Innovaties in de GGZ GGZ ONDERBOUWEN MET GEGEVENS

Transcriptie

1 Innovaties in de GGZ GGZ ONDERBOUWEN MET GEGEVENS Kwaliteitsindicatoren in de GGZ Gert Peeters Operationeel directeur UPC KU Leuven (Co-)Voorzitter VIP² GGZ

2 Achtergrond

3 Brussels: April 2014 Global Mental Health: Relevance for the Reforms in Belgium Shekhar Saxena Director Department of Mental Health and Substance Abuse World Health Organization

4 Disease Burden in Europe DALYs by causes % Cardiovascular diseases 22.9 Neuropsychiatric conditions 19.5 Malignant neoplasms 11.4 Unintentional injuries 9.6 Digestive diseases 4.9 Respiratory diseases 4.5 Intentional injuries 4.3 Sense organ diseases 4.1 Infectious and parasitic diseases 3.8 Musculoskeletal diseases 3.7 Respiratory infections 2.1 Perinatal conditions 1.8 Mental Health Programme

5 Neuro-psychiatric conditions Europe: Years lived with disability Ranking Unipolar depressive disorders 13.7% 1 st Ranking Alcohol use disorders 6.2% 2 nd Ranking 7th Alzheimer and other dementias 3.7% Ranking 11th Schizophrenia 2.3% Ranking 12th Bipolar disorders 2.2% Mental Health Programme

6 WGO Elk jaar krijgt meer dan een derde van de Europese bevolking te maken met psychische problemen. Kwalitatieve geestelijke gezondheidszorg draagt bij tot een duurzame samenleving. Het nieuwe Europese Actieplan voor de Geestelijke Gezondheid van de Wereld-gezondheidsorganisatie (WGO) roept de lidstaten daarom op om een gemeenschappelijke set kwaliteitsindicatoren voor de geestelijke gezondheidszorg te ontwikkelen. In die context wil de Hoge Gezondheidsraad (HGR) een overzicht van aanbevelingen voor kwalitatieve geestelijke gezondheidszorg aanreiken die de basis kunnen vormen voor de ontwikkeling van kwaliteitsindicatoren voor de geestelijke gezondheidszorg in België.

7 HGR De HGR: Deze indicatoren moeten gelden voor alle patiënten met psychische problemen die momenteel behandeld worden of die een behandeling nodig hebben. Ze moeten bovendien ook inspelen op de specifieke noden van kwetsbare mensen of mensen die een risico lopen op psychische problemen (preventie). Een set van indicatoren die de kwaliteit van geestelijke gezondheidszorg monitort, zal helpen om een evidence-based beleid uit te werken om de geestelijke gezondheidszorg in België te ontwikkelen en/of te heroriënteren.

8 FOD Volksgezondheid Eerste programma: Incidentmeldingen en analyses Veiligheidscultuur Transfer, zorgcontinuïteit Specifieke thema s uit het 2 de programma: Hoog-risico medicatie Identitovigilantie Vrijheidsbeperkende maatregelen Transmurale zorg, zorgcontinuïteit

9 FOD Volksgezondheid indicatoren ondersteuningsprogramma en toolkit PATIËNT ALS GELIJK- WAARDIGE PARTNER PROMs PREMs integratie alle bronnen opleiding 0en permane nt verbetere n proactieve analyse 1 beleid en strategie meld-en leersysteem retrospectieve analyse 2 vermijdbare schade algemeen specifieke behandeling overbehandeling niet geschikte behandeling vertraagde of foutieve diagnose psychologisch 6 5 leiderschap multidisciplina riteit 4 cultuur ZORG- CONTINUÏ- TEIT EN NETWERKEN

10 Frame kwaliteitsindicatoren FOD? VMS Leiderschap Communicatie Empowerment functie 1: focus op vroegdetectie en vroeginterventie, o.a. via deskundigheidsbevord ering van eerstelijn functie 2: zorg in de thuissituatie brengen d.m.v. mobiele teams functie 3: rehabilitatie stimuleren functie 4: residentiële zorg intensifiëren functie 5: woonvormen diversifiëren

11 Maatschappelijk Verantwoorde Zorg Visienota van de Strategische Adviesraad van het Vlaams Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (2012) 1. Ten eerste heeft iedere gebruiker recht op kwaliteitsvolle zorg en elke zorgverlener is verplicht kwaliteitsvolle zorg te verlenen. 2. Ten tweede moet zorg efficiënt zijn, wat betekent dat hij leidt tot stijgende levenskwaliteit en maatschappelijk welzijn. 3. Het derde principe betreft horizontale en verticale sociale rechtvaardigheid in de zorg. De horizontale dimensie heeft te maken met een gelijke behandeling van mensen met gelijke noden. De verticale dimensie stelt dat ongelijke noden ongelijk behandeld moeten worden. 4. Ten vierde verwijst de relevantie van de zorg naar de mate waarin er voldaan wordt aan de basisvoorwaarden van individuele noden en publieke betaalbaarheid. 5. Als laatste, maar daarom niet minder belangrijk, betekent de toegankelijkheid van de zorg de afwezigheid van formele, financiële, sociale en geografische beperkingen om zorg toegankelijk te maken voor wie er nood aan heeft.

12 Indicatorenproject van de Vlaamse Regering: VIP² Gebaseerd op internationale aanbevelingen en naar aanleiding van toenemende maatschappelijke verwachtingen werd in 2012 het Indicatorenproject van de Vlaamse Regering op poten gezet rond de kwaliteit van de geestelijke gezondheidszorg. In 2015 werden vijf werkgroepen opgericht: 1. Continuïteit en coördinatie 2. Patiëntveiligheid, 3. Patiëntenparticipatie, 4. Depressie 5. Gedragsstoornissen.

13 Voorstel van indicatoren Volledigheid van het geneesmiddelenvoorschrift: aantal volledige geneesmiddelenvoorschriften Implementering van een beleid voor zelfmoordpreventie: aantal elementen van een zelfmoordpreventiebeleid die aanwezig zijn bij de organisaties Inzetten van ervaringsdeskundigen: aantal ervaringsdeskundigen in de organisatie Perspectief van de patiënt: Vlaamse Patiëntenpeiling Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) is een vragenlijst die de ervaringen van patiënten evalueert met betrekking tot de geestelijke gezondheidszorg die zij hebben ontvangen. Tijdige opvolging na ontslag: aantal patiënten dat gecontacteerd werd door een dokter of psychiater binnen 30 dagen na hun ontslag: Gedeelde besluitvorming: Indicator nog niet bepaald Betrekken van de context (wg Depressie): Indicator nog niet bepaald Het gebruik van behandelrichtlijnen bij kinderen en jongvolwassenen met een aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis (ADHD), een oppositioneel-opstandige gedragsstoornis of een antisociale gedragsstoornis: Indicator nog niet bepaald

14 Huidige werking

15 Voorstel van indicatoren / parameters Volledigheid van het geneesmiddelenvoorschrift: peer evaluatie Implementering van een beleid voor zelfmoordpreventie: peer evaluatie Inzetten van ervaringsdeskundigen: peiling Perspectief van de patiënt: peiling Tijdige opvolging na ontslag: aantal patiënten dat gecontacteerd werd door een dokter of psychiater binnen 30 dagen na hun ontslag, technisch probleem Gedeelde besluitvorming: Indicator nog niet bepaald Betrekken van de context (wg Depressie): Indicator nog niet bepaald Het gebruik van behandelrichtlijnen bij kinderen en jongvolwassenen met een aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis (ADHD), een oppositioneelopstandige gedragsstoornis of een antisociale gedragsstoornis: Indicator nog niet bepaald

16 VIP²-GGZ Stand van zaken indicatoren dr. Ariane Ghekiere, Prof. Frieda Matthijs, Dhr Gert Peeters

17 Systematisch proces ontwikkeling indicatoren Ontwikkeling Validering Meting Confirmatie voorziening Finale resultaten / publicatie

18 Deelname VIP² GGZ Evolutie van 72/167 voorzieningen naar 120/224 of van 43% naar 53%. PZ: van 85% naar 91% PAAZ: van 47% naar 73% PVT: van 41% naar 50% Reva: van 55% naar 43% CGG: van 30% naar 40% Verslaving: 38% IBW: van 11% naar 28% MT: 7%

19 Gemiddeld aantal ervaringsdeskundigen Gemiddeld aantal ED FTE Initiatieven beschut wonen 0.52 Psychiatrische ziekenhuizen 0.46 Totaal 0.34 Psychiatrisch verzorgingstehuis 0.29 Algemene ziekenhuizen 0.17 Centra geestelijke gezondheidszorg 0.07 Centra psychosociale revalidatie Gemiddeld aantal ED kop Psychiatrische ziekenhuizen Totaal Initiatieven beschut wonen Psychiatrisch verzorgingstehuis Algemene ziekenhuizen Centra geestelijke gezondheidszorg Centra psychosociale revalidatie

20 Geneesmiddelenvoorschrift naam patient/klever geboortedatum vorm geneesmiddel naam/stempel arts sterkte geneesmiddel naam geneesmiddel datum frequentie geneesmiddel dosis geneesmiddel handtekening arts 84.42% 99.87% 99.36% 99.10% 99.03% 99.00% 99.00% 98.76% 95.59% 92.78%

21 Suicidepreventiebeleid Gemiddeld aantal items aanwezig van de Psychiatrisch verzorgingstehuis Algemene ziekenhuizen Totaal Psychiatrische ziekenhuizen Centra geestelijke gezondheidszorg

22 Suicidepreventiebeleid Behandeling weigeren Transitie * geldigheidsdatum, publicatiedatum en een beheerder/auteur

23 Vlaamse patiëntenpeiling: validatie-onderzoek Tien dimensies in de peiling: validatie onderzoek 1. Informatie over psychische problemen en behandeling 2. Inspraak 3. Therapeutische relatie 4. Zorg op maat 5. Organisatie van zorg en samenwerking 6. Veilige zorg 7. Deskundigheid 8. Patiëntenrechten 9. Resultaat en evaluatie van zorg 10. Ontslagmanagement en nazorg + dimensie 11 = overall tevredenheid over de zorgverlening

24 VPP -- Gemiddeld kwaliteit zorg Gemiddeld cijfer voor zorg Alle sectoren PVT PZ PAAZ Revalidatie IBW Mobiele Teams CGG

25 VPP Algemene beoordeling

26 VPP beoordeling per rubriek Overall toont de VPP ons een goed resultaat, maar tegelijk ook een aantal punten die structureel en voor de hele sector moeten verbeteren. Patiënten voelen zich overall veilig in zorg, zijn zeer tevreden over de kwaliteit van de therapeutische relatie, over de zorg op maat, over de deskundigheid van de medewerkers in de sector en over het respect voor privacy. Ze vragen duidelijk meer informatie over hun problematiek, de behandeling ervan, over mogelijke nevenwerkingen van de therapie en over de kost ervan. Ze willen meer inspraak in de behandeling, onderzoek en testen Patiënten voelen zich duidelijk onvoldoende geïnformeerd over een aantal aspecten van hun patientenrechten, bv second opinion, en over het einde van hun behandeling of het vervolg erop.

27 Krijtlijnen toekomst VIP² GGZ 2022 Verderzetting van de vijf indicatoren cfr 2016 Ontwikkeling basiskader kwaliteitsopvolging tegen 31/3 Focus op specifieke domeinen Vastklikken aan kwaliteitsbeleid Vlaanderen? Richtlijnontwikkeling Conform gekozen focus ism HGR / KCE? Jaarprogramma en draaiboek Incl ontwikkeling min 2 nieuwe indicatoren per jaar in de volgende 5j Herkenbare jaarcyclus voor de sector Beter gebruik van bestaande databases ifv VIP² GGZ?

28 Uitdagingen voor de GGZ mbt ontwikkeling en gebruik van indicatoren: oriënterende inzichten

29 Dimensionering noodzakelijk Kwaliteitsbeleid: Visie/missie à strategische doelstellingen à dimensies à key indicators Strategische doelstellingen kunnen formuleren op sectorniveau Vanuit de strategische doelstellingen kan er gedimensioneerd en gedifferentieerd worden per sector/ deelsector ifv zorgcontinuüm. Dimensionering maakt gerichte actie mogelijk: what s next? Wat kan er voor de patiënt veranderen?

30 Visie op kwaliteit van zorg / zorgsystemen # factoren Acceptability Appropriateness Accessability - Beleid, omgeving, publieke opninie - Visie op kwaliteit - Cultuur - Structuur - Financiering, Incentive - Human capital - Systeem -... Individuelepersonen en hun familie hebben toegang tot / ontvangen kwaliteitsvolle, veilige, continue dienstverlening van een betrouwbaar, hoog performant continu zorgsysteem Effectivity Efficiency Safety

31 Strategische doelstellingen Het systeem voorziet in de meest aangewezen zorg, die persoonsgericht is en die zich continu verbetert Er wordt in partnerschap (met cliënt en familie) gestreefd naar betere outcome, maximaal evidence based / evidence informed, in een consistent lerende omgeving Men werkt aan een duurzaam systeem met naadloze zorg, betrouwbaar teamwork en meetbare outcome

32 Dimensionering Calibri (Hoofdtekst)

33 Dimensionering kwaliteitsaspecten Acceptability = mijn familie en ik zijn partners met ons zorgteam; ik maak deel uit van het zorgteam omdat ik betrokken ben in de discussies over mijn zorg; de zorg wordt maximaal afgestemd op mijn behoefte Accessibility = ik vind snel de gepaste zorg in ons zorgsysteem; naadloze, betrouwbare zorg; binnen een aanvaardbare tijd, inspanning, afstand en prijs Appropriate = ik krijg de zorg die ik nodig heb én ik heb de zorg nodig die ik krijg; de zorg is gebaseerd op de meest recente wetenschappelijke inzichten en is gericht op de best mogelijke outcome

34 Dimensionering kwaliteitsaspecten Effectiveness = mijn zorgverleners werken optimaal samen (als één team); de zorgverlening wordt op regelmatige basis geëvalueerd zodat ik zeker ben dat ik de beste zorg krijg; Efficiëntie = de zorg wordt verleend met optimale inzet van middelen; zorgverleners zorgen voor een minimum aan transities, optimale coördinatie en integratie, vermijden redundantie Safety = risico s worden maximaal gecontroleerd / beheerst; ongewenste gebeurtenissen worden gemeld, geanalyseerd, gedeeld zodat ze in de toekomst kunnen worden vermeden.

35 Dimensionering ifv zorgcontinuüm Zorgdomeinen : Preventieve zorg, vroegdetectie, vroeg-behandeling Acute zorg: acurate zorg in de acute ziektefase Chronische zorgverlening: zorg en ondersteuning voor personen met chronische aandoening Zorg en ondersteuning: palliatieve zorg, comfortzorg en gepaste zorg bij het levenseinde

36 Gelaagdheid Beleidsniveau Regio, (deel)sectorniveau, populatie... Organisatieniveau, type voorziening, Dienst, programma, patientengroep Zorgverleners, patiënten, familie,... Verantwoording tav financierende overheid Publieke verantwoording Regionale sturing / quid populatieniveau Aggregaat op sectorniveau Organisatorische performantie Sturing van kwaliteitsbeleid Reflectie ifv klinisch management, Geaggregeerde klinische reflectie Monitoring van individuele personen Klinisch beleid op individueel niveau + een core set van (populatie)parameters + operationele datalijnen

37 Maturiteitsmodel = groeien naar

38 Continue verbetercyclus

39 Onderbouwde keuze: overzichtsliteratuur Wereld Gezondheidsorganisatie: burden of illnessworldwide United States Institute of Medicine Crossing the Quality Chasm (2001) Quality Chasm Framework (2002- ) Improving the Quality of Health Care for Mental and Substance-Use Conditions (2006) Commonwealth Fund International Health Policy Survey: succesfull approaches (2013) Several national and international benchmarking efforts, e.g. Hermann & Mattke, : framework, standardization, benchmarking ( ) The OECD: Health Care Quality Project (HCQI): 12 indicatoren mbt behandeling, continuïteit van zorg, coördinatie, patient outcome, (2008) National Institute for Health and Welfare of Finland: onderzoek naar 32 indicatoren in Europa (2011) International Initiative for Mental Health Leadership: matrix of mental Health Performance Measures ( )

40 Consensus ifv relevantie en validiteit Follow-up na ontslag (bnn 7d) Onvrijwillige opname Afzondering Overlijden Therapietrouw medicatie Continuïteit van zorg / ontslagplanning Medicatiefouten Screening Fixatie Polyfarmacie Wachttijden Patiëntenbetrokkenheid Heropname Tewerkstelling Initiatie van verslavingsbehandeling Ongeplande spoedopname Betrokkenheid gebruiker bij zorgplanning Inpatient agressie Perceptie van de pt op de ontvangen zorg Engagement Funtioneringsniveau Betrokkenheid zorgverlener Verwondingen Psychosociale interventies Tevredenheid met dienstverlening Coordinatie van zorg Gebruik van diensten in verhouding tot de noodzaak

41 Scottish patient safety programme Mooi voorbeeld van dimensionering en prioritisering Keuze duidelijk verbonden aan vooropgestelde verandering op het terrein

42 Interventies en indicatoren op steekkaart

43 Positief rapport sector

44 Bestaande systemen ter inspiratie Verdere ontwikkeling naar ondersteunende systemen en tools

45 Besluit Verdienstelijk eerste stappen, sectorbreed Dimensionering uitgaande missie en visie moet toelaten om gericht te werken op gekozen prioriteiten Dimensionering ifv kwaliteitsaspecten en ifv zorgcontinuüm Gelaagdheid in de opbouw van de datalijnen Om sector-breed te gaan meten en/of om populatiegericht te werken is er nood aan een core set van gegevens Mogelijkheden hangen samen met de maturiteit van de sector en van het systeem: meerjarenplan Verbetercyclus, aansluitend op prioritering Nationale en internationale benchmarking: literatuur reikt gevalideerde indicatoren aan

46 Dank u