Werkleerbedrijf, vervolgrapportage

Transcriptie

1 A gemeente Eindhoven Werkleerbedrijf, vervolgrapportage Oktober 2013 jvo/qg

2 Colofon Uitgave Gemeente Eindhoven Datum Oktober 2013 gemeente Eindhoven

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding 4 2 Resultaten Werkleerbedrijf tot 1 september Voortgang verbeterpunten Uitbreiden van de diversiteit van de werksoorten Het verbeteren van de screening Het bieden van maatwerk op het gebied van training en begeleiding Meer aandacht voor bejegening en het inrichten van een laagdrempelige geschillencommissie Het invoeren van een model ten behoeve van gedragsverandering Het beter structureren van de werknemersvaardigheden Werkgeversdienstverlening verbeteren Een verdiepte aanpak na 4 weken/meer praktische leerstijl Handhaven verbeteren 11 4 Verdere verbetering Werkleerbedrijf 13 gemeente Eindhoven 3

4 1 Inleiding Eind 2011 zijn we samen met Ergon gestart met het Werkleerbedrijf (WLB). De ervaringen van één jaar ontwikkeling van het Werkleerbedrijf zijn opgenomen in de rapportage Werkleerbedrijf, bevindingen na één jaar. Op basis van de geformuleerde verbeterpunten is aan de slag gegaan met de doorontwikkeling van het methodisch concept dat ten grondslag ligt aan het Werkleerbedrijf. In deze rapportage is de stand van zaken opgenomen van het Werkleerbedrijf. Er wordt hierin specifiek ingegaan op de geformuleerde verbeterpunten. Deze verbeterpunten hebben met name betrekking op het uitbreiden van de diversiteit van werksoorten, het bieden van maatwerk in de trainingen/individuele begeleiding, het verbeteren van de diagnose en het komen tot een laagdrempelige, informele wijze in de afhandeling van geschillen. In het 2 e hoofdstuk beschrijven we de concrete resultaten tot 1 september Vervolgens gaan we in hoofdstuk 3 in op de voortgang van de opgenomen verbeterpunten. In het laatste hoofdstuk doen we suggesties voor verdere verbeteringen 4 gemeente Eindhoven

5 2 Resultaten Werkleerbedrijf tot 1 september 2013 Uit de instroomanalyse blijkt dat zich in 2013 (tot 1 september 2013) totaal inwoners gemeld hebben voor een bijstandsuitkering. Van deze aanmeldingen: - zet ongeveer 28% de aanvraag niet door, ziet af van dienstverlening of heeft tussentijds werk gevonden; - gaat 3% direct aan het werk; - wordt 3% in eigen caseload gehouden op Werkplein Mercado omdat verwacht wordt dat zij op zeer korte termijn op eigen kracht kunnen uitstromen; - gaat 29% naar het Werkleerbedrijf; - gaat 37% naar de werkteams van de gemeente omdat werk vooralsnog geen optie lijkt of omdat de invulling van de werkcomponent al ingevuld is door bijvoorbeeld parttime werk. Resultaten Werkleerbedrijf 2013 Bij het Werkleerbedrijf zijn tot 1 september 2013 in totaal 894 deelnemers aangemeld en zijn er 660 trajecten afgerond. Van de afgeronde trajecten: - is 35% uitgestroomd uit naar betaald werk (234 mensen); - blijft 37% bijstandsgerechtigd en is terugverwezen voor dienstverlening naar Werkplein Mercado omdat werk vooralsnog geen optie is of omdat het Werkleertraject is beëindigd, aan deze mensen wordt op Werkplein Mercado een vervolgtraject aangeboden in het kader van bijvoorbeeld sociale activering (246 mensen); - heeft 27% alsnog geen recht op een bijstandsuitkering (180 mensen). Resultaten sinds start Werkleerbedrijf (vanaf september 2011) Bij het Werkleerbedrijf zijn er vanaf 1 september 2011 tot 1 september 2013 van de aangemelde trajecten inmiddels afgerond. Hiervan: - is 34% uitgestroomd naar betaald werk (632 mensen); - blijft 36% bijstandsgerechtigd en is terugverwezen voor dienstverlening naar Werkplein Mercado omdat werk vooralsnog geen optie is of omdat het Werkleertraject is beëindigd, aan deze mensen wordt op Werkplein Mercado een vervolgtraject aangeboden in het kader van bijvoorbeeld sociale activering (672 mensen); - heeft 29% alsnog geen recht op een bijstandsuitkering (545 mensen). Uit deze analyse blijkt dat de uitstroom naar betaald werk in 2013 is gestegen (35%) ten opzichte van de uitstroom in het jaar 2012 (in de rapportage Werkleerbedrijf, bevindingen na één jaar is de uitstroom van 2012 opgenomen (dit was 30%). Ook blijkt dat ten opzichte van 2012 relatief minder mensen vanaf de aanmelding hun aanvraag niet doorzetten, afzien van dienstverlening of tussentijds werk gevonden hebben (in 2012 was dit 40%). gemeente Eindhoven 5

6 3 Voortgang verbeterpunten 3.1 Uitbreiden van de diversiteit van de werksoorten Er is als verbeterpunt opgenomen om meer diversiteit aan te brengen in de werksoorten. In de eerste drie weken van het Werkleertraject wordt vier dagdelen per week binnen het Werkleerbedrijf gewerkt. Dat garandeert de hoge contactfrequentie tussen cliënt en casemanager die nodig is om de cliënt (en zijn mogelijkheden) goed te leren kennen en een goede inschatting te kunnen maken van werknemersvaardigheden en motivatie. Voor de periode ná de drie weken is, binnen de grenzen van het haalbare, meer diversiteit aangebracht op de interne en externe Ergon-lokaties en op werkplekken bij reguliere werkgevers. Het vergroten van de keuzemogelijkheden Er zijn voor de deelnemers meer keuzemogelijkheden ingebouwd ten aanzien van werksoorten: - De deelnemers kunnen binnen de beschikbare werkplekken hun voorkeur voor een werkplek aangeven. We proberen daar zoveel mogelijk rekening mee te houden; - de deelnemers hebben de mogelijkheid om zelf vanuit hun eigen netwerk een werkplek voor te dragen waar werkzaamheden worden verricht (hier is inmiddels door zo n 20 deelnemers gebruik van gemaakt); - de deelnemers kunnen ondersteund worden bij het zoeken naar een geschikte plek vanuit het bestaande Ergon netwerk van 400 werkgevers; - in individuele gevallen kan ook zelfstandig ondernemerschap (bijvoorbeeld als ZZP-er) bezien worden als concrete mogelijkheid om te komen tot arbeidsinschakeling, eventueel met behulp van Bbz (Besluit bijstandsverlening zelfstandigen). De uitbreiding van de werksoorten Op dit moment zijn de volgende werksoorten voorhanden: - Kwekerij - DAF - Groen en reiniging / Groen en Techniek - Logistieke diensten Acht - Verspreidingen Deze zijn recent aangevuld met de volgende locaties: - Textieldiensten - Logistiek/displaybouw (Van Rooijen logistiek) - Schoonmaakdiensten 6 gemeente Eindhoven

7 Er zijn ook werkplekken bij reguliere werkgevers, onder andere: - Horeca (Robin Hood) - Winkel (Het Goed), locaties Eindhoven, Valkenswaard en Geldrop 3.2 Het verbeteren van de screening Op Werkplein Mercado vindt de screening plaats. Op basis hiervan wordt beoordeeld wat het geschikte instrument is voor een belanghebbende om arbeidsinschakeling en/of bijstandsonafhankelijkheid te realiseren. Hierbij is de uitstroomkans van de cliënt een belangrijk criterium. Op basis van de screening wordt de aanvrager van bijstand: - toegeleid naar het Werkleerbedrijf; - toegeleid naar een werkteam van de gemeente omdat werk vooralsnog geen optie is of omdat de werkcomponent al ingevuld is door bijvoorbeeld het verrichten van parttime werk; - niet in een traject geplaatst omdat de inschatting is dat de cliënt binnen zeer korte termijn op eigen kracht uitstroomt. Daarnaast kan een traject in het kader van het persoonsgebonden reintegratiebudget (PRB) of een traject voor hoog opgeleide 45-plussers (Talentplus) ingezet worden vanuit de werkteams of vanuit het Werkleerbedrijf. Op deze wijze kan er voldoende maatwerk worden geboden om het geschikte traject aan te bieden aan de cliënt. In de voorgaande rapportage was opgenomen dat deze screening objectiever en specifieker ingericht zou moeten worden. Daartoe zijn we als Eindhoven samen met vijf andere gemeenten betrokken bij de ontwikkeling van een nieuw screeningsinstrument voor met name de nieuwe instroom. Dit wordt ontwikkeld door Regioplan op verzoek van het Ministerie van SZW en Divosa. Een onderdeel van dit nieuwe screeningsinstrument is een vragenlijst die beter inzicht moet geven in de motivatie en het relevante werkzoekgedrag van cliënten. Er vindt in de zes gemeenten een pilot plaats waar in totaal 800 cliënten met behulp van deze vragenlijst worden gescreend. Aangezien in de pilotfase de afstemming tussen gemeenten meer tijd vroeg dan was gepland én er een bepaalde massa moest zijn, wordt de oplevering van het screeningsinstrument begin volgend jaar verwacht. Op basis hiervan kan de implementatie plaatsvinden. Daarnaast vindt er in een aantal gemeenten (waaronder Eindhoven) een extra pilot plaats op het gebied van de zogenoemde soft skills van de cliënt (het in balans zijn). Op basis van deze pilots vindt een nadere beoordeling plaats van de waarde van het instrument en kan advies gegeven worden over de wijze van verdere toepassing. Er zal onder meer beoordeeld worden of de inzichten complementair zijn. Mede op basis van het rapport van Regioplan wordt ook geadviseerd om bij de intake ook na te gaan of sprake is van schuldenproblematiek. Op basis hiervan kan gekomen worden tot een meer integrale screening. Er vindt hierbij ook afstemming plaats met de WIJteams waardoor vroegtijdige interventies voorkomen kunnen worden. gemeente Eindhoven 7

8 Resumerend kan gesteld worden dat de screeningsinstrumenten in de laatste fase van ontwikkeling zijn. Op basis van de eerste inschattingen van de nieuwe instrumenten kan een betere screening tot stand worden gebracht. Hierdoor kan de screening aan de kop van het proces specifieker en objectiever ingericht worden. 3.3 Het bieden van maatwerk op het gebied van training en begeleiding In de eerste rapportage was opgenomen om bij de onderdelen begeleiding/actietijd meer maatwerk op te nemen. Op basis van een verbeterde screening die beter inzicht geeft in motivatie en relevant werkzoekgedrag én een gestructureerde aanpak in de trajecten (er is onder meer een nieuw format persoonlijk ontwikkelingsplan opgesteld), kan beter beoordeeld worden wat het optimale instrument is om te komen tot arbeidsinschakeling of uitkeringsonafhankelijkheid. Deze instrumenten worden in het persoonlijk ontwikkelingsplan opgenomen. De deelnemers kunnen zelf voorstellen doen om specifieke dienstverlening op het gebied van begeleiding of coaching in het ontwikkelingsplan op te nemen om tot succes te komen. Indien vastgesteld wordt dat dit onderdeel op een effectieve en efficiënte manier bijdraagt aan hun bijstandsonafhankelijkheid, kan dit programmaonderdeel op basis van zelfsturing ingevoegd worden in het ontwikkelingsplan. In dit kader kan men denken aan taaltrainingen of specifieke trainingen die nodig zijn om aan het werk te komen. Er ligt hierbij een sterke relatie met de werkgeversbenadering door het werkgelegenheidsteam. Bij concreet uitzicht op een baan worden, vaak in samenspraak met de werkgever, voor de functie relevante opleidingen aangeboden (bijvoorbeeld rijopleiding vrachtwagenchauffeur, ICT-cursussen, taaltrainingen, logistieke opleidingen, begeleiding bij werkgever etc.). Deelnemers van het Werkleerbedrijf kunnen voor alle instroomprojecten in aanmerking komen die in samenspraak met werkgevers tot stand komen. Ook is een koppeling gemaakt met het PRB-bureau (persoonsgebonden reintegratiebudget). 3.4 Meer aandacht voor bejegening en het inrichten van een laagdrempelige geschillencommissie Het Werkleerbedrijf is ingericht om zelfredzaamheid te vergroten, er zijn daarom duidelijke regels en verwachtingen rondom de dienstverlening. Als er onduidelijkheid of ontevredenheid is bij de deelnemer, dan is een goed gesprek tussen consulent/casemanager en de deelnemer vaak de beste manier om de problemen op te lossen. Dit werkt vaak verhelderend voor de cliënt. Soms leidt dit voor de deelnemer echter niet tot het gewenste resultaat en blijven er verschillen van inzichten of meningsverschillen over de dienstverlening bestaan. 8 gemeente Eindhoven

9 Het is dan zinvol om naar de wijze van de afhandeling van deze meningsverschillen of verschillen van inzichten te kijken. Het is in ieders belang dat we dit serieus nemen en ervoor zorgen dat dit zo praktisch en zo snel mogelijk wordt opgelost via het organiseren van een klachtencommissie op de werkvloer. De geschillencommissie Werkleerbedrijf moet om bovenstaande redenen voldoen aan de criteria laagdrempelig, snel, transparant, objectief en onafhankelijk. Het bestaan van de geschillencommissie en de mogelijkheid tot het indienen van klachten wordt met iedere deelnemer bij de start van het werkleertraject duidelijk gecommuniceerd. In de startgids die iedere deelnemer uitgereikt wordt bij de start van zijn Werkleertraject is hierover informatie opgenomen. Ook liggen er klachtformulieren op de balie van het Werkleerbedrijf. Omdat we ook een gemeentebrede klachtenprocedure hebben, heeft onderzoek plaatsgevonden op welke wijze de geschillencommissie Werkleerbedrijf zich hiertoe verhoudt. De ingerichte geschillencommissie Werkleerbedrijf beschouwen we als een specifieke vorm van onze gemeentebrede klachtenprocedure. Vanwege de wens om te komen tot een informele, laagdrempelige geschillencommissie is besloten om de zittingen frequent én op locatie te laten plaatsvinden. Er is iedere twee weken op het Werkleerbedrijf een zitting van de onafhankelijke geschillencommissie ingepland. Deze commissie bestaat uit een onafhankelijk voorzitter en een klachtenbehandelaar van de gemeente Eindhoven. Als onafhankelijk voorzitter is aangesteld mevrouw Van den Biggelaar van Advocatenkantoor Van den Biggelaar. Zij heeft hierin ervaring vanwege haar voorzitterschap bij de klachtencommissie van Ergon. Sinds mei jl. is deze klachtenprocedure geïmplementeerd. Er zijn tot 1 oktober 2013 totaal drie klachten ingediend waarvan er twee informeel zijn afgerond en niet tot behandeling in de geschillencommissie zijn gekomen. Er heeft er één zitting van de geschillencommissie plaatsgevonden. De klacht is naar tevredenheid afgerond. We zullen binnenkort een eerste tussenevaluatie laten plaatsvinden op basis waarvan wordt beoordeeld of deze werkwijze (die afwijkt van de gangbare klachtenprocedure van de gemeente) tot de gewenste resultaten leidt. Afhankelijk van deze evaluatie kan besloten worden om deze aparte klachtenprocedure Werkleerbedrijf (tijdelijk) voort te zetten of de gangbare gemeentelijke klachtenprocedure te hanteren. Op basis van de evaluatie worden eventuele verbeteringen doorgevoerd. 3.5 Het invoeren van een model ten behoeve van gedragsverandering Hoewel er binnen het Werkleerbedrijf de nodige kennis en ervaring is opgebouwd op het gebied van begeleiden en coachen, zijn er ook mogelijkheden voor verbetering. Motivatie blijkt een sterke succesfactor. De casemanagers worden verder getraind en gemeente Eindhoven 9

10 geprofessionaliseerd in de methodiek motivational interviewing en oplossingsgericht coachen zodat zij beter kunnen inspelen op de intrinsieke motivatie van de deelnemer. Inmiddels hebben alle casemanagers deze training gevolgd. Er wordt voor gezorgd dat de kennis en de vaardigheden die de casemanagers opgedaan hebben tijdens de training geborgd en getoetst worden. Daarnaast wordt ook een professionele standaard ten behoeve van de gespreksmodellen ontwikkeld waardoor casemanagers beter in staat zijn de effectieve methodiek in de gesprekstechnieken te blijven volgen. Hierdoor zijn zij beter in staat om het zelfsturend vermogen van deelnemers het Werkleerbedrijf aan te spreken. De hele methodiek en de training zijn gebaseerd op Het heft in eigen hand, sturen op zelfsturing dat in opdracht van de RWI door onder meer de Universiteit van Amsterdam en Gilde re-integratie is opgesteld. 3.6 Het beter structureren van de werknemersvaardigheden In voorgaande rapportage was opgenomen om de werknemersvaardigheden beter te structureren. Daartoe maakt de deelnemer zelf een scan van de werknemersvaardigheden aan de hand van een daartoe opgesteld format. Er is inmiddels op het Werkleerbedrijf ook een methode ontwikkeld om de werknemersvaardigheden te beoordelen in relatie tot arbeidsinschakeling. Op basis hiervan wordt een verbeterplan opgesteld voor de onderdelen die verder uitgewerkt moeten worden. Op de in- en externe werkplekken worden de deelnemers door zowel de casemanager als de werkleiding begeleid in de uitvoering van hun verbeterplan en het inzetten van ontwikkelingsgerichte acties. In de komende periode vindt de nadere implementatie van de processen rondom deze werknemersvaardigheden plaats. 3.7 Werkgeversdienstverlening verbeteren Op dit moment proberen we een goede match te maken tussen mens en organisatie. We trekken in de uitvoering samen op met onder meer UWV, het Servicepunt Leren en Werken en Ergon. Hier zijn de afgelopen periode de nodige slagen in gemaakt. Op operationeel niveau worden vraag en aanbod uitgewisseld, er vindt afstemming plaats over het in te zetten instrumentarium en er worden gezamenlijke werkgelegenheidsprojecten opgezet. De komende periode wordt de werkgeversdienstverlening verder doorontwikkeld. Er wordt een structuur ontwikkeld om samen met de regiogemeenten, UWV, Ergon en Servicepunt Leren en Werken op operationeel niveau gezamenlijk de werkgevers te benaderen. We streven hierbij naar een één-loket-gedachte, het afstemmen van de re-integratievoorzieningen én het verkrijgen van inzicht in de mogelijkheden van 10 gemeente Eindhoven

11 werkzoekenden. We gaan hierbij steeds meer vraaggericht en sectoraal te werk waarbij we ook de input van werkgevers meenemen. 3.8 Een verdiepte aanpak na 4 weken/meer praktische leerstijl In de eerste 4 weken stromen relatief de meeste mensen uit. Uit de eerste rapportage bleek dat de leerstijl voor de mensen die na 4 weken nog niet zijn uitgestroomd, te theoretisch was. Voor de mensen die na 4 weken nog niet zijn uitgestroomd moet daarom een meer praktische leerstijl ontwikkeld worden. We hebben hiertoe een meer diepgaand begeleidingsprogramma ontwikkeld met meer focus op houding en gedrag. Daarbij zijn er afspraken gemaakt over de houding en het gedrag van de casemanager richting cliënt in de groep met betrekking tot het positief benaderen van de cliënt, het complimenteren, het geven van eigen verantwoordelijkheid en het creëren van een veilige omgeving waarin de cliënt kan floreren. Ook is een aantal aanpassingen in het programma gedaan, er wordt met name gekeken naar hetgeen de groep nodig heeft om tot meer maatwerk te komen. Tevens wordt nu gebruik gemaakt van een plan van aanpak binnen de groepsbegeleiding en wordt meer oplossingsgericht gecoacht. Het aantal individuele gesprekken wordt geïntensiveerd vanaf de 4 e week van het Werkleertraject. We bieden een meer praktisch ingezette leerstijl om alle deelnemers beter te bereiken. De programma-onderdelen worden ondersteund door werkvormen. Deze werkvormen zijn interactiever en meer in praktische leerstijl gemaakt. Er zijn werkvormen gekozen waarbij cliënten letterlijk in actie gaan komen en zelf vanaf het begin actief gaan leren, ervaren en beleven. Het begeleidingsprogramma wordt nu ook ondersteund door audiovisueel materiaal. Er wordt gebruik gemaakt van ondersteunende filmpjes en een filmcamera om oefeningen vast te leggen en te evalueren. Ook wordt het programma digitaal gepresenteerd. 3.9 Handhaven verbeteren Handhaving heeft betrekking op enerzijds het naleven van de verplichtingen ten aanzien van re-integratie en anderzijds op de rechtmatigheid van de uitkeringsverstrekking. Het opleggen van sancties is nooit het doel op zich, maar wordt ingezet om gedragsverandering te bewerkstellingen. Het werken met positieve prikkels heeft de voorkeur. In dat kader wordt ook met name ingezet op het intrinsiek motiveren van de cliënt. Hier is in de afgelopen periode fors in geïnvesteerd. Als een bijstandsgerechtigde (die geen vrijstelling van de arbeids- en reintegratieplicht heeft) zich echter niet of onvoldoende inspant om aan het werk te komen of geen of onvoldoende gebruik maakt van een aangeboden re- gemeente Eindhoven 11

12 integratievoorziening, dan moet het college overeenkomstig de maatregelenverordening de bijstand verlagen. Daarbij worden per individu de mate van verwijtbaarheid en de persoonlijke omstandigheden beoordeeld. In het juist en zorgvuldig toepassen hiervan hebben extra investeringen plaatsgevonden in de uitvoering. Ook is in de afgelopen periode een betere signaal- en opvolgfunctie tot stand gebracht waardoor bij bijvoorbeeld ongeoorloofd verzuim directe actie wordt ondernomen. Het (ziekte)verzuim is hiermee teruggebracht, op deze wijze wordt ook voorkomen dat bepaalde zaken escaleren. 12 gemeente Eindhoven

13 4 Verdere verbetering Werkleerbedrijf Afgelopen periode is voortvarend gewerkt aan de verbeterpunten van het Werkleerbedrijf. De in de rapportage Werkleerbedrijf, bevindingen na één jaar opgenomen verbeterpunten zijn in grote lijnen doorgevoerd. Een aantal wordt op dit moment geïmplementeerd in de uitvoering. Op basis van een leercyclus (praktijkervaring en onderzoek) wordt het Werkleerbedrijf continu doorontwikkeld. Daarbij zal extra aandacht uitgaan naar het verbeteren van de regionale werkgeversdienstverlening om de uitstroom naar betaald werk verder te verbeteren. Daarbij gaan we steeds meer vraaggericht te werk waarbij de input van werkgevers wordt meegenomen. gemeente Eindhoven 13