Bewegingsinterventie in type 2 diabetes

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Bewegingsinterventie in type 2 diabetes"

Augusta ter Linde
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Bewegingsinterventie in type 2 diabetes Prof. dr. Dominique Hansen Universiteit Hasselt AXXON Kinecoach-project Inhoud Selectie van trainingsmodaliteiten Meten van therapeutisch effect Medische veiligheid 1

2 Kinecoach-project Werkgroep binnen AXXON (Vlaanderen) Bewegingsinterventie in type 2 diabetes en pre-diabetes Klinische richtlijnen publiceren Opleidingen organiseren Evidence-based medicine! Co-morbiditeiten Fysieke activiteit Fysieke fitheid Uithoudingscapaciteit Spierkracht Lichaamssamenstelling 2

Opleidingen organiseren Evidence-based medicine!

3 Algemene screening Anamnese Medische voorgeschiedenis Huidige medicamenteuze behandeling Medische klachten/ziektebeelden Recent bloedonderzoek Algemene screening Risico op medische complicaties tijdens inspanning PAR-Q vragenlijst 3

klachten/ziektebeelden Recent bloedonderzoek Algemene

4 PAR-Q vragenlijst Ja Neen 1. Heeft uw arts u al gezegd dat u een hartprobleem hebt en dat u alleen mag deelnemen aan activiteiten die door een arts werden voorgeschreven en goedgekeurd? 2. Krijgt u pijn in de borstkas als u een inspanning levert? 3. Heeft u de laatste maand pijn in de borstkas gekregen ook als u geen inspanning verrichtte? 4. Hebt u evenwichtsproblemen als gevolg van duizeligheid of gebeurt het wel eens dat u het bewustzijn verliest? 5. Hebt u bot- of gewrichtsproblemen (bijvoorbeeld rug-, knie- of heupproblemen) die zouden kunnen verergeren als u meer lichaamsbeweging zou nemen? 6. Neemt u momenteel geneesmiddelen in om uw bloeddruk of een hartprobleem te behandelen (bijvoorbeeld diuretica)? 7. Is er nog een andere reden waarom u geen lichaamsbeweging zou mogen nemen? Cardiovasculaire screening Bloeddruk Hartfrequentie Perifere pulsaties 4

Hebt u evenwichtsproblemen als gevolg van duizeligheid of gebeurt het wel eens dat u het bewustzijn verliest? 5.

5 Neurologische screening Perifere neuropathie DN-4 vragenlijst Neuropen Onderzoek voeten Autonome neuropathie Syncopale neigingen Bloeddruk Anamnese voor andere klachten Entrapment neuropathie n. facialis (VII) (unilateral facialispareses), n. oculomotorius (III), eye muscle nerves (IV & VI), n. medianus (carpal tunnel), n. ulnaris, n. cutaneus femoralis lateralis, nn. peroneus superficialis and profundus. Orthopedische screening Diabetes hand syndroom Dupuytren contractuur Trigger finger Charcot voet Diffuse idiopathische skeletale hyperostose Osteo-artritis Frozen shoulder Rotator cuff tendinopathie 5

medianus (carpal tunnel), n. ulnaris, n. cutaneus femoralis lateralis, nn. peroneus superficialis and profundus.

6 Fysieke activiteit Vragenlijst Niet erg accuraat Stappenteller Enkel bruikbaar om wandelactiviteit te kwantificeren Accelerometer Heeft zijn beperkingen Uithoudingsvermogen Ergospirometrietest is gouden standaard VO 2max Submaximale testen zijn ontwikkeld Astrand-Rhyming fietstest Single stage treadmill walking test Echter dient validiteit van VO 2max predictie nog aangetoond te worden in type 2 diabetes 6

standaard VO 2max Submaximale testen zijn ontwikkeld Astrand-Rhyming fietstest Single stage treadmill

Physiotherapy 2006; 92: 11 Lichaamssamenstelling Medische beeldvorming CT scan, MRI scan, DEXA scan

7 Spierkracht Dynamometrietest is gouden standaard Eenvoudigere testen zijn ontwikkeld Handknijpkracht Bohannon RW, et al. Physiotherapy 2006; 92: 11 Lichaamssamenstelling Medische beeldvorming CT scan, MRI scan, DEXA scan Bio-electrische impedantieweging Bipolair ter hoogte van voeten Normale vochtbalans, geen training <24 uur Buikomtrek Midden tussen crista iliaca en onderste rib Body mass index Zwakke parameter 7

8 Screening is van groot belang om medisch risico in te schatten Binnen deze screening is het belangrijk om gevoelige en accurate instrumenten/metingen te selecteren Klinische richtlijnen >3 dagen/week Levenslang 40-60% VO 2max, of >60% VO 2max >150 min/week Combinatie met krachttraining ACSM & ADA. Diabetes Care 2010; 33: e147 8

selecteren Klinische richtlijnen >3 dagen/week Levenslang 40-60% VO 2max, of >60%

9 Intensiteit Interval training? Sessieduur Trainingsfrequentie Programmaduur Type training Uithoudingstraining vs krachttraining Intensiteit Interval training? Sessieduur Trainingsfrequentie Programmaduur Type training Uithoudingstraining vs krachttraining Hoog vs laag-intens trainen even effectief Hansen D, et al. Diabetologia 2008: 52: Hansen D, et al. Sports Med 2010: 40:

Hoog vs laag-intens trainen even effectief Hansen D, et al.

HbA1c (%) 3/12/2012 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 baseline 2 months 6 months high-intensity low -intensity Hansen D, et al.

10 HbA1c (%) 3/12/ baseline 2 months 6 months high-intensity low -intensity Hansen D, et al. Diabetologia 2008: 52: 1789 Letselincidentie: 18.7% vs 8.3%, hoog vs laag-intens, respectievelijk (p<0.01) Perri MG, et al. Health Psychol 2002; 21:

11 Intensiteit Interval training? Sessieduur Trainingsfrequentie Programmaduur Type training Is effectief Uithoudingstraining vs krachttraining Little JP, et al. J Appl Physiol 2011: in press Hansen D, et al. Sports Med 2010: 40: 921 Intensiteit Interval training? Sessieduur Trainingsfrequentie Programmaduur Type training Uithoudingstraining vs krachttraining? Hansen D, et al. Sports Med 2010: 40:

krachttraining Little JP, et al. J Appl Physiol 2011: in press Hansen D, et al.

12 Intensiteit Interval training? Sessieduur Trainingsfrequentie Programmaduur Type training Uithoudingstraining vs krachttraining Vaker trainen is effectiever Vancea DDM, et al Arq Bras Cardiol 2009; 92: 22 Hansen D, et al. Sports Med 2010: 40: 921 dagen Insulinesensitiviteit! Insulinesensitiviteit 12

Uithoudingstraining vs krachttraining Vaker trainen is effectiever Vancea

13 Vancea DDM, et al Arq Bras Cardiol 2009; 92: 22 Intensiteit Interval training? Sessieduur Trainingsfrequentie Programmaduur Type training Uithoudingstraining vs krachttraining Levenslang actief blijven Hansen D, et al. Sports Med 2010: 40:

14 Hansen D, et al. Sports Med 2010: 40: 921 maanden HbA1 c Trainingsstop 14

15 Intensiteit Interval training? Sessieduur Trainingsfrequentie Programmaduur Type training Uithoudingstraining vs krachttraining Hansen D, et al. Sports Med 2010: 40: 921 Krachttraining zeer effectief Cauza et al. Arch Phys Med Rehabil 2005; 86: 1527 Cauza et al. Arch Phys Med Rehabil 2005; 86:

Uithoudingstraining vs krachttraining Hansen D, et al.

16 Cauza et al. Arch Phys Med Rehabil 2005; 86: 1527 Intensiteit Interval training? Sessieduur Trainingsfrequentie Programmaduur Type training Uithoudingstraining vs krachttraining Hansen D, et al. Sports Med 2010: 40: 921 Krachttraining + uithoudingstraining effectiever Sigal RJ, et al. Arch Intern Med 2007; 147:

17 Grotere therapeutische effectiviteit van trainingsinterventie in geval van: Langere programmaduur Hogere trainingsfrequentie Combinatie kracht - uithoudingstraining Meten van therapeutisch effect Niet enkel baseren op nuchtere glycemie HbA1c HOMA index 17

Combinatie kracht - uithoudingstraining Meten van therapeutisch

18 Medische veiligheid Preparatie Diabetes is geassocieerd met Cardiovasculaire ziekte Hypertensie Silentieuze myocardischemie!!! Maximale inspanningstest bij cardioloog/sportarts aangewezen Opvolging bij endocrinoloog aangewezen Medische veiligheid Perifere neuropathie en/of vertraagde wondheling = alert blijven voor voetwonden en/of verminderde perifere gevoeligheid Autonome neuropathie = alert blijven voor ontregeling bloeddruk Cardiovasculaire ziekten= alert blijven voor perifere cardiovasculaire en/of coronaire ziektebeelden Retinopathie = geen hoog-intense inspanning Nefropathie = vermijd hoge bloeddrukken ACSM & ADA. Med Sci Sports Exerc 2010; 42:

wondheling = alert blijven voor voetwonden en/of verminderde perifere gevoeligheid Autonome neuropathie = alert blijven voor ontregeling bloeddruk Cardiovasculaire

19 Medische veiligheid Glycemische controle Start trainingssessie Glucose <75 mg/dl: consumeer monosacchariden Glucose <100 mg/dl: alert zijn voor hypoglycemie Glucose >300 mg/dl: keto-acidose uitsluiten, optimaliseren behandeling Risicofactoren voor hypoglycemie tijdens inspanning Trainingssessie met hoog calorieverbruik Training in nuchtere toestand Medicatie: sulfonylorea, meglitinide, exogeen insuline Tijdens opvolging Regelmatig glycemie controleren Altijd monosachariden bij de hand Training in groep ACSM & ADA. Med Sci Sports Exerc 2010; 42: 2282 Medische veiligheid glucose insulin adjustment extra glucose uptake Duration and type of exercise before exercise before exercise during exercise <30 min low-intenseity exercise <5 mmol/l 1/ gr >5 mmol/l normal dose none min moderate-intensity exercise <5 mmol/l skip gr 5-10 mmol/l 1/2 15 gr >10 mmol/l normal dose none >1 h moderate-intensity exercise <5 mmol/l skip 45 gr/h 5-10 mmol/l 1/ gr/h >10 mmol/l 1/2 15 gr/h 19

exogeen insuline Tijdens opvolging Regelmatig glycemie controleren Altijd monosachariden bij de hand Training in groep ACSM & ADA.

20 20

Vergelijkbare documenten

Diabetes in beweging

Diabetes in beweging Beste, Een belangrijk onderdeel in de behandeling van (pré)diabetes is beweging, al dan niet gecombineerd met aangepaste voeding en medicatie. Het project Diabetes in beweging wil