Eén pedagogisch kader

Transcriptie

1 Eén pedagogisch kader

2 INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Visie 3 Veiligheid 4 Emotionele veiligheid 4 Sociale competenties 5 Morele competenties 6 Persoonlijke competenties 7 Diversiteit 9 Samenwerking met ouders 10 Samenvatting 11 Bijlage 1: De Gordon Methode 12 Eén pedagogisch kader SUP & Kiobra - versie

3 Pedagogisch kader INLEIDING In het kader van het bevorderen van de kwaliteit van kinderopvang hebben Kiobra en Stichting Udense Peuterspeelzalen besloten om met een afvaardiging vanuit beide organisaties een kader te ontwikkelen voor één pedagogisch beleid voor 0-4 jarigen. De vertegenwoordigers vanuit de beide organisaties zijn gedurende 6 ochtenden bij elkaar gekomen en hebben met elkaar van gedachten gewisseld over het vorm geven van een gezamenlijk kader voor pedagogisch beleid. Om dit pedagogisch beleid voor de eigen organisatie vorm te geven is gebruik gemaakt van het boek 'Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar' van Elly Singer en Loes Kleerekoper (2009) Het kader voor pedagogisch beleid vanuit de organisatie omvat een visie op het werken met kinderen van 0-4 jaar waarin het pedagogisch handelen van medewerkers is vastgesteld. De bedoeling is dat het beschreven pedagogisch beleid wordt ingebed in de organisaties. VISIE De organisatie werkt vanuit een breed gedragen visie waarbij het welbevinden van de aan de organisatie toevertrouwde kinderen centraal staat. Ieder kind moet zich geborgen voelen. Het bieden van veiligheid en vertrouwen speelt daarbij een belangrijke rol, evenals het bieden van kwaliteit. Elk kind is uniek; de organisatie draagt bij aan de ontwikkeling van alle kinderen en sluit zoveel als mogelijk aan bij de mogelijkheden van ieder kind waarbij zelfstandigheid van alle kinderen gestimuleerd wordt. Binnen de organisatie staat het positief benaderen van kinderen, ouders en collega's centraal. Deze positieve insteek komt op alle gebieden terug en wordt vanuit het gedachtegoed van Thomas Gordon vorm gegeven. Om aan het algehele welbevinden van de aan de organisatie toevertrouwde kinderen tegemoet te komen, wordt er binnen de organisatie gebruik gemaakt van een pedagogisch kader. In dit pedagogisch kader wordt in grote lijnen aangegeven hoe er gehandeld wordt naar kinderen, ouders en collega's. Binnen dit pedagogisch kader van de organisatie wordt uitgegaan van de volgende onderdelen: 1. Emotionele veiligheid 2. Sociale competenties 3. Morele competenties/ Waarden en normen 4. Persoonlijke competenties waaronder emotionele competenties, motorische en zintuiglijke competenties, communicatieve competenties, creatieve en beeldende competenties. 5. Diversiteit 6. Samenwerking met ouders Bovengenoemde onderdelen worden regelmatig via een kwaliteitswaarborgingsinstrument getoetst. Hiervoor wordt o.a. gebruik gemaakt van het toetsingskader van GGD/ kinderopvang. In de toekomst wordt dit verder uitgebreid naar een toetsingskader voor 0-4 jarigen. Het uiteindelijke pedagogische doel is dat de aan de organisatie toevertrouwde kinderen zich ontwikkelen tot sociale, zelfstandige mensen met voldoende zelfvertrouwen en verantwoordelijkheidsgevoel, die hun eigen talenten onderkennen en benutten. Eén pedagogisch kader SUP & Kiobra - versie

4 Het gedachtegoed van Thomas Gordon is hierbij een belangrijk uitgangspunt. Thomas Gordon stelt het luisteren naar elkaar centraal. Binnen de organisatie wordt gebruik gemaakt van de volgende basistechnieken: Kijken en aandachtig luisteren naar kinderen. Kinderen laten weten dat zij gehoord en gezien worden. Kinderen aanmoedigen om met hun verhaal te komen. Er wordt gereageerd op kinderen zonder te oordelen. Elk kind wordt benaderd als een individu. Er wordt op een respectvolle manier met kinderen omgegaan. Kinderen worden aangesproken op hun gedrag en niet op de persoon. Er wordt gebruik gemaakt van het zoveel mogelijk geven van ik-boodschappen naar de kinderen. Dat wil zeggen dat in de boodschap het gevoel, het gedrag en het gevolg worden benoemd. Er wordt niet in de ontkennende vorm gesproken tegen de kinderen. Kinderen worden zoveel als mogelijk geprezen (geven van complimenten). De bovenstaande basistechnieken van Thomas Gordon worden ook in het contact met ouders en in het onderlinge contact tussen medewerkers zoveel als mogelijk gehanteerd. (Zie voor meer informatie over Thomas Gordon bijlage 1). VEILIGHEID Bij veiligheid wordt gedacht aan twee aspecten nl.: 1. veiligheid in het kader van ARBO-veiligheid, welke jaarlijks wordt gemeten met behulp van een risicomonitor en 2. veiligheid als beleving van emotionele veiligheid; wat doet de organisatie om kinderen veiligheid te bieden? Binnen het kader voor het pedagogisch beleid wordt het aspect emotionele veiligheid verder uitgewerkt. EMOTIONELE VEILIGHEID Uitgangspunt bij het bieden van emotionele veiligheid is steeds het welbevinden van het kind. Als het gaat om het bieden van veiligheid aan kinderen in de leeftijdsgroepen van 0-4 jaar zijn de onderstaande kernaspecten van belang. 1. Elke groep kinderen heeft een vast team aan pedagogisch medewerkers. Dit is van belang voor het opbouwen van een vertrouwde relatie. De pedagogisch medewerker is een vervangende hechtingsfiguur voor de ouder(s). Binnen Kiobra heeft tevens elke pedagogisch medewerker een aantal vaste kinderen waarvoor hij/ zij een soort mentorrol vervult. 2. Om veiligheid te waarborgen is het ook belangrijk dat kinderen met elkaar contacten maken. Al op jonge leeftijd zijn kinderen in elkaar geïnteresseerd. Vertrouwdheid tussen kinderen ontstaat ook doordat ze elkaar regelmatig zien en samen spelen. Belangrijk is dus ook vaste kinderen in een groep en een vaste ruimte waarbinnen de kinderen verblijven. 3. Naast bovengenoemde aspecten is ook het contact met de ouders van wezenlijk belang voor het gevoel van veiligheid van het kind. Naarmate kinderen ouder worden en als kinderen er aan toe zijn gaan zij steeds meer deelnemen aan de ritmes en rituelen van de organisatie. 4. Ook de communicatie met de kinderen vanuit de medewerkers zorgt voor een gevoel van veiligheid. Met name sensitieve responsiviteit en het op een respectvolle manier benaderen en omgaan zorgt voor dit gevoel van veiligheid. Hierbij spelen de basistechnieken van Eén pedagogisch kader SUP & Kiobra - versie

5 Thomas Gordon een rol. Met sensitieve responsiviteit wordt bedoeld dat pedagogisch medewerkers gevoelig zijn voor wat een kind bezig houdt. Signalen van het kind worden waargenomen en door de pedagogisch medewerker hardop verwoordt. Sensitieve responsiviteit is belangrijk voor de kwaliteit van de relatie zowel tussen collega's, ouders als kinderen. Alle mensen willen gezien en gehoord worden. 5. Naast communicatie met kinderen is ook communicatie zowel intern als extern van belang voor een goede sfeer. Bij deze vorm van communicatie wordt ook gedacht aan collegiale ondersteuning (feedback geven en ontvangen) maar bijvoorbeeld ook aan overdracht van kinderen naar de basisschool. 6. Binnen de organisatie is het streven om te komen tot afstemming wat betreft het gebruik van middelen zoals bv. een observatie-instrument. Dit om meer te komen tot doorgaande ontwikkelingslijnen voor kinderen van 0-4 jaar. 7. Veiligheid komt ook naar voren door het bieden van structuur. Structuur zorgt voor voorspelbaarheid. Structuur wordt o.a. gegeven door regels en grenzen, dagritme en rituelen. Deze voorspelbaarheid draagt ook bij aan de sfeer op een groep. Naast voorspelbaarheid door rituelen speelt ook voorspelbaarheid wat betreft de binnen- en buiteninrichting in op het gevoel van veiligheid. Binnen en buiten de groep zijn er zoveel mogelijk vaste plekken voor vaste activiteiten. SOCIALE COMPETENTIES Sociale competentie heeft vooral betrekking op het omgaan met elkaar. In het hiernavolgende zijn sociale competenties aangegeven. 1. Stimuleren van samen(spel). Hoewel hele jonge kinderen nog niet samenspelen worden er wel activiteiten ondernomen om ook de jongste kinderen met elkaar in contact te brengen bv. door twee baby's in een stoeltje tegenover elkaar te plaatsen zodat zij elkaar kunnen zien en elkaars gedragingen imiteren. Het samenspel wordt ook gestimuleerd door hiervoor situaties en materialen aan te bieden waarin kinderen samen dan wel naast elkaar kunnen spelen. Kinderen leren ook van elkaar. Medewerkers spelen in het stimuleren tot samenspel een belangrijk rol door voorbeeldgedrag te tonen en door imitatiespel. Door spel te observeren kunnen medewerksters ook inspelen op een situatie en bv. een nieuwe wending geven aan een spel. Het is belangrijk dat kinderen het gevoel krijgen ergens bij te horen (wij-gevoel). 2. Communicatie met kinderen waarbij het vooral gaat om het aangeven van het gewenste gedrag naar kinderen en het geven van taal / uitleg aan kinderen. De medewerkster verwoordt steeds wat zij doet. In dit geheel speelt ook non-verbale communicatie een belangrijk rol. Non-verbale communicatie dient in overeenstemming te zijn met verbale communicatie. Kinderen leren verschillende gezichtsuitdrukkingen en gebaren interpreteren en weten door bv. kijken dat iets wel of juist niet mag. 3. Stimuleren om zelf tot oplossingen te komen vormt een onderdeel van de sociale competentie. Dit kan betrekking hebben op een conflict rondom materiaal (zelf uitproberen om zo tot een oplossing te komen, stimuleren van doorzettingsvermogen) maar ook over het oplossen van onderlinge conflicten. Bij het oplossen van conflicten is de medewerker die een kind terecht wijst ook de persoon die het conflict samen met het kind oplost. Het oplossen van conflicten wordt niet overgenomen door collega's. Bij het omgaan met conflicten ligt een relatie naar afspraken en regels die algemeen geldend zijn voor de doelgroep 0-4 jarigen. Bij het opstellen van de regels is het van belang om deze als Eén pedagogisch kader SUP & Kiobra - versie

6 organisatie samen op te stellen (doorgaande lijn wat betreft regels en afspraken) en daarbij rekening te houden met het ontwikkelingsniveau van kinderen. 4. Communicatie met ouders en collega's. Als er zorg is met betrekking tot een kind moet dit gecommuniceerd worden met elkaar en met de ouders. Het gaat hier vooral om het voeren van gesprekken met ouders en met elkaar. Om een goed oudergesprek te kunnen voeren is het belangrijk dat er afstemming is tussen medewerkers onderling en dat medewerkers elkaar steunen. 5. Afspraken en regels zijn duidelijk geformuleerd en worden door de medewerkers consequent gehanteerd. Regels en afspraken zijn zoveel als mogelijk afgestemd op de ontwikkelingsleeftijd van de kinderen. Een belangrijke regel die gehanteerd wordt is bv. 'om de beurt', 'niet slaan maar praten'. Afspraken en regels worden altijd gecommuniceerd met nieuwe collega's/ stagiaires. MORELE COMPETENTIES Bij het ontwikkelen van morele competenties gaat het om het aanbieden van waarden en normen. Waarden zijn te omschrijven als nastrevenswaardige kwaliteiten welke richtinggevend zijn. Normen zijn vertalingen van waarden naar concreet gedrag; wat doe je in een bepaalde situatie wel/ niet? Normen geven richting aan het gedrag. Het zijn in feite de regels die binnen de organisatie aangegeven hoe er met elkaar wordt omgegaan. Waarden en normen kunnen verschillen. Het kind, en daarmee ook de ouder(s) komt binnen de organisatie mogelijk in aanraking met andere waarden en normen. Met deze mogelijke verschillen in waarden en normen wordt op een respectvolle manier omgegaan en wordt uitleg gegeven waarom binnen de organisatie op een bepaalde manier gehandeld wordt. Binnen de organisatie spelen verschillende waarden een belangrijk rol o.a. openheid, loyaliteit, verantwoordelijkheid, betrouwbaarheid, respect, educatie/ ontwikkeling en kwaliteit. Openheid: het elkaar kunnen en durven aanspreken vormt een belangrijk uitgangspunt binnen de organisatie. Samenwerken is essentieel en vraagt openheid en eerlijkheid naar elkaar. Een open houding zowel naar elkaar maar ook naar ouders en kinderen zorgt voor vertrouwen. Loyaliteit is binnen de organisatie van belang. Als collega's wordt gewerkt vanuit één visie en vanuit één pedagogisch kader (eenduidigheid). Zowel intern als extern steunen collega's elkaar. Er is een eenduidige communicatie naar ouders. Ouders geven het meest kostbare, nl. hun kind, in vertrouwen aan de organisatie. Dit vraagt een grote mate van verantwoordelijkheid van de medewerkers. De organisatie is verantwoordelijk voor het uitdragen van de eigen visie. Medewerkers doen wat gezegd wordt; de organisatie met haar medewerkers is betrouwbaar. Voorbeeldgedrag speelt bij het overdragen van waarden een belangrijk rol. Kinderen nemen gemakkelijk over wat zij zien. Bij morele competenties gaat het om het volgende : 1. Regels, afspraken en omgangsvormen. Deze zijn afgeleid van waarden. Kinderen worden met regels geconfronteerd en leren zo dat er waarden en normen zijn. Door met anderen om te gaan leren kinderen ook zichzelf kennen. Het gaat daarbij om omgangsvormen maar ook om het leren beheersen van het eigen gedrag (emoties). Bij het hanteren van regels en afspraken is het van belang om hierover uitleg te geven aan zowel ouders als kinderen. Eén pedagogisch kader SUP & Kiobra - versie

7 2. Aanspreken op gedrag. Het kind is bij binnenkomst vaak ik-gericht en moet binnen de groep leren omgaan met anderen. Dit leidt er toe dat kinderen op hun gedrag worden aangesproken en dat oorzaak-gevolg van het gedrag besproken en uitgelegd worden aan het kind. Op deze manier leren kinderen spelenderwijs de geldende waarden en normen van de organisatie kennen. 3. Samen feest vieren en aandacht hebben voor verschillende feesten. De (culturele) samenstelling van de groep is mede bepalend voor welke feesten binnen een groep al dan niet gevierd worden. Ouders worden op de hoogte gebracht van de feesten die gevierd worden en indien nodig vindt hierover overleg met ouders plaats. Bij dit aspect ligt een relatie naar het onderdeel diversiteit. 4. Leren omgaan met conflicten. Van botsingen leren kinderen morele regels zoals 'om de beurt' en 'samen delen'. Maar ook van het niet mee mogen spelen leren kinderen; 'elkaar met rust laten' of 'iedereen mag meespelen'. Binnen de organisatie is het bedenken van oplossingen en praten over ideeën om een conflict te stoppen een belangrijk aspect. 5. Stimuleren van zorg voor de omgeving. De omgeving heeft hierbij zowel betrekking op het milieu als op het kind en de mensen rondom het kind. Als er rommel gemaakt wordt leren de kinderen om dit op te ruimen. Als iemand valt leren kinderen om elkaar te helpen. 6. Democratisch burgerschap. Binnen de organisatie leren kinderen dat ze bij elkaar horen in een groep, leren ze iets over te hebben voor elkaar, en naar elkaar te luisteren, en zich in een ander te verplaatsen. Daarnaast speelt ook een rol dat medewerkers luisteren naar kinderen en hen een stem geven in zaken waar dit kan (bv. keuze van materialen, keuze van fruit, keuze van plaats etc.). PERSOONLIJKE COMPETENTIES Bij het ontwikkelen van persoonlijke competenties gaat het om de individuele ontwikkeling van elk kind. Jonge kinderen hebben een aangeboren drang tot leren en ontdekken. Kinderen ontwikkelen zich in interactie met hun sociale omgeving. Ouders en pedagogisch medewerkers hebben hierop een grote invloed. Pedagogisch medewerkers lokken spel en ontwikkeling uit en begeleiden het spel om kinderen, binnen haalbare mogelijkheden, in hun ontwikkeling te stimuleren. Om dit goed te kunnen doen moeten de medewerkers over een aantal vaardigheden beschikken nl.: kennen van de aard van de verschillende kinderen aansluiten op emoties/leermomenten proberen grenzen te verleggen uitbouwen van waar een kind goed in is ruimte geven aan het kind om eigen (on)mogelijkheden te leren kennen Op het bovenstaande kan alleen goed ingespeeld worden als er kennis is van de ontwikkelingslijnen van kinderen. Ieder kind maakt zijn / haar eigen ontwikkeling door in zijn/ haar eigen tempo. Binnen dit ontwikkelingsproces is de nadruk op het proces wat het kind doormaakt van groter belang dan het product. Eén pedagogisch kader SUP & Kiobra - versie

8 Persoonlijke competenties zijn onder te verdelen in de onderstaande competenties: 1. emotionele competenties; dit omvat o.a. vertrouwen van kinderen in de medewerkers, kind zoekt steun en troost. bewustwording van zichzelf en de wereld om zich heen. Hiertoe behoort ook bewustwording van eigen identiteit, sekse, leeftijd en persoonlijke kenmerken. Het tempo waarin deze bewustwording verloopt is kindgebonden. vertrouwen op eigen kracht en vermogen. Kinderen willen zelf problemen oplossen; belangrijk is om hen daar in te ondersteunen. positieve levenshouding; plezier in eigen lijf, plezier in omgaan met anderen, plezier in het eigen zijn, interesse in de wereld, genieten van knuffels etc. 2. cognitieve competenties;zorg dragen voor leermomenten waarbij er variatie is in aanbod maar ook variatie in rust en actie en waarbij wordt aangesloten bij de ontwikkeling en het tempo van het unieke kind. begrijpen en benoemen van emoties en bedoelingen bij verzorgen en samenspelen gebruik van zintuigen; de wereld ontdekken en hiervoor ook mogelijkheden bieden. kennen van woorden voor vertrouwde dieren, planten en dingen, voor seizoenen en weer. zoeken naar verbanden tussen gebeurtenissen (oorzaak-gevolg). Opdoen van ervaringen door spel en activiteiten aanbod. ordenen, meten en tellen, verzamelen van materialen geconcentreerd (alleen) spelen en vasthouden aan een plan, doorzettingsvermogen 3. motorische en zintuiglijke competenties; jonge kinderen hebben een aangeboren drang om dingen zelf te doen. Eerst binnen de relatie met verzorgers later steeds meer zelfstandig. Competenties op dit gebied zijn: grof motorische vaardigheden zoals kruipen, lopen, rennen, springen evenwicht bewaren fijn motorische vaardigheden bij het eten, aan en uitkleden, spelen met materiaal, bewegen op muziek plezier ervaren in bewegen en zintuiglijke ervaringen bouwen 4. taal en communicatieve competenties,alle kinderen beschikken over mogelijkheden om zichzelf kenbaar te maken; door geluidjes, gebaren, kijken, oogcontact. Rond het eerste jaar komt daar taal bij. Competenties die kinderen ontwikkelen zijn: non-verbale communicatie praten met woorden en in eenvoudige zinnen beurt geven en nemen gemotiveerd zijn om anderen te begrijpen luisteren naar een verhaal vertellen wat je voelt of hebt meegemaakt kijken naar en begrijpen van plaatjes en foto s begrijpen van de betekenis van (geschreven) taal bv. het gebruik van prentenboeken, besef krijgen van taal (ontluikende geletterdheid). Eén pedagogisch kader SUP & Kiobra - versie

9 5. creatieve en beeldende competenties; ritmes en bewegen horen bij de aard van mensen. Ditzelfde geldt ook voor het zich willen uitdrukken door middel van dingen maken m.b.v. bijvoorbeeld schilderen, tekenen, boetseren. Competenties die kinderen leren hebben betrekking op: dans en beweging zingen en muziek maken tekenen, schilderen en beeldende uitingen bouwen en constructies gevoel voor schoonheid Ook hier gaat het vooral om de beleving en het proces, het plezier beleven aan de activiteit. Het resultaat is van ondergeschikt belang. 6. competentie gericht op zelfstandigheid ;zelfstandigheid komt binnen alle bovengenoemde aspecten terug. Binnen zelfstandigheid is de volgende ontwikkelingslijn aan te geven nl.: lichamelijke zelfstandigheid; deze kenmerkt zich door toenemende motorische vaardigheden zoals eten (pakken), drinken (pakken), jezelf wassen en aankleden, de wereld gaan verkennen: lopen, fietsen. Dit heeft allemaal te maken met 'zelfredzaamheid. emotionele zelfstandigheid; kenmerkt zich door een toenemende eigen besluitvorming: dat wil ik ; dat wil ik niet Wel dient hierbij rekening gehouden te worden met de normen van de eigen groep. Met het vergroten van de omgeving komen ook verkenningen aan bod zoals bv. bij oma mag alles. sociale zelfstandigheid; de basis hiervoor ligt in het contact met en tussen ouder(s). De manier van omgaan met elkaar beïnvloedt de indrukken van het kind en bepaalt daarmee het referentiekader van het kind. academische zelfstandigheid; wordt bepaald door het omgaan met de kennisomgeving bv. het imiteren van het lezen van de krant (imitatie), maar ook door allerlei denkvragen die een kind gaat stellen. DIVERSITEIT Hierbij gaat het zowel om individuele als culturele verschillen tussen kinderen en ouders. Ieder kind is uniek en wordt binnen de organisatie respectvol behandeld. Omdat geen enkel kind gelijk is, is er aandacht voor diversiteit ook in pedagogische aanpak. De organisatie is al het ware een afspiegeling van de maatschappij. Bij diversiteit spelen verschillende aspecten een rol zoals: 1. Omgaan met kwetsbare kinderen; het gaat hierbij om het omgaan met verschillende gedragingen van kinderen zoals het omgaan met agressief gedrag maar ook omgaan met teruggetrokken kinderen of kinderen die steeds de leiding willen nemen. Als (probleem)- gedrag zich vaker voordoet wordt een kind intensiever en in meer verschillende situaties geobserveerd. Ouders worden hiervan altijd op de hoogte gebracht. Steeds wordt ingespeeld op de behoeften van de kinderen. 2. Omgaan met verschillen tussen jongens en meisjes. Bij kinderen jonger dan vier jaar zijn over het algemeen de verschillen tussen de seksen klein. Jongens houden over het algemeen iets meer van motorisch bewegingspel dan meisjes. Vanaf ongeveer 3 jaar worden kinderen zich steeds meer bewust van sekserollen. Binnen de organisatie wordt hier rekening mee gehouden. Eén pedagogisch kader SUP & Kiobra - versie

10 3. Culturele verschillen en identiteit; rond het vierde jaar worden kinderen zich hier voor het eerst enigszins bewust van. Alle kinderen zijn welkom, er is aandacht voor taalverschillen en aandacht voor verschil in waarden en normen. 4. Omgaan met kinderen met beperkingen; indien nodig worden hiervoor aanpassingen in inrichting aangebracht of is er extra aandacht in samenspel met andere kinderen nodig. 5. Aandacht voor verschillen en deze benoemen. Binnen de organisatie is het omgaan met verschillen vanzelfsprekend. Verschillen worden naar kinderen en naar ouders toe benoemd. Indien aanpassingen nodig zijn worden deze binnen de organisatie uitgevoerd en uitgelegd aan alle betrokkenen. Ook kinderen moeten leren omgaan met elkaar en met de verschillen die er tussen hen zijn. Medewerkers spelen hierin een belangrijk rol. Zij begeleiden kinderen in het omgaan met verschillen. SAMENWERKING MET OUDERS Werken met jonge kinderen is samenwerken met ouders. De ouders zijn verantwoordelijk voor de opvoeding van hun kind en zij hebben en houden de meeste invloed op hun kind. Goed contact en regelmatig overleg tussen ouders en medewerkers vormt de basis voor samenwerking binnen de organisatie. Pedagogisch medewerkers en ouders zoeken naar een evenwicht tussen wensen die te maken hebben met de gezinsopvoeding en met de opvoeding en aanpak binnen de groep. Bij samenwerking met ouders zijn de volgende aspecten van belang: 1. Duidelijk maken van het onderscheid tussen verzorging en aanpak. Naarmate kinderen ouder worden gaan zij steeds meer deelnemen aan de ritmes en rituelen van de organisatie (zie ook emotionele veiligheid). 2. Inzicht geven aan ouders wat de invloed is van de groep op hun kind. Hierbij komt ook het onderscheid met thuis aan de orde. 3. Op jaarbasis worden verschillende soorten gesprekken gevoerd met ouders. Te denken valt hierbij aan informatieve gesprekken, evaluatieve gesprekken maar ook aan afrondende gesprekken bij het verlaten van de organisatie. De gesprekken hebben een tweeledig doel nl. ouders op de hoogte brengen van de werkwijze binnen de organisatie en ouders informeren over de ontwikkelingen en het welbevinden van hun kind(eren). Daarnaast hebben de gesprekken ook tot doel om informatie vanuit ouders te verzamelen over hun ideeën/ bevindingen met betrekking tot de organisatie. 4. Binnen de organisatie wordt belang gehecht aan het laten meedenken en meepraten van ouders om zo een grote mate van betrokkenheid te stimuleren. Ouders kunnen zitting nemen in een oudercommissie of in het Algemeen Bestuur. 5. Ouders wordt de mogelijkheid geboden om mee te draaien met de groep van het eigen kind om zo een indruk te krijgen van de organisatie. SAMENGEVAT Het bovenstaande pedagogisch kader is een beschrijving van de zes onderdelen van de organisatie. In dit pedagogisch kader is aangegeven wat deze onderdelen zijn en hoe die toegepast worden. Belangrijk is om de aangegeven onderdelen regelmatig te evalueren en te toetsen volgens een bepaald toetsingskader (toetsingskader GGD/ kinderopvang en op termijn een breder toetsingskader voor 0-4 jarigen) en een bepaalde cyclus (PDCA-cyclus; Plan-Do- Check- Act) zodat de uitgangspunten levendig blijven en steeds getoetst worden aan de Eén pedagogisch kader SUP & Kiobra - versie

11 praktijk. Dit draagt bij aan het in stand houden en verbeteren van de kwaliteit van de organisatie. Verder vraagt het uitvoeren van het pedagogisch kader van de pedagogisch medewerkers verschillende competenties. Elk onderdeel van het pedagogisch kader vraagt om specifieke competenties. Gemeenschappelijke competenties die een belangrijke rol spelen zijn o.a. communicatieve vaardigheden (zowel naar kinderen, collega's als naar ouders), kennis en inzicht in ontwikkeling van kinderen in de leeftijdsgroep van 0-4 jaar, samenwerking en afstemming, observatievaardigheden, flexibiliteit en inlevingsvermogen. Het pedagogisch kader en de daarbij behorende competenties vormt voor pedagogisch medewerkers tevens het uitgangspunt voor (individuele) professionalisering. Eén pedagogisch kader SUP & Kiobra - versie

12 Bijlage 1: De Gordon-methode Thomas Gordon ( ) was een Amerikaans ontwikkelingspsycholoog die uitging van gelijkwaardigheid in relaties. Centraal in de visie van Thomas Gordon staan respect en aandacht voor elkaar en ruimte voor ieders eigen karakter. De rode draad van zijn methode is de taal van acceptatie. Als opvoeders nemen we kinderen serieus en laten ze in hun waarde, zodat we goede relaties met ze op kunnen bouwen. In die context kan een kind groeien, zich ontwikkelen en problemen leren oplossen. Het maakt dat een kind productiever en creatiever wordt en zich gelukkig zal voelen. Met zijn boek "Luisteren naar kinderen" lanceerde hij een methode om de opvoedingsstijl en de relaties tussen ouders (opvoeders) en kinderen te verbeteren. Gordon is erin geslaagd een manier van communiceren te ontwikkelen tussen opvoeder en kind waarbij gezag van de opvoeder en vrijheid en zelfstandigheid van het kind in evenwicht zijn. Omdat pedagogisch medewerkers binnen de organisaties op diverse terreinen tegelijk actief zijn: verzorgend, opvoedend, adviserend, organiserend speelt communicatie daarbij een belangrijke rol. Binnen de beide organisaties is gekozen voor de Gordon methode. De Gordon methode versterkt de communicatieve vaardigheden van de pedagogisch medewerkers, waardoor zij de kinderen goed kunnen begeleiden. Met de methode kunnen pedagogisch medewerkers responsiever (aanvoelen van kinderen en hier woorden aan geven) ingaan op de behoeften van het kind en op een respectvolle manier grenzen stellen. Kinderen kunnen zowel verbaal als non-verbaal (met of zonder woorden) aangeven wat ze willen. De pedagogisch medewerkers proberen de gevoelens of behoeften van een kind te verwoorden om er zo achter te komen wat een kind bedoelt of wat er aan de hand is. Gordon noemt dit actief luisteren. Op die manier ontstaat er niet alleen begrip maar ook vertrouwen. Soms is het alleen maar nodig om te luisteren zonder woorden: passief luisteren. Daarbij laat de pedagogisch medewerkers voelen dat zij het kind begrijpt en accepteert zoals het is. Gordon introduceerde ook de term 'ik-boodschap' voor een heel specifieke vorm van communicatie. Als een kind iets doet wat een opvoeder niet wil, benoemt de opvoeder heel concreet waarom dat gedrag vervelend is. Een kind krijgt daarmee de kans zich in een ander te verplaatsen, zonder dat het zich persoonlijk aangevallen voelt. Een pedagogisch medewerker zegt dus niet: 'Jullie moeten niet zo gillen,' maar bijvoorbeeld: 'Ik heb nu hoofdpijn en kan er niet zo goed tegen als jullie zoveel lawaai maken. Zullen we samen even een rustig spelletje gaan uitzoeken of willen jullie liever buiten spelen?. Een goed contact met de kinderen door middel van respectvolle communicatie vanuit de uitgangspunten van Gordon, vormt de basis voor zelfvertrouwen en zelfstandigheid. Ook met collega's en ouders wordt de Gordon methode toegepast. Eén pedagogisch kader SUP & Kiobra - versie