Vraaggestuurde re-integratie: methode of mythe? Arjan Heyma (SEO Economisch Onderzoek) 27 mei 2011

Transcriptie

1 Vraaggestuurde re-integratie: methode of mythe? Arjan Heyma (SEO Economisch Onderzoek) 27 mei 2011

2 Onderwerpen presentatie Definitie vraaggestuurde re-integratie Aanleiding onderzoek en onderzoeksvraag Theoretisch kader: Waarom zou het werken? Empirisch kader: Werkt het (beter)? Toetsing hypothesen en conclusies

3 Wat is vraaggestuurde re-integratie? Definitie 1: Bij vraaggestuurde re-integratie ligt het primaat van de uitvoering geheel bij de klant. In de eerste plaats heeft hij zelf de regie (Divosa, Zoetermeer, Meccano, Astri, 2010; In eigen hand, persoonsgebonden budgetten bij re-integratie) Definitie 2: Niet de werkzoekende, maar bestaande vacatures zouden meer vetrekpunt bij reïntegratietrajecten moeten zijn (RWI, 2005; Is de vraag het antwoord?)

4 Proces vraaggestuurde re-integratie 1. Vaststelling of inschatting van (verwachte) vacatures in een bedrijf of sector 2. Opstellen functieprofiel, waarmee potentiële kandidaten onder werkzoekenden worden geselecteerd 3. Mogelijke inzet van een gericht opleidingstraject 4. Bemiddeling naar concrete vacature Niet noodzakelijk via re-integratiebedrijf Sectorale en regionale belangen Uitgangspunt is vraag naar arbeid door werkgevers

5 Aspecten vraaggerichte benadering Meer aandacht voor wensen en behoeften werkgever Om vraaggericht te kunnen werken moet UWV beschikken over relevante arbeidsmarktinformatie (Vraaggerichte) re-integratie moet mismatch tussen gevraagde en aangeboden capaciteiten (opleiding, competenties, vaardigheden,gedrag) zien op te heffen Enerzijds door scholing of aanpassing bemiddeling, anderzijds door aanpassen baan of eisen werkgever Bron: Kenniscentrum UWV (2008); Arbeidsmarkt, werkgevers en vraaggerichte benadering

6 Aanleiding voor ons onderzoek Re-integratie dienstverlening vooral aanbodgestuurd: In trajecten wordt vaak pas aan het einde van de rit gekeken naar de beschikbare vacatures (RWI, 2005) Resultaten van re-integratietrajecten vallen tegen: Het lukt blijkbaar nog onvoldoende om een (duurzame) match tussen werkzoekenden en vacatures te realiseren (RWI, 2005) De huidige manier van re-integratie heeft echter nog te weinig opgeleverd, zoals o.a. blijkt uit de beleidsdoorlichting re-integratie van SZW (UWV, 2008)

7 Onderzoeksvraag Vraaggestuurde aanpak als mogelijke oplossing: De tijd lijkt daarom rijp voor meer vraaggerichte reïntegratie (RWI, 2005) Bij alle betrokken partijen in de sociale zekerheid (beleid, toezicht, uitvoering, sociale partners) is het besef doorgedrongen dat er meer aandacht moet komen voor de vraagkant (UWV, 2008) Onderzoeksvraag: Biedt een vraaggestuurde aanpak meerwaarde boven een aanbodgestuurde aanpak en waarom?

8 Waarom zou re-integratie werken? Werkende bestanddelen van re-integratiediensten: Contact leggen tussen werkzoekenden en vacatures Discrepanties tussen gevraagde en aangeboden capaciteiten (kennis, competenties, vaardigheden, gedrag) verkleinen Werkzoekenden motiveren Bij aanbodgerichte re-integratie wordt primair uitgegaan van capaciteiten en wensen van de werkzoekende Vraaggestuurde re-integratie is primair gericht op het afstemmen van capaciteiten op de arbeidsvraag

9 Theoretisch kader: matching Mismatch tussen arbeidsvraag en arbeidsaanbod door een verschil in Informatie over arbeidsvraag en -aanbod Locatie van arbeidvraag en aanbod Moment van arbeidsvraag en aanbod Gevraagde en aangeboden capaciteiten Kennis over gevraagde en aangeboden capaciteiten Preferenties ten aanzien van arbeidsvoorwaarden Productiviteit versus reserveringslonen Als mismatch klein genoeg is kan een match tot stand komen

10 Theoretisch kader: zoektheorie Matching in dynamische context: zoeken naar baan totdat een baan voldoende aansluit op wensen Afweging nut van accepteren van baan versus verwachte nut van niet accepteren van baan Geschikte match hoeft niet te leiden tot werkelijke match Werkelijke match vaak geen optimale match

11 Hypothesen op basis van theorie Door bemiddeling naar concrete vacatures leidt vraaggestuurde re-integratie tot snellere werkhervatting Door het beter afstemmen van aangeboden op gevraagde capaciteiten leidt vraaggestuurde reintegratie tot een meer duurzame werkhervatting Snelle werkhervattingen staan op gespannen voet met duurzame werkhervattingen Vraaggestuurde re-integratie doorbreekt die spanning

12 Hoe kun je dat empirisch toetsen? In kaart brengen van inzet vraaggestuurde re-integratie dienstverlening in de praktijk Vergelijken van de mate van werkhervatting na vraaggestuurde versus aanbodgestuurde versus het uitblijven van dienstverlening (zelfredzaamheid) Vergelijken van de kwaliteit van de match tussen werkzoekenden en hun baan na deze verschillende vormen van dienstverlening Vergelijken van duurzaamheid van baan na deze verschillende vormen van dienstverlening

13 Wat is er van terechtgekomen? Vraaggestuurde re-integratie geen eenduidig concept Wel veel plannen voor een vraaggestuurde aanpak, weinig concrete en specifieke uitwerkingen Geen specifieke vraaggestuurde instrumenten in administratieve bestanden, m.u.v. SVWW-trajecten We meten het effect op (duurzame) werkhervatting van SVWW-trajecten in vergelijking met andere trajecten Zeer beperkte informatie beschikbaar over de kwaliteit van de match tussen werkenden en banen

14 Wat zijn SVWW-trajecten? Stimuleringsregeling Vacaturevervulling door Werklozen en met werkloosheid bedreigde Werknemers Uitvoering (subsidie) in 2002 en 2003 door RWI Trajecten meestal met scholing i.c.m. werkervaring Hoofddoelstelling: stimuleren van duurzame vervulling van concrete vacatures via Vraaggerichte benadering Verknoping met sectoraal en regionaal beleid Duurzame arbeidsinpassing

15 Basismateriaal effectmeting Focus op WW-populatie: WW-administratie via CBS Werkhervatting op basis van banenbestanden CBS Duurzame werkhervatting = tenminste een half jaar Ingezette re-integratiedienstverlening op basis van UWV-SLAP bestanden Voorwaarden onderzoekspopulatie: Instroom WW en einde baan binnen een maand WW-perioden lopend in periode Slechts één (aselecte) WW-periode per persoon Proefgroep: iedereen met een traject (n = ± , waarvan 104 SVWW trajecten) Controlegroep: aselecte steekproef uit WW-ers zonder traject (n = ± )

16 Rechte tellingen: werkhervatting Zonder Traject SVWW Werkhervatting 71% 73% 91% Duurzame werkhervatting, binnen 1 jaar na start WW Duurzaam werkhervatting, binnen 2 jaar na start WW 32% 12% 20% 45% 41% 53%

17 Effectmeting: duuranalyse Verklarende variabele: werkloosheidsduur tot werkhervatting Correctie voor beperkte waarnemingsduur: conditionele kans op werkhervatting op tijdstip t, gegeven werkloosheid tot tijdstip t Correctie voor duurafhankelijkheid: conditionele kans op werkhervatting op tijdstip t kan verschillen van conditionele kans op tijdstip t-1 Correctie voor samenstellingseffecten: verschil tussen snelle en trage werkhervatters

18 Waargenomen werkhervatting 16% 14% Werkhervatting totaal Duurzame werkhervatting 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Mate van werkhervatting per maand, vanaf instroom in de WW

19 Gecorrigeerde werkhervatting 16% 14% Werkhervatting totaal Duurzame werkhervatting 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Kans op werkhervatting per maand, vanaf instroom in de WW

20 Samenstellingseffecten Vrouwen t.o.v. mannen ( ) Leeftijd ( ) Etniciteit ( ) Gezinssituatie en kinderen WW-omvang (+) Soort dienstverband (voltijd, deeltijd, flexibel) Bedrijfssector Bedrijfsgrootte Uurloon (+) Ervaring en mobiliteit op arbeidsmarkt (+) Woonprovincie Jaar van instroom in WW (conjunctuur)

21 Effecten van re-integratiediensten 100% 90% 80% 89% 81% 80% 90% 70% 71% 60% 63% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Zonder traject Met traject SVWW traject Werkhervatting totaal Duurzame werkhervatting

22 Effecten van re-integratiediensten Vraaggestuurde SVWW-trajecten effectiever dan andere trajecten t.a.v. werkhervatting SVWW zorgt voor meer concrete baankansen Vraaggestuurde SVWW-trajecten effectiever dan andere trajecten t.a.v. duurzame werkhervatting SVWW zorgt voor betere aansluiting capaciteiten Werkhervatting lager /later na (aanbodgestuurd) reintegratietraject dan zonder traject dienstverlening heeft lock-in effect Snelle werkhervatting minder duurzaam

23 Toetsing van hypothesen Door bemiddeling naar concrete vacatures leidt vraaggestuurde re-integratie tot snellere werkhervatting Door het beter afstemmen van aangeboden op gevraagde capaciteiten leidt vraaggestuurde reintegratie tot een meer duurzame werkhervatting Snelle werkhervattingen staan op gespannen voet met duurzame werkhervattingen Vraaggestuurde re-integratie doorbreekt die spanning niet

24 Conclusies Vraaggestuurde re-integratie geen eenduidige aanpak, wel onderdeel praktijk (bemiddeling naar vacatures, scholing, leer-werktrajecten), maar nog onvoldoende zicht op verwachte vacatures Vraaggestuurde re-integratie kan effectief zijn wanneer gevraagde en aangeboden capaciteiten goed op elkaar worden afgestemd Snelle werkhervatting op gespannen voet met duurzame werkhervatting, ook bij vraaggestuurde benadering Als oplossing eerder mythe dan methode