2007 Verslag gebitsonderzoek onder basisschoolleerlingen groep 2 en groep 7 in de gemeente Noordoostpolder

Transcriptie

1 007 Verslag gebitsonderzoek onder basisschoolleerlingen groep en groep 7 in de gemeente Noordoostpolder Inleiding Tussen 199 en 005 is er onderzoek gedaan naar de gebitssituatie van basisschoolleerlingen in de zes Flevolandse gemeenten. Een selectie van 58 van de 195 Flevolandse basisscholen heeft toen aan het onderzoek meegewerkt. De onderzoeksgegevens zijn gebruikt om beter richting te geven aan diverse tandheelkundige voorlichtingsactiviteiten. Hierbij zijn gedefinieerde risicoscholen intensief benaderd met een pakket van preventieve mondgezondheidprogramma s om de gebitssituatie van de leerlingen op deze scholen te helpen verbeteren. Waarom een gebitsonderzoek? Bepaalde groepen en/of scholen met kinderen die een achterstand hebben in de gebitssituatie worden opgespoord. Met behulp van de onderzoeksresultaten kan de GGD haar voorlichtingsactiviteiten beter sturen. De GGD kiest als vervolg op de eerder gedane gebitsonderzoeken voor een eenvoudige visuele meting van het gebit van basisschoolleerlingen. Door een visuele meting van de gebitstoestand uit te voeren wordt op een snelle manier een globaal overzicht van de collectieve gebitstoestand in kaart gebracht. De onderzoeksresultaten met daarbij de aanbevelingen worden direct na afronding van het onderzoek naar de betreffende scholen teruggekoppeld. Doelstelling Het doel van dit gebitsonderzoek is inzicht te krijgen in de gebitssituatie van kinderen uit groep en 7 op scholen in Flevoland die nog nooit bij een dergelijk gebitsonderzoek betrokken zijn geweest. Subvragen De doelstelling wordt bereikt door het beantwoorden van de volgende vragen: Hoe is het gesteld met de mondgezondheid van leerlingen van de groepen en 7 van het basisonderwijs in de gemeente Noordoostpolder? Zijn er verschillen aan te wijzen in de mondgezondheid tussen de onderzochte groepen in de Noordoostpolder? Welke scholen zijn aan te wijzen als goed, gemiddeld of onder gemiddeld als men kijkt naar de mondgezondheid van de onderzochte leerlingen? Op welke scholen dienen er extra interventies te worden aangeboden om de mondgezondheid van de leerlingen te helpen verbeteren? Voorbereiding en werkwijze gebitsonderzoek 1 e : De tandartsen in de gemeente Noordoostpolder zijn schriftelijk via de jaarlijkse nieuwsbrief van het samenwerkingsverband jeugdtandzorg FlevoTand op de hoogte gesteld van het geplande onderzoek. e : In de Noordoostpolder zijn in totaal 38 basisscholen. Hiervan zijn 1 scholen gevraagd om hun medewerking aan het onderzoek te verlenen. Deze 1 basisscholen hebben nog nooit aan een dergelijk onderzoek meegedaan. Na teamoverleg binnen de school is een afspraak voor het gebitsonderzoek gepland. 3 e : Ouders van de te onderzoeken leerlingen zijn vooraf schriftelijk geïnformeerd waarbij ook hun toestemming is gevraagd om bij hun kind(eren) het gebit te mogen bekijken. Alleen kinderen die toestemming hadden van hun ouders werden onderzocht. e : Het onderzoek is zoveel mogelijk in de bestaande groep en 7 op school uitgevoerd. Het gebit van het te onderzoeken kind werd met behulp van een fiber-optic lamp, een mondspiegeltje en een houten spatel bekeken. Hierbij werd geregistreerd of het gebit gaaf was, of het tandvlees er gezond uit zag en of er zichtbare gaatjes of vullingen in het gebit aanwezig waren. 1

2 Ook werd genoteerd of er elementen wegens cariës door de tandarts getrokken waren. Ontbrekende elementen in verband met wisseling van het melkgebit naar het blijvend gebit zijn niet in de beoordeling betrokken. 5 e : De meeste leerkrachten van de te onderzoeken groepen hebben aangegeven ook graag een gastles mondverzorging voor hun leerlingen te willen aanvragen. Deze les is in bijna alle gevallen vóór het onderzoek gegeven zodat het onderzoek in een schone mond werd uitgevoerd. Indien het combinatiegroepen waren (groepen 1- en groepen 7-8) dan zijn de lessen aan de bestaande combinatiegroep gegeven. Het Protocol Voor het beoordelen van de gebitssituatie van de kinderen is een protocol opgesteld zodat het onderzoek op precies dezelfde wijze in de 6 verschillende Flevolandse gemeenten kan worden uitgevoerd. Alle gebitselementen per kind worden in de beoordeling meegenomen. Er is geen onderscheid gemaakt tussen melk- en blijvend gebit. Om inzicht te krijgen in verschillende gradaties van de gebitssituatie van groepen leerlingen is het wenselijk om de gebitssituatie onder te verdelen in goed, gemiddeld of onder gemiddeld. Door middel van deze gradaties kunnen de interventies beter worden gedefinieerd. Is de gebitssituatie van een groep goed dan hebben de meeste leerlingen binnen deze groep: 1. een gaaf gebit en. geen zichtbare cariës(gaatjes) en 3. gezond tandvlees Is de gebitssituatie van een groep gemiddeld dan hebben de meeste leerlingen binnen deze groep: 1. 1 vulling in het gebit en/of. 1 gaatje in het gebit en/of 3. ontstoken tandvlees Is de gebitssituatie van een groep onder gemiddeld dan hebben de meeste leerlingen binnen deze groep: 1. of meer gaatjes in het gebit en/of. of meer vullingen in het gebit en/of 3. ontstoken tandvlees Resultaten In totaal 17 van de 1 benaderde scholen hebben meegedaan aan het onderzoek. Twee scholen wilden niet meewerken omdat dit binnen school niet goed kon worden ingepland. Twee andere scholen worden later dit jaar onderzocht; de onderzoeksresultaten van deze twee scholen worden apart naar deze scholen teruggekoppeld en zijn niet meegenomen in onderstaand overzicht. In totaal 570 kinderen zijn onderzocht waarvan 39 kinderen uit groep en 1 kinderen uit groep 7. Door de vaak kleine aantallen kinderen per groep is er voor gekozen om de resultaten per school (groepen en 7 samen) weer te geven. In de eerste tabel is de gebitsscore te zien van alle onderzochte kinderen uitgesplitst naar gaaf of niet gaaf gebit, het betreft hier de conditie van de gebitselementen: gaaf gebit betekent hier een gebit zonder gaatjes, zonder vullingen en zonder getrokken tanden of kiezen (wegens cariës getrokken). De conditie van het tandvlees is hier buiten beschouwing gelaten. De tweede tabel laat zien hoe het gesteld is met de conditie van het tandvlees van alle onderzochte leerlingen waarbij is genoteerd of het tandvlees gezond was of dat er sprake is van gingivitis (ontstoken tandvlees). De derde tabel laat de toestand van de mondgezondheid per onderzochte leerlingen uit groep en 7 zien. Hierbij is de conditie van de gebitselementen en van het tandvlees meegenomen. In de vierde tabel is de toestand van de mondgezondheid per school opgenomen.

3 Tabel 1: Gebitssituatie per school Groep en groep 7 samen Schoolnr. Gaaf Niet gaaf n= % n= % 1 (n=8) (n=6) (n=) (n=5) (n=99) (n=5) (n=6) (n=7) (n=3) 56 (n=) (n=16) (n=9) (n=) (n=6) (n=) (n=) (n=) TOTAAL (n=567) 33 60,5 39,5 Tabel : Conditie van het tandvlees per school Groep en groep 7 samen Schoolnr. Gezond tandvlees Gingivitis n= % n= % 1 (n=8) (n=6) (n=) (n=5) (n=99) (n=53) (n=6) (n=7) (n=3) (n=) (n=17) (n=9) (n=5) (n=6) 9 8 (n=) (n=) (n=) TOTAAL (n=570) Tabel 3: Toestand mondgezondheid Groep Groep 7 Totaal Goed Gemiddeld Onder gemiddeld Totaal Tabel Tabel 3: Toestand : Toestand mondgezondheid Mondgezondheid naar school naar Schoolnr Totaal Goed n= nnnaanaamondgezondheid % naar Gemiddeld school n= % < Gemid. n= % Totaal n= %= *De helft van alle leerlingen heeft een goede mondgezondheid (conditie van de gebitselementen en het tandvlees samen). Voor leerlingen van groep is dit 5 % en voor groep 7 is dit 7 % Een kwart van alle leerlingen (5%) heeft een gemiddelde en ook een kwart (%) een mondgezondheid dat extra aandacht nodig heeft. *Gemiddeld 60% van alle onderzochte leerlingen heeft een gaaf gebit. Groep 7 scoort met 63% gaaf gebit beter dan groep met 58%. Het percentage gaaf gebit scoort per school onderling tussen de 39 en 8 procent. *Voor beide groepen geldt dat % van de leerlingen 1 caviteit (gaatje) zichtbaar in het gebit heeft. 3

4 *16% van de kinderen uit groep heeft of meer caviteiten in het gebit tegen 8% van de kinderen uit groep 7. *In groep heeft 6% en in groep 7 heeft 9% van de leerlingen 1 vulling in het gebit *Gemiddeld 9% van alle kinderen heeft of meer vullingen in het gebit, daarbij is geen verschil gemeten tussen de beide groepen. *Gemiddeld 80% van alle onderzochte leerlingen heeft gezond tandvlees, waarbij groep - leerlingen met 8% hoger schoort dan groep-7 leerlingen (7%) Dit verschil blijkt significant. *% van de groep- leerlingen heeft 1 of meerdere kiezen door de tandarts laten trekken (extracties) wegens cariës tegen 0,5 procent van de groep 7-leerlingen. *Het percentage kinderen met gezond tandvlees is per school heel verschillend; op de ene school is dit percentage 55, op de andere school is dit percentage 0. Conclusie en aanbevelingen Hoe is het gesteld met de mondgezondheid van leerlingen van de groepen en 7 van het basisonderwijs in de gemeente Noordoostpolder? Uit dit onderzoek komt naar voren dat 60% van de onderzochte leerlingen een gaaf gebit heeft. In 00 was dit percentage op andere scholen maar wel in dezelfde gemeente gemiddeld 7%. Het gemiddelde percentage gaaf gebit in heel Flevoland is 67%. Als men deze cijfers vergelijkt dan is het percentage gaaf gebit in de Noordoostpolder met 7% lager dan het Flevolands gemiddelde. Zijn er verschillen aan te wijzen in de mondgezondheid tussen de onderzochte groepen in de Noordoostpolder? Binnen de gemeente Noordoostpolder kunnen de verschillende scholen onderling wel worden vergeleken. Groepen en 7 kunnen in de meeste gevallen niet onderling worden vergeleken door het kleine aantal aanwezige kinderen per groep. Er blijkt een groot verschil te zijn tussen de gebitsscore en de conditie van het tandvlees per school. Het percentage gaaf gebit ligt per school tussen de 39 en 8 procent, het percentage goede mondgezondheid ligt tussen de 3 en 78 procent en het percentage gezond tandvlees ligt per school tussen de 55 en 0 procent. Welke scholen zijn aan te wijzen als goed, gemiddeld of onder gemiddeld als men kijkt naar de mondgezondheid van de onderzochte leerlingen? Het percentage goede mondgezondheid is 51 procent. Dit percentage is de score van gaaf gebit in combinatie met gezond tandvlees (zie tabel nr. ) Zeven van de 17 scholen scoren goed (boven de 51%). Dit zijn de scholen nummers:, 3, 5,,, 1 en 16. Twee van de 17 scholen scoren gemiddeld. Dit zijn scholen nummers: 1 en. Acht van de 17 scholen scoren onder het gemiddelde zodat extra aandacht gewenst is. Dit zijn de scholen nummers:1,, 6, 7, 8, 9, en 17. Op welke scholen dient er extra preventie over mondgezondheid te worden aangeboden om de mondgezondheid van de leerlingen te helpen verbeteren? Op de scholen die goed scoren is het zinvol om regelmatig aandacht te besteden aan tandheelkundige preventie binnen de school zodat de mondgezondheid van de kinderen ook goed blijft. Scholen kunnen hiervoor bij de GGD gratis lesmaterialen lenen (aanvragen via ), de tandheelkundig preventief medewerker (TPM) van de GGD kan hierbij adviseren. Scholen die gemiddeld scoren wordt geadviseerd regelmatig een project of les over mondgezondheid in de klas te houden. De school kan hiervoor gratis lesmaterialen aanvragen en daarnaast kunnen de scholen bij de TPM van de GGD speciale gastlessen mondverzorging (via bovengenoemde site) aanvragen. Scholen die onder het gemiddelde scoren wordt geadviseerd elk jaar aandacht te besteden aan voorlichting over mondgezondheid. In nauwe samenwerking met de scholen kan de TPM van de GGD een preventiepakket op maat samenstellen. De TPM van de GGD zal telefonisch contact opnemen met de betreffende scholen om enkele voorstellen te bespreken.

5 Met dank aan de scholen die meegewerkt hebben aan het gebitsonderzoek Kon. Juliana Klimop Nagele De Klipper Luttelgeest Het Kompas De Lichtboei Mariaschool Marknesse Mariaschool Tollebeek De Planthof De Regenboog Ens De Ringloop Nagele Jan Roothaan Creil De Schalmei Bant Springplank Creil De Triangel A. Valerius Op de Wieken Tollebeek De Zeester Marknesse De namen van de scholen staan op alfabetische volgorde. Deze volgorde komt niet overeen met de nummering in het onderzoek. 5