EUROPEES PARLEMENT. Commissie verzoekschriften MEDEDELING AAN DE LEDEN

Transcriptie

1 EUROPEES PARLEMENT 2004 Commissie verzoekschriften MEDEDELING AAN DE LEDEN Betreft: Verzoekschrift 0433/2005, ingediend door Berhard Stitz (Duitse nationaliteit), over de gevaren van veerboten voor walvissen en dolfijnen 1. Samenvatting van het verzoekschrift Indiener geeft te kennen dat de veerverbindingen tussen de Canarische Eilanden verder worden uitgebreid met het gebruik van snelle veerboten. Deze kunnen een snelheid van meer dan 75 kilometer per uur halen en varen in wateren die door de EU zijn aangewezen voor natuurbehoud omdat er veel walvissen en dolfijnen zitten. Deze dieren worden nu ernstig bedreigd door het toenemend gebruik van dergelijke vaartuigen, omdat ze die niet snel genoeg kunnen ontwijken. 2. Ontvankelijkheid Ontvankelijk verklaard op 7 mei De Commissie is om inlichtingen verzocht (artikel 192, lid 4 van het Reglement). 3. Antwoord van de Commissie, ontvangen op 7 mei 2007 Wettelijke EU-bepalingen Alle walvisachtigen worden in de EU-wetgeving 1 strikt beschermd. De lidstaten zijn onder meer verplicht een verbod in te stellen op het opzettelijk verstoren van deze diersoorten, met name tijdens de belangrijke periodes in hun levenscyclus, alsmede op het beschadigen of vernielen van de voortplantings- of rustplaatsen. De lidstaten stellen een systeem van toezicht in op het bij toeval vangen en doden van de 1 Richtlijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna, Publicatieblad L 206 van 22/07/1992 blz , hierna de Habitatrichtlijn genoemd. CM\ doc PE /REV.

2 diersoorten teneinde verdere onderzoeken te verrichten of maatregelen te treffen die nodig zijn om ervoor te zorgen dat dit geen significante negatieve weerslag op de diersoorten heeft. Bovendien dienen de lidstaten voor twee soorten speciale beschermingszones aan te wijzen, te weten voor de tuimelaar (Tursiops truncatus) en de bruinvis (Phocoena phocoena). Deze zones vallen, nadat ze zijn aangewezen, onder het ecologische netwerk Natura Momenteel zijn er in het Natura 2000-netwerk van de Canarische Eilanden 11 zones aangewezen die bedoeld zijn voor het behoud van de tuimelaar (zie lijst in bijlage; er is geen enkele zone aangewezen voor de bruinvis) 1. Voor elke activiteit binnen de Natura 2000 beschermingszones die niet direct verband houdt met het beheer van het gebied, maar significante gevolgen kan hebben voor zo'n gebied, wordt een passende beoordeling gemaakt van de gevolgen voor het gebied, rekening houdend met de instandhoudingsdoelstellingen van dat gebied. Gevolgen van scheepvaartactiviteiten voor walvisachtigen Het verkeer van snelle veerboten kan in ruime zin nadelig zijn voor walvisachtigen. De geluidshinder en het aantal aanvaringen kan toenemen. Mogelijk bestaat er een verband tussen beide. Het is echter in veel gevallen niet mogelijk aan te tonen dat geluidshinder versuffing van de dieren veroorzaakt, waardoor ze niet in staat zijn te reageren op het gevaar van naderende schepen. Anderzijds wordt wel erkend dat bepaalde walvissoorten (sommige potvissen en spitssnuitdolfijnen) wanneer zij vanuit de diepe zee naar de oppervlakte zwemmen, tijd nodig hebben om zich aan de drukveranderingen aan te passen. In die tijd zijn ze niet in staat op gevaren te reageren. De walvisexcursies vormen eveneens een bijzonder gevaar. Het betreft een legale activiteit die op de Canarische Eilanden in de wet is geregeld. Er zijn richtsnoeren voor waarneming opgesteld om te waarborgen dat deze activiteit geen significante nadelige invloed op de walvisachtigen heeft. Beheer van scheepvaartactiviteiten De kustlidstaten zijn verantwoordelijk voor het beheer van scheepvaartactiviteiten binnen hun territoriale wateren en binnenwateren. Daarbuiten, in hun Economische Exclusieve Zones en op volle zee, dienen zij echter de internationale wetgeving te respecteren. De Internationale Maritieme Organisatie (IMO) van de Verenigde Naties is verantwoordelijk voor het aannemen en opstellen van verdragen voor de scheepvaart in niet-territoriale zeewateren. De leden van de IMO kunnen een aanvraag voor Bijzonder Kwetsbare Zeegebieden, PSSA's, indienen, die speciale bescherming nodig hebben door middel van optreden van de IMO. Deze gebieden zijn ecologisch, sociaal-economisch of wetenschappelijk gezien van groot belang en kunnen gevoelig zijn voor schade veroorzaakt door scheepvaartactiviteiten. Wanneer een gebied door de IMO als PSSA is aangewezen, kunnen er bijzondere maatregelen worden gebruikt voor het beheren van de maritieme activiteiten in dat gebied, zoals maatregelen betreffende de route of het stellen van strenge MARPOL-eisen aan scheepsinstrumenten /11/EG: Beschikking van de Commissie van 28 december 2001 houdende vaststelling van de lijst van gebieden van communautair belang voor de biogeografische regio Macaronesië ter uitvoering van Richtlijn 92/43/EEG van de Raad (kennisgeving geschied onder nummer C(2001) 3998), PB L 005, 09/01/5 van blz PE /REV. 2/6 CM\ doc

3 De Canarische Eilanden zijn in 2005 als PSSA aangewezen op basis van een voorstel dat door de Spaanse overheid was ingediend. De aanwijzing voorziet onder andere in maatregelen betreffende de melding van schepen en de navigatie en er worden tevens "te vermijden zones" aangewezen die belangrijk zijn voor walvisachtigen. Indiener stelt dat veerboten die voor walvissen en dolfijnen gevaar opleveren, negatieve gevolgen hebben voor een groot aantal diersoorten wereldwijd (voornamelijk maar niet alleen walvisachtigen). Deze bedreiging moet worden gezien binnen de context van de algehele vernieling van het mariene milieu, die voor wat betreft zeezoogdieren, wordt gekenmerkt door vervuiling, toename van de geluidshinder en bijvangst van de visserij. Indiener geeft aan dat er in het gebied jaarlijks ongeveer 20 walvisachtigen dood gaan ten gevolge van aanvaringen met veerboten. Deze aanvaringen zouden plaatsvinden in de speciale beschermingszones. De situatie zal verergeren nu de snelheid van de veerboten binnenkort hoger wordt. Hij beweert tevens dat de gebruikers van snelle veerboten zich niet bewust zijn van de problemen die dit type vervoermiddel kan veroorzaken. Hij is verder van mening dat dit gebrek aan informatie voortkomt uit de wens de impact die het toerisme op het milieu heeft, niet onder de aandacht te willen brengen. Teneinde de vastgestelde problemen te kunnen aanpakken, stelt indiener voor zowel het verkeer als de snelheid van de veerboten in de betreffende gebieden te verminderen. De Commissie oordeelt dat het bestaande wettelijke raamwerk voldoende is om de gunstige staat van instandhouding van walvisachtigen te waarborgen, op voorwaarde dat dit op juiste wijze wordt toegepast. De Spaanse autoriteiten zijn onder de bepalingen van de Habitatrichtlijn verplicht om de staat van instandhouding van deze diersoorten te bewaken. Binnen deze context is er in december 2005 een schriftelijke aanmaning naar de Spaanse overheid gestuurd, waarin om nadere informatie over het toezichtsysteem werd gevraagd dat conform de richtlijn is ingesteld. De Spaanse autoriteiten hebben informatie verstrekt welke momenteel door de diensten van de Commissie worden geanalyseerd in het kader van het eigen initiatiefonderzoek van de Commissie. Deze informatie bevat verwijzingen naar i) een onderzoek naar de impact van het verkeer van snelle veerboten op walvisachtigen in Spanje, uitgevoerd in 2002, en ii) een project voor het behoud van populaties Ziphiidae en andere walvisachtigen bij de Canarische Eilanden. De Spaanse overheid is in aanvulling hierop verplicht toezicht te houden op incidentele gevallen waarbij walvisachtigen worden gedood na botsing met een snelle veerboot, teneinde verdere onderzoeken te verrichten of maatregelen te treffen die nodig zijn om ervoor te zorgen dat dit geen significante negatieve weerslag op de diersoort heeft. De verantwoordelijkheid voor de toepassing van de wet ligt bij de Spaanse overheid. De Commissie bevindt zich in dit stadium niet in een positie om te kunnen beoordelen of de activiteiten van snelle veerboten tussen de Canarische Eilanden een significante negatieve weerslag op de staat van instandhouding van walvisachtigen hebben. Derhalve kan zij niet vaststellen of de door de Spaanse overheid genomen maatregelen voldoende zijn voor de strikte bescherming van deze dieren. Daarom is er nadere informatie nodig over de soorten die CM\ doc 3/6 PE /REV.

4 mogelijk risico lopen alsook de zones waarin de botsingen en verstoringen zouden plaatsvinden. Uit algemeen oogpunt kunnen de gevaren die de snelle veerboten voor de walvisachtigen opleveren op drie manieren worden aangepakt: Wijzigingen in de routes in het algemeen; dat wil zeggen, ervoor zorgen dat veerboten niet in de voor walvisachtigen belangrijke gebieden varen. Wijzigingen in de snelheid; dat wil zeggen, de snelheid verlagen, zodat de bemanning van veerboten genoeg tijd heeft om te reageren en daarmee een botsing te voorkomen. Wijzigingen in de instrumenten op veerboten; dat wil zeggen, de verbetering van detectie-instrumenten en technieken verplicht stellen, zodat de bemanning meer tijd heeft om actie te ondernemen en een botsing te voorkomen. Om te kunnen bepalen welke lijn het beste kan worden gevolgd, is het noodzakelijk het effect vast te stellen van de scheepvaartactiviteiten voor de staat van instandhouding van walvisachtigen in het gebied. De Commissie meent overeenkomstig haar Mariene Strategie 1 die onlangs is aangenomen dat, ondanks dat de instandhouding en bescherming van het mariene milieu de hoogste aandacht moet hebben, het mogelijk is dit milieu in overeenstemming te brengen met de duurzame ontwikkeling van menselijke activiteiten. Standpunt van de Commissie De Commissie zal alle nodige inspanning verrichten om te zorgen voor een gunstige staat van instandhouding van walvisachtigen middels de juiste toepassing van de EU-wetgeving. De Commissie is van mening dat de geldende EU-wetgeving evenals de internationale scheepvaartverdragen een gepast raamwerk bieden voor een evenwichtige aanpak van dit probleem, ook nu aan het behoud van het mariene milieu de hoogste prioriteit wordt gegeven. De Commissie verwacht dat de gevraagde informatie na ontvangst een licht op de staat van instandhouding van walvisachtigen in het gebied zal werpen en zij zal de Commissie verzoekschriften op de hoogte houden. 1 Mededeling van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement, Thematische strategie inzake de bescherming en het behoud van het mariene milieu, COM(2005)504 def. PE /REV. 4/6 CM\ doc

5 Natura 2000-zones voor tuimelaars bij de Canarische Eilanden. Naam 1 Area marina de La Isleta 2 Franja marina de Mogán 3 Sebadales de La Graciosa 4 Sebadales de Corralejo 5 Playa de Sotavendo de Jandía 6 Bahía del Confital 7 Sebadales de Playa del Inglés 8 Franja marina Teno-Rasca 9 Mar de Las Calmas 10 Franja marina de Fuencaliente 11 Franja marina Santiago-Valle Gran Rey Plattegrond Gemarkeerd: Natura 2000-zones bij de Canarische Eilanden met habitats die gunstig zijn voor de tuimelaar. 4. Antwoord van de Commissie, ontvangen op 17 december 2008 Uit de informatie die de Spaanse autoriteiten hebben verstrekt, blijkt dat zij conform de CM\ doc 5/6 PE /REV.

6 toezichtverplichtingen uit hoofde van de bepalingen van artikel 11 van de Habitatrichtlijn 1 met betrekking tot walvisachtigen relevante toezichtactiviteiten heeft uitgevoerd in de wateren rond de Canarische Eilanden. De Commissie heeft tot op heden geen gedetailleerdere aanvullende informatie over de soorten die mogelijk risico lopen alsook de zones waarin de botsingen en verstoringen zouden plaatsvinden van indiener ontvangen. Desondanks zal de Commissie contact opnemen met de Spaanse autoriteiten voor meer informatie over de resultaten van het monitoringsysteem. Totdat nieuwe relevante gegevens beschikbaar komen, is de Commissie derhalve van mening dat deze scheepvaartactiviteiten niet in strijd zijn met de Gemeenschapswetgeving. 1 Richtlijn 92/43/EG van de Raad van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna (PB L 206 van , blz. 7). PE /REV. 6/6 CM\ doc