Samenvatting Geschiedenis De republiek van de Hogue Mogue
|
|
- Silke van de Velden
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Samenvatting Geschiedenis De republiek van de Hogue Mogue Samenvatting door een scholier 2076 woorden 25 oktober ,9 15 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk. 6 De republiek van de Hogue Mogue 6.1 Van bestand tot rampjaar Steden en gewesten Begin 17e eeuw was de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden nog in oorlog met Spanje. Het land werd niet langer bestuurd door een landheer. Steden werden bestuurd door de vroedschap en door regenten (rijke burgers, die samen het patriciaat vormden). De belangrijkste mannen waren de stadhouder (hij was opperbevelhebber van leger en vloot) en de raadspensionaris van Holland (hij was een soort minister van Buitenlandse Zaken). Bestandstwisten ( ) Twaalfjarig Bestand, wapenstilstand tussen Spanje en de Republiek. Er ontstonden conflicten binnen de Republiek. Hierbij stonden twee groepen protestanten tegenover elkaar: de remonstranten en de contraremonstranten. Contraremonstranten: (Predestinatieleer:) God heeft je hele leven voorbestemd en je kon alleen maar hopen op een goed hiernamaals. Zij voelden meer voor voortzetting van de oorlog. (Ze hadden het niet bepaald op andersdenkenden.) Remonstranten: Je kunt er zelf voor zorgen dat je goed wordt ontvangen in het hiernamaals. Zij wilden de oorlog beëindigen. Stadhouder Maurits koos voor de kant van de contraremonstranten en raadspensionaris Van Oldenbarnevelt koos die van de remonstranten. Zo kwam er een politieke kant aan deze religieuze strijd. In 1618 kwam de Synode van Dordrecht bijeen. De contraremonstranten kregen gelijk. Van Oldenbarnevelt werd opgepakt als landverrader en ter dood gebracht in In Duitsland was in 1618 de Dertigjarige oorlog uitgebroken. Een geloofsoorlog tussen katholiek en protestant. Veel mensen vluchtten, meestal naar de republiek. In 1625 stierf Maurits. Zijn broer Frederik Hendriks zette de oorlog voort en had behoorlijk veel militair succes. Langzamerhand werd de republiek meegesleept in de strijd tegen de Habsburgers. De strijd tegen de anti-habsburgse coalitie en tegen de Turken op de Middellandse zee putte Spanje zo uit, dat de Habsburgers het opgaven. In 1648 kwam er met de vrede van Munster een einde aan de oorlog. Pagina 1 van 5
2 Stadhouderloos ( ) In 1650 stierf Willem II. Zijn vrouw was zwanger van een troonopvolger, maar zij noch het ongeboren kind konden politieke invloed uitoefenen. De meeste gewesten besloten geen nieuwe stadhouder aan te stellen, met uitzondering van Friesland. De raadspensionaris (Johan de Witt) was nu de belangrijkste man. Vorstelijk absolutisme Lodewijk XVI was de absoluut vorst van Frankrijk, hij kwam in 1643 als 5-jarige op de troon. Toentertijd dacht men dat de zon het centrum van het universum was. Lodewijk werd daarom, als stralend middelpunt van Frankrijk, de Zonnekoning genoemd. Hij regeerde volgens het droit divin (het goddelijk recht). Hij deed zijn best om de adel, die zijn macht bedreigde, klein te krijgen. Het mercantilisme werd ingevoerd: de staat (Frankrijk) stimuleert de eigen economie door importtarieven op buitenlandse producten en door het oprichten van eigen ondernemingen. -> Ongunstig voor de Republiek, omdat hierdoor de export werd bemoeilijkt. In 1685 werd het Edict van Nantes herroepen. Volgens dit verdrag mochten de Hugenoten eigen versterkte steden bezitten, maar dit was natuurlijk in strijd met het absolutisme van Lodewijk. -> Veel Hugenoten trokken naar meer tolerante landen, waaronder de Republiek. Voordeel: Ze brachten kennis en een netwerk van handelscontacten met zich mee. Ook in Engeland wilden de vorsten graag absoluut regeren, maar het parlement maakte dit onmogelijk. Dit leidde zelfs tot een jarenlange burgeroorlog tussen legertjes van het parlement en legertjes van de koning in het begin van de 17e eeuw. In 1649 werd koning Charles I ter dood gebracht. De radicale puriteinen kregen de macht en uiteindelijk ontstond er een calvinistische dictatuur. Terug naar Oranje Engeland stelde de Acte van Navigatie in, waarbij de zeehandel op Engeland alleen met Engelse schepen mocht worden bedreven. Dit leidde tot oorlog met Nederland. De protestantse Republiek zag het katholieke Frankrijk als een religieuze bedreiging. Frankrijk zag gevaar in de groeiende handel van Holland. Uiteindelijk vielen Engeland en Frankrijk samen de Republiek aan. Nederland dreeg bijna van de landkaart te verdwijnen en Johan de Witt (raadspensionaris) kreeg hiervan de schuld. Hij werd in 1672 vermoord. Willem II was inmiddels oud genoeg en werd aangesteld als Willem III stadhouder. Om de Fransen tot staan te brengen werden er dijken rond de IJssel en later rond Amsterdam doorgestoken (De Hollandse waterlinie), wat de redding van de Republiek bleek te zijn. Willem III trouwde met Mary de dochter van de Engelse koning, uit puur politieke overwegingen. Toen het Engelse parlement vond dat de koning, James II, teveel met de katholieken en de Fransen samenwerkte, werd hij afgezet. Zo werd Willem uiteindelijk ook koning van Engeland. 6.2 Republiek van ondernemers Pieter en Jacob, speculant en handelaar Pieter en Jacob vertegenwoordigen twee typen mensen uit de Gouden Eeuw. Pieter was een echte gelukszoeker, hij speculeerde in tulpenbollen. Jacob was een echte handelaar, die met hard werken een fortuin probeerde te maken. In de 17e eeuw kon je in de Republiek snel rijk worden en even snel je geld kwijt raken. Ondernemersschap In de Republiek bloeide de markt op zelfs tijdens de oorlog met Spanje. Pagina 2 van 5
3 Boeren specialiseerden zich in handelsgewassen, die op steeds efficiëntere wijze geteeld werden. Kooplui vonden het daarom interessant om in nieuwe landbouwgronden te investeren. Tegelijkertijd werden meren drooggelegd en in cultuur gebracht. Nederland verstedelijkte. Boeren hadden dus een grote binnenlandse afzetmarkt voor hun producten. En ze begonnen tegelijkertijd commerciëler te denken. Ze sponnen, weefden of openden een timmerbedrijf. Deze nijverheid zorgde voor meer werkgelegenheid. De visserij zorgde ook voor voorspoed in de Republiek. Vis was goedkoop en erg in trek, zowel in de Republiek als daar buiten. Er viel dus goed in te handelen. De internationale handel kwam ook goed op gang. In Amsterdamse pakhuizen werden de handelswaren vanuit Noord en Zuid opgeslagen. Amsterdam werd de stapelmarkt van Europa. De groeiende economie trok veel mensen uit het buitenland naar de Republiek. Tussen 1600 en 1650 nam de bevolking toe van 1,5 tot 2 miljoen mensen. In 1585 werd Antwerpen door de Spanjaarden heroverd. Meteen werd de Schelde geblokkeerd ter bescherming tegen invallen.(deze blokkade was er nog steeds tijden de vrede van Munster.) Veel Antwerpse kooplui vluchtten naar de Republiek, onder andere vanwege hun protestantse of joodse geloof. Amsterdam profiteerde van het wegvallen van Antwerpen als belangrijk punt van de handel in Europa. VOC en WIC Hollanders waren bekwame zeelui, maar het leven aan boord was hard. Vers eten en drinken was al snel op en scheurbuik en ander ziektes eisten vaak hun tol. Ook was er het gevaar voor kapers. Het was geen uitzondering als driekwart van de bemanning niet terugkeerde. De handelsschepen hadden zwaarbewapende bescherming nodig. Daarom verenigden zij zich, op initiatief van raadspensionaris Oldenbarnevelt, in de Verenigde Oost-indische Compagnie (1602). De VOC kreeg het monopolie op handel met alle landen ten oosten van Kaap de Goede Hoop en ten westen van de Straat van Magelhaen. De VOC mocht optreden als mogendheid en kon zelfstandig oorlog voeren. Dankzij de VOC kreeg de Republiek een belangrijke rol in de groeiende wereldeconomie. Bij Kaap de Goede Hoop werd een nederzetting gesticht. Hier moesten de tot slaaf gemaakte inwoners samen met andere slaven de bemanning van de schepen van voedsel voorzien. Zo groeide Kaap de Goede Hoop langzamerhand uit tot een echte kolonie. In 1621 werd de West-Indische Compagnie opgericht omdat het twaalfjarig-bestand net was beëindigd. Deze was echter minder succesvol dan de VOC. In 1628 veroverde Piet Hein de zilvervloot. Dankzij de buit kon de WIC een vloot naar Brazilië sturen. Daar kreeg de WIC eigen suikerplantages in handen. Het plantagesysteem had veel arbeidskracht nodig, deze werd geleverd door slaven. Er ontstonden nieuwe handelsroutes tussen Europa en Azië en tussen Europa, Afrika en Amerika. Relatieve achteruitgang. De mensen op het platteland van Oost-Nederland profiteerden niet van de voorspoed. Landsheren deden niets voor de vernieuwing van de landbouw. Het Boer-zijn was sowieso al niet makkelijk. Wanneer door het weer de oogst mislukte of wanneer er een veeziekte uitbrak, heerste er weer een periode van honger gevolgd door armoede. Hierop trokken de boeren naar de steden voor werk. Hoewel de stad werk bood, woonden daar wel de meeste armen. Sommigen van hen kregen weliswaar geld van de stadsarmenzorg en de kerk, maar echt veel was dat niet. De rijkdom van bankiers en kooplui Pagina 3 van 5
4 stak daar sterk bij af. De Gouden Eeuw was een tijd van grote tegenstellingen, van onvoorstelbare weelde en bittere armoede. Rijk geworden kooplui trokken zich terug uit de actieve handel en legden zich toe op het rentenieren. Het kapitaal werd niet langer geïnvesteerd in nieuwe ondernemingen die misschien goed hadden kunnen uitpakken voor de Nederlandse economie. De economie ging niet achteruit, maar groeide zelfs nog in de tweede helft van de 17e eeuw. Echter vergeleken met Frankrijk en Engeland verloor de Republiek terrein. Er was dus sprake van een relatieve achteruitgang. Slot - Amsterdam verving Antwerpen als stapelmarkt van Europa. - Specialisatie leidde tot een overschot aan boeren, die naar de steden trokken. Ook nam de immigratie nam toe. Dit alles leidde tot een arbeidsoverschot, wat weer leidde tot lage lonen. (Deze lage lonen in combinatie met een enorme afzetmarkt maakte de Republiek erg geschikt voor het handelskapitalisme.) - Door oprichting van de VOC en WIC werd de Republiek een spil in de wereldeconomie. 6.3 Gouden Eeuw van wetenschap en kunst De Renaissance ofwel wedergeboorte was een periode waarin men terugkeek naar de Oudheid. De Reformatie (splitsing van de kerk) had discussie over de Bijbel gebracht. Wat was nu eigenlijk de waarheid, hoe kwam men achter de waarheid? Tot dan toe werd er vaak vertrouwd op de kerk. Het empirisme Er werd onderzoek gedaan door te observeren, experimenteren en te redeneren. Kennis kon alleen worden opgedaan door het ervaren ervan. Het empirisme werd door de stadhouders Maurits en Frederik Hendrik toegepast op de krijgskunst. Belangrijke empiristen en hun werk: Isaac Newton: Bedacht nieuwe wiskundige methoden om de baan van de hemellichamen te berekenen. Christiaan Huygens : Zijn onderzoeken leidden tot de uitvinding van het slingeruurwerk. Cornelis Drebbel: Bedacht de eerste onderzeeër. Volgens Newton konden wetenschap en godsdienst naast elkaar bestaan. In tegenstelling tot Galilei werd Newton niet gevangengezet en veroordeeld door de kerk, maar geëerd door de Engelse koning en zijn tijdgenoten. Het rationalisme Het rationalisme is het doen van onderzoek door het verstand (ratio) te gebruiken. Belangrijke rationalisten en hun ideeën: René Descartes: Ik denk, dus ik besta. Zijn eigen bestaan en het bestaan van God waren absolute zekerheden voor hem. Le Notre: Men probeerde in de 17e eeuw de geheimen van de natuur te ontdekken met behulp van wiskunde en meetkunde. Le Notre liet zien dat je ook zelf natuur kunt ontwerpen aan de hand van wiskundige regels. Hij legde dan ook geometrische tuinen aan. Ook in de politiek werd het rationalisme toegepast: - John Locke: De koning had ooit een belofte afgelegd tegenover het volk, dat hij goed zou regeren. Voldeed hij niet aan deze belofte, dan mocht het volk hem afzetten. - Thomas Hobbes: In de maatschappij heerst er chaos, doordat iedereen enkel en alleen aan zichzelf denkt. De enige manier om aan deze chaos te ontsnappen, was als mensen hun zelfstandigheid zouden Pagina 4 van 5
5 opgeven en de macht voor altijd aan een vorst zouden overdragen. Deze zou wetten maken, ze uitvoeren en ook rechtspreken. De mensen die dit contract hadden gesloten moesten natuurlijk wel gehoorzaam zijn aan hun vorst. Hiermee zou er een toestand van rust ontstaan. Hobbes ondersteunde met zijn filosofie het absolutisme. - Hugo de Groot: (behoorde tot de remonstranten) De rechten waarmee een mens geboren wordt zijn bepaald door God. Toch kunnen mensen ook zelf bepalen wat goed en slecht is door gebruik van het verstand. Deze wetten golden niet voor een land, maar waren universeel. Kunst en cultuur Omdat in de protestantse kerken geen religieuze afbeeldingen mochten hangen, moesten de schilders in de Gouden Eeuw zich gaan toeleggen op andere onderwerpen. Meestal specialiseerden zij zich op een bepaald onderwerp, zoals landschappen, stadsgezichten etc. In de republiek ontstond al gauw een bloeiende handel in de (schilder)kunst. Iedereen die het zich kon veroorloven had wel een schilderij thuis hangen. Slot - In tegenstelling tot in de 16e eeuw werd aan de wetenschappers de ruimte gegeven door vorsten en de kerk. Niet langer was de Bijbel of de kerk de enige bron van kennis en waarheid. Pagina 5 van 5
Tijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.2 Wie heeft de macht? Deel 2. Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht?
Onderzoeksvraag: Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Kenmerkende aspect: Het streven van vorsten naar absolute macht. De bijzondere plaats in staatskundig opzicht
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 990 woorden 24 februari 2018 4,2 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3 + kenmerkende
Nadere informatieOntstaan van de Gouden Eeuw (1588-1648)
1 Ontstaan van de Gouden Eeuw (1588-1648) H!to"sche context Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 meneervanempel.nl 2 Hoofdvraag Waardoor ontstond in de Republiek de Gouden Eeuw, 1588-1648?
Nadere informatieWerkboek klas 2 Hoofdstuk 3
Werkboek klas 2 Hoofdstuk 3 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Marco Harmsen 13 oktober 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/67292 Dit lesmateriaal is gemaakt
Nadere informatie6.1 Republiek van ondernemers.
Samenvatting door een scholier 2439 woorden 4 april 2009 7.4 142 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 6.1 Republiek van ondernemers. Intro. De 17e eeuw is de Tijd van regenten en vorsten. In dit
Nadere informatieTijd van regenten en vorsten (1600 1700) / 17e eeuw
Tijdvakken Tijd van regenten en vorsten (1600 1700) / 17e eeuw K.A. * Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie * De bijzondere plaats in staatkundig opzicht
Nadere informatie2 De oprichting van de VOC en de WIC zorgde ervoor dat overal op de wereld Zeeuwse en Hollandse schepen voeren.
Tijdvak 6 Toetsvragen 1 In de Tijd van Vorsten en Regenten werden in ook in de Nederlanden de eerste handelstochten naar Azië georganiseerd. Hoe werden deze tochten gefinancierd? A De Nederlandse overheid
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Regenten en Vorsten
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Regenten en Vorsten Samenvatting door een scholier 1536 woorden 15 februari 2011 6,4 80 keer beoordeeld Vak Geschiedenis GS H3, Regenten en Vorsten 3.1 Machthebbers
Nadere informatie1. Het begrip kan weg, omdat de overgebleven begrippen. Het begrip kan ook weg, omdat de overgebleven begrippen
Welk Woord Weg Dynamiek en Stagnatie Aanloop 1. commerciële landbouw moedernegotie malthusiaanse spanning - nijverheid 2. waterschappen feodaliteit gilden - Hanze 3. stapelmarkt nijverheid Nederlanden
Nadere informatieCalvijn. Vrede van Augsburg. Margaretha van Parma. Hertog van Alva. De keurvorst van Saksen. Karel V. Buitenlandse zaken en oorlog
In welk jaar publiceerde Luther zijn 95 stellingen? Welke Frans-Zwitserse hervormer kreeg veel aanhang in de Nederlanden? Welke vrede bepaalde, dat de vorst de religie van zijn volk bepaalt? 1517 Calvijn
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Tijdvak 7, pruiken en revoluties
Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 7, pruiken en revoluties Samenvatting door E. 675 woorden 3 jaar geleden 5,4 9 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak 7 : Pruiken en Revoluties Rationalisme
Nadere informatieDescartes schreef dat er geen ander land was "où l'on puisse jouir d'une liberté si entière" (waar men een zo volledige vrijheid kan genieten)
Verslag 25 mei 2018, Salon der Verdieping: Spinoza s politieke filosofie De bespreking van de politieke filosofie doe ik aan de hand van zijn belangrijkste politieke werk, te weten het Theologisch-politiek
Nadere informatie1: De nederlanden komen in verzet tegen Filips II
1: De nederlanden komen in verzet tegen Filips II Wat wilden Karel V en Filips II bereiken? Op politiek gebied wilden ze dat de macht van de regering in Brussel vergroot werd Grote ontevredenheid onder
Nadere informatieLink it: Republiek in tijd van Vorsten
Link it: Republiek in tijd van Vorsten Uitleg Link it werkt in principe als een soort domino (hoewel je er andere varianten op kunt bedenken). Het idee is dat de leerlingen moeten proberen om een begrip
Nadere informatieDe Republiek in een tijd van vorsten, 1477-1702 Kennistoets bij hoofdstuk 3 Havo
Kennistoets bij hoofdstuk 3 Havo Opdracht 1 De sterke economische groei die de Gouden Eeuw kenmerkt, kwam hoofdzakelijk ten goede aan het gewest Holland. Welke militaire oorzaak kun je benoemen? Holland
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme
Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we
Nadere informatieNoord-Nederlandse gewesten. Smeekschift
Habsburgs gezag Vanaf dat moment stonden de zuidelijke Nederlanden onder Habsburgs gezag. Noord-Nederlandse gewesten Door vererving en verovering vielen vanaf dat moment ook alle Noord- Nederlandse gewesten
Nadere informatieOefenexamen II vwo De Republiek in een tijd van vorsten, 1477-1702
Oefenexamen II vwo 1 Het gewest Holland werd in de zestiende eeuw een sterk verstedelijkt gebied. Leg uit: a. waarom de moedernegotie voor het voortbestaan van dit verstedelijkte gebied absoluut noodzakelijk
Nadere informatieAbsolutisme in Engeland
1 Absolutisme in Engeland 1534 > Hendrik VIII > stichting Anglicaanse kerk Voor opvolgers geldt: vorst bepaalt geloof! vb: Eduard VI (prot) vervolgt RK Mary Stuart (RK) vervolgt prot - gehuwd/gescheiden
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis De Repuliek in een tijd van vorsten - H3
Samenvatting Geschiedenis De Repuliek in een tijd van vorsten - H3 Samenvatting door een scholier 1891 woorden 7 jaar geleden 7 8 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis Samenvatting
Nadere informatieNEDERLAND IN DE 16e EEUW
NEDERLAND IN DE 16e EEUW In de 16e eeuw vielen de Nederlanden onder de Spaanse overheersing. Er bestonden grote verschillen tussen de gewesten (= provincies), bv: - dialect - zelfstandigheid van de gewesten
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3: de Franse Revolutie (Nemo)
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3: de Franse Revolutie (Nemo) Samenvatting door een scholier 1416 woorden 15 jaar geleden 6,3 124 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 3: de Franse Revolutie.
Nadere informatieONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN
STUDIONLINE JAARGANG 2, NR. 10 ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN DL 2 D O M I N E E O N L I N E. O R G Vierhonderd jaar geleden vergaderde de synode in Dordrecht. Je weet inmiddels wat een synode is: een
Nadere informatieOnderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur?
Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur? De bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economische en cultureel opzicht van de Nederlandse
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Kenmerkende Aspecten tijdvak 6
Samenvatting Geschiedenis Kenmerkende Aspecten tijdvak 6 Samenvatting door C. 1453 woorden 28 mei 2016 6,9 26 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Tijdvak VI: tijd van regenten en vorsten (17
Nadere informatieAntwoorden oefenopgaven HC Rep. Der Nederlanden
Antwoorden oefenopgaven HC Rep. Der Nederlanden 5H Opgave 1 De Hollandse steden in het midden van de zestiende eeuw waren voor hun bevolkingsgroei afhankelijk van de invoer van graan uit het Oostzeegebied.
Nadere informatieGeschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren
Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers
Nadere informatieWie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht?
Dit deel van 6.2 hoort bij de HC De republiek Onderzoeksvraag: Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Kenmerkende aspect: Het streven van vorsten naar absolute macht.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door P. 1534 woorden 14 maart 2015 7 82 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks 4.1 Hoe onstond het absolutisme? Feodale samenleving Standensameleving
Nadere informatieSamenvatting Gouden Eeuw ABC
Samenvatting Gouden Eeuw ABC Week 1ABC: Gouden Eeuw algemeen Info: De Gouden Eeuw (1600-1700) De 17 e eeuw wordt de Gouden Eeuw genoemd, omdat er in Nederland veel geld werd verdiend. Vooral door de handel.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren
Nadere informatie7,6. Samenvatting door een scholier 2543 woorden 20 maart keer beoordeeld. Geschiedenis
Samenvatting door een scholier 2543 woorden 20 maart 2012 7,6 8 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis samenvatting. Katern: De Republiek in de tijd van de vorsten. Hst. 3: Een
Nadere informatie3,6. Samenvatting door een scholier 1458 woorden 7 februari keer beoordeeld. Geschiedenis. Jaartallen
Samenvatting door een scholier 1458 woorden 7 februari 2011 3,6 18 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Centraal examen Jaartallen uitleg >1650< rond het jaartal 1650 >1650 voor het jaartal 1650 1650
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp
Nadere informatieTom Van der Beken
Tom Van der Beken leerkrachttomvdb@gmail.com INHOUDSVRAGEN LEERSTOF 1. FRANKRIJK & LODEWIJK XIV 2. ENGLAND & GELOOF 3. ONDERZOEKSVRAAG Wat is de verhouding tussen VORSTEN en de STANDEN in England in 17de
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis hoofdstuk 1
Samenvatting Geschiedenis hoofdstuk 1 Samenvatting door D. 1605 woorden 22 oktober 2015 7,2 60 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hallo, ik wil enkele tips geven om goed te leren met mijn samenvatting:
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting door een scholier 1669 woorden 17 januari 2005 5,6 10 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 3: de Franse Revolutie. Paragraaf 1: het oude Koninkrijk.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting door een scholier 1563 woorden 18 februari 2004 4,9 26 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Pharos Hoofdstuk 5 Primair: bron door iemand geschreven
Nadere informatieEindexamen geschiedenis havo 2009 - I
Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In de Coalitieoorlogen voerde de Franse regering de dienstplicht in. 2p 1 Leg uit dat zij hiermee de betrokkenheid van Franse
Nadere informatieLeerdoel Leerlingen herhalen op een speelse manier kennis over het ontstaan en het bestuur van de Republiek.
HISTORISCHE BLINGO Korte omschrijving werkvorm Deze kennisquiz is een combinatie van Bingo en Lingo. De klas wordt verdeeld in zes teams. Ieder team heeft een bingokaart met daarop negen jaartallen. Het
Nadere informatieSamenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties
Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3: De Republiek in een tijd van vorsten
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3: De Republiek in een tijd van vorsten Samenvatting door D. 1948 woorden 18 juni 2013 4,8 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Hoofdstuk 3: Een Gouden
Nadere informatieBloei van de Republiek hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/61308 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Samenvatting Hoofdstuk 2
Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Hoofdstuk 2 Samenvatting door Y. 1162 woorden 6 september 2012 10 1 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 2.1 In Frankrijk regeerde absolute vorsten. Rond
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis 2.1 t/m 3.1
Samenvatting Geschiedenis 2.1 t/m 3.1 Samenvatting door een scholier 1543 woorden 18 januari 2016 7,1 54 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis 2.1 Deelvraag: waartoe leidde de modernisering
Nadere informatieEindexamen geschiedenis havo 2009 - II
Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In 1792 begon de eerste Coalitieoorlog. 1p 1 Welk politiek doel streefde Oostenrijk met de strijd tegen Frankrijk na? Gebruik
Nadere informatiekeer beoordeeld 19 maart 2014
0 Samenvatting door M. 2154 woorden keer beoordeeld 19 maart 2014 Vak Geschiedenis Methode Werkplaats Geschiedenis Werkplaats CE Examenkatern VWO De Republiek in een tijd van vorsten Hoofdstuk 3: Een Gouden
Nadere informatieLandenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u?
Landenspel Korte omschrijving werkvorm: In deze opdracht wordt de klas verdeeld in vijf groepen. Iedere groep krijgt een omschrijving van een land en een instructie van de opdracht. In het lokaal moeten
Nadere informatieTIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES
TIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES Hoofdstuk 4 PARAGRAAF 4.1 Pruikentijd Standenmaatschappij De verlichting VERVAL EN RIJKDOM In de 17 e eeuw was Nederland het rijkste land ter wereld Van stilstand komt achteruitgang
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting door D. 1279 woorden 20 december 2017 6,8 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats PWW 2 H3 Regenten en vorsten H3.1 Machthebbers in Europa
Nadere informatieHoofdstuk 1C8. Hoe ontstond Nederland?
Hoofdstuk 1C8 Hoe ontstond Nederland? Cursus 8.1 De koning en de prins Wat leer je deze cursus? Dat hervormers de Katholieke kerk wilden veranderen Dat zij de Protestante kerk stichtten Wat de reformatie
Nadere informatieJagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten
Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat
Nadere informatiegeschiedenis geschiedenis
Examen HAVO 2009 tijdvak 1 woensdag 20 mei 9.00-12.00 uur tevens oud programma geschiedenis geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Katern: De Republiek in de tijd van de vorsten. Hst. 4: De Republiek verliest haar voorsprong
Samenvatting Geschiedenis Katern: De Republiek in de tijd van de vorsten. Hst. 4: De Republiek verliest haar voorsprong Samenvatting door een scholier 2325 woorden 20 maart 2012 6,7 10 keer beoordeeld
Nadere informatieAntwoorden Geschiedenis Standensamenleving 1789 Frankrijk
Antwoorden Geschiedenis Standensamenleving 1789 Frankrijk Antwoorden door een scholier 927 woorden 22 april 2005 5,5 118 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Gechiedenis, par. 1 Vraag 1: Wat voor samenleving
Nadere informatieNaam: Samenvatting Gouden Eeuw.
Samenvatting Gouden Eeuw. In het kort: De zeventiende eeuw (1600-1700) werd ook wel de Gouden Eeuw genoemd. De Gouden Eeuw was een periode waarin het erg goed ging met Nederland. Het ging goed met de schilderkunst
Nadere informatieGeschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie
Geschiedenis van Suriname 1667-1683: Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie 581-1795: De Republiek In de 17e en 18e eeuw spraken we nog niet van één Nederland maar, van de Republiek der
Nadere informatieDe klassieke tijdlijn
De klassieke tijdlijn In de lessen geschiedenis heb je waarschijnlijk al gehoord over de tijdlijnen, of de historische periodes en waarschijnlijk ook over exacte datums zoals 476. In dit documentje kom
Nadere informatieDe Republiek in een tijd van vorsten, 1477-1702 Kennistoets bij hoofdstuk 3 Vwo
Kennistoets bij hoofdstuk 3 Vwo Opdracht 1 De sterke economische groei die de Gouden Eeuw kenmerkt, kwam hoofdzakelijk ten goede aan het gewest Holland. Daar is een militaire oorzaak voor. Benoem die oorzaak
Nadere informatie(Par 1) Amsterdam stapelmarkt van de wereld Deelvraag: Hoe werd Amsterdam de stapelmarkt van Europa en welke gevolgen had dat voor de landbouw?
Samenvatting door Hoi 1725 woorden 12 maart 2018 7,3 18 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis H3 Gouden Eeuw Gouden eeuw (1600-1700) Het ging goed met de Handel Kunst Wetenschap
Nadere informatieSlaaf krijgt vrijheid (vanaf nu: ex-slaaf) en wordt loonarbeider bij zijn baas (vanaf nu: ex-slavenhouder)
Samenvatting door M. 1033 woorden 15 juni 2015 6,7 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 7.1 De verlichting Verlichting is het gevolg van de wetenschappelijke revolutie uit hoofdstuk/tijdvak
Nadere informatieRijksuniversiteit Groningen Nameting kennis en argumentatie
Rijksuniversiteit Groningen Nameting kennis en argumentatie Instructie onderdeel kennis: Hieronder staan 22 vragen over tijdvak 6 en 7. Probeer de vragen zo goed mogelijk te beantwoorden. Omcirkel met
Nadere informatieNaar het einde van de Tachtigjarige Oorlog
prehistorie 44 oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Regenten en Vorsten Naar het einde van de Tachtigjarige Oorlog Een korenmolen maalt koren en een watermolen maalt Nee Jos, ik
Nadere informatie8,6. Samenvatting door K woorden 9 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. H6.3 Internationale handel
Samenvatting door K. 1980 woorden 9 juni 2016 8,6 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo H6.3 Internationale handel De Republiek in bloei Toen de Spanjaarden in 1585 Antwerpen innamen, kwam er
Nadere informatieStofomschrijving Deze opdracht hoort bij 2.1-3.1 en 3.2 van De Republiek in tijd van Vorsten (Geschiedenis Werkplaats).
Het verhaal van 1588 Bodystorming Inleiding Het jaar 1588 is een belangrijk jaar in de geschiedenis van de Republiek. De gebeurtenissen die eraan vooraf gaan worden als feiten voorgelezen en tussen de
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis 6. De tijd van regenten en vorsten
Samenvatting Geschiedenis 6. De tijd van regenten en vorsten Samenvatting door een scholier 2222 woorden 21 april 2009 6,2 282 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 6.1 Een wereldeconomie In 1594 beraamden
Nadere informatieSTEDELIJKE DYNAMIEK IN DE LAGE LANDEN ( ) Nascholingsconferentie geschiedenis 2019
STEDELIJKE DYNAMIEK IN DE LAGE LANDEN (1050-1700) Nascholingsconferentie geschiedenis 2019 VANDAAG Programma: - Welkom - Kennismaking Historische Context Oriëntatiespellen (30 minuten) Pauze (10 minuten)
Nadere informatieNaam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt
Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt De Gouden Eeuw duurde niet precies honderd jaar. Hij begon aan het eind van de 16de eeuw, beleefde zijn hoogtepunt rond 1675 en was in de 18de eeuw voorbij. De Gouden
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Historische context; De republiek
Samenvatting Geschiedenis Historische context; De republiek Samenvatting door F. 1442 woorden 27 februari 2015 4,4 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Historische context; De republiek
Nadere informatieGeschiedenis groep 6 Junior Einstein
De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten
Nadere informatieeen zee In de zeventiende eeuw worden de handelaren en kooplieden steeds belangrijker. De edelen en de geestelijken krijgen veel minder macht.
Werkblad 3 Ω De Republiek Ω Les : Regenten, burgers en gemeen In de zeventiende eeuw worden de handelaren en kooplieden steeds belangrijker. De edelen en de geestelijken krijgen veel minder macht. Rijk
Nadere informatieGROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1
GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1 Tijdvak Jagers en boeren; van de eerste mensen 3000 v. C. prehistorie; van de eerste mensen - 3000 v.c. Samenlevingstype: eerst jagers/verzamelaars,
Nadere informatieTijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.3 Wetenschap en kunst. Tijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.3 Wetenschap en kunst
De bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economische en cultureel opzicht van de Nederlandse republiek. De wetenschappelijke revolutie Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek
Nadere informatieHoofdstuk 6 De tijd van regenten en vorsten
Hoofdstuk 6 De tijd van regenten en vorsten Introductievragen Voor je begint 1 Je eigen antwoord. 2 Johan van Oldebarnevelt, Lodewijk XIV, Michiel de Ruyter, Rembrandt. 3 Je eigen antwoord. Controleer
Nadere informatiegeschiedenis geschiedenis
Examen HAVO 2009 tijdvak 2 woensdag 24 juni 9.00-12.00 uur tevens oud programma geschiedenis geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 29 vragen. Voor dit examen zijn maximaal
Nadere informatie6,9. Samenvatting door een scholier 2373 woorden 17 februari keer beoordeeld. Geschiedenis
Samenvatting door een scholier 2373 woorden 17 februari 2011 6,9 61 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks DE REPUBLIEK IN EUROPA De tijd van Regenten en vorsten ( 1600-1700) vroegmoderne tijd
Nadere informatieHoofdstuk 2: De Nederlandse Opstand (1555 1588)
Hoofdstuk 2: De Nederlandse Opstand (1555 1588) Geschiedenis VWO 2011/2012 www.lyceo.nl 1555-1588 Politiek: Nederland onafhankelijk Economie: Amsterdam wordt de stapelmarkt van Europa Welke staatsvorm?
Nadere informatieHet Twaalfjarig Bestand
prehistorie 38 oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Regenten en Vorsten Het Twaalfjarig Bestand Op de hoek van de straat staat een bord vol posters. Het is neergezet voor de verkiezingen
Nadere informatiekeer beoordeeld 6 april 2014
0 Samenvatting door M. 2362 woorden keer beoordeeld 6 april 2014 Vak Geschiedenis Methode Werkplaats Geschiedenis Werkplaats CE Examenkatern VWO De Republiek in een tijd van vorsten Hoofdstuk 4: De Republiek
Nadere informatie2 keer beoordeeld 31 oktober *Overlegorganen ontstaan in de Middeleeuwen konden het beleid van de koning dwarsbomen.
6,1 Samenvatting door F. 1933 woorden 2 keer beoordeeld 31 oktober 2015 Vak Geschiedenis Methode Memo Hoofdstuk 7 Koningen, heren en denkers 7.1 Absolutisme # Het absolutisme van Lodewijk XIV Voorbeelden
Nadere informatieTijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus
138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de
Nadere informatieToetsvragen Geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 7 Toetsvragen
Tijdvak 7 Toetsvragen 1 In de Tijd van Pruiken en Revoluties hielden kooplieden uit de Republiek zich bezig met de zogenaamde driehoekshandel. Tussen welke gebieden vond deze driehoekshandel plaats? A
Nadere informatieRoem rijkdom en macht; eigen staat, rijkdom en, handel in aflaten, veel luxe en onwetendheid
Samenvatting door A. 1819 woorden 27 april 2016 7,1 5 keer beoordeeld Vak Geschiedenis HC de republiek Luther en de reformatie Begin 16 e eeuw kritiek van maarten Luther op de katholieke kerk: Roem rijkdom
Nadere informatieTijd van regenten en vorsten. 1600 1700 n. Chr. Vroegmoderne Tijd. Kernbegrippen bij het tijdvak. Overige begrippen
Tijd van regenten en vorsten Vroegmoderne Tijd 1600 1700 n. Chr. Kenmerkende aspecten Kenmerkend aspect uitleggen aan de hand van voorbeeld: Hoofdzaken (gebeurtenissen, veranderingsprocessen, kernjaartallen)
Nadere informatieToelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7
Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 7 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Boze
Nadere informatieHoofdstuk 6 De tijd van regenten en vorsten
Hoofdstuk 6 De tijd van regenten en vorsten Introductievragen Voor je begint 1 Je eigen antwoord. 2 Johan van Oldenbarnevelt Lodewijk XIV Michiel de Ruyter Rembrandt 3 Je eigen antwoorden. Controleer met
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Historische context de Republiek. 5,4 t/m 6,2
Samenvatting Geschiedenis Historische context de Republiek. 5,4 t/m 6,2 Samenvatting door N. 1759 woorden 19 maart 2015 7,3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Historische context 1, de republiek
Nadere informatie8,5. Samenvatting door K woorden 18 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Samenvatting door K. 1578 woorden 18 juni 2016 8,5 2 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 Verklaring begin- en eindtijd: 1515: Erfenissen en huwelijken à
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Dynamiek en stagnatie in de republiek
Samenvatting Geschiedenis Dynamiek en stagnatie in de republiek Samenvatting door een scholier 1456 woorden 22 januari 2011 10 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Dynamiek en Stagnatie De Republiek in haar
Nadere informatieSamenvatting Gouden Eeuw DEF
Samenvatting Gouden Eeuw DEF Week 1DEF: Gouden Eeuw algemeen Info: De Gouden Eeuw (1600-1700) De 17 e eeuw wordt Gouden Eeuw genoemd, omdat er in Nederland veel geld werd verdiend. Vooral door de handel.
Nadere informatieRembrandt van Rijn (1606 1669) Het beroemdste werk van Rembrandt
De Gouden Eeuw De zeventiende eeuw (1600-1700) werd ook wel de Gouden Eeuwgenoemd. De Gouden Eeuw was een periode waarin het erg goed ging met Nederland. Het ging goed met de schilderkunst b.v. Rembrandt
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis De oprichting, bloei en ondergang van de VOC
Werkstuk Geschiedenis De oprichting, bloei en ondergang van de VOC Werkstuk door een scholier 2703 woorden 24 februari 2005 6,1 337 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord Ik heb gekozen voor dit onderwerp,
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door een scholier 1964 woorden 9 jaar geleden 5,2 42 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks GESCH H6 Samenvatting ORIENTATIE: 17e eeuw: gouden
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door M. 804 woorden 17 juni 2013 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Samenvatting geschiedenis Hoofdstuk 6 Burgers en stoommachines,
Nadere informatieTijd van pruiken en revoluties 1700 1800
Onderzoeksvraag: Op welke gebieden wilden de Verlichtingsfilosofen de bestaande maatschappij veranderen? Rationalisme = het gebruiken van gezond verstand (rede/ratio) waarbij kennis gaat boven tradities
Nadere informatieMaar volgens luthers heb je alleen de bijbel nodig, deze moest daarom in de volkstaal worden verspreid.
Samenvatting door een scholier 2255 woorden 24 mei 2016 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Republiek Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden. Katholieke kerk : roem rijkdom en macht en bijgeloof
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Examenkatern
Samenvatting Geschiedenis Examenkatern Historische context 1 Republiek Karel V was van plan alle Nederlanden vanuit 1 plaats te besturen. Die plaats was brussel, want de Zuidelijke Nederlanden waren in
Nadere informatieBoekverslag door L woorden 8 december keer beoordeeld. Geschiedenis INHOUDSOPGAVE
Boekverslag door L. 2755 woorden 8 december 2004 6 1574 keer beoordeeld Vak Geschiedenis INHOUDSOPGAVE Inleiding Hoofdstuk 1, Wanneer speelde de Gouden eeuw zich af? Hoofdstuk 2, Wie speelde een belangrijke
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door L. 1642 woorden 14 oktober 2014 7,6 18 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Tijd van jagers en verzamelaars: 3000 v. Chr. Prehistorie
Nadere informatie