NEW FACE. Persoonlijke informatie. Naam Bernard Maat

Transcriptie

1 NEW FACE Persoonlijke informatie Naam Bernard Maat Studentnummer Studio Thema Begeleiders Gecommitteerde MSc Mixed Studios , RMIT, Architecture, TU Delft Amsterdam aan zee Transformatie van de Brettenscheg ir. Wouter Willers, ir. Frank Koopman dr. Henny Coolen

2 Thema van de studio vs het gekozen onderwerp In september 2012 ben ik begonnen met afstuderen bij de studio RMIT, Mixed projects studio in Amsterdam. Het thema van de studio was Amsterdam aan zee transformatie van de Brettenscheg. Dit thema heeft alles te maken met de lijn tussen Haarlem en Amsterdam. De Brettenscheg, een overgebleven zone groen die een lage bebouwingsdichtheid kent, en Amsterdam-West van het Westelijk havengebied scheidt. Het inzoomen op dit gebied vond plaats op het projectgebied Amsterdam-West, binnen de ringweg A10. Daarbinnen heb ik eerst gekeken naar hoe dit gebied door de eeuwen heen ontwikkeld is en wat menselijk ingrijpen in dat landschap heeft betekend. Transport is een kenmerk dat erg bij het gebied rond de Brettenscheg hoort. Het vormt daarin een plek van transitie. De ontwikkeling van de bebouwing rond deze scheg, aan de routes heeft gezorgd voor een mooie spanning tussen stad en land. Daarom heb ik gekozen voor een locatie aan deze scheg. Ik heb gekozen voor het voormalige Bosch distributiecentrum, van de Firma tot voortzetting van zaken van Willem van Rijn NV, of kortweg Willem van Rijn. Dit gebouw bevindt zich ten zuiden van de Haarlemmerweg en vaart met aan de overzijde de Brettenscheg. Daarnaast aan de oostzijde wordt het Westelijk Marktkanaal gevonden dat aangelegd is ter ontsluiting van de Centrale Markthallen maar nooit is doorgelegd naar het Westelijk Havengebied wat in eerste instantie de bedoeling was. Het terrein zelf is onderdeel van het kleine industriegebied Landlust dat zich al ontwikkelde in de periode die voorafging aan het Algemeen Uitbreidingsplan van Amsterdam (AUP). Aan drie zijden omsloten door water en ten westen door woningblokken maken het een op zich staand gebied. In de structuurvisie 2040 wordt de visie van de stad Amsterdam zichtbaar. Amsterdam wil de komende jaren het centrum gebied uitbreiden tot ongeveer de ringweg A10. Dit gebied tussen het huidige stadscentrum en de ringweg zal worden volgens de visie een grotere dichtheid krijgen. Het gebied Landlust dat hierboven beschreven is valt daar binnen. En zal de komende decennia langzaam worden herontwikkeld tot een gebied waar zowel gewerkt wordt als gewoond. Het gekozen gebouw is nadat de firma Willem van Rijn in 1995 is vertrokken, aangekocht door een projectontwikkelaar en verbouwd tot een bedrijfsverzamelgebouw. Bij deze verbouwing zijn een aantal aanpassingen gemaakt aan het gebouw die de logica van met name de routing erg hebben vertroebeld (zie afb.). De locatie vooraan op deze bijzondere locatie in combinatie met een gebouw dat niet van unieke (architectuur) historische waarde is, maar juist zoals er in Nederland veel meer staan, was voor mij een reden om hiervoor te kiezen.

3 Methodische aanpak van de studio versus de gekozen methode Binnen de studio van RMIT neemt het onderzoek een belangrijke plaats in binnen het (her)ontwerp. Het onderzoek van deze studio kan grofweg worden onderverdeeld in drie schaalniveaus: de stedenbouwkundige analyse, architectonische analyse en de bouwtechnische analyse. Vanuit deze schaalniveaus worden er waarden ontwikkeld die gebruikt kunnen worden in de uitgangspunten voor het ontwerp. Deze waarden worden opgesteld in een waardestelling. De waarden kunnen variëren van hoog, positief, indifferent of negatief en worden bepaald aan de hand van verschillende aspecten. Een voorbeeld van die aspecten is dat gekeken wordt naar de historische waarden op het maatschappelijke vlak, aan de hand van de ontwikkelingen die plaats hebben gehad. Daarnaast ook de waarden van het ensemble binnen de stedenbouwkundige context, architectuurhistorische en bouwhistorische waarden. Een andere belangrijk onderwerp kan de gebruikshistorie zijn. Deze onderwerpen worden getoetst aan de hand van of ze speciaal zijn, een gave representant zijn of anderszins relevant. Belangrijk daarbij dus is de huidige staat van het gebouw, maar ook het scala aan invloeden waaraan het gebouw is blootgesteld. vertroebelde routing in huidige situatie Het resultaat van al deze analyses leverde voor het Willem van Rijn gebouw verschillende waarden op welke verschillende aanleidingen geven voor het ontwerp. Ontwerp en onderzoek zijn nauw aan elkaar verwant, het is een cyclisch proces zoals ook beschreven in mijn thesisplan. Het thesisplan wat te vinden is op voorgaande pagina s (pg. X tm X) is geschreven in de periode voorafgaand aan het masterplan. In het thesisplan is beschreven de aanleiding tot de onderzoeksvraag, de onderzoeksvraag en het plan van aanpak die ik dacht te gaan gebruiken. Daarnaast heb ik een planning gemaakt van mijn afstudeerperiode (pg. X), waarin beschreven staan wanneer wat zou plaatsvinden en/of af zou zijn. Hierop is gereflecteerd in het stuk hieronder en de uitspraak over de relevantie. Onderzoek versus ontwerp In het thesisplan is een onderzoeksvraag geformuleerd, dit is dus gebeurd in een vrij vroeg stadium binnen het proces. Het formuleren van een niet te algemene vraag had qua reikwijdte een stuk kunnen schelen in het toespitsen van het onderzoek. Mijn onderzoeksvraag zoals opgesteld in het Graduation plan: How can the building of Willem van Rijn become more integrated with its surroundings in such a way that it connects the loose contextual ends in its vicinity?. Hiermee heb ik een veel te breed en vooral stedenbouwkundig onderzoeksveld aangesneden. Een betere manier zou zijn geweest om al veel meer op het gebouw te richten met de vraag, en veel specifieker te zijn. Dit zou het onderzoek meer hebben toegespitst, waardoor deelvragen veel eenvoudiger te beantwoorden zouden zijn geweest. Het herformuleren van de onderzoeksvraag in een veel eerder stadium zou waarschijnlijk erg hebben kunnen helpen.

4 While designing several problems will occur that were mostly not addressed at first, but they arise during the design (Breen, 2002). één van de eerste concept schetsen Achteraf kwam de toen gekozen onderzoeksvraag voort uit een op dat moment niet bestaande analyse van het gebouw. Op dat moment was er te weinig bekend over hoe het gebouw in elkaar zat. Dit kwam doordat analysefase en uitwerkfase, door gebouwkeuze niet op elkaar aansloten. In de analyse fase had ik namelijk in eerste instantie gekozen voor het Graficolor gebouw. Maar tijdens de analyse van dat gebouw kwam eigenlijk steeds meer naar voren wat er eigenlijk allemaal niet kon. Tijdens de zoektocht naar het oeuvre van dezelfde architect, kwam het Willem van Rijn gebouw naar voren. Door een bezichtiging en een interview met de huidige gebruikers van dat gebouw raakte ik steeds meer enthousiast over deze optie. De onderzoeksvraag zoals deze uiteindelijk is ontwikkeld luidt: How can a fifth phase bring balance between the previous four phases in the Willem van Rijn building in Amsterdam-West? Ontwerpmethoden In mijn thesisplan heb ik uiteengezet hoe ik te werk zou gaan. Grofweg zijn er voor drie fasen in mijn ontwerpproces onderzoeksmethoden opgesteld. Deze onderzoeksmethoden heb ik redelijk gevolgd. Gedurende het proces heb ik veel dingen genoteerd, maar gaandeweg verdwijnen er elementen uit het ontwerp of komen er juist bij. Achteraf bekeken zijn er te weinig van dat soort momenten geweest. Hierdoor er is uiteindelijk geen terugkoppelmoment geweest naar wat er nu gebeurd is. Dit is iets wat vaker had moeten plaatsvinden. In de schetsontwerpfase heb ik een precedenten onderzoek gedaan naar gebouwonderdelen en verschillende functies. Samenvattend is in deze fase vooral gebruik gemaakt van design by research. In de voorlopig ontwerp fase heb ik meer research by design toegepast zoals ik dat ook al omschreven had in het thesisplan. Dit is gedaan om meer inzicht te krijgen in zaken die ik al ontwerpend tegenkwam en deze op te lossen. reflectie schets na P4 mei 2013 Na de No Go in mei voor het P4 moment kreeg ik een onbedoeld terugkoppelmoment. Er was gestreefd naar een volledig beeld en dat was ook gelukt. Achteraf kan gesteld worden dat er een heel aantal delen niet klopten in het ontwerp. Ik had daarvoor mezelf niet de tijd gegeven te reflecteren. Maar nu kreeg ik de kans en de tijd om dat wel te doen en de punten aan te pakken waar ik niet tevreden over was. Door een schetspapier eroverheen te leggen kon ik voor mezelf de punten documenteren waar in het ontwerp ik op dat moment nog niet tevreden mee was (zie ook schets). Hierdoor kwamen punten aan het licht die in de periode na P2 uit het zicht verdwenen waren. Eén van die punten was de routing die in het ontwerp op dat moment dode einden opleverde, iets wat radicaal tegen mijn uitgangspunten in ging om de routing meer overzichtelijk te maken.

5 concept schets nieuwe situatie

6 Over het algemeen genomen zijn de interventies die gedaan zijn in mijn ontwerp gebaseerd op de waardestellingen zoals die naar voren gekomen zijn vanuit het onderzoek. Met de interactie tussen onderzoek en het ontwerp, wordt het ontwerp gesteund door de conclusies die voortkomen uit dat onderzoek. impressie schets binnenplaats P2 impressie schets voorzijde P4 mei 2013 Planning Om inzicht te krijgen van het gehele studiejaar heb ik voorafgaand aan het ontwerpproces een planning opgesteld. Deze planning omvatte uitgeschreven de producten die ik wanneer zou hebben en wat daarbij de aanpak zou zijn. Het eerste stuk van deze planning heb ik nog behoorlijk gevolgd echter daarna heb ik meer de data opgezocht die belangrijk waren. Ik zal niet snel weer een planning maken voor een heel jaar maar dit meer opdelen in periodes. Vergelijkend met dit project dus meer in de strekking van P1-P2- P3-P4-P5. Op die manier heb je meer inzicht in wat er moet gebeuren. Voorbereidend op een presentatie maak ik een lijst waarop ik belangrijke punten opschrijf. Project versus de bredere sociale context De bredere sociale context van dit project beslaat drie schaalniveaus, de buurt, de wijk en de stad. De verandering in de buurt is het meest ingrijpend aangezien hier het meeste zal veranderen. De effecten zijn daar het grootst. De effecten van het project moeten een positieve uitwerking hebben op de buurt en geen negatieve. Tijdens het locatiebezoek bleek uit eigen ervaring maar ook uit interviews in de buurt dat het redelijk onveilig is in de avond en nacht. De onveilige stedenbouwkundige situatie heeft naar mijn mening alles van doen met de inrichting van het gebied wat naast veiligheid ook aspecten als bruikbaarheid en toegankelijkheid aansnijdt. Hierdoor heeft het project in een vrij brede sociale context relevantie, en dan met name op het niveau van het masterplan en functie. Deze problemen komen veel meer voor en zijn dus generiek. In die zin dat andere gebieden baat kunnen hebben van de resultaten van dit onderzoek.