap Iedereen kan een steentje bijdragen Herman Post Jasper Kimenai Alzheimer Nederland Programma 1. Wensen en behoeften 2. Dementievriendelijk Nederland 3. Programma dementievrienden
Nadere informatieKWALITEITSKAART. Bibliotheek op school. Taal / lezen / rekenen
KWALITEITSKAART Taal / lezen / rekenen PO Kinderen die graag lezen, gaan meer lezen. Kinderen die meer lezen, gaan beter lezen. Kinderen die beter lezen gaan beter leren. Leesbevordering is daarom een
Nadere informatieWorkshop Taal Werkt! 11 september 2014
Workshop Taal Werkt! 11 september 2014 Programma Wat is laaggeletterdheid? Laaggeletterdheid binnen het bedrijfsleven Taalvrijwilligers binnen bedrijven Brainstorm Wat is laaggeletterdheid? 5 Feiten &
Nadere informatieTOOLKIT HOE ORGANISEER IK EEN ACTIVITEIT? SPORTWEKEN
TOOLKIT HOE ORGANISEER IK EEN ACTIVITEIT? SPORTWEKEN Introductie Weet jij al wat voor activiteit jij organiseert voor het proefsporten? In dit hoofdstuk helpen we je hiermee op weg. We bieden je een handig
Nadere informatieHANDLEIDING FUNDRAISING Ride New York 2016
HANDLEIDING FUNDRAISING Ride New York 2016 Inhoud 1. Aan de slag!...3 2. Stappenplan...4 3. Extra tips voor publiciteit...5 4. Jij & je enthousiasme...6 5. Succes!...6 1. Aan de slag! Geweldig dat je hebt
Nadere informatieResearchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University
LAAGGELETTERDHEID IN DEN HAAG - CONCLUSIES Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS
Nadere informatieTaal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst!
Taal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst! Taal doet meer In Utrecht wonen meer dan 15.000 volwassenen
Nadere informatieOp weg naar een rookvrij Scoutingterrein
Op weg naar een rookvrij Scoutingterrein Stappenplan Wil jij dat jouw Scoutinggroep rookvrij wordt? Zet dan de eerste stap en gebruik het stappenplan om op weg te gaan naar een rookvrije Scoutinggroep.
Nadere informatieCommunicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder
Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder Communicatieplan, 22 Augustus 2014 1 Voorwoord Duurzaamheid is geen trend, het is de toekomst. Het is niet meer weg te denken
Nadere informatieZeg het voort. Werkboek
Zeg het voort Werkboek In het werkboek Zeg het voort komen verschillende soorten oefeningen voor. De onderstaande plaatjes maken duidelijk om welke oefeningen het gaat. Deze les gaan we... Speel het spel
Nadere informatieLEZEN - Kunst van Lezen
LEZEN - Kunst van Lezen Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer bevat
Nadere informatieCommunicatieplan FICE NL
Communicatieplan FICE NL In dit communicatieplan wordt voor verschillende doelgroepen de doelen, middelen en communicatiemomenten besproken. In de communicatie zijn de volgende doelgroepen te onderscheiden:
Nadere informatieDatum: Adviserend. Datum: Informerend
Oplegvel 1. Onderwerp Voortzetting bondgenootschap Geletterdheid 2. Rol van het samenwerkingsorgaan Basistaak Efficiencytaak Platformtaak volgens Dagelijks Bestuur Platformtaak volgens gemeente 3. Regionaal
Nadere informatieAPQ-vragenlijst 30 januari Daan Demo
APQ-vragenlijst 30 januari 2019 Daan Demo Inleiding In dit rapport bespreken we jouw inzetbaarheid en wat je kunt doen om jouw positie op de arbeidsmarkt te verbeteren. Om dit te bepalen hebben we de volgende
Nadere informatieMeer (voor)lezen, beter in taal. De Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar
Meer (voor)lezen, beter in taal De Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar Adriaan Langendonk Miniconferentie Flevoland 23 september 2015 de Bibliotheek en basisvaardigheden 1 Inhoud
Nadere informatieLydia de Jong, netwerk coördinator NH en ZH: De bibliotheek voor ontmoeting in. de buurt. TYMPAAN 20 mei 2015
Lydia de Jong, netwerk coördinator NH en ZH: De bibliotheek voor ontmoeting in de buurt 2 TYMPAAN 20 mei 2015 De bibliotheek is een laagdrempelige plek voor ontmoeting in de buurt, want: 3 Je kunt er altijd
Nadere informatie-OPLEIDINGEN. 10 Tips. Dé Opleider van Mediator tot Scheidingsspecialist. Hoe Kom Je Als Startende Mediator Aan Klanten?
-OPLEIDINGEN Dé Opleider van Mediator tot Scheidingsspecialist 10 Tips Hoe Kom Je Als Startende Mediator Aan Klanten? Welkom bij AMV-Opleidingen! Nieuwe klanten aantrekken is voor elke mediator met een
Nadere informatieCommissie Samenleving Harderwijk 12 mei 2016
Commissie Samenleving Harderwijk 12 mei 2016 Agenda 1. Welkom 2. Ontwikkelingen 3. Strategienota 4. Digitale vaardigheden 5. Taalvaardigheden (inleiding door Chérif Ait Abderrahman (Stichting Lezen en
Nadere informatieWie kan terecht in een centrum voor basiseducatie? Wat kan je er leren?
basis educatie Wie niet goed kan lezen, schrijven en rekenen, is geen uitzondering. In ons land heeft meer dan half miljoen mensen er moeite mee. In een centrum voor basiseducatie kan je die achterstand
Nadere informatieSchoolConnect. Een vriendschap tussen jullie school en een school in Ethiopië!
SchoolConnect Een vriendschap tussen jullie school en een school in Ethiopië! SchoolConnect SchoolConnect is een programma van stichting Joni. Het is een samenwerkingsverband tussen scholen in Nederland
Nadere informatieSubsidieaanvraag Taalhuis Netwerkaanpak tegen laaggeletterdheid
Subsidieaanvraag Taalhuis Netwerkaanpak tegen laaggeletterdheid 17 oktober 2016 Contactpersoon: Cyril Crutz Directeur-bestuurder 0485-583 500 / 06-27093679 c.crutz@biblioplus.nl www.biblioplus.nl Inleiding
Nadere informatieAanvalsplan laaggeletterdheid en de toekomst van de volwasseneneducatie
Aanvalsplan laaggeletterdheid en de toekomst van de volwasseneneducatie Ina den Hollander Weert, 19 mei 2011 Kenniscirkel Leven Lang Leren Brabantse en Limburgse bibliotheken Wat is laaggeletterdheid?
Nadere informatieTrends bij openbare bibliotheken
100 jaar Trends bij openbare bibliotheken - 2015 157 bibliotheekorganisaties (in ca. 400 gemeenten) en 9 provinciale service organisaties verzorgen het openbaar bibliotheekwerk in Nederland met ca. 800
Nadere informatieTaal Verrijkt aanbod voor laaggeletterden, inburgeraars en anderstaligen. Bibliotheek Rijn en Venen 2013
Taal Verrijkt aanbod voor laaggeletterden, inburgeraars en anderstaligen Bibliotheek Rijn en Venen 2013 Bibliotheek Rijn en Venen 9 vestigingen 5 gemeentes 150.000 inwoners 27.750 bibliotheekleden Collectie:
Nadere informatieGewoon meedoen in je eigen wijk! TOOLKIT VOOR WERKERS
Gewoon meedoen in je eigen wijk! TOOLKIT VOOR WERKERS December 2012 1 Draaiboek Gewoon meedoen in je wijk! Aanleiding van dit draaiboek Gewoon Meedoen in je wijk is een pilotproject dat in 2010 en 2011
Nadere informatieMenukaart Gezonde School basisonderwijs: Sport & Bewegen
Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Sport & Bewegen School: Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan
Nadere informatieHoe bereik je meer deelnemers voor Taalcafés en Klik & Tik cursussen? Landelijke Dag Basisvaardigheden - 8 nov 2018
Hoe bereik je meer deelnemers voor Taalcafés en Klik & Tik cursussen? Landelijke Dag Basisvaardigheden - 8 nov 2018 Wie hebben we in de zaal? Ik ben bibliotheekmedewerker Wie hebben we in de zaal? Ik ben
Nadere informatieProjectgroep 8: Briefing. CDE Muziekatelier. Eva Thomas & Silke Lauwers
Projectgroep 8: Briefing CDE Muziekatelier Eva Thomas & Silke Lauwers Grafische en digitale media 2013-2014 Inhoud Inleiding...3 1. Logo en huisstijl...4 2. Folder...5 3. Poster zomerworkshop...6 4. Advertentie...7
Nadere informatieKINDERBOEKENWEEK. Communicatieplan
KINDERBOEKENWEEK Communicatieplan 1 augustus 2017 2 1 AANLEIDING: KINDERBOEKENWEEK 2017 Van 4 tot en met 15 oktober 2017 vindt de jaarlijkse Kinderboekenweek plaats. Het thema is dit jaar Gruwelijk eng!.
Nadere informatieProjectplan. Aanpak laaggeletterdheid bij patienten en/of medewerkers. [Naam organisatie] [auteur] [datum] Werken aan taal heeft veel voordelen
Projectplan Aanpak laaggeletterdheid bij patienten en/of medewerkers [Naam organisatie] [auteur] [datum] Werken aan taal heeft veel voordelen [Naam organisatie] vindt het belangrijk om alert te zijn op
Nadere informatieJaarverslag Ommen
Jaarverslag 2017 Ommen De brede Bibliotheek in 2017 Een samenleving verdient de bibliotheek die bij haar past en haar aanvult, ondersteunt en rijker maakt. De Bibliotheek van vandaag nodigt uit om te werken
Nadere informatieWoerdens Techniek Talent
Woerdens Techniek Talent Werkgroep Promotie en werving Concept Activiteitenplan 2013/2014 versie 3.0, Woerden, 23-08- 2013 Aanleiding Het Woerdens Techniek Talent is een initiatief van onderwijsinstellingen,
Nadere informatieSocial Mediaprotocol
Social Mediaprotocol Versie: februari 2014 Voorgenomen besluit : maart 2014 Behandeld in MR : juni 2014 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 Social media... 4 1.1 Algemeen... 4 1.2 Inzet social media op het
Nadere informatieOntmoet nieuwe klanten tijdens ONZE sfeervolle events! WORKSHOPAVONDEN THEMA EVENTS. Waarde voor ondernemers POWERED BY
Ontmoet nieuwe klanten tijdens ONZE sfeervolle events! WORKSHOPAVONDEN THEMA EVENTS Waarde voor ondernemers POWERED BY Stop met adverteren met events bereik je meer! Hoe bereik ik nieuwe klanten voor mijn
Nadere informatieHet non-formele bibliotheekaanbod voor volwassenen
Het non-formele bibliotheekaanbod voor volwassenen Programma s laagdrempelig Voor veel laaggeletterden is leren en het volgen van formeel of non-formeel onderwijs allerminst een vanzelfsprekend. Zaken
Nadere informatieVerslag Aanvalsplan laaggeletterdheid. Gemeente Maasdriel
Verslag 2010-2011 Aanvalsplan laaggeletterdheid Gemeente Maasdriel 1 Inleiding In de vergadering van 25 mei 2010 heeft uw raad het aanvalsplan laaggeletterdheid gemeente Maasdriel 2010-2012 vastgesteld.
Nadere informatieVerlegen om woorden Lesbrief voor vmbo
Verlegen om woorden Lesbrief voor vmbo Voor de lessen Nederlands, PSO en LOB. Verlegen om woorden is een pakket met tips en handvatten om een ouderbijeenkomst te organiseren over ouderbetrokkenheid en
Nadere informatieStappenplan voor een rookvrij schoolterrein
Stappenplan voor een rookvrij schoolterrein Inleiding Sinds 1 januari 2014 is de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabak verhoogd van 16 naar 18 jaar. Uit onderzoek blijkt dat het zien roken van anderen,
Nadere informatieVisie op ouderbetrokkenheid
Visie op ouderbetrokkenheid Basisschool Lambertus Meestersweg 5 6071 BN Swalmen tel 0475-508144 e-mail: info@lambertusswalmen.nl website: www.lambertusswalmen.nl 1 Maart 2016 Inleiding: Een beleidsnotitie
Nadere informatiePubliciteit en werving OSA
Publiciteit en werving OSA Bereik de ouders persoonlijk Het is belangrijk om veel aandacht aan werving en publiciteit te besteden. In het bijzonder als u met open inschrijving werkt. Denkt u hierbij aan
Nadere informatieE-participatie via sociale media: hoe doe je dat? Door: Janine Bake
E-participatie via sociale media: hoe doe je dat? Door: Janine Bake Kijkt u eens om u heen, zit u ook met een computer, mobiele telefoon, misschien wel twee en mogelijk ook nog andere type computer zoals
Nadere informatieLaat u verrassen en INSPIREREN!
Laat u verrassen en INSPIREREN! De Nieuwe Bibliotheek De bibliotheek is tegenwoordig zo veel meer dan alleen boek-uitleen. Boeken blijven en ze blijven belangrijk, maar media als cd s, dvd s, cd-roms,
Nadere informatieResultaten leesmonitor 2015 De Bieb op School. maart 2016
Resultaten leesmonitor 2015 De Bieb op School maart 2016 Inleiding Eind 2014 ging in het kader van de structurele samenwerking tussen het bovenschoolse management van het basisonderwijs in de Zaanstreek
Nadere informatieSchriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO)
Gemeente Heerhugowaard R Schriftelijke vragen ex artikel 37 Reglement van orde voor de raadsvergaderingen (RvO) Datum indiening 13 september 2016 Volgnummer Registratienummer Bij16-439 Onderwerp laaggeletterdheid
Nadere informatiede Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar
de Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar Jos Debeij Gerlien van Dalen Adriaan Langendonk VNG regionale conferenties 15 en 16 april 2015 de Bibliotheek en basisvaardigheden 1 Inhoud
Nadere informatieHandleiding communicatie rondom voorzieningen
Handleiding communicatie rondom voorzieningen Inleiding Betrokkenheid speelt een belangrijke rol bij het opzetten en/of in stand houden van gemeenschapsvoorzieningen. Communicatie is daarbij een kritische
Nadere informatieUitkomsten BOP-enquête basisvaardigheden Zuid-Holland
Uitkomsten BOP-enquête basisvaardigheden Zuid-Holland 2017-2018 Aan de landelijke BOP-enquête basisvaardigheden 18 + van de KB hebben in totaal 126 (=86%) (basis)bibliotheken deelgenomen; er waren 147
Nadere informatieInformatiebrief. In deze informatiebrief de volgende onderwerpen:
Je ontvangt deze email omdat wij elkaar persoonlijk kennen. Stel je deze informatief niet op prijs, meld je dan af via de daarvoor bestemde link. Is dit e-mailadres niet correct? Mail ons dan even, alvast
Nadere informatieLandelijke startbijeenkomst. 25 november 2015. Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland
Landelijke startbijeenkomst LEADER 2014-2020 Workshop 25 november 2015 Communicatie Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland #LEADER3 Europees landbouwfonds
Nadere informatiePlatformtaak volgens gemeente
Oplegvel 1. Onderwerp Subsidieaanvraag en cofinanciering Taalakkoord 2. Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland Platformtaak volgens gemeente 3. Regionaal belang Regionale partners en de gemeenten
Nadere informatie