Afstudeerfase. Jaar 4 (Blok 4.1 t/m 4.4) Verantwoordelijkheid nemen. voor het leerproces van kind en groep. Studiewijzer Pabo Voltijd

Transcriptie

1 Afstudeerfase Verantwoordelijkheid nemen voor het leerproces van kind en groep Studiewijzer Pabo Voltijd Jaar 4 (Blok 4.1 t/m 4.4) Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 1

2 Inhoud JAAR 4 OP WEG NAAR EEN STARTBEKWAME LEERKRACHT!... 3 HOE VER BEN JE MET DE OPLEIDING?... 4 BEKNOPT OVERZICHT STUDIEPROGRAMMA EN TOETSING IN HET VIERDE JAAR... 5 STUDIEACHTERSTAND BEGIN JAAR 4? DIT ZIJN DE DRIE SCENARIO S... 6 STARTEN MET STUDIEONDERDELEN IN HET 4 E JAAR... 8 HOOFDSTUK 1. PEDAGOGIEK - VOORKOMEN VAN EN OMGAAN GEDRAGSPROBLEMEN IN DE GROEP HOOFDSTUK 2. BEROEPSOPDRACHT 4.1 & 4.2 ZICHT OP MIJN LIO-GROEP HOOFDSTUK 3. KENNIS EN VAARDIGHEDEN - DE VAKCOLLEGES 4.1 & 4.2 AFSTUDEERFASE CULTUURDRAGERSCHAP VAKPROFILERING JAAR 4 (KEUZE): TAAL EN ZAAKVAKKEN VAKPROFILERING JAAR 4 (KEUZE): BÈTA - INTEGRATIE WETENSCHAP & TECHNIEK EN REKENEN/WISKUNDE VAKPROFILERING JAAR 4 (KEUZE): MUZIEK VAKPROFILERING JAAR 4 (KEUZE): BEWEGEN & GEZONDHEID VAKPROFILERING JAAR 4 (KEUZE): ENGELS HOOFDSTUK 4. PRAKTIJK LIO-1 EN LIO HOOFDSTUK 5. AFSTUDEERONDERZOEK HOOFDSTUK 6. PERSOONLIJKE PROFESSIONELE ONTWIKKELING (PPO) 4.1 EN HOOFDSTUK 7. PERSOONLIJKE PROFESSIONELE ONTWIKKELING (PPO) 4.3 EN HOOFDSTUK 8. PRAKTISCHE INFORMATIE BIJLAGE 1. BEOORDELINGSFORMULIER BEROEPSOPDRACHT VT 4.1 & BIJLAGE 2. BEOORDELINGSFORMULIER VAKOPDRACHT CULTUURDRAGERSCHAP BIJLAGE 3. BEOORDELINGSFORMULIER VT PPO BIJLAGE 4. BEOORDELINGSFORMULIER STARTBEKWAAMHEIDSGESPREK (PPO 4.4 VT / PPO 3.2 DT) BIJLAGE 5. DE TAALNORM VAN PABO HVA Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 2

3 JAAR 4 Op weg naar een startbekwame leerkracht! INLEIDING - Je bent aangekomen in je laatste studiejaar: een spannend, bijzonder en vooral ook intensief jaar. Je volgt je laatste colleges als student, je krijgt als LIO (leraar in opleiding) voor het eerst echt groepsverantwoordelijkheid en als alles volgens plan verloopt, sluit je het jaar af met een diploma en een feest. Je bent dan startbekwaam : klaar om het onderwijs in te gaan als leerkracht basisonderwijs. Maar voor het zover is, moet er nog veel gebeuren. De afstudeerfase is een jaar waarin veel van je wordt verwacht en je zult merken dat je de veertig uur studie per week hard nodig hebt. Onze ervaring is dat vierdejaarsstudenten slechts beperkt ruimte hebben naast de studie voor andere activiteiten (zoals bijbaantjes). Een goede voorbereiding en planning van je studie is van groot belang. Dit jaar zal dus (ook) veel vragen van je vermogen tot plannen en organiseren. In het vierde jaar krijg je een kerndocent toegewezen, die je zal ondersteunen bij de verschillende studieonderdelen in de laatste fase van de opleiding en bij wie je terecht kunt voor vragen en problemen die met je studie te maken hebben. In deze Studiewijzer Afstudeerfase VT 4.1 en vind je alle benodigde informatie over het studieprogramma in het eerste semester van de afstudeerfase. Hopelijk ben je op koers met je studie en kun je aan het begin van het studiejaar starten met je LIO-stage (je hebt namelijk je LIO-Bekwaamheidsgesprek / PPO 3.2 met een voldoende afgerond). De LIO-stage loopt door tot ongeveer mei, dan zal bij een normaal verlopen LIO-stage, zijn voldaan aan de urennorm. In het eerste semester volg je naast je LIO-stage een studieprogramma waarvan onder andere vakprofilering (verdieping vak / vakken) een belangrijke plaats inneemt. Deze vakprofilering geeft je de mogelijkheid je te specialiseren in een bepaald vakgebied. In het tweede semester (blok 4.3 en 4.4) staat het afronden van je studie centraal. Er worden dan geen vakinhoudelijke lessen meer gegeven, maar alle studietijd is dan beschikbaar voor het afronden van LIO-stage en afstudeeronderzoek en het voorbereiden van het Startbekwaamheidgesprek (SLB 4.4). Ook hierbij word je begeleid door je kerndocent. En als dat allemaal met een voldoende wordt afgesloten verlaat je de opleiding als startbekwame leerkracht. Ten slotte: Het kan zijn dat je nog kampt met een studieachterstand. Dan kun je tóch deels starten met het studieprogramma in het vierde jaar. Lees in dat geval goed het volgende hoofdstuk: daarin staan een drietal scenario s beschreven rondom de volgende mogelijkheden: A. Je hebt je LIO-Bekwaamheidsgesprek begin cursusjaar nog niet afgerond en kunt dus nog niet starten met de LIO. B. Je hebt je LIO-Bekwaamheidsgesprek voor de herfstvakantie 2017 niet afgerond en kunt dus niet starten met de LIO. C. Je hebt nog geen minor gevolgd Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 3

4 Hoe ver ben je met de opleiding? De eerste twee jaren van de opleiding tot leerkracht basisonderwijs waren vooral gericht op een brede kennismaking met het vak. In het derde jaar heb je een aantal belangrijke keuzes gemaakt door je te verdiepen in een bepaalde leeftijdsgroep (profilering jonge of oudere kind) en door je minor. In het vierde jaar staat het verantwoordelijkheid nemen voor je eigen groep centraal en het voorbereiden van de overgang naar het werkveld. Ook bouw je verder aan je afstudeerprofiel door een keuze te maken voor een vakprofilering en door een afstudeeronderzoek uit te voeren. In het schema hieronder geven we weer waar je je momenteel in chronologisch opzicht in de opleiding bevindt. 1 Praktijk 2 Praktijk Kennismaken met onderwijs en met de stad Amsterdam 1.1 Amsterdams onderwijs in beeld Kind in de grote stad / Leerkracht in de grote stad 1.2 Lesgeven over Amsterdam 1.3 Leren door te spelen 1.4 Basisonderwijs in Nederland, toen en nu Bovenbouw Bovenbouw Onderbouw (accent groep 1 en 2) Onderbouw (accent groep 1 en 2) Differentiatie in opvoeden en onderwijzen 2.1 Leren en ontwikkelen stimuleren 2.2 Diversiteit: contact en communicatie Kinderen leren op verschillende manieren 2.3 Leren in en met de groep 2.3 De wereld verkennen: kinderen leren verschillend Onderbouw (accent groep 3 en 4) Onderbouw (accent groep 3 en 4) Bovenbouw Bovenbouw 3 Praktijk Hanteren van verschillen tussen kinderen in onder-/ bovenbouw 3.1 Hanteren van verschillen tussen kinderen in de groep, in onder- c.q. bovenbouw Bouw profilering leeftijdsgroep 3.2 Omgaan met verschillen: Samenwerken met ouders en deskundigen in en buiten de school Bouw profilering leeftijdsgroep Minor 4 Praktijk Verantwoordelijkheid nemen voor het leerproces van kind en groep 4.1 Eigen (LiO)-groep: verantwoordelijkheid nemen voor het leerproces van kind en groep 4.2 (Eigen) onderwijs ontwikkelen en verantwoorden Voorbereiden overgang naar het werkveld 4.3 Voorbereiden overgang naar het werkveld 4.4 Voorbereiden overgang naar het werkveld LIO-1 LIO-1 LIO-2 LIO Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 4

5 Beknopt overzicht studieprogramma en toetsing in het vierde jaar De studiepuntenverdeling ziet er voor het 4 e jaar als volgt uit: STUDIESCHEMA PABO e JAAR VT STUDIEONDERDEEL: Studiepunten: BLOK 4.1 & 4.2 Pedagogiek / Themalijn 4.1 (thematoets) 4 Vakprofilering keuze 4.1 & Cultuurdragerschap Beroepsopdracht 4.1 & Praktijk LIO-1 12 Persoonlijke Professionele Ontwikkeling (PPO) Totaal studiepunten BLOK 4.1 & 4.2 : 33 STUDIEONDERDEEL: Studiepunten: BLOK 4.3 & 4.4 Afstudeeronderzoek 12 Praktijk LIO-2 12 Persoonlijke Professionele Ontwikkeling (PPO) (Startbekwaamheidsgesprek) Totaal studiepunten BLOK 4.3 & 4.4 : 27 Over al deze studieonderdelen vind je informatie in deze Studiewijzer Jaar 4. Daarnaast heb je de volgende documenten nodig: Praktijkgids LIO Pabo HvA/UPvA (voor alle informatie rondom de LIO-stage). Handleiding Afstudeeronderzoek (voor alle informatie rondom het afstudeeronderzoek) Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 5

6 Studieachterstand begin jaar 4? Dit zijn de drie scenario s Het kan zijn dat je bij de start van het cursusjaar niet op schema ligt met je studie. Er zijn dan een paar mogelijkheden om je studie te vervolgen. Deze zijn samengevat in onderstaande scenario s A, B en C. In mei ben je hierover geïnformeerd in een voorlichtingsbijeenkomst en via MijnHvA. Dus, als het goed is, dan heb je al je als je dit leest al je keuze bepaald. Stem je studieplanning af op het door jou gekozen scenario en bespreek dit ook tijdig met je kerndocent. Stel ook je stageschool hiervan op de hoogte. Dan komt niemand voor verrassingen te staan. Let op: bij scenario A hoeft er nog geen sprake te zijn van studievertraging; dat is wél het geval bij de scenario s B en C. A Ik heb mijn LIO-Bekwaamheidsgesprek begin cursusjaar nog niet afgerond en kan dus nog niet starten met de LIO : 1 e semester : 2 e semester LIO-1 LIO eind okt t/m einde schooljaar (totaal LIO-1 en LIO-2: 670 uur) + studieprogramma 4 e jaar LIO-2 LIO eind okt t/m einde schooljaar (totaal LIO-1 en LIO-2: 670 uur) + studieprogramma 4 e jaar - Tót de herfstvakantie kan het LIO-Bekwaamheidsgesprek worden afgerond. 1 e LIO-1 dag uiterlijk in de week na de herfstvakantie). - LIO-1 en LIO-2 is berekend op periode 1 september 2017 t/m 31 mei Dat betekent dat LIO-2 doorloopt ná 31 mei tot totaal 670 LIO-uren zijn gemaakt. B Ik heb mijn LIO-Bekwaamheidsgesprek voor de herfstvakantie 2017 niet afgerond en kan dus niet starten met de LIO : 1 e semester : 2 e semester : 1 e semester Jaar 2 & 3: achterstanden wegwerken Deel studieprogr. 4 e jr. volgen (themalijn, vakprofilering, cultuurdragerschap) LIO-1 januari t/m eind mei 2018 (totaal LIO-1 en LIO-2: 670 uur) + studieprogramma 4 e jaar LIO-2 aug t/m totaal LIO-1 en LIO-2: 670 uur + studieprogramma 4 e jaar - De eerstvolgende start met LIO-1 is mogelijk ná de kerstvakantie, dus m.i.v. januari LIO-1 vindt dan plaats in periode januari t/m eind mei Opstarten PPO, Beroepsopdracht en Afstudeeronderzoek - LIO-2 in , tot totaal 670 LIO-uren zijn gemaakt Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 6

7 C Ik heb nog geen minor gevolgd. OPTIE 1 (ook mogelijk bij NOG NIET LIO-Bekwaam) : 1 e semester : 2 e semester : 1 e semester : 2 e semester Jaar 2 & 3: MINOR achterstanden wegwerken (Pabo HvA minor mogelijk) Deel studieprogr. 4 e jr. volgen (themalijn, vakprofilering, cultuurdragerschap) OPTIE 2 (alleen mogelijk bij LIO-Bekwaam) LIO-1 augustus t/m januari + studieprogramma 4 e jaar : 1 e semester : 2 e semester : 1 e semester LIO-1 + studieprogramma 4 e jaar LIO-2 + studieprogramma 4 e jaar MINOR (geen Pabo HvA minor mogelijk) LIO-2 februari t/m totaal LIO-1 en LIO-2: 670 uur + studieprogramma 4 e jaar OPTIE 3 (ook mogelijk bij NOG NIET LIO-Bekwaam) : 1 e semester : 2 e semester : 1 e semester MINOR (geen Pabo HvA minor mogelijk) LIO-1 februari t/m juni + studieprogramma 4 e jaar LIO-2 augustus t/m totaal LIO-1 en LIO-2: 670 uur + + studieprogramma 4 e jaar Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 7

8 Starten met studieonderdelen in het 4 e jaar Aansluitend op de hierboven genoemde scenario s is het mogelijk om een aantal studieonderdelen (ook) later op te starten. Een kruisje geeft aan in welk blok een studieonderdeel en de begeleiding daarvan (voor een tweede of derde keer) start. Studieonderdeel Ingangseis Themalijn / pedagogiek Geen X vakdocent Cultuurdragerschap Geen X Vakdocent Vakprofilering Geen X Vakdocent PPO o.l.v. kerndocent Geen X Start LIO LIO-Bekwaam X X X opleider / stagedocent (start schooljaar) (na herfstvakantie) (na kerstvakantie) Beroepsopdracht kerndocent Afstudeeronderzoek PvA kerndocent, daarna begeleiding vakdocent LIO-Bekwaam X (start schooljaar) X (na herfstvakantie) X (na kerstvakantie) LIO-Bekwaam X X X X In onderstaande tekst wordt dit overzicht toegelicht. Onderwijsaanbod in het 4 e jaar en ingangseisen bij LIO-stage, beroepsopdracht en afstudeeronderzoek Zoals uit het schema op de vorige pagina blijkt, kun je bepaalde studieonderdelen van het vierde jaar pas volgen als je LIO-Bekwaam bent, d.w.z. als je PPO 3.2 met een voldoende hebt afgerond. Dat geldt voor de LIO-stage, maar ook voor de daarmee verbonden beroepsopdracht. Deze beroepsopdracht is namelijk sterk gekoppeld aan het onderwijs in je LIO-groep en jouw verantwoordelijkheden als groepsleerkracht daarbij. Omdat een deel van de studenten vanwege studieachterstand later in het jaar zal moeten starten met de LIOstage, dús ook met de beroepsopdracht en het afstudeeronderzoek, bieden we de begeleiding bij deze studieonderdelen op meerdere momenten in het jaar aan (zie overzicht hierboven). De LIO-stage (en daarmee ook de beroepsopdracht) kan bijvoorbeeld ook worden gestart na de herfstvakantie of na de kerstvakantie. De kerndocent zal daarmee rekening houden bij de programmering van de bijeenkomsten zodat je toch kunt rekenen op de benodigde begeleiding. Het afstudeeronderzoek behoort tot de allerlaatste studieonderdelen, reden waarom ook dit studieonderdeel pas kan worden opgestart als je je in de allerlaatste fase van de studie bevindt en ten minste bent gestart met de LIOstage. De colleges rondom de themalijn / pedagogiek starten in blok 4.1. Toetsing vindt plaats aan het eind van het blok. Meer hierover in het betreffende hoofdstuk van deze studiewijzer Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 8

9 Cultuurdragerschap en de vakprofileringen starten gelijk in blok 4.1 en lopen door gedurende het gehele eerste semester. Eind blok 4.2 vindt de toetsing plaats. Zie de informatie over de vakprofileringen in deze studiewijzer. De bijeenkomsten PPO starten aan het begin van het cursusjaar en lopen het gehele jaar door. Hierin komen verschillende onderwerpen aan de orde: begeleiding beroepsopdracht, eerste fase van de begeleiding van het afstudeeronderzoek, intervisie rondom de LIO-stage en de voorbereiding op het startbekwaamheidsgesprek aan het eind van de opleiding. En last but not least: deze bijeenkomsten zijn de momenten waarop je je studiegenoten regelmatig kunt ontmoeten, ervaringen kunt uitwisselen, samen studeren, etc. Het is onze ervaring dat veel studenten het plezierig vinden om samen weer even student te zijn als je de rest van de week volop wordt aangesproken op je verantwoordelijkheden als groepsleerkracht. De LIO-stage kan worden gestart in blok 4.1, 4.2 (dat wil zeggen: na de herfstvakantie) of 4.3 (na de kerstvakantie). Daarmee samenhangend: de begeleiding van de beroepsopdracht is gepland in de blokken 4.1, 4.2 en 4.3. De begeleiding van het afstudeeronderzoek kan gedurende het cursusjaar worden opgestart volgens de instapmomenten (zie Handleiding Afstudeeronderzoek ). Over al deze studieonderdelen vind je nadere informatie in deze Studiewijzer 4.1 & 4.2. Voor de precieze details en de benodigde formulieren heb je aanvullend de volgende documenten nodig: - voor de LIO-stage: Praktijkgids LIO voor het afstudeeronderzoek: Handleiding Afstudeeronderzoek Tot slot: in hoofdstuk 7 van deze studiewijzer hebben we alle praktische informatie voor je op een rijtje gezet, zoals een overzicht van de vier lesblokken 4.1, 4.2, 4.3 en 4.4, een overzicht van handige en belangrijke internetsites, een overzicht van het vereiste taalniveau, etc Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 9

10 HOOFDSTUK 1. Pedagogiek - Voorkomen van en omgaan gedragsproblemen in de groep SIS-code: Pedagogiek/Themalijn 4.1 INLEIDING Het voorkomen van en het omgaan met gedragsproblemen maakt onderdeel uit van het dagelijkse lesgeven in de groep. Dat heb je in de afgelopen jaren gemerkt tijdens je stages, en je zult er dit jaar zéker ook mee te maken krijgen nu je je eigen LIO-groep gaat draaien en (mede) verantwoordelijk bent voor een groep. Alle leerkrachten in het onderwijs hebben vanwege de invoering van passend onderwijs in de dagelijkse praktijk te maken met voorkomen van en het omgaan met gedragsproblemen: er worden immers door deze maatregel meer kinderen binnen het reguliere onderwijs opgevangen. Dat zorgt er voor dat in vrijwel elke basisschoolklas kinderen zitten met milde tot ernstige gedragsproblematiek. Dat geldt ook voor Amsterdam. Van de grootstedelijke context is zelfs bekend dat vanwege de grote verschillen die er zijn tussen kinderen het voorkomen en aanpakken van gedragsproblematiek een belangrijk aandachtspunt is. Reden om hier tijdens de opleiding expliciet aandacht te besteden. De vaardigheden m.b.t. het goed omgaan met gedragsproblemen leer je vooral door veel voor de groep te staan. Hiermee krijg je gedurende het laatste jaar tijdens de LIO-stage te maken. In deze collegereeks wordt ingezoomd op de kennisbasis van het voorkomen van en het omgaan met gedragsproblemen in de groep: op welke niveaus kun je als leerkracht interventies doen? Welke aanpakken zijn er en welke effecten hebben die? Doel is om je ondersteuning te bieden tijdens je LIO-stage én om je een stevige basis mee te geven met het oog op de verdere opbouw van je expertise op dit gebied tijdens je loopbaan. 1.1 Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van de reeks? Je kunt aangeven wat het belang is van sociaal-emotioneel leren voor de ontwikkeling van kinderen en ter voorkoming van gedragsproblemen in de groep. Je kunt aangeven welke vaardigheden de leerkracht bij het lesgeven en begeleiden kan inzetten met het oog op het voorkomen van gedragsproblemen. Je kunt aangeven welke aanpakken en instrumenten ingezet kunnen worden met het doel (dieper) zicht te krijgen op het sociaal-emotionele gedrag binnen de groep. Je kunt aangeven welke effectieve preventieprogramma s er zijn ter voorkoming van gedragsproblemen in de groep. Je kunt benoemen op welke niveaus een leerkracht kan interveniëren met het doel gedragsproblemen te voorkomen en aan te pakken. Je kunt van de verschillende niveaus aangeven welke effectieve (groeps)aanpakken er zijn en kan de (groeps)aanpakken vertalen naar praktijksituaties Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 10

11 1.2 Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomsten Jouw activiteiten vooraf Werkcollege 1 Voorkomen is beter dan genezen: inleiding In het eerste college staat preventie centraal: het vroeg signaleren van problemen met het doel te voorkomen dat het erger wordt. het voorkomen van psychosociale problematiek, het opsporen van risicofactoren in de ontwikkeling en het verminderen en in de hand houden van licht probleemgedrag. Je maakt kennis met de zogenaamde drie preventieniveaus en met het fenomeen groepsplan gedrag. Je bestudeert voor werkcollege 1: Overveld, K. van (2016). Groepsplan Gedrag: Visie op gedrag Preventieniveau 1, hoofdstuk 1, 2, 3, 4 Informeer op je LIO-school / stageschool: Op welke wijze wordt er gewerkt met groepsplannen Gedrag? Werkcollege 2 Voorkomen is beter dan genezen: aanpakken en programma s In dit werkcollege kijken we welke programma s er zijn met het oog op preventie. Ook kijken we naar de wijze waarop we een goed beeld kunnen krijgen van het sociaal-emotionele leren in de groep. Je bestudeert voor werkcollege 2: Overveld, K. van (2016). Groepsplan Gedrag: Preventieniveau 1, hoofdstuk 5, 6, 7, 8, 9 Breng in beeld van je LIO-school / stageschool: Welke methode wordt gehanteerd en hoe wordt de sociaalemotionele ontwikkeling van de kinderen gevolgd? Werkcollege 3 Planmatig werken aan gedragsveranderingen In dit werkcollege richten we ons op die leerlingen voor wie een preventieve aanpak alleen niet voldoende is. Het betreft leerlingen die het risico lopen zich problematisch te ontwikkelen (children at risk). De ondersteuning die deze leerlingen krijgen, wordt gerekend tot de basisondersteuning zoals deze binnen passend onderwijs wordt geboden. Je bestudeert voor werkcollege 3: Overveld, K. van (2016). Groepsplan Gedrag: Preventieniveau 2, hoofdstuk 10 en 11 Werkcollege 4 Planmatig werken aan gedragsveranderingen: plannen en uitvoeren van interventies We zoomen in op een planmatige opzet: het plannen en uitvoeren van een interventie en aan welke eisen de interventies moeten voldoen. Er gaan concreet kijken naar een aantal interventies die op preventieniveau 2 kunnen worden ingezet. Je bestudeert voor werkcollege 4: Overveld, K. van (2016). Groepsplan Gedrag: Preventieniveau 2, hoofdstuk 12, 13, 14 Werkcollege 5 (en 6) Plannen voor enkelen Het derde en laatste deel van het groepsplan is gericht op enkele leerlingen in de groep: de leerlingen voor wie de preventieve aanpak op niveau 1 en de basisaanpak op niveau 2 onvoldoende biedt. Deze leerlingen komen in aanmerking voor extra ondersteuning op het gebied van gedrag. Het gaat om leerlingen die het risico lopen een traject in te gaan van ernstiger vormen van probleemgedrag (high risk children). Je bestudeert voor werkcollege 5: Overveld, K. van (2016). Groepsplan Gedrag: Preventieniveau 3, hoofdstuk 15 t/m Toetsing Je krijgt aan het eind van blok 4.1 een schriftelijke toets met open vragen. De toets wordt als voldoende beoordeeld indien 55% van de punten zijn behaald Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 11

12 1.4 Literatuur/toetsstof Overveld, K. van (2016). Groepsplan Gedrag. Planmatig werken aan passend onderwijs. Huizen: Pica. - Inleiding - Visie op gedrag - Hoofdstuk 1 t/m 22 - Bijlagen Collegestof (incl. PowerPoints) en artikelen welke via de MijnHvA beschikbaar worden gesteld. 1.5 Beoordelingscriteria De belangrijkste beoordelingscriteria zijn: Je kunt in voldoende mate aangeven wat het belang is van sociaal-emotioneel leren voor de ontwikkeling van kinderen en ter voorkoming van gedragsproblemen in de groep. Je kunt in voldoende mate aangeven welke aspecten je als leerkracht kunt inzetten bij het dagelijks lesgeven en begeleiden met het oog op het voorkomen van gedragsproblemen. Je kunt aanpakken en instrumenten benoemen die helpen om (dieper) zicht te krijgen op het sociaalemotionele gedrag binnen de groep. Je kunt in voldoende mate aangeven welke effectieve preventieprogramma s er zijn ter voorkoming van gedragsproblemen in de groep. Je kunt in voldoende mate benoemen op welke niveaus een leerkracht kan interveniëren met het doel gedragsproblemen te voorkomen en aan te pakken. Je kunt van de verschillende niveaus aangeven welke effectieve (groeps)aanpakken er zijn en je kunt deze (groeps)aanpakken vertalen naar praktijksituaties Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 12

13 HOOFDSTUK 2. Beroepsopdracht 4.1 & 4.2 Zicht op mijn LiO-groep SIS-code: Beroepsopdracht 4.1 & 4.2 INLEIDING We hebben een beroepsopdracht geformuleerd voor het vierde jaar waarvan de inhoud van dírect belang is voor het goed kunnen functioneren binnen je LiO-groep. Omdat de opdracht op deze wijze gekoppeld is aan je LIO-groep kun je er pas mee beginnen als je gestart bent met je LiO-stage. Nu je als LIO-er een eigen klas hebt wil je zo snel mogelijk goed zicht krijgen op de kinderen in je groep, wie ze zijn, waar hun belangstelling ligt, welke resultaten ze hebben behaald, hoe ze met elkaar omgaan, etc. etc. Je hebt deze kennis van de groep en van individuele kinderen nodig opdat je je onderwijs zo goed mogelijk kunt afstemmen. Deze kennis gebruik je bij het vormgeven van je lessen, bij het pedagogisch klimaat dat je stimuleert en bij de wijze waarop je alles organiseert, kortom: om je handelen als leerkracht pedagogisch, didactisch en organisatorisch aan te scherpen. In deze beroepsopdracht breng je op systematische wijze je eigen LiO-groep in beeld. We hebben het expres ruim geformuleerd: wat dat systematisch in beeld brengen betekent in jouw situatie vul je zelf nader in. Je gebruikt hiervoor instrumenten waarmee je kennis hebt gemaakt gedurende de voorgaande jaren van de opleiding en instrumenten die hiervoor op de LiO-school worden gehanteerd. Daarnaast blijkt dat ouders een belangrijke factor zijn in de schoolloopbaan van de kinderen. Je beschrijft de visie op ouderbetrokkenheid van de school en brengt in kaart hoe dit gestalte krijgt in je Lio-groep. Je sluit de beroepsopdracht af met het formuleren van aanbevelingen aan jezelf als leerkracht van de betreffende LiO-groep. Voor het uitvoeren van deze beroepsopdracht heb je het hele semester. De afronding vindt plaats eind blok Leerdoelen 4.1 en 4.2 Je bent in staat om met behulp van verschillende instrumenten je LiO-groep op systematische wijze in beeld te brengen. Je bent in staat om op basis van de uitkomsten aanbevelingen te doen voor je handelen in de LiO-groep. Je bent in staat om op individueel niveau, groepsniveau en klassenniveau interventies te beschrijven. Je bent in staat om je praktijkervaringen terug te koppelen naar de theorie en je kunt theoretische inzichten vertalen naar de praktijk. Je bent in staat om de visie op ouderbetrokkenheid van je LiO- school in kaart te brengen. 2.3 Het programma De beroepsopdracht wordt begeleid in bijeenkomsten met de kerndocent. Iedere kerndocent maakt in jaar 4 een planning met de eigen kerndocentgroep over de inhoud van de bijeenkomsten. De begeleiding van de beroepsopdracht wordt in deze planning opgenomen. Ook zal worden aangegeven welke voorbereidingen van je worden gevraagd. 2.4 De opdracht Voor deze beroepsopdracht breng je op systematische wijze je LiO- groep in beeld. Je bepaalt van tevoren op welke aspecten je zicht moet krijgen om je de groep te kunnen overzien en zicht krijgen op het functioneren van de individuele leerlingen. Er zijn verschillende instrumenten en modellen beschikbaar. Met een deel daarvan heb je kennis gemaakt in de afgelopen studiejaren. Op jouw LiO-school zullen ze ongetwijfeld hun eigen werkwijzen hebben om een groep in beeld te krijgen. Ook daar kun je bij aansluiten / gebruik van maken Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 13

14 Denk qua instrumenten aan bijvoorbeeld: - Leerlingvolgsysteem: om de resultaten van de groep en van individuele kinderen zodanig in beeld te kunnen brengen dat je snel overzicht hebt. - Checklist zelfstandig werken: in hoeverre is je groep in staat zelfstandig te werken? - Checklist klassenmanagement: in hoeverre is je lokaal adequaat ingericht? - Checklist emotioneel welbevinden: hoe is het pedagogisch klimaat en hoe zijn de onderlinge verhoudingen binnen je groep? - Sociogram: het sociale functioneren binnen de groep - Roos van Leary: een analyse van jouw leerkrachtgedrag en het effect daarvan op de groep. - Dossiers: hierin vind je informatie over bijzondere trajecten met individuele leerlingen of met de groep als geheel. Dit zijn maar een paar voorbeelden, maar het geeft je een idee aan welke instrumenten je kunt denken en wat voor type informatie je dat gaat opleveren. In alle gevallen geldt: werk systematisch zodat je overzicht krijgt. Overzicht op papier, en daarmee ook overzicht in je hoofd. Je verzamelt alle informatie, trekt per instrument conclusies en adviezen. 2.5 Toetsing Het eindverslag wordt beoordeeld. Het verslag wordt beoordeeld aan de hand van het beoordelingsformulier. Let op: Als je start met je BO in blok 4.1 is het inlevermoment in blok 4.2 en de herkansing in blok 4.3. Als je start met je BO in 4.2 is het inlevermoment in 4.3 en de herkansing in blok Beoordelingscriteria Het werk wordt als voldoende beoordeeld (5,5) indien alle vastgestelde criteria (zie bijlage.. )als voldoende zijn beoordeeld. De opdracht differentieert naar hogere cijfers op basis van de mate waarin de presentatie op verschillende criteria als goed worden beoordeeld. Let op: Als voldoende beoordeelde producten worden altijd opgenomen in het portfolio. 2.7 Literatuur Je verdiept je op eigen initiatief in relevante literatuur Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 14

15 HOOFDSTUK 3. Kennis en vaardigheden - de vakcolleges 4.1 & 4.2 Afstudeerfase INLEIDING - Dit onderdeel van de studiewijzer beschrijft de vakcolleges die je het eerste semester gaat volgen. Vanaf blok 4.2 worden er lessen cultuurdragerschap aangeboden. Deze lessen worden afgesloten met een vakopdracht. In blok 4.1 en blok 4.2 werk je intensief aan je vakprofilering: je hebt aan het einde van het derde jaar een keuze gemaakt voor een van deze profileringen: Taal en zaakvakken (Nederlands in combinatie met geschiedenis), Bèta (natuur & techniek in combinatie met rekenen/wiskunde), Bewegen & Gezondheid, Muziek en Engels. Op basis van het aantal aanmeldingen wordt bepaald of elke vakprofilering ook daadwerkelijk zal worden aangeboden. Aan het begin van het cursusjaar is dat bekend. In alle vakprofileringen staat het ontwerpen van onderwijs centraal. Per vakprofilering staat kort in deze studiewijzer vermeld wat de inhoud van de lessen zal zijn en wat de eindopdracht is. Nadere informatie krijg je in het eerste college van de betreffende vakprofilering en ook is meer informatie beschikbaar via MijnHvA (van iedere vakprofilering). Iedere beschrijving in deze studiewijzer is in dit hoofdstuk op dezelfde wijze gestructureerd. We beginnen met een korte inleiding. Dan volgen steeds een beschrijving van de leerdoelen, een schematische weergave van het programma (opgedeeld in de behandelde stof tijdens de bijeenkomst, en de voorbereiding die we voor die bijeenkomst van je verlangen), informatie over de toetsing en een overzicht van de literatuur/toetsstof Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 15

16 3.1 Titel: Cultuurdragerschap 4.2 SIS-code: Cultuureducatie Ieder mens is een cultuurdrager en als leerkracht basisonderwijs ben je cultuuroverdrager. In de voorgaande jaren heb je op de pabo op verschillende manieren binnen de cultuurprojecten onderzocht hoe jij bent gevormd door jouw cultuur en wat de invloed daarvan is op jouw ontwikkeling tot leerkracht basisonderwijs. Je hebt je verdiept in je eigen culturele achtergrond en in die van anderen. Ook heb je kennisgemaakt met het leerplankader Cultuur in de Spiegel. In je laatste studiejaar breng je al deze verworven inzichten en ervaringen samen. Je brengt in beeld wie jij als cultuurdrager bent en hoe jij je rol als cultuuroverdrager vormgeeft. Je laat zien hoe dit tot uiting komt in je onderwijspraktijk. In de colleges begeleiden we je in het vormgeven van jouw persoonlijke presentatie met betrekking tot het cultuurdrager en cultuuroverdrager zijn. Dit studieonderdeel wordt verspreid over twee blokken (blok 4.1 en 4.2) aangeboden. Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze reeks? Je kunt aangeven hoe jij als leerkracht basisonderwijs je rol als cultuurdrager en cultuuroverdrager ziet. Je koppelt je eigen ontwikkeling en plaatsbepaling op het gebied van cultuurdragerschap en cultuuronderwijs aan relevante theoretische inzichten. Je kunt in het kader van cultuuronderwijs constructief samenwerken binnen je eigen basisschool en met de culturele omgeving in de (grootstedelijke) context van de basisschool. Je beschrijft jouw visie op cultuuronderwijs, je benoemt wat daarbij jouw kwaliteiten en talenten zijn. Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Bijeenkomst Onderwijsvorm Voorbereiding op college Blok 4.1: 1. Blikopener. In deze bijeenkomst verneem je op welke wijze je de ontwikkelingslijn cultuurdragerschap en cultuuroverdragerschap afrondt: Hoor- en werkcollege Bestuderen van het beoordelingsformulier Vakopdracht Cultuurdragerschap 4.1 en 4.2 Wat heb je in huis? Wat heb je gedaan? Hoe laat je dat zien in de presentatie? Wat verwachten we van elkaar als collega? 2. Jezelf en de school in kaart: tijdens deze bijeenkomst maak je een start met het werken aan de mindmap cultuurdrager en cultuuroverdrager voor je presentatie; op welke wijze speelt jouw cultuurdragerschap een rol in jouw onderwijs? En hoe ziet cultuuronderwijs in jouw praktijk eruit? 3. Cultuuronderwijs ontwerpen: In deze bijeenkomst onderzoek je hoe je in samenwerking met de culturele omgeving van je school tot cultuuronderwijs kunt komen en zet je een plan op voor een activiteit in de praktijk. Hoor - en werkcollege Werkcollege Vaardighedencirkel/ mediavierkant Inventariseer je eigen LIO klas met betrekking tot cultuureducatie. Wat doen de kinderen met betrekking kunst, erfgoed en media? Maak een cultureel portret. Je kunt daarvoor de opdracht op blz. 75 van Cultuur², Basis voor cultuuronderwijs gebruiken. Van Heusden, B.P., Tans, J.P.M., Rass, M.G. (2016) Cultuur², Basis voor cultuuronderwijs. Maak een start met de culturele kaart van de omgeving van je school Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 16

17 Bijeenkomst Onderwijsvorm Voorbereiding op college Blok 4.2: 4. Jezelf in kaart brengen: tijdens deze bijeenkomst maak je een start met de mindmap cultuurdrager en cultuuroverdrager. 5. Een visie op cultuuronderwijs. In deze bijeenkomst kom je tot het uitwerken van jouw visie op cultuuronderwijs 6. De afronding: In deze laatste bijeenkomst maak je een start met het vormgeven van je presentatie voor de toetsweek van periode 2 Werkcollege Tijdplanning maken. Werkcollege Critical friend aan de hand van een kijkkader. Bestudeer de inhoud van je cultuurdossier en zorg dat je tijdens deze bijeenkomst toegang hebt tot je persoonlijk materiaal. Neem een al eerder geschreven visie op onderwijs mee naar deze bijeenkomst Meenemen naar de les: inspiratiemateriaal passend bij jouw persoonlijk cultuurdragerschap. Denk aan filmpjes, muziek, afbeeldingen, boeken, gedichten, foto s etc. Toetsing Deze onderwijseenheid wordt getoetst door middel van de vakopdracht cultuurdragerschap 4.2. Het werk wordt als voldoende beoordeeld (cijfer: 5,5) indien alle vastgestelde criteria als voldoende zijn beoordeeld. De vakopdracht differentieert naar hogere cijfers op basis van de mate waarin de prestaties op de verschillende criteria als goed worden beoordeeld. De vakopdracht In een eindpresentatie geef je op creatieve en inspirerende wijze een beeld wie jij bent als cultuur(over)drager in het beroep van leerkracht basisonderwijs (identiteit) en hoe jij je hebt ontwikkeld in de afgelopen jaren. Voor de uitvoering van deze opdracht put je naast de colleges en de aangegeven literatuur - uit de opdrachten van en ervaringen in de projectweken in jaar 1 t/m 3 en de bijbehorende literatuur. De presentatie wordt beoordeeld aan de hand van een beoordelingsformulier. Literatuur Heusden, B.P. van, Tans, J.P.M., Rass, M.G. (2016) Cultuur², Basis voor cultuuronderwijs. Bussum: Coutinho. Hoeven, M. van der. e.a (2014) Cultuur in de Spiegel, een leerplankader voor cultuuronderwijs, SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling) Enschede. Te downloaden via: De PowerPoints en hand-outs die tijdens de lessen zijn uitgedeeld. Portfolio Het portfolio fungeert als reflectie-instrument. Hierin verzamel je alle als voldoende beoordeelde studieonderdelen plus de bijbehorende feedback en beoordelingen. Je neemt het eindproduct van dit studieonderdeel, mits voldoende beoordeeld, op in je portfolio Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 17

18 3.2 Titel: Vakprofilering jaar 4 (keuze): Taal en zaakvakken SIS-code: Vakprofilering keuze 4.1 & 4.2 INLEIDING - Taal vormt de basis van kennisoverdracht; zonder een goed begrip van de taal is er geen kennisverwerking mogelijk. Geschiedenis en taal zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het vak geschiedenis stelt enerzijds hoge eisen aan de taalvaardigheid van leerlingen, bijvoorbeeld bij het lezen van schoolboekteksten of historische bronnen en bij het maken van opdrachten die vragen om een uitgebreid antwoord. Tegelijkertijd biedt het vak geschiedenis de mogelijkheid om de taalvaardigheid van leerlingen te vergroten op een manier die voor hen heel aantrekkelijk kan zijn. De geschiedenis bevat immers de meest spectaculaire, bloedstollende en ingrijpende verhalen! In deze vakprofilering ontwikkelt de student een lessenreeks, waarin geschiedenis en taal expliciet met elkaar verweven zijn. In deze reeks worden zowel vak- als taaldoelen opgenomen en het geheel is didactisch sterk onderbouwd. Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze reeks? Je kan benoemen aan welke criteria de didactiek van vakgericht taalonderwijs voldoet en kan aangeven wat de waarde ervan is. Je bent in staat om deze didactiek toe te passen in een door jou ontwikkelde lessenreeks, waarbij een historisch onderwerp uitgangspunt is voor het vergroten van de taalvaardigheid van de leerling. Je bent in staat werkvormen te bedenken met als doel het vermogen tot historisch redeneren bij leerlingen te vergroten. Je bent in staat om zowel taal- als vakdoelen te formuleren en deze op adequate wijze te integreren in de lessenreeks. Het programma - Wat gaan we per bijeenkomst behandelen? Het programma voor deze vakprofilering is bij aanvang van de vakprofilering beschikbaar via MijnHvA. Toetsing Deze collegereeks wordt getoetst via een schriftelijke opdracht. Beoordeling van deze vakprofileringsopdracht vindt plaats met behulp van het beoordelingsformulier dat beschikbaar is via MijnHvA. Literatuur / toetsstof Boxtel van, C. & Van Drie, J. (2010) Leer de vaktaal gebruiken. Taalgericht geschiedenisonderwijs helpt leerlingen de stof te begrijpen, in Kleio, nr. 3. Boxtel van, C. & Van Drie, J.(2008) Vermogen tot historisch redeneren: onderliggende kennis, vaardigheden en inzichten, in Kleio, nr. 43, p Hajer, M. (2008) De lat hoog voor taalgericht vakonderwijs: taalbeleid in de klas via taalgerichte vakdidactiek, in Vonk, nr. 1. Tammes, A., et al (2016) Meer kennis, meer inzicht, meer taal. Taaldenkgesprekken maken taal- en zaakvaklessen uitdagend, in Meertaal, nr Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 18

19 Wilschut, A., Straaten, D. van, & Riessen, van M. (2004). Geschiedenisdidactiek. Handboek voor de vakdocent. Bussum: Coutinho. p ( Geschiedenis leren. Paragraaf 2.1 en 2.2) p ( Begrippen. Paragraaf 2.3) p ( Redeneerwijzen. Paragraaf 2.4) p ( Teksten. Paragraaf 4.1 t/m 4.7) p ( Begrippen uitleggen. Paragraaf 12.4) p ( Onderwijsleergesprek. Paragraaf 12.5 en 12.6) p ( Gespreksvormen. Paragraaf 13.8) Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 19

20 3.3 Titel: Vakprofilering jaar 4 (keuze): Bèta - integratie wetenschap & techniek en rekenen/wiskunde SIS-code: Vakprofilering keuze 4.1 & 4.2 INLEIDING Wetenschap & technologie (W&T) en rekenen-wiskunde bieden veel aanknopingspunten voor vakkenintegratie. Verder vinden rekenen-wiskunde en W&T elkaar in het centraal stellen van vraagstukken als startpunt van onderwijs, en het bevorderen van groepsgewijs redeneren en reflecteren. Hierbij worden zowel de didactiek van onderzoekend en ontwerpend leren (OOL) als de didactiek van geleid herontdekken toegepast. Beide vakdidactische benaderingen hebben tot doel de leerlingen tot een onderzoekende houding te brengen met verwondering, nieuwsgierigheid of gedrevenheid als mogelijke aanknopingspunten. Tegen deze achtergrond zijn rijke problemen uitermate geschikt om zowel reken- als W&T-doelstellingen te realiseren. Bovendien heeft de overheid gesteld dat alle basisscholen in 2020 een vorm van integratie en inbedding van W&T binnen het onderwijsaanbod gerealiseerd hebben. In deze profilering ontwerp je een rijk onderwijsaanbod in de vorm van een reeks lessen, waarbij verbindingen gemaakt moeten worden tussen rekenen-wiskunde en W&T volgens de didactiek van geleid ontdekken en OOL. De leeropbrengsten van deze geïntegreerde aanpak dienen ten goede te komen aan doelen W&T en rekenenwiskunde (meten, meetkunde en/of verbanden). Uit diverse onderzoeken blijkt namelijk dat alle leerlingen binnen deze domeinen een extra steuntje in de rug kunnen gebruiken. Het ontwerpen van de lessen doe je met groepjes medestudenten, zoveel mogelijk samengesteld per bouw. Op deze manier kunnen de ontwerpen ook op verschillende scholen in dezelfde bouw uitgeprobeerd en geëvalueerd worden. Als de mogelijkheden dit toelaten kunnen de ontwerpen ook op andere scholen uitgeprobeerd worden. Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze reeks? Je ontwikkelt een vakdidactische verantwoording voor het ontwerp van een reeks van lessen op basis van een praktijkoriëntatie op de mogelijkheden van je eigen groep en de specifieke onderwijscontext; Je ontwerpt samenhangende lessen in de vorm van rijke problemen waarin W&T en rekenen-wiskunde geïntegreerd tot hun recht komen, op basis van de didactiek van OOL respectievelijk geleid (her-) ontdekken; Je kunt systematisch en kritisch evalueren qua inhouden, leer- en groepsprocessen en het aandeel van de leerkracht in het tot stand brengen van leerprocessen, het vraaggedrag van de leerkracht als aanknopingspunt; Je kunt je eigen didactisch handelen evalueren, hierop reflecteren en je kunt de resultaten hiervan vertalen in een verbeterd onderwijsontwerp en aandachtspunten voor een professionele ontwikkeling. Programma Er zijn 12 bijeenkomsten gedurende het eerste semester. Hierin werken we gezamenlijk aan het project. In de laatste bijeenkomst worden de belangrijkste bevindingen gepresenteerd. Het ontwerpproces bestaat uit de volgende fasen: Een oriënterende fase (lesweek 1-2). Deze bestaat uit het analyseren van toetsen en/of de reken en W&T-methode, het voeren van gesprekjes met leerlingen en/of (bouw)collega s, en literatuurstudie, dit alles aangevuld met hetgeen er tijdens de groepsbijeenkomsten aan de orde komt. Door deze fase ontwikkel je ideeën een rode draad- voor een ontwerp Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 20

21 Een eerste ontwerpfase (lesweek 3-4). De rode draad wordt uitgewerkt in opzet voor een samenhangende lessenreeks, met name de eerste les hiervan. Een eerste test-/evaluatiefase (lesweek 5-6, stageweek), waarin je een les uitprobeert, evalueert en bijstelt. Met name de groepsgerichte interactie evalueer je samen met de leden van de gemeenschap. Videobeelden van de interactie van jou met de groep bijvoorbeeld je vraaggedrag en het stimuleren van onderzoekend gedrag van de leerlingen zijn het aangrijpingspunt voor een bijgesteld ontwerp. Een tweede ontwerpfase (week 7-8), waarin je aan de hand van de bevindingen van de eerste ontwerpfase de vervolglessen ontwerpt, zodat er een samenhangende reeks van minimaal drie lessen ontstaat. Een tweede test-/evaluatiefase (week 9-11, stageweek). In deze fase onderzoek je de leeropbrengsten vanuit bijvoorbeeld het perspectief van de leerlingen (bijv. evaluatie van de lesdoelen), maar ook vanuit je eigen ontwikkeling binnen W&T en rekenen-wiskunde (vakinhoudelijk, didactisch, organisatorisch). Een onderdeel hiervan kan zijn dat het ontwerp door een collega-leerkracht wordt uitgeprobeerd. Dit geeft ook weer concrete aanknopingspunten over hoe zo n ontwerp in te voeren op school. Week (nr.) Plenair (aanbod) Zelfstandig (uitvoering) Lesweek 1 (36) Lesweek 2 (37) Lesweek 3 (38) Lesweek 4 (39) Lesweek 5 (40) Stageweek (41) Lesweek 6 (42) Zelfstudieweek (43) Toetswk. HvA (44-45) Organisatie cursus, doelen + criteria, vakintegratie OOL/ReWi. Workshop OOL/Rewi; Workshop onderwijsonderzoek. Workshop OOL/Rewi; Workshop onderwijsonderzoek. Feedback + overleg lesideeën; Begeleiding uitwerking les 1. Feedback + overleg evaluatie-instr. Begeleiding uitwerking les 1. Bekijken videobeelden + eerste opbrengstevaluatie. Vooronderzoek stageklas voorbereiden + literatuurstudie. Vooronderzoek uitvoeren + literatuurstudie t.b.v. verantwoording. Concept-ontwerp les 1 opstellen (lesidee uitwerken + mailen). Ontwerp les 1 uitwerken + bijbehorend evaluatieinstrument. Ontwerp les 1 uitwerken + uitvoer en evaluatie les 1 voorbereiden. Les 1 uitvoeren (incl. evaluatieonderzoek) + filmbeelden meenemen. Bijstellen ontwerp les 1 en start ontwerp vervolglessen. Bepalen wensen voor aanbod maatwerk workshops ReWi/OOL/evaluatie. Lesweek 7 (46) Bespreken ontwerp lessenseries. Totaalontwerp lessenserie uitwerken + voorbereiden ontwerponderzoek. Lesweek 8 (47) Aanbod maatwerk: workshop(s) ReWi/OOL/onderwijsonderzoek. Totaalontwerp lessenserie afmaken incl. handleiding + evaluatie-instrument(en). Lesweek 9 (48) Aanbod/begeleiding/feedback naar behoefte. Uitvoer + evaluatie bijgesteld ontwerp; Verslaglegging Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 21

22 Lesweek 10 (49) Begeleiding/feedback verslaglegging. Uitvoer + evaluatie bijgesteld ontwerp; Verslaglegging. Lesweek 11 (50) Begeleiding/feedback verslaglegging. Uitvoer + evaluatie bijgesteld ontwerp; Verslaglegging. Stageweek (51) Uitvoer + evaluatie bijgesteld ontwerp; Verslaglegging. Kerstreces (52, 1) Lesweek 12 (2) Presentaties belangrijkste bevindingen. Reflectie schrijven. Toetswk. 1 sem. 1 Inleveren verslag. Toetsing Deze collegereeks wordt getoetst via een schriftelijke opdracht. Beoordeling van deze opdracht vindt plaats met behulp van het beoordelingsformulier dat beschikbaar is via MijnHvA. De afronding bestaat uit: Een verbeterd en overdraagbaar ontwerp inclusief handleiding en didactische verantwoording; Een verslag van het evaluatie-onderzoek met aanbevelingen voor de school; Een presentatie van het ontwerp; Een overall-reflectie op de eigen leeropbrengsten en rol in het tot stand brengen van leerprocessen. Beoordelingscriteria Zie het beoordelingsformulier voor de beoordelingscriteria en de nadere invulling hiervan. Literatuur/toetsstof Galen, F. van, Jonker, V. (2013). Experimenteren in de rekenles. Combineren van rekenlessen met lessen wetenschap & techniek. Utrecht: Kenniscentrum Talentontwikkeling, Wetenschap & Techniek Midden- Nederland. Galen, F. van, Gravemeijer, K., Mulken, F. Van, Quant. E. (2012). Kinderen onderzoeken snelheid. Uitgave: KWTZ en ESOE. Van Graft, M. & Kemmers, P. (2007). Basisdocument: Onderzoekend en Ontwerpend Leren, Leren Onderzoekend & Ontwerpend Leren bij Natuur en Techniek. Enschede: SLO. Stichting Leerplanontwikkeling. TULE Oriëntatie op Mens en Wereld. Via Vaan de, E. & Marell, J. (2012). Praktische Didactiek voor Natuuronderwijs. Uitgeverij Coutinho. Diverse artikelen zullen ter beschikking worden gesteld via de MijnHvA Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 22

23 3.4 Titel: Vakprofilering jaar 4 (keuze): Muziek SIS-code: Kunstzinnige Oriëntatie 4.1 INLEIDING - In de afgelopen jaren heb je op de Pabo muzieklessen gevolgd, muziektoetsen afgerond en lessen ontworpen voor je stageklassen. Je beschikt over de basale muzikale kennis van muziek in het basisonderwijs en beheerst de muzikale, didactische en pedagogische vaardigheden om muzieklessen te kunnen voorbereiden en uitvoeren. Deze vakprofilering is erop gericht jou verder te sterken in je muzikale en muziekdidactische vaardigheden, je visie op muziekonderwijs verder te ontwikkelen en je voor te bereiden op het basisonderwijs in Amsterdam waar het vak muziek een belangrijke plek heeft gekregen. De rode draad die door deze module loopt is het liedrepertoire voor het basisonderwijs. Je stelt zelf een lijst samen van 20 kleuterliedjes, 20 liedjes voor de middenbouw, 20 liedjes voor de bovenbouw. Deze 60 liedjes kun je op toon en uit het hoofd zingen. Je start met het onderzoeken van de muzikale beginsituatie van jou en je stagegroep. Aan de hand van dit vooronderzoek geef je inhoud aan het activiteitenplan waar de lessenserie voor de stagegroep uit voortvloeit. Je maakt een keuze voor vier van de vijf domeinen (zingen, maken, luisteren, bewegen, noteren) en ontwerpt per domein twee lessen die op elkaar aansluiten. Tijdens deze lessenserie ga je met elkaar actief aan de slag aan de hand van filmopnames die je tijdens je lessen maakt. In deze videofragmenten werk je aan eigenvaardigheid, muziekdidactiek en methodiek in relatie tot de vijf domeinen en het KVB-model. Voor de theoretische onderbouwing in de verantwoording van je lessenserie ga je je verdiepen in in het raamleerplan muziek, de aangeboden literatuur muziekonderwijs in de basisschool en de SLO kerndoelen en leerlijnen. Tijdens de lessen zullen de volgende onderdelen aan bod komen: - Eigenvaardigheid zingen. - Liedrepertoire van de basisschool: onderbouw, middenbouw, bovenbouw. - Didactiek in relatie tot de domeinen: zingen, muziek maken, luisteren, bewegen, noteren. - Kennisoverdracht met betrekking tot het klank-vorm-en betekenismodel. - Leiding geven aan muzikale processen. - Methodelessen muziek. - Voorbereiding en begeleiding op de lesseserie. Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van deze reeks? Je toont aan dat je vanuit de eigen beginsituatie en die van je stagegroep gerichte methodische en didactische keuzes kan maken. Je kan op schoolniveau de inhoud voor het vak muziek ordenen in leerlijnen van onderbouw naar bovenbouw en daarbij het Klank- Vorm- Betekenis- model hanteren. Je toont aan verschillende werkvormen in te kunnen zetten tijdens de muzieklessen. Je beschikt over voldoende instrumentale en/of vocale vaardigheden om leiding te kunnen geven aan een muzikaal proces. Je kan het onderwijsontwerp toelichten en onderbouwen met (wetenschappelijke) literatuur Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 23

24 Het programma Bijeenkomsten 1: Bepaling eigen beginsituatie en formuleren van leerdoelen: In deze les maak je kennis met elkaar en de docenten en wordt de opdracht voor de vakprofilering muziek nader toegelicht. Jouw activiteiten vooraf Huiswerkopdrachten en leesstof worden wekelijks opgegeven en in een volgende les behandeld. Je bepaalt jouw eigen muzikale beginsituatie met betrekking tot eigen vaardigheid, methodiek en didactiek in de domeinen en het klankvorm en betekenismodel. Aan de hand van je beginsituatie formuleer je leerdoelen en geef je inhoud aan jouw activiteitenplan. 2: Beginsituatie van jou en je stageklas en het activiteitenplan. In deze les gaan we in op de beginsituatie van jou en die van je stageklas met betrekking tot de domeinenen en kennis ten aanzien van het KVB-model. Je neemt een beschrijving mee van de beginsituatie van jou en die van die van je stagegroep. 3: Activiteitenplan In deze les zal het door jou ingevulde activiteitenplan worden besproken. Je neemt je activteitenplan mee, waarin de beginsituatie van jou en die van de groep is uitgewerkt in de beschrijving van doelen en activiteiten. 4 tot en met 10: Tijdens deze lessen zal aandacht gegeven worden aan eigenvaardigheid, didactiek en methodiek in relatie tot het lesontwerp. In les 4, 6 en 8 is er actieve deelname vereist voor video-interactie. Tijdens deze lessen ga je aan de hand van filmopnames in gesprek met medestudenten en je docent met als doel je eindproduct verder te kunnen uitwerken. Dit onderdeel zal worden beoordeeld als deelopdracht in deze profilering. 9 en 10 Uitwerking lessenserie (+bovenstaand programma) De opzet van je lessenserie wordt besproken. Je neemt een videofragment van een muziekles in je stageklas ( voor les 4, 6 en 8) Je neemt lesontwerpen en activiteiten mee naar de bijeenkomsten en kunt deze delen met medestudenten. Je hebt een opzet gemaakt van je lessenserie aan de hand van de criteria in het beoordelingsformulier en kunt lesfragmenten aan je medestudenten presenteren. 11 en 12: Toetsing eigenvaardigheid zingen en muziek maken. Tijdens deze bijeenkomst word je getoetst op eigen vaardigheid. Dit onderdeel zal worden beoordeeld als deelopdracht in deze profilering. Je neemt de liedlijst mee naar de slotbijeenkomst Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 24

25 Toetsing De toetsing van deze module bestaat uit drie onderdelen. Deel 1: In les 11 en 12 wordt eigenvaardigheid zingen en muziek maken getoetst. Deze toets is een instapvoorwaarde voor het afrondingsgesprek. De vaardigheden die worden getoetst zijn: - Je kunt een toon op de juiste hoogte overnemen en aangeven. - Je kent het liederepertoire dat in de lessen gezamenlijk is getraind. - Je kunt meerstemmig zingen. - Je kunt een puls aangeven terwijl je zingt. - Je kunt een eenvoudig genoteerd ritme lezen en uitvoeren. - Je kunt een klankspel ontwerpen en uitvoeren. Deel 2: In les 4, les 6 en les 8 neem je op actieve wijze deel aan video-interactie met medestudenten. Hierbij geef je feedback en krijg je feedback op de voorbereiding en uitvoering van muzikale activiteiten in de stageklas. Doel is aan de hand van deze feedback inhoud te geven aan je eindproduct. Deel 3: Gesprek over de lessenserie en de videofragmenten. Het volgende wordt getoetst: - Je kennis ten aanzien van de vakliteratuur in relatie tot het lesontwerp. - Je kennis van het raamleerplan, het klank- vorm- betekenis model, de kerndoelen en leerlijnen voor muziek. - Je reflectie op de eigen geformuleerde leerdoelen en ervaringen in het leerproces van deze profilering. Ter voorbereiding op het eindgesprek lever je in: 1. De lessenserie met een verantwoording ten aanzien van de keuzes die gemaakt zijn. 2. Acht lessen waarbij vier domeinen worden ingezet. Per domein ontwerp je twee lessen die op elkaar aansluiten. Literatuur / toetsstof Lei, R. van der, & Haverkort F & Noordam, L. (2015). Muziek Meester. Thieme Meulenhoff Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 25

26 3.5 Titel: Vakprofilering jaar 4 (keuze): Bewegen & Gezondheid SIS-code: Vakprofilering keuze 4.1 & 4.2 INLEIDING - Het profiel Bewegen en gezondheid is bedoeld voor studenten die zich verder willen scholen op het gebied van het verzorgen van gymlessen (1) en/of voor studenten die zich willen specialiseren in zorg voor gezond leven en een gezond lichaam en de rol van de school daarbij (2). Bewegen en gezondheid keuze1 - vakleergang blok 1: Binnen het vakprofiel Bewegen & Gezondheid heeft de student de mogelijkheid blok 1 van de post-hbo vakleergang bewegingsonderwijs te volgen en hiervoor een deelcertificaat te behalen. Dit kan een deelcertificaat van de vakleergang opleveren, mits voldaan wordt aan het kader en de eisen van de vakleergang (zie MijnHvA). De vakleergang bestaat in totaal uit 3 blokken. Dit deelcertificaat van blok 1 geeft toegang tot het tweede blok van deze vakleergang. Blok 2 van de vakleergang kan worden vervolgd na het behalen van het pabodiploma. Het certificaat vakleraar geeft de bevoegdheid tot vakleraar bewegingsonderwijs voor het geven van lessen bewegingsonderwijs aan groep 3 t/m 8. Voor blok 1 ontwerp je een lessenreeks bewegingsonderwijs voor de groepen 3 tot en met 8. Centraal staan de volgende verplichte thema s: inrichten, instrueren en organiseren van bewegingsactiviteiten, volgordes binnen leerlijnen, differentiatie en stage. Naast de lessen in de gymzaal, speelt de stage een belangrijke rol. De verantwoordelijkheid voor het zoeken van een geschikte stageplaats bij een vakleerkracht bewegingsonderwijs ligt bij jezelf. Bij voorkeur is het een duostage. Er wordt een zeer actieve deelname van je gevraagd. Denk aan het meedoen in de lessen, het voorbereiden van activiteiten voor medestudenten, het uitwisselen van stage-ervaringen met video en het meedenken over zinvolle opdrachten voor in de stage. Verder werk je aan je eigen ontwikkeling op het gebied van eigen vaardigheid. De afrondingseisen komen overeen met de eisen die bij de landelijk voorgeschreven certificering horen. Bewegen en gezondheid keuze 2- gezonde school: Een kind ontwikkelt zich in de basisschoolleeftijd op verschillende gebieden; fysiek, leefstijl, cognitief, affectief en sociaal. In hoeverre hangen deze ontwikkelingen samen en hebben ze invloed op elkaar? Hoe gezond leven de kinderen en in hoeverre zijn ze bewust van gezond eten en drinken en de relatie met bewegen? De student bereidt de kinderen ook voor op hun toekomstige rol in de samenleving. In het kader van De Gezonde school zijn hiervoor verschillende thema s geformuleerd: bewegen en sport, voeding, welbevinden en sociale veiligheid, roken en alcohol, relaties en seksualiteit, fysieke veiligheid. Met deze thema s gaat de student aan de slag aan de hand en kiest een onderwerp uit één van de thema s voor een eigen onderwijsontwerp. Voorbeelden van onderwerpen die gekozen kunnen worden zijn eetgedrag, buitenspelen, bewust bewegen in de klas, action type, sport buiten school, etc. Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van de reeks? Bewegen en gezondheid keuze 1 - vakleergang blok 1: Je bent bekend met een begrippenkader uit de literatuur rond activiteiten en leerlijnen voor de groepen 3 tot en met 8 en ontwerpt op grond daarvan jouw lessen. Je bent in staat om relaties te leggen tussen activiteiten, doelen, niveau van de kinderen en keuze vervolgactiviteiten. Je kunt bewegingsactiviteiten veilig en efficiënt plaatsen in een zaal. Je kunt lessen bewegingsonderwijs aan groepen 3 tot en met 8 uitvoeren zodanig dat alle kinderen mee kunnen blijven doen en de les uitdagend is Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 26

27 Bewegen en gezondheid keuze 2- gezonde school: Je kunt uitleggen welke aspecten in een actieve en gezonde leefstijl een rol spelen en kent de relatie tussen voeding en bewegen. Je weet hoe je de actieve en gezonde leefstijl kan beïnvloeden. Je kunt de beginsituatie in beeld brengen door triangulatie zodanig dat hieruit uitgangspunten geformuleerd worden voor het eigen onderwijsontwerp met betrekking tot bewegen en gezondheid. Je kunt je lessenserie ontwerpen aan de hand van het spinnenweb van Van den Akker (2009) en combineert hierin de verschillende aspecten (doelen, visie, materialen, werkvormen, etc.) Je kunt je onderwijsontwerp toelichten en onderbouwen met (wetenschappelijke) literatuur. Je ontwerpt een workshop voor leerkrachten ter invoering van het eigen onderwijsontwerp en presenteert deze aan medestudenten. Het programma De invulling en indeling van de bijeenkomsten wordt besproken in het eerste college van de vakprofilering en worden geplaatst op MijnHvA. Toetsing Het totale aantal studiepunten kan worden behaald door middel van deeltoetsen. Bij Bewegen en gezondheid keuze 1 - vakleergang blok 1: 1. Schriftelijke toets (84 uur). 2. Videoclub (56 uur). 3. Mondelinge toets (84 uur). Bij Bewegen en gezondheid keuze 2- de gezonde school: 1. Informatief artikel (84 uur). 2. Videoclub (56 uur). 3. Onderwijsontwerp (84 uur). Beoordelingscriteria Beoordelingscriteria keuze 1 vakleergang 1: Je bent in voldoende mate bekend met een begrippenkader uit de literatuur rond activiteiten en leerlijnen voor de groepen 3 tot en met 8 (schriftelijke toets). Je kunt bewegingsactiviteiten veilig en efficiënt plaatsen in een zaal (stage en video). Je kunt in voldoende mate lessen bewegingsonderwijs aan groepen 3 tot en met 8 uitvoeren zodanig dat alle kinderen mee kunnen blijven doen en de les uitdagend is (video en mondelinge toets). Je kunt in voldoende mate lessen ontwerpen waarbij de keuze van de activiteiten per les onderbouwd worden met betrekking tot veiligheid, niveau van de kinderen en leerlijnen. Het lesontwerp bevat de organisatievormen 'werken in groepen', 'vrij werken' in groep 3/4/5 en 'klassikaal werken' in groep 6/7/8 (video en mondelinge toets) Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 27

28 Je kunt in voldoende mate de beginsituatie in beeld brengen door triangulatie zodanig dat hieruit uitgangspunten geformuleerd worden voor het eigen onderwijsontwerp (video). Je bent in staat om relaties te leggen tussen activiteiten, doelen, niveau van de kinderen en keuze vervolgactiviteiten door een gedegen vaststelling van de beginsituatie (mondelinge toets). Je geeft in voldoende mate je eigen leerproces weer aan de hand van de competentielijst, de eindbeoordeling van je vakleerkracht en een sterkte/zwakte analyse (mondelinge toets). Beoordelingscriteria keuze 2: Je kunt in voldoende mate uitleggen welke aspecten in een actieve en gezonde leefstijl een rol spelen en kent de relatie tussen voeding en bewegen (informatief artikel). Je weet in voldoende mate hoe je de actieve en gezonde leefstijl kan beïnvloeden (informatief artikel). Je kunt in voldoende mate de beginsituatie in beeld brengen door triangulatie zodanig dat hieruit uitgangspunten geformuleerd worden voor het eigen onderwijsontwerp met betrekking tot bewegen en gezondheid (onderwijsontwerp). Je kunt in voldoende mate je lessenserie ontwerpen aan de hand van het spinnenweb van Van den Akker (2009) en combineert hierin de verschillende aspecten (doelen, visie, materialen, werkvormen, etc.) (onderwijsontwerp). Je kunt in voldoende mate je onderwijsontwerp toelichten en onderbouwen met (wetenschappelijke) literatuur (onderwijsontwerp). Je kunt aangeven welke didactische handelingen goed waren en waar je verbeterkansen ziet (video) De eigen ervaring met het onderwijsontwerp is zichtbaar in de video verwerkt (video). Literatuur / toetsstof Bij Bewegen en gezondheid keuze 1 - vakleergang blok 1: Mooij, C. & Berkel, van, M. (2011). Basisdocument bewegingsonderwijs. Utrecht: JanLuitingfonds. Hoofdstuk 1: Uitgangspunten. Hoofdstuk 2: Het beschrijvingskader van leerlijnen en tussendoelen. Hoofdstuk 3: Reguleringsdoelen bij bewegingsonderwijs Hoofdstuk 4: Het leerplan Hoofdstuk 6: Alle activiteiten die we in de les doen. Artikelen. De artikelen en hand-outs die tijdens de bijeenkomsten zijn uitgedeeld. Bij Bewegen en gezondheid keuze 2: Artikelen. Literatuur betreffende eigen onderwerp. De artikelen en hand-outs die tijdens de bijeenkomsten zijn uitgedeeld. Beoordelingscriteria Beoordeling vindt plaats aan de hand van het beoordelingsformulieren die beschikbaar zijn via MijnHvA Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 28

29 3.6 Titel: Vakprofilering jaar 4 (keuze): Engels SIS-code: Vakprofilering keuze 4.1 & 4.2 INLEIDING - This module aims to train students to be able to ensure good quality English teaching in primary education. The teachers who sign up for this course have a firm belief in Continuing Professional Development (CPD) and are critical thinkers. The main aim of the module is to deliver specialists who know the essential ingredients to a good English lesson to maximise learning for pupils. The main focal point of these sessions will be on Lesson Study. In groups the students will start by analysing the current situation at their schools with regards to English and where the school wants to be. The groups will then prepare, teach and film lessons which will form the basis for the lesson studies. After each collaborative feedback round there will be a new round of improving lesson plans and teaching. On successful completion of the course Pabo students will receive a total of 8 ECTS. Students are expected to have a good level (B2 minimum) of English and an understanding of and experience in teaching English in primary school Aims By the end of this module, students will have demonstrated: A clear ability to work together as part of a responsible, self-steering team Analytic and critical thinking The ability to solve every day educational problems related to their own practice The ability to rise above the lessons and take on a more critical helicopter view of their practice An ability to be responsible for his/her own work Assessment The assessment in the fourth year will comprise a video compilation of the highlights from the lessons taught and a written manifesto on English and in English. The video and manifesto will be assessed using the rubrics which will be made available to participants during the module. Reading materials The reading materials for the fourth year will comprise recent articles and research pertaining to English in (Dutch) primary education and continuing professional development Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 29

30 HOOFDSTUK 4. Praktijk LIO-1 en LIO-2 SIS-code: SIS-code: Praktijk LIO-1 Praktijk LIO-2 INLEIDING - In het laatste jaar van je opleiding ontwikkel je je door tot een startbekwame leerkracht. Je laat aan het eind van je LIO-stage zien dat je klaar bent om geheel zelfstandig een groep te leiden en te begeleiden. Het hoofddoel van de LIO-stage is het geleidelijk wennen aan de verantwoording voor een eigen klas. Je doet dit door zo zelfstandig mogelijk te functioneren als leraar basisonderwijs. Je vervult alle taken van een beginnende leerkracht voor een aaneengesloten periode van minimaal 670 uur. Je wordt daarbij uiteraard begeleid, zowel op je stageschool als op de opleiding. Binnen het LIO-traject wordt onderscheid gemaakt tussen lesgebonden taken, groepsgebonden taken en schoolgebonden taken. De les- en groepsgebonden taken hebben betrekking op de begeleiding van leerlingen bij hun leerproces (voorbereiding van lessen, uitvoering/begeleiding, evalueren, etc) en het kunnen verantwoorden daarvan naar derden, zoals de intern begeleider of de ouders. De student onderneemt daarvoor activiteiten met verschillende groepen leerlingen. De schoolgebonden taken hebben betrekking op zowel binnen- als buitenschoolse activiteiten: ontwikkelen van materiaal, onderzoek doen, vergaderingen bijwonen, surveillance, sportdagen, excursies, etc. Voor de LIO-stage geldt als strikte ingangseis dat je mag starten nadat het LIO-Bekwaamheidsgesprek (PPO 3.2) met een voldoende is afgerond. Indien je nog niet voldoet aan deze ingangseis (maar verwacht dat dit wél binnen afzienbare tijd het geval zal zijn), kun je in overleg met stageschool wel starten op de voorgenomen LIO-plek. Alleen is het dan gewoon stage en die dagen tellen ook niet achteraf als LIO-dagen. De LIO-dagen beginnen pas te tellen vanaf de datum waarop je voldoet aan de ingangseis. Vooraf stage lopen in de LIO-groep is aan te bevelen omdat het je de gelegenheid geeft je vooraf goed in te werken in de groep en alvast een band op te bouwen met de kinderen. Je hebt twee mogelijkheden om je LIO-stage te lopen: 1. LIO-stage op maandag en dinsdag (maandag, dinsdag en woensdag zijn gereserveerd voor de studie op opleiding), of 2. LIO-stage op donderdag en vrijdag (woensdag, donderdag en vrijdag zijn gereserveerd voor de studie op opleiding) Je hebt je keuze aan de opleiding doorgegeven voorafgaand aan het studiejaar. Voor je LIO-stage heb je te maken met een leerarbeidsovereenkomst óf een stageovereenkomst en in alle gevallen stel je een leerwerkplan op waarin je je leerdoelen en stageactiviteiten nader uitwerkt. Alle benodigde informatie over de LIO-stage (overeenkomsten, leerwerkplan, inhoud, procedures, beoordelingsformulieren) vind je in de Praktijkgids LIO Deze is beschikbaar via MijnHvA. 4.1 Stagedoelen LIO-1 en LIO-2 Tijdens de LIO-stage staan de volgende leerdoelen centraal: Je hebt door middel van je houding, gedrag en communicatie overwicht en overzicht over de groep. Je beschikt over pedagogisch repertoire om een veilige en stimulerende leeromgeving aan te bieden die aansluit bij de mogelijkheden van de kinderen in de groep Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 30

31 Je gebruikt een activerende en directe instructie voor alle leerlingen en geeft daarbij een heldere en duidelijke uitleg. Je zorgt voor een taakgerichte werksfeer waarbij je tijdens de voorbereiding en evaluatie gebruik maakt van het systematisch volgen en analyseren met behulp van het leerlingvolgsysteem. Je werkt constructief samen met collega s. Je bespreekt helder en open de ontwikkeling van leerlingen. Je kunt je onderwijs verantwoorden door het te verbinden aan de doorlopende leerlijnen. Je kijkt kritisch naar je eigen handelen en je toont een onderzoekende houding. De LIO-stage is verdeeld in twee perioden: LIO-1 en LIO-2. Beide perioden worden afgesloten met een beoordeling. Bovenstaande leerdoelen zijn per periode uitgewerkt qua niveau. Op de beoordelingsformulieren zijn daarvoor voorbeelden opgenomen van observeerbaar gedrag. 4.2 Stageactiviteiten Wat ga je tijdens de LIO-stage onder andere doen? Tijdens je LIO-stage functioneer je zoveel mogelijk als een gewone groepsleerkracht, d.w.z. je bereidt lessen voor, je geeft lessen op je LIO-dagen, je kijkt het werk van kinderen na, je werkt de toets- en leerlingadministratie bij, voert gesprekken met kinderen, ouders, collega s en deskundigen, etc. Kortom, je voert alle les-, groeps- en schoolgebonden werkzaamheden uit die bij de taak van een groepsleerkracht horen. De afspraken rondom de LIO-stage tussen de basisschool en de student worden vastgelegd in een overeenkomst. Deze LIO-overeenkomst bestaat uit een juridisch deel (de formele afspraken) en twee bijlagen, te weten: Bijlage A: Organisatorisch / logistiek deel met een omschrijving van de taken, afspraken rondom begeleiding en speciale opdrachten Bijlage B: Inhoudelijk deel met het leerwerkplan met het oog op de persoonlijke professionele ontwikkeling van de student. In deze bijlagen leg je vast welke afspraken er samen met de LIO-school zijn gemaakt (bijlage A) en welke activiteiten je gaat ondernemen zodat je aan het eind van de opleiding startbekwaam bent (bijlage B). Je baseert je bij het opstellen van het leerwerkplan op de feedback die je hebt ontvangen bij het LIO-Bekwaamheidsgesprek en de bijbehorende praktijkbeoordeling, de eisen die worden gesteld op de beoordelingsformulieren LIO-1 en LIO- 2 en de competentiematrix, niveau startbekwaam. Je werkt tijdens de LIO-stage gericht aan de competenties die nog extra aandacht behoeven. Je verwoordt in het leerwerkplan SMART 1 wat je gaat doen om de gestelde leerdoelen te behalen. Na het afronden van LIO-1 actualiseer je je leerwerkplan (bijlage B) met het oog op LIO Beoordelingsprocedure De beoordeling van LIO-1 en LIO-2 wordt uitgevoerd door de opleider in de school. De directie van de LIO-school (of degenen aan wie deze taak is gedelegeerd) geeft voorafgaand aan de beoordeling van LIO-1 en LIO-2 een schriftelijk advies op basis van de gestelde beoordelingscriteria. 1 Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 31

32 De opleider in de school beoordeelt uiteindelijk de stage door middel van het invullen van LIObeoordelingsformulier en het toekennen van het cijfer. De opleider in de school baseert zich bij het eindoordeel op de adviesbeoordeling van de directeur en op de gegevens van de eigen stage- en lesbezoeken. De instituutsopleider zorgt voor het invoeren van de studiepunten in SiS. De student neemt het ingevulde beoordelingsformulier op in het portfolio. Let op: De praktijkbeoordeling LIO-1 moet voldoende zijn om deel te mogen nemen aan het functioneringsgesprek PPO 4.4 (dat is het Startbekwaamheidsgesprek ) dat je aan het eind van je studie voert met een examinator van de opleiding en een examinator vanuit het werkveld Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 32

33 HOOFDSTUK 5. Afstudeeronderzoek SIS-code: Afstudeeronderzoek INLEIDING In de eindfase van de opleiding voer je een praktijkonderzoek uit waarmee je aantoont het hboniveau te hebben bereikt. In voorgaande jaren is al gewerkt aan de hand van onderzoeksmatige opdrachten. In deze opdracht worden de verworven onderzoeksvaardigheden toegepast op een vraagstelling uit de praktijk van het basisonderwijs, in afstemming met de school waar de LIO-stage wordt uitgevoerd. Je voert een probleemanalytisch onderzoek uit en werkt op basis van een plan van aanpak. Na goedkeuring van het plan van aanpak door de afstudeerbegeleider kun je van start met de uitwerking en de uitvoering van het onderzoek. Alle benodigde informatie over het afstudeeronderzoek (inhoud, procedures, beoordelingsformulier) vind je in de Handleiding Afstudeeronderzoek Deze is beschikbaar via MijnHvA. 5.1 Leerdoelen - Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van dit studieonderdeel? Je voert een praktijkonderzoek uit waarin een vraag of een probleem uit de onderwijspraktijk centraal staat. Je vertaalt de vraag / het probleem naar onderzoekbare hoofd- en deelvragen. Je stelt een plan van aanpak op waarin je een totaaloverzicht geeft van de te maken stappen in het kader van het afstudeeronderzoek. Je verdiept je in literatuur die relevant en actueel is voor het gekozen onderwerp en je bent in staat deze literatuur zodanig weer te geven dat de vraag / het probleem van verschillende kanten wordt belicht. Je verzamelt op systematische en onafhankelijke wijze informatie in de onderwijspraktijk die - binnen de context van de praktijksituatie - een nieuw of ander licht werpt op het onderwerp. Je geeft de resultaten van het onderzoek weer op een gestructureerde en transparante wijze. Je trekt conclusies op basis van de theoretische verdieping en de verzamelde data. Je beschrijft alle stappen in een goed leesbare eindrapportage. 5.2 Het programma De begeleiding van het afstudeeronderzoek vindt in de eerste fase plaats tijdens PPO-bijeenkomsten onder leiding van de kerndocent, en in de volgende fase in bijeenkomsten met een kleine onderzoeksgroep onder leiding van de toegewezen afstudeerbegeleider. De toewijzing van de afstudeerbegeleider gebeurt zoveel mogelijk op basis van inhoudelijke expertise ten aanzien van het onderwerp. De begeleiding vindt deels in groepsbijeenkomsten plaats, deels door het geven van mondelinge en/of schriftelijke individuele feedback. Je kunt een gelimiteerd beroep doen op individuele mondelinge en/of schriftelijke begeleiding door de toegewezen afstudeerbegeleider. De mogelijkheid tot en de omvang van de individuele begeleiding is afhankelijk van de door jou getoonde actieve inzet bij de groepsbijeenkomsten. Bij de afronding van de begeleiding loopt de afstudeerbegeleider met de student een checklist afstudeeronderzoek langs. Door de checklist te ondertekenen (indien alle onderdelen voldoende zijn), geeft de afstudeerbegeleider aan dat het werk kan worden beoordeeld door de examinatoren. Zonder ondertekende checklist kan het afstudeeronderzoek niet worden beoordeeld Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 33

34 5.2 Toetsing Het eindverslag van het afstudeeronderzoek wordt aan de hand van een beoordelingsformulier beoordeeld door twee examinatoren. Het beoordelingsformulier is opgenomen in de Handleiding Afstudeeronderzoek De beoordelaars zijn niet betrokken (geweest) bij de begeleiding van het afstudeeronderzoek. 5.2 Literatuur Donk, C. van den; Lanen, B. van (2016). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Coutinho. Handleiding Afstudeeronderzoek Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 34

35 HOOFDSTUK 6. Persoonlijke Professionele Ontwikkeling (PPO) 4.1 en 4.2 SIS-code: Persoonlijke Professionele Ontwikkeling (PPO) 4.2 Inleiding - De Pabo van de Hogeschool van Amsterdam leidt studenten op tot professionals in de grootstedelijke onderwijspraktijk. Het lesgeven in deze grootstedelijke context, met de superdiversiteit van de stad en die van haar inwoners, vraag veel van de kennis, vaardigheden en attitude van de leerkracht. Hij moet ervoor zorgen dat kinderen goed onderwijs krijgen in de verschillende vakgebieden, ervoor zorgen dat zij zich sociaal ontwikkelen in een groep en dat zij zich als individu leren ontplooien en hun talenten kunnen ontwikkelen. Dat is geen eenvoudige opgave. In de dagelijkse onderwijspraktijk ervaren veel leerkrachten een spanningsveld tussen deze drie doelen. De leerkracht krijgt hierdoor te maken met dilemma s, waarin hij eigen wijze keuzes moet leren maken. Deze dilemma s vinden niet alleen plaats in de interactie tussen leerkracht en leerlingen, maar ook in de interactie tussen leerkracht en ouders, de collega s, de directeur en andere onderwijsprofessionals. Het omgaan met dilemma s vraagt van de leerkracht dat hij weet waar hij voor staat en dat hij eigen wijze keuzes kan maken, die gebaseerd zijn op kennis, vaardigheden en een eigen visie op onderwijs en onderwijzen. Tijdens de bijeenkomsten voor persoonlijke- en professionele ontwikkeling, waarin reflectie op de voortgang in studie en stage centraal staat, wordt de student begeleid en ondersteund bij het maken en onderbouwen van keuzes en het creëren van professionele ruimte. Hiermee wordt een eigen professionele identiteit ontwikkeld, waarmee de startende leerkracht ook na de opleiding zelfstandig lerend kan blijven. Pijler De student is een professionele leerkracht. 1. Identiteit De student kan zijn persoonlijke professionele ontwikkeling duiden, weet waar hij voor staat (visie) en kan deze verwoorden naar anderen. 2. Eigen wijze keuzes maken De student kan op basis van verworven kennis, inzichten en ervaringen eigen wijze keuzes maken in zijn beroepspraktijk, deze onderbouwen en verantwoorden aan anderen. 3. Professionele ruimte creëren De student heeft een onderzoekende houding, stuurt zijn eigen ontwikkeling, voelt de noodzaak om zichzelf te blijven professionaliseren en zoekt verbinding en samenwerking met collega s en externen. Met behulp van de competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad, leert de student zijn eigen professionele ontwikkeling en visie te duiden. Het portfolio wordt hierbij als reflectie-instrument gebruikt. Hierin verzamelt de student alle als voldoende beoordeelde studieonderdelen plus de bijbehorende feedback en beoordelingen. Voor de afstudeerfase geldt het volgende: Studenten die LIO-stage lopen Bij de studenten die LIO-stage lopen ligt het accent op loopbaanbegeleiding. Je bereidt je voor op het werk als onderwijsprofessional en bekwaamt je in intercollegiaal overleg. Deze intervisie valt onder de begeleiding op afstand tijdens de LIO-stage, door de opleiding. Tijdens de uren intervisie heb je intervisie met medestudenten, onder leiding van de kerndocent. Je brengt casussen uit de eigen onderwijspraktijk in en je neemt actief deel in casusbesprekingen van medestudenten. De ontwikkeling van een professionele houding ten aanzien van het eigen leren neemt een belangrijke plaats in. Omdat de eindopdracht verbonden is met de LIO-stage, kun je alleen als LIO-er dit studieonderdeel afronden en de studiepunten behalen Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 35

36 Studenten die nog geen LIO-stage lopen Bij de studenten die nog geen LIO-stage lopen ligt het accent (totdat ook zij met de LIO-stage starten) op studiebegeleiding. Zij nemen gewoon deel aan de uren Persoonlijke Professionele Ontwikkeling (PPO) die door de kerndocent wordt aangeboden, maar zij richten zich met name op de voortgang van de studie en de begeleiding bij (de planning van) het wegwerken van achterstanden. 6.1 Leerdoelen Pijler De student is een professionele leerkracht. 4. Identiteit De student heeft een kritische houding t.a.v. zijn eigen visie, maakt daarbij de verbinding naar zijn eigen identiteit en kan zijn eigen persoonlijke professionele ontwikkeling duiden. 5. Eigen wijze keuzes maken De student herkent dillema s in zijn eigen LiO-onderwijspraktijk, kan zijn keuzes binnen deze dillema s verwoorden en verantwoorden met behulp van theorie en opgedane praktijkervaring. 6. Professionele ruimte creëren De student wil onderdeel zijn van een leergemeenschap en vraagt gericht feedback aan anderen op een casus uit de eigen praktijk. De student is op de hoogte van ontwikkelingen in het onderwijsveld en gaat het gesprek aan met anderen over de betrouwbaarheid, relevantie en bruikbaarheid daarvan. 6.2 Programma De begeleidingsbijeenkomsten Persoonlijke Professionele Ontwikkeling (PPO) vinden plaats onder leiding van de kerndocent. Iedere kerndocent maakt aan het begin van het cursusjaar een planning met de eigen groep. Iedere klas bestaat uit studenten die al wél gestart zijn met de LIO-stage en studenten die daar qua studievoortgang nog niet aan toe zijn. Omdat beide groepen studenten - wél LIO-stage en nog geen LIO-stage - vertegenwoordigd zijn in één klas, zal de kerndocent moeten differentiëren bij de uren PPO en dat betekent concreet dat ook studenten regelmatig zelf leiding zullen geven aan subgroepjes intervisie. Verdere voorbereiding op het beroep zal ingevuld worden door gezamenlijke colleges over ouderbetrokkenheid, het bespreken van een casus rondom oudergesprekken, het analyseren van oudergesprekken en het oefenen van oudergesprekken met behulp van een casus. Voor de professionele dialoog en de bijdrage aan de visie ontwikkeling wordt de inbreng van de student gevraagd. De student zorgt voor een inbreng van een actueel, maatschappelijk thema uit kranten/ andere media en de discussie. Als de LIO-stage is gestart geldt voor intervisie een aanwezigheidsplicht. Deze vaardigheden kunnen namelijk niet op een andere wijze worden verworven dan door actieve deelname aan deze activiteiten Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 36

37 6.3 Toetsing De student behaalt de studiepunten door actief deel te nemen aan de verplichte intervisiebijeenkomsten, door casussen tijdens de bijeenkomsten in te brengen, door een uitgewerkte casus aan te leveren volgens de eisen die daaraan worden gesteld en door zelf leiding te geven aan intervisiemomenten. Beoordeling vindt plaats aan de hand van het beoordelingsformulier. De studiepunten worden in SIS verwerkt na het behalen van BO Literatuur Oostdam, R. & Vries, P de (2014). Samenwerken aan leren en opvoeden. Bussum: Coutinho Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 37

38 HOOFDSTUK 7. Persoonlijke Professionele Ontwikkeling (PPO) 4.3 en 4.4 SIS-code: Persoonlijke Professionele Ontwikkeling (PPO) 4.4 (Startbekwaamheidsgesprek) INLEIDING De studieloopbaanbegeleiding is gericht op de ontwikkeling tot een startbekwame leerkracht. Een voldoende voor het studieonderdeel PPO 4.4 (dus aan het eind van je studie) geeft aan dat je startbekwaam bent. Als je verder alle studiepunten hebt behaald, kunnen we overgaan tot diplomering. In de bijeenkomsten persoonlijke professionele ontwikkeling word je verder begeleid bij je ontwikkeling tot een professional die in staat is op hbo-niveau en op metaniveau te spreken over de eigen ontwikkeling van kennis, vaardigheden en attitude tot leerkracht basisonderwijs. We besteden aandacht aan het spreken over de eigen ontwikkeling in de termen van de competentiematrix, en aan het ontwikkelen van een persoonlijke, onderbouwde visie op onderwijs. 7.1 Leerdoelen Wat moet je kennen en kunnen aan het einde van blok 4.4? Je kunt je persoonlijke professionele ontwikkeling tot startbekwame leerkracht duiden, onderbouwen en verantwoorden. Je kunt een dilemma uit de praktijk herkennen en analyseren. Je toont aan een professional te zijn met een eigen identiteit: je hebt een persoonlijke visie op onderwijs, gebaseerd op praktijkervaringen en theorie. 7.2 Het programma De begeleidingsbijeenkomsten PPO vinden plaats onder leiding van de kerndocent. Iedere kerndocent maakt een planning met de eigen groep. 7.3 Toetsing Je rondt je studie af met een Startbekwaamheidsgesprek, een mondelinge toets die wordt afgenomen door een opleidingsexaminator en een veldexaminator. Deze examinatoren zijn dit cursusjaar niet betrokken (geweest) bij jouw begeleiding in de praktijk of op de opleiding. Als het Startbekwaamheidsgesprek is beoordeeld met een voldoende (én je hebt alle overige studiepunten behaald) dan ben je een startbekwame leerkracht en kunnen we overgaan tot diplomering. Je kunt een aanvraag indienen voor het Startbekwaamheidsgesprek via een link die te vinden is op MijnHvA. Instapvoorwaarden voor het Startbekwaamheidsgesprek zijn voldoende beoordelingen voor: Toets landelijke kennisbasis Nederlands Toets landelijke kennisbasis Rekenen-wiskunde Praktijkbeoordeling LIO-1 PPO 2 t/m blok Met ingang van is het studieonderdeel SLB (studieloopbaanbegeleiding) gewijzigd in PPO (Persoonlijke, professionele ontwikkeling). Meer dan voorheen wordt de nadruk gelegd op het inhoudelijk kunnen verantwoorden van keuzes als hbo-professional in de praktijk van het basisonderwijs Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 38

39 Het Startbekwaamheidsgesprek heeft de vorm van een criteriumgericht gesprek, dat individueel wordt afgenomen en 45 minuten duurt, op basis van één in te leveren document (zelfevaluatie, casus en visie, met de ingevulde competentiematrix in een bijlage) en een geactualiseerd portfolio. De toetsing en beoordeling vinden plaats aan de hand van de criteria in het PPO-beoordelingsformulier (zie bijlage). Voornaamste doel is om professionaliteit op hbo-niveau te laten zien (student) en vast te stellen (examinatoren). Voor het vaststellen van het hbo-niveau als professioneel leerkracht zijn de zogenaamde Dublin-descriptoren (hbokernkwalificaties op het gebied van kennis en inzicht, toepassing van kennis en inzicht, oordeelsvorming, communicatie en leer- en onderzoeksvaardigheden) belangrijk. Daarnaast wordt belang gehecht aan de persoonlijke professionaliteit, die zich uit in eigen, verantwoorde keuzes, het kritisch kunnen onderzoeken van de eigen praktijk, het benoemen van eigen waarden en het formuleren van een eigen visie. Professionaliteit wordt tevens getoond in het kritisch en analytisch kunnen reflecteren op het eigen handelen en het kunnen maken van transfer. 7.4 Voorbereiding Startbekwaamheidsgesprek (PPO 4.4) Je bereidt je op het Startbekwaamheidsgesprek voor door het (be)schrijven van: 1. een zelfevaluatie 2. een casus 3. je visie 1. Zelfevaluatie In de zelfevaluatie beschrijf je kernachtig en per competentiegebied jouw professionele ontwikkeling, waarbij je kunt aangeven waarom jij denkt startbekwaam te zijn. Je let daarbij op kennis, vaardigheden en attitude. Alle competentiegebieden dienen aan de orde te komen. Je kunt je ontwikkeling met concrete voorbeelden en met documenten in je portfolio onderbouwen. Als bijlage voeg je de competentiematrix toe, waarop je jouw professionele ontwikkeling realistisch in kaart hebt gebracht. De reflectie op je professionele ontwikkeling is kritisch en analytisch en toont een cyclisch leerproces. Je benoemt jouw sterke kanten en aandachtspunten op dit moment en formuleert op basis hiervan ten minste twee of drie nieuwe leerdoelen. Je laat tevens zien hoe je theoretische kennis en praktijkervaring met elkaar weet te verbinden en dat je transfers kunt maken, ofwel aangeven of/hoe/waarom je een bepaalde aanpak in een andere situatie zou kunnen toepassen. Je voorziet de zelfevaluatie (maximaal 5 bladzijden A4) van een titel die jouw persoonlijke professionele ontwikkeling karakteriseert. 2. Casus Voor de beschrijving van een casus kies je een dilemma dat speelde in jouw onderwijspraktijk en waarbij je zélf keuzes moest maken en zélf moest handelen. Je beschrijft op welke wijze je om bent gegaan met dit dilemma: om welk vraagstuk het ging, met welke keuzes je werd geconfronteerd, welke afwegingen daarbij een rol speelden, welke keuzes je hebt gemaakt, hoe je hebt gehandeld en wat jouw kritische reflectie achteraf is. Je legt verbindingen met theorie en met jouw visie op onderwijs. Je beschrijft het dilemma op systematische wijze zodat de lezer goed inzicht krijgt in bovengenoemde aspecten. Uit jouw wijze van omgaan met dit dilemma geef je blijk van je persoonlijke, professionaliteit, namelijk dat je onderbouwde keuzes kunt maken die je aan anderen kunt uitleggen en onderbouwen. Het dilemma dat je beschrijft kan een succesmoment zijn, maar evengoed een leermoment. Het gaat om professioneel handelen, daarbij hoort immers ook het leren van fouten. De casus omvat maximaal twee bladzijden A Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 39

40 3. Visie In je visiestuk verwoord je helder, consistent en in goede samenhang hoe jij denkt over het onderwijs en jouw rol daarin als leerkracht. Je onderbouwt je visie met praktijkvoorbeelden, argumenten en theoretische kennis en inzichten. Het visiestuk omvat maximaal drie bladzijden A4 (2000 woorden) en is voorzien van een literatuuropgave volgens APA-richtlijnen. Bovengenoemde stukken (zelfevaluatie, casus, visie en de competentiematrix in de bijlage) lever je aan in één einddocument. Dit einddocument lever je uiterlijk een week voorafgaand aan het Startbekwaamheidsgesprek via de mail aan bij de beide examinatoren. Tegelijkertijd stel je je geactualiseerde digitaal portfolio open voor de opleidingsexaminator. Zorg voor een goede index in je portfolio en (werkende) links, ook naar andere relevante documenten. Relevante documenten zijn: een actueel overzicht van studieresultaten in SIS; alle voldoende stagebeoordelingen; alle voldoende beroeps- en vakopdrachten, inclusief de beoordelingen Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 40

41 HOOFDSTUK 8. Praktische informatie INLEIDING - Dit hoofdstuk biedt een overzicht van alle belangrijke praktische informatie omtrent dit blok zoals de blokkalender, de gebruikte literatuur en internetsites, het minimum taalniveau dat we hanteren, etcetera. Opzet blok 1 Hieronder zie je in schema hoe dit blok verloopt: in de bovenste rij de weken van het blok, de rij eronder de kalenderweek, de rij daaronder de begindatum van die week, dan de invulling, en tenslotte de toets- en/of stageactiviteiten. Belangrijke internetsites Hier vind je het meest actuele rooster van jouw klas. Hier staat alle actuele informatie van de opleiding en de verschillende vakken. Informatie van het stagebureau voor externen. Bekijk hier jouw studievoortgang. Je kunt STIP gebruiken bij alle vragen rond het zoeken, vinden en gebruiken van (wetenschappelijke en vak-) informatie. BLOK /09 11/09 18/09 25/09 02/10 9/10 16/10 23/10 30/10 06/11 19/09: 1e stagedag Een online oefenmodule om je taalvaardigheid te verbeteren. STAGEWEEK vt: ma t/m vr. dt: 1 dag extra HERFST TOETSWEEK 1 Stagebeoord. Beroepsopdr. Vakopdracht TOETSWEEK 2 Thematoets Vaktoets Vaktoets Belangrijke documenten (downloaden via MijnHvA): Competentiematrix Leren lesgeven in de grote stad (Amsterdam). Praktijkgids Praktijkgids LIO (via Boekenlijst Een overzicht van de verplicht aan te schaffen boeken voor het derde studiejaar vind je op deze website: Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 41

42 Taalniveau Voor een student aan de leerkrachtenopleiding basisonderwijs is het van belang een goede beheersing van het Nederlands te hebben voor alle taalvaardigheden (spreken, gesprekken voeren, luisteren, lezen en schrijven). Van alle studenten wordt verwacht dat zij het Nederlands beheersen op B2-niveau vanaf het einde van de propedeuse en op C1-niveau aan het einde van de hoofdfase. Een beschrijving van deze taalniveaus vind je op Alle schrijfproducten van studenten worden nagekeken met behulp van de Taalnorm Pabo HvA (is een onderdeel van het taalaspect schrijven ). Deze Taalnorm vind je in een van de bijlagen bij deze Studiewijzer. Bij teveel fouten wordt het schrijfproduct met een onvoldoende beoordeling teruggegeven aan de student. Dit is dan ook gelijk de eerste beoordeling en je moet in dat geval het verslag in zijn geheel herkansen. De beoordeling met behulp van de Taalnorm staat los van de inhoud van de opdracht. Deze wordt apart beoordeeld Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 42

43 BIJLAGE 1. BEOORDELINGSFORMULIER Beroepsopdracht VT 4.1 & 4.2 Pabo HvA Student: Studentnummer: Cursusjaar: Klas: 4 Cijfer: Datum: Beoordelend docent: A. Voorwaardelijke onderdelen Ja Nee 1. Het verslag voldoet aan de taalnorm van de Pabo HvA. O O 2. De student verwijst naar bronnen volgens de APA- standaarden. O O B. Inhoudelijke criteria Helemaal niet (0) 1. De student heeft hoofd- en deelvragen geformuleerd, gericht op de cognitieve en sociaalemotionele ontwikkeling evenals op de thuissiuatie. De keuze voor de instrumenten wordt verantwoord. 2. De student heeft de data van de instrumenten weergeven en geanalyseerd. 3.. De student heeft de visie van de LIO-school op ouderbetrokkenheid van de LiO-school in kaart gebracht en de wijze waarop hieraan vorm wordt gegeven in hun LIO-groep. 4. De student heeft interventies en aanbevelingen beschreven op klassen niveau, groepsniveau en individueel niveau. Niet helemaal (1) Voldoende (2) Goed (3) De deelvragen geven gezamenlijk een antwoord op de hoofdvraag. De student heeft passende instrumenten gekozen om de deelvragen mee te beantwoorden Deze instrumenten geven tezamen een compleet beeld van de LIO-groep. De thuissituatie van de leerlingen is adequaat in beeld gebracht. De data worden overzichtelijk en compleet weergegeven. De data worden in verband gebracht met de eigen interpretaties van de student. De data worden met elkaar in relatie gebracht. De student maakt duidelijk op welke manier de huidige samenwerking met ouders gestalte krijgt. De student geeft een helder beeld van de wijze waarop de school de ouders probeert te betrekken bij het leerproces van de kinderen. De interventies en aanbevelingen volgen logischerwijs uit de resultaten van de verschillende instrumenten. De student verantwoordt deze waar mogelijk aan de hand van theorie. De interventies zijn realistisch en haalbaar. De aanbevelingen strekken zich uit over een langere periode. De student toont aan dat hij over een gevarieerd handelingsrepertoire beschikt. De student heeft interventies en aanbevelingen beschreven waarbij meerdere doelen tegelijk behaald kunnen worden Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 43

44 C. Eindbeoordeling / cijfer O Uitmuntend = 10 Aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en alle onder B. genoemde onderdelen zijn als goed beoordeeld. O Zeer goed = 9 O Goed = 8 O Ruim voldoende = 7 Aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en drie onder B. genoemde onderdelen zijn als goed beoordeeld. Het vierde onderdeel is als voldoende beoordeeld. Aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en twee onder B. genoemde onderdelen zijn als goed beoordeeld. De andere twee onderdelen zijn als voldoende beoordeeld. Aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en één onder B. genoemd onderdeel is als goed beoordeeld. De overige onderdelen zijn voldoende. O Voldoende = 6 Aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en alle onder B. genoemde onderdelen zijn als voldoende beoordeeld. O Onvoldoende = 5 Niet aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en/ of één onder B. genoemd onderdeel is als onvoldoende beoordeeld. O Ruim onvoldoende = 4 Niet aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en/ of twee onder B. genoemde onderdelen zijn als onvoldoende beoordeeld. O Ruim onvoldoende = 3 Niet aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en/ of drie onder B. genoemde onderdelen zijn als onvoldoende beoordeeld. O Ruim onvoldoende = 2 Niet aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en/ of alle onder B. genoemde onderdelen zijn als onvoldoende beoordeeld. O Ruim onvoldoende = 1 Niet aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en alle onder B. genoemde onderdelen zijn als onvoldoende beoordeeld. D. Toelichting door kerndocent Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 44

45 BIJLAGE 2. BEOORDELINGSFORMULIER VAKOPDRACHT CULTUURDRAGERSCHAP 4.2 Pabo HvA Student: Studentnummer: Cursusjaar: Klas: 4 Cijfer: Datum: Beoordelend vakdocent: A. Voorwaardelijke onderdelen Ja Nee 3. De student heeft aan medestudenten een eindpresentatie over cultuurdragerschap gegeven. O O 4. De eindpresentatie voldoet aan de taalnorm van de Pabo HvA. O O 5. De student verwijst naar bronnen volgens de APA standaarden. O O B. Inhoudelijke criteria Helemaal niet (0) Niet helemaal (1) Voldoende (2) Goed (3) De student kan zichtbaar maken hoe hij zijn rol als cultuurdrager en cultuuroverdrager ziet. De student weet op persoonlijke en authentieke wijze het eigen cultuurdragerschap ten aanzien van kunst, erfgoed en media zichtbaar te maken. De student koppelt de eigen ontwikkeling en plaatsbepaling op het gebied van cultuurdragerschap en cultuuronderwijs aan relevante theoretische inzichten. De student kan aangeven hoe de eigen ontwikkeling zich verhoudt tot: ten minste twee definities van cultuuronderwijs. de drie deeldomeinen cultuuronderwijs en de bijhorende doelen; de drie pijlers van cultuuronderwijs volgens het leerplankader CiS- SLO; het hoofddoel van cultuuronderwijs volgens het leerplankader van CiS-SLO. De student heeft zichtbaar gemaakt dat hij in het kader van cultuuronderwijs constructief kan samenwerken binnen de eigen basisschool en met de culturele omgeving in de (grootstedelijke) context van de basisschool. De student beschrijft de eigen visie op cultuuronderwijs, en benoemt daarbij de eigen kwaliteiten en talenten. De student geeft specifieke praktijkvoorbeelden van samenwerking in het kader van cultuuronderwijs binnen de eigen basisschool. De student geeft specifieke praktijkvoorbeelden van samenwerking met de culturele omgeving. De student relateert de eigen onderwijsactiviteiten op het gebied van cultuuronderwijs aan de eigen visie. De student weet op (zelf)kritische wijze zichtbaar te maken waar de eigen kwaliteiten en talenten liggen op het gebied van cultuuronderwijs. Bonus: het product is door de docent beoordeeld als origineel, excellent en kenmerkt zich door eigenheid. + het eindcijfer gaat een punt omhoog, mits het eindcijfer minimaal een 7 is Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 45

46 C. Eindbeoordeling / cijfer 3 O Uitmuntend = 10 Alle onder A. en B. genoemde onderdelen zijn als goed beoordeeld O Zeer goed = 9 Aan alle onder A. genoemde voorwaardelijke onderdelen is voldaan en drie onder B. genoemde onderdelen zijn als goed beoordeeld. O Goed = 8 Aan alle onder A. genoemde voorwaardelijke onderdelen is voldaan en twee onder B. genoemde onderdelen zijn als goed beoordeeld. O Ruim voldoende = 7 Aan alle onder A. genoemde voorwaardelijke onderdelen is voldaan en één onder B. genoemd onderdelen is als goed beoordeeld. O Voldoende = 6 Aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en alle onder B. genoemde onderdelen zijn tenminste als voldoende beoordeeld. O Onvoldoende = 5 Aan alle onder A. genoemde voorwaardelijke onderdelen is voldaan en één onder B. genoemd onderdeel is als onvoldoende beoordeeld O Ruim onvoldoende = 4 O Ruim onvoldoende = 3 O Ruim onvoldoende = 2 O Ruim onvoldoende = 1 Aan ten minste één van de onder A. genoemde algemene onderdelen is niet voldaan en geen of één onder B. genoemde onderdeel is als onvoldoende beoordeeld. Aan ten minste één van de onder A. genoemde algemene onderdelen is niet voldaan en twee onder B. genoemde onderdelen zijn als onvoldoende beoordeeld. Aan ten minste één van de onder A. genoemde algemene onderdelen is niet voldaan en drie onder B. genoemde onderdelen zijn als onvoldoende beoordeeld. Aan ten minste één van de onder A. genoemde algemene onderdelen is niet voldaan en alle onder B. genoemde onderdelen zijn als zeer onvoldoende beoordeeld. D. Toelichting bij de beoordeling door de vakdocent: 3 De beoordelaar heeft de mogelijkheid het eindcijfer met één punt (bonus) te verhogen als het eindproduct van uitzonderlijke kwaliteit (denk aan authenticiteit, verbinding met theorie, creativiteit, sterk analytisch vermogen, ) is. De beoordelaar moet dit oordeel inhoudelijk toelichten. Van een bonuspunt kan alleen sprake zijn als het onderzoek ten minste is beoordeeld met het cijfer Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 46

47 BIJLAGE 3. BEOORDELINGSFORMULIER VT PPO 4.2 Pabo HvA Student: Studentnummer: Cursusjaar: Klas: Kerndocent: Cijfer: Datum beoordeling: A. Voorwaardelijke criteria Ja Nee De student heeft een professionele dialoog voorbereid en geleid O O De student heeft actief deelgenomen aan de intervisiebijeenkomsten O O B. Inhoudelijke criteria Onvoldoende Voldoende Goed 1. De student heeft laten zien een casus uit de eigen praktijk te kunnen beschrijven en in te brengen in intercollegiaal overleg. Hij heeft op basis daarvan vragen beantwoord over het eigen pedagogisch-didactisch en organisatorisch handelen als leerkracht. 2. De student heeft laten zien op professionele wijze medestudenten vragen te kunnen stellen en feedback te kunnen geven naar aanleiding van ingebrachte casussen. 3. Met het op gang brengen van een professionele dialoog heeft de student bijgedragen aan kennisdeling en meningsvorming omtrent actuele ontwikkelingen in het onderwijsveld 4. De student op pro-actieve wijze bijgedragen aan de discussie. C. Eindbeoordeling / cijfer O Uitmuntend = 10 Aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en alle onder B. genoemde onderdelen zijn als goed beoordeeld. O Zeer goed = 9 O Goed = 8 O Ruim voldoende = 7 Aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en drie onder B. genoemde onderdelen zijn als goed beoordeeld. Het vierde onderdeel is als voldoende beoordeeld. Aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en twee onder B. genoemde onderdelen zijn als goed beoordeeld. De andere twee onderdelen zijn als voldoende beoordeeld. Aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en één onder B. genoemd onderdeel is als goed beoordeeld. De overige onderdelen zijn voldoende. O Voldoende = 6 Aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en alle onder B. genoemde onderdelen zijn als voldoende beoordeeld. O Onvoldoende = 5 Niet aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en/ of één onder B. genoemd onderdeel is als onvoldoende beoordeeld. O Ruim onvoldoende = 4 Niet aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en/ of twee onder B. genoemde onderdelen zijn als onvoldoende beoordeeld. O Ruim onvoldoende = 3 Niet aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en/ of drie onder B. genoemde onderdelen zijn als onvoldoende beoordeeld. O Ruim onvoldoende = 2 Niet aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en/ of alle onder B. genoemde onderdelen zijn als onvoldoende beoordeeld. O Ruim onvoldoende = 1 Niet aan alle onder A. genoemde algemene onderdelen is voldaan en alle onder B. genoemde onderdelen zijn als onvoldoende beoordeeld. D. Toelichting door kerndocent Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 47

48 BIJLAGE 4. BEOORDELINGSFORMULIER STARTBEKWAAMHEIDSGESPREK (PPO 4.4 VT / PPO 3.2 DT) Pabo HvA Student: Studentnummer: Cursusjaar: Klas: Kerndocent: Cijfer: Datum beoordeling: Examinator: A. Voorwaardelijke onderdelen Ja Nee 1. De student heeft: de landelijke kennisbasistoetsen Nederlands en rekenen/wiskunde, LIO-stage 1 en de beoordelingen t/m PPO 4.2 (VT) resp. PPO 2.2 (DT) met een voldoende afgesloten. 2. De student heeft één document met zelfevaluatie, casus, visie en competentiematrix uiterlijk één week voor het gesprek en volgens de eisen ingeleverd. O O O O 3. De student heeft het portfolio geactualiseerd en tijdig opengesteld voor de opleidingsexaminator. O O 4. Het document voldoet aan de taalnorm van Pabo HvA. O O B. Inhoudelijke criteria 4 Onvoldoende (0 punten) Net niet vold. (1-2 punten) Voldoende (3-4 punten) Goed (5-6 punten) 1. De student kan zijn persoonlijke professionele ontwikkeling tot startbekwame leerkracht duiden, onderbouwen en verantwoorden. De student kan in vaktaal (in de terminologie van de competentiematrix) zijn persoonlijke, professionele ontwikkeling tot startbekwame leerkracht basisonderwijs beschrijven en onderbouwt deze met eigen praktijkvoorbeelden. De student kan op reflectieve wijze essentiële leermomenten in zijn ontwikkeling beschrijven en komt hierbij tot transfer. 2. De student kan een dilemma uit de eigen onderwijspraktijk herkennen en analyseren. De student beschrijft op inzichtelijke wijze tegen welk dilemma hij aanliep, welke overwegingen een rol speelden en verwoordt welke keuzes hij heeft gemaakt. De student maakt in de onderbouwing van zijn keuzes een verbinding met eerder opgedane ervaringen, relevante theorie en de eigen visie op onderwijs. 3. De student toont aan een professional te zijn met een eigen identiteit: met een persoonlijke visie op onderwijs, gebaseerd op praktijkervaringen en theorie. De student verwoordt en onderbouwt een heldere en samenhangende visie op het onderwijs en het beroep van leerkracht in een grootstedelijke context. De student verbindt zijn visie aan praktisch handelen en aan theoretische concepten en modellen. 4 De drie criteria in de linker kolom moeten alle voldoende zijn Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 48

49 C. Eindbeoordeling / cijfer 5 Cijfer: Punten: D. Aanvullende feedback en opmerkingen examinatoren Naam en handtekening examinator opleiding Naam en handtekening examinator werkveld 5 De rij met aantal punten en cijfer groen arceren Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 49

50 BIJLAGE 5. De taalnorm van Pabo HvA TAALNORM SCHRIJVEN PABO HVA Studiewijzer VT 4 - DEFINITIEVE VERSIE pagina 50