Samenvatting Maatschappijleer Massamedia

Transcriptie

1 Samenvatting Maatschappijleer Massamedia Samenvatting door een scholier 2053 woorden 16 oktober ,8 29 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Verkenning Dynamische samenleving = dat er steeds wat gebeurd in de maatschappij, het staat nooit stil er blijven dingen veranderen. Brieven, fax, telefoon, zijn persoongericht, maar kranten, radio en tv zijn dat niet. Zij richten zich op een groot publiek en worden daarom massamedia genoemd. Paragraaf 1: Communicatie Mensen zijn sociale wezens, daarom is communicatie een wezenlijk onderdeel van veel menselijke activiteiten. Een definitie van communicatie= het proces waarbij een zender, bedoeld of onbedoeld, een boodschap overbrengt aan een ontvanger. Boodschap= informatie waaraan een betekenis wordt gegeven. Verschillende manieren van communiceren: - Face-to-face= beide lijfelijk aanwezig. Directe reactie (feedback= terugkoppeling) is mogelijk. En zender en ontvanger kunen van functie wisselen. - Indirect= er wordt gebruik gemaakt van een communicatiemiddel. Soms is directe reactie mogelijk (telefoon) en soms niet (bijv. een brief). - 1 zender, meer publiek= de zender richt zich tot een groot, meestal betrekkelijk anoniem publiek. Soms is reactie nog mogelijk, bijv. bij een lezing in een zaal. Maar meestal kan dit niet, zoals bij radio-en t.v.programma s. - Verbale communicatie= als er gesproken taal wordt gebruikt. - Non-verbale communicatie= lichaamstaal - Communicatiemiddel= een medium (mv. media) taal is ook een medium Communicatiestoornis= ruis (achtergrondlawaai of technisch) of betekenisverschillen die aan informatie worden gegeven (misverstand, komt vaak voor bij lichaamstaal). Paragraaf 1.2: Massacommunicatie Met massacommunicatie wordt een vorm van informatieoverdracht aangeduid die niet gericht is op één persoon of een beperkt publiek. Pagina 1 van 7

2 Een definitie van massacommunicatie= een vorm van communicatie waarbij de zender met technische hulpmiddelen in staat is om grote aantallen mensen met een boodschap te bereiken. Een aantal kenmerken van massacommunicatie: - De geboden informatie is openbaar en voor iedereen toegankelijk. - De informatie die wordt overgebracht is in principe bedoeld voor een groot, heterogeen en anoniem publiek. - De relatie tussen degene die de informatie verstuurt en de ontvanger is van onpersoonlijke aard. - Meestal verloopt de communicatie eenzijdig. Directe feedback is bijna onmogelijk. De ontvanger kan hoogstens indirect, achteraf reageren. De volgende media doen aan deze 4 kenmerken: - Gedrukte media: kranten en tijdschriften - Audio-visuele media: radio en televisie Audio = gehoor Heterogeen = ongelijksoortig Visueel = het gezicht betreffende Anoniem = naamloos (zender/ontvanger onbekend) Paragraaf 2: Functies van massamedia 4 functies van massamedia: - Nieuws; kranten, maar ook op radio en televisie maakt nieuws een belangrijk deel uit van het totale aanbod. Een publiekstrekker. - Amusement; zoals quizzen, shows en soaps. Bij commerciele zenders vormen ze de hoofdmoot van het programma-aanbod. - Educatie; programma's waarin informatie wordt uitgezonden waarvan de kijker iets kan leren. Zoals teleac of programma s die worden uitgezonden ten behoeve van het onderwijs. - Opinievorming; Discussieprogramma' s en sommige talkshows. Maar ook in de gedrukte media vindt opinievorming plaats er zijn rubrieken waar lezers hun mening kenbaar maken, bijv. naar aanleiding van eerder gepubliceerde berichten. De meeste tv-programma' s vervullen meerdere functies tegelijk. Paragraaf 2.2: Politieke functies van de massamedia In een democratisch land vervullen de massamedia een aantal functies die specifiek betrekking hebben of de verhouding tussen overheid en burgers. Deze politieke functies zijn: - Woordvoeders- of spreekbuisfunctie: dit houdt in dat de massamedia de in de maatschappij bestaande standpunten verwoorden. Een veel gebruikt hulpmiddel daarbij zijn enquetes. De resultaten hiervan Pagina 2 van 7

3 worden gepubliceerd. Deze resultaten geven weer hoe er over een bepaald maatschappelijk probleem wordt gedacht. Vaak wordt naar aanleiding hiervan actie ondernomen door Tweede-Kamerleden of door de betrokken bewindslieden. - Informatieve functie: hierdoor is de overheid in staat om snel informatie te verspreiden. Zo blijven de burgers op de hoogte. Debatten, politiek nieuws enz. kan je volgen op televisie een bepaalde rubrieken in de krant. - Commentaarfunctie: Met deze functie wordt bedoeld dat de massamedia commentaar leveren op politieke besluiten. Dit kan direct, bijv. in een redactioneel commentaar in een dagblad of indirect, bijv. door in een actualiteitenrubriek voor- en tegenstanders van een bepaald politiek voornemen of besluit aan het woord te laten. - Onderzoeksfunctie: Journalisten geven niet alleen nieuwsfeiten door maar onderzoeken ook de achtergronden, vooral als ze denken dat er iets mis is bijv. info die achter wordt gehouden. Soms heeft de publicatie hiervan grote gevolgen. - Controlerende functie: deze functie vloeit voort uit de voorafgaande functies. De resultaten van beleid of juist het ontbreken daarvan geven aanleiding tot publicaties, die op hun beurt weer aanleiding kunnen zijn voor kritiek op dat beleid. Politici worden vanwege hun bekendheid in de gaten gehouden. Er kan bepaalde prive-informatie gepubliceerd worden met alle gevolgen van dien. In een democratie vervult de vrije pers een belangrijke rol, omdat de vervulling van de 5 genoemde functies er zorg voor dragen dat zich maar weinig achter de schermen af kan spelen. De algemene functies van massamedia gelden ook voor de politieke functies. Paragraaf 3: Invloed van de massamedia Censuur = in staten waar de vrijheid van meningsuiting minder goed is gegarandeerd, beperken machthebbers vaak de mogelijkheden om via de massamedia kritische geluiden te laten horen. De machthebbers gaan ervan uit dat de mogelijkheid van openlijke kritiek hun macht wel degelijk ondermijnt. 4 verschillende theorieën over de grote van die invloed laten die verschillen goed zien: - de selectieve-perceptietheorie - de agendatheorie - de injectienaaldtheorie - de aanhaaktheorie Selectieve-perceptietheorie: deze theorie gaat ervan uit dat het objectief waarnemen van informatie een illusie is. Ieder interpreteert informatie zodanig dat die past in zijn eigen referentiekader. (= datgene wat je al weet, met inbegrip van eerder aangeleerde normen of gedragsregels en waarden, opvattingen over goed en kwaad, mooi en lelijk enz.) In het algemeen selecteren mensen hun waarnemingen, waarbij hun voorkeur uitgaat naar feiten die passen bij hun normen en opvattingen. Informatie die daar niet bijpast wordt niet, minder goed of vervormd waargenomen. Agendatheorie: richt zich op de betekenis van de massamedia bij het bepalen van de publieke agenda, dat wil zeggen de onderwerpen die in het centrum staan van de aandacht van het grote publiek. Pagina 3 van 7

4 De injectienaaldtheorie: de grote massa (mensen) wordt als het ware volgespoten met informatie. De theorie ziet mensen zeg maar als tamelijk weerloze, passieve spons die kritiekloos de informatie aanvaardt. Als het uitgangspunt van deze theorie juist is, dan is het mogelijk om de samenleving te indoctrineren. Als machthebbers de mogelijkheid hebben de massamedia te gebruiken als propagandamachine, dan kunnen zij het denken van de samenleving geheel beheersen en manipuleren. De aanhaaktheorie: ook deze theorie gaat ervan uit dat een mens niet in staat is om een afgewogen oordeel te vormen over allerlei onderwerpen op basis van de grote hoeveelheid informatie die via de massamedia op hun afkomt. Men haakt aan bij de mening van iemand die men als een autoriteit op een bepaald terrein beschouwt. Vanwege hun leidende en dus invloedrijke rol bij de meningsvorming van het grote publiek worden dergelijke figuren opinieleiders genoemd. Paragraaf 3.3: Waarden en normen. Socialisatie = de overdracht van waarden en normen. De opvoeding van kinderen is daarvan de duidelijkst herkenbare vorm. Socialisatie bestaat deels uit aanpassing. Het individu dat van een gemeenschap del wil uitmaken past zich enerzijds aan aan de daarbinnen geldende waarden en normen; anderzijds wordt vanuit die gemeenschap druk op de leden uitgeoefend om zich aan te passen. Dat aanpassingsproces begint vaak met imitatie; zelfde kleding, zelfde woorden of uitdrukkingen enz. De massamedia, tv in het bijzonder, zijn dus bronnen van socialisatie. Paragraaf 3.4: De invloed van televisiegeweld Agressief gedrag = gedrag dat bewust is gericht op het toebrengen van schade aan anderen of aan zaken die aan anderen toebehoren. Soms wordt agressie gebruikt om een bepaald doel te bereiken, om bepaald gedrag bij anderen af te dwingen, maar er kan ook sprake zin van agressie om de agressie. 3 meningen: - de reductiethese: Aanhangers van deze visie wijzen op de socialiserende rol van de tv. Kinderen leren door het kijken naar situaties waarin gewelddadig gedrag wordt vertoond dergelijke situaties te vermijden. - De geen-effectthese: er is misschien op individueel niveau sprake van beinvloeding, die leidt tot na-apen van agressief gedrag, maar de invloed is in het algemeen verwaarloosbaar. - De stimulatiethese: met name binnen de psychologie komt met tot de conclusie dat het zien van geweld op tv agressief gedrag tot gevolg kan hebben. Geweldscenes leren kinderen hoe agressief te zijn. Bovendien kunnen kinderen op grond van sommig tvgeweld tot de conclusie komen dat geweld kan lonen en een aanvaardbaar middel kan zijn om bepaalde doelen te bereiken. Relatie tussen de soorten geweld en agressie: Hoe realistischer het geweld wordt vertoond, des te groter is de kans op imitatie daarvan. Pagina 4 van 7

5 Verder onderzoek noodzakelijk: Er blijven nog vele vragen onbeantwoord, bijv. waarom wordt de één wel beinvloed en de ander niet, en wat is de invloed bij volwassenen enz. Verder zijn andere reacties die mogelijk met geweld op de tv te maken hebben onvoldoende onderzocht, zoals; slaapstoornissen bij kinderen, maar ook zelfdodingen door jongeren. Beleid: Er moeten maatregelen genomen worden zoals zorgen dat geweld op de tv vermeden wordt voor uur. Het Commissariaat voor de Media moet toezien op de naleving van deze richtlijnen. De toekomst: Er zullen strengere regels komen, geweld op de tv zal zoveel mogelijk vermeden worden. Paragraaf 4: Welke media hebben de meeste invloed? Om veel invloed te kunnen hebben, moet aan minstens één voorwaarde worden voldaan: er moet een groot publiek worden bereikt. De krant is het oudste massamedium. Dankzij de uitvinding van de boekdrukkunst rond 1450 in Duitsland werd het mogelijk om in grote oplagen geschriften te drukken. Persvrijheid: Het duurde tot 1848 voordat het recht van persvrijheid in de Nederlandse grondwet werd opgenomen. Persvrijheid is een belangrijke voorwaarde voor democratie. Een groter publiek De krant werd pas veel later, rond 1900, een massamedium. In het begin waren er nog veel Nederlanders analfabeet en kranten waren erg duur. Maar door reclame en het afschaffen van de dagbladzegel daalde de prijs sterk. Pluriformiteit en verzuiling: Pluriformiteit = veelvormigheid De verzuiling: Men organiseerde zich vooral op basis van godsdienstige en levensbeschouwelijke uitgangspunten tot de zogenaamde zuilen. (de protestants-katholieke, de katholieke, de sociaal-democratische en de liberaalconservatieve.) Ze hadden allemaal eigen kranten, scholen, omroepen enz. Vanaf de jaren 60 is er sprake van ontzuiling. Verschillende soorten dagbladen: - Ochtend- of avond/middagkrant - Landelijk of regionaal - Massakrant (populair) of kaderkrant (kwaliteits) - OB (onmiddellijke beloning wanneer je leest weet je meteen wat er aan de hand is) of VB (vertraagde Pagina 5 van 7

6 beloning je moet het hele artikel goed lezen moeilijker langer) - Lay-out (presentatie) Het ANP: (het Algemeen Nederlands Persbureau) Reikt veel informatie aan kranten aan. Betrouwbaarheidscriteria: Nieuws is altijd subjectief Doel criteria: bepalen in hoeverre informatie betrouwbaar is. 1 bronvermelding (van onze medewerker, ANP, Reuter, AP, AFP) 2 hoor en wederhoor, meerdere mensen (kranten) aan het woord. 3 feiten en meningen scheiden Inkomsten: Uitgevers halen hun inkomsten maar voor een klein deel uit abonnementsgelden of losse verkoop, het grootste deel bestaat uit de verkoop van de advertentieruimte. De ontwikkeling dat veel kranten moesten stoppen of kleiner moesten worden door de komst van tvreclame heet persconcentratie. Paragraaf 4.2: Weekbladen en andere tijdschriften Verschillende soorten weekbladen: - opinieweekbladen: leveren nieuws vooral op politiek en cultureel gebied. Het is een meer beschouwende en opinierende wijze. Bijv. Vrij Nederland, Elseviers Magazine, HP/de tijd enz. - Gezinsbladen en sensatiepers: Panorama en Nieuwe Revu hebben al lang succes met hun journalistieke formule van lichtverteerbare artikelen met veel foto s vooral gericht op amusement en verstrooiing. Sensatiebladen: Weekend en Priv, over filmsterren en bekende Nederlanders. Veel van die berichten zijn overdreven en soms zelfs niet juist. Paragraaf 4.3: Radio en televisie De radio Uitgevonden aan het einde van de 19e eeuw. Al snel verschillende zenders/omroepen. In de Tweede Wereldoorlog kreeg de radio een speciale betekenis Opkomst van televisie In 1951 werd een begin gemaakt met experimentele televisie-uitzendingen. Binnen enkele jaren ontwikkelden de verzuilde radio-omroepen zich tot verzuilde radio- en televisieomroepen. Een nieuw omroepbestel De TROS en veronica waren de eerste grote radio-omroepen en ontwikkelden zich tot omroepverenigingen met radio en tv-zendtijd. Pagina 6 van 7

7 EO, de Evangelische Omroep had een duidelijk eigen, christelijk gezicht en een evangelische boodschap. Eisen die de wet stelde aan de zendgemachtigde publieke omroepen: - een omroep diende een bepaalde culturele, maatschappelijke of geestelijke stroming in de samenleving te vertegenwoordigen en niet gericht te zijn op het maken van winst. - Een omroep diende gevarieerde programma' s aan te bieden: 25% informatieve programma' s, 25% culturele programma's, 5% educatieve programma's, 25% amusement en 20% mocht vrij worden ingevuld. - Een omroep diende tenminste leden te hebben. Omroepen die aan deze eisen voldeden kregen een financiele bijdrage van de overheid, die dat geld opbracht via de kijk- en luistergelden. Commerciele zenders: Wilden dergelijke eisen laten liggen en die wel degelijk streefden naar het maken van winst. Hun inkomsten komen uit reclame en sponsoring. Kabelmaatschappijen: Tegelijk met al deze ontwikkelingen waren de kabelmaatschappijen tot stand gekomen. Tot aan het eind van de jaren 70 stond op ieders dak een antenne. Door de komst van de kabel ontstond er ook een uitbreiding van de zenders. Er kwamen verschillende zenders: nieuwszenders, dicovery channel enz. Er moesten nieuwe wetten komen om de snelle veranderingen het hoofd te kunnen bieden. Pagina 7 van 7