Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 9 Mainport Rotterdam

Transcriptie

1 Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 9 Mainport Rotterdam Samenvatting door een scholier 1764 woorden 29 januari ,8 12 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Aardrijkskunde Hoofdstuk 3 Paragraaf 9 / Mainport Rotterdam Aantekeningen: Topjaar Rotterdam (2005) Groeiprognose overstegen. Meer dan 5% meer dan in In 2005 was er 369 ton. Hoeveel was er in 2004? Antwoord: in 2005 was er 5% meer. Er was in 2004 ongeveer 352 ton % = 352 ton! Rotterdam heeft zijn eerste plaats verloren. China-Shanghai heeft nu de grootste haven. Bulkiger = steeds meer massagoed. Waarom willen ze in Saudi-Arabie de olie zelf raffineren? - ze hebben er zelf steeds meer nodig - verdient meer aan product dat al klaar is, dan aan ruwe aardolie. De Asie-landen gaan met het verdiende geld; land droog leggen en dat dan verkopen (komen dan allemaal strandjes op). Gekregen van vd Heide: Ontwikkeling van het Rotterdamse havengebied Voor 1870: Havens op de Noordoever vlakbij het centrum, zolas bijvoorbeeld de Wijnhaven. Nu zijn die havens niet meer in gebruik, er zijn woningen voor in de plaats gekomen. Van 1870 tot 1900: In 1872 was er de opening van de Nieuwe Waterweg, juist op het tijdstip dat het Roergebied zich sterk ontwikkelde. Ertsen voor de zware industrie en graan voor de bevolking moest geïmporteerd worden. Er waren verschillende havens op de Zuidoever, zoals de Rijnhaven voor overslag op Rijnaken en de spoorweghaven voor het overladen op spoorwagons. Van 1900 tot 1940: De Waalhaven was een diepe haven in 1906, hij was toen 9 meter, nu inmiddels 13 meter. Hij was bedoeld voor overslag op stroom van massagoed. Nu wordt de Waalhaven voornamelijk gebruikt als stukgoedhaven. Pagina 1 van 5

2 In 1933 was er de eerste petroleumhaven, bij het dorp Pernis. Het was ver van de stad, in verband met het gevaar. Ook de Shellraffinaderij vestigde zich er. De tijd rond 1950: In 1949 kwam de tweede petroleumhaven, oostelijk van de eerste petroleumhaven. Samen met de raffinaderij van Caltex kwam hij, nu heet Clatex Texaco was er de Botlek, het gehele gebied werd opgespoten tot boven de zeespiegel. het was opgezet tot industriehaven, voor het verbreden van de economische basis van Rotterdam. Enkele voorbeelden van bedrijven: Petrochemie (o.a. AKZO, DSM), een scheepswerf. Hier was tevens ook de derde petroleumhaven met de ESSO raffinaderij. In 1967 was er de Eemhaven. Deze lag tussen de Waalhaven, en de tweede petroleumhaven. Ook was er de Container Terminal (ECT) en de fruithaven. Europoort. Het gehele eiland Rozenburg, inclusief het natuurgebied De Beer in het westen, werd tot havens vergraven voor massagoed. Deze was bereikbaar voor schepen met een diepgang van ruim 21 meter. deze was gereed toen de mammoettankers na de Zesdaagse Oorlog in de vaart kwamen. Ook waren er de raffinaderijen van Gulf (dat is nu Q8) en PB. Er werd aardolie opgeslagen. Dit was ook het begin van de oliepijpleidingen, en er was ook een ertsoverslagbedrijf. De Maasvlakte was een zandbank voor de kust, die opgespoten werd. De Maasvlakte was bereikbaar voor schepen tot 22,5 meter. Daar was ook de Erts- en steenkooloverslagbedrijf van de Duitse zware industrie. Tevens was er een elektriciteitscentrale. Zeer grote, volledig computergestuurde containerterminal van ECT, die sinds 1992 in gebruik was. Toekomst: Er zijn nu plannen om een tweede Maasvlakte aan te leggen. Samenvatting Belangrijke kenmerken van de ontwikkeling: Uitbreiding naar/op de Zuidoever Massagoed- en containeroverslag zo dicht mogelijk bij de haventoegang De toegang tot het havengebied Calandkanaal is om twee redenen als aparte toegang voor Europoort aangelegd De mammoettankers hebben veel ruimte nodig bij de aanlegmanoeuvre. Dit zou bij één toegang veel hinder opleveren voor het andere scheepvaartverkeer. Door de grote diepte die nodig is voor de mammoettankers zou de verzilting sterk toenemen. Het zoute zeewater is zwaarder dan het rivierwater, en dringt over de bodem het land binnen. Nu vormt de noordelijker gelegen Nieuwe Waterweg, die ongeveer 14 meter diep is, een buffer voor de verzilting voor het land ten Noorden van de Nieuwe Waterweg(tuinbouw in het Westland wordt nu minder getroffen). Voor de mammoettankers is de zogenaamde Eurogeul gebaggerd in de Noordzee. Hartelkanaal ten zuiden van de Maasvlakte, Europoort en Botlek: voor de binnenvaart waar waardoor binnenvaart en zeevaart gescheiden zijn. Lesboek: Havengebied R dam transport grote invloed inrichting. In NL lange traditie op gebied handel & transport. Pagina 2 van 5

3 Verklaren uit tekort en overvloed. Tekort grondstoffen. Er waren weinig Delfstoffen, en geen agrarische producten voor de export. Wat je niet zelf kunt produceren, moet je ergens anders weg halen. Overvloed vaarwater. Makkelijk Britse eilanden, Oostzee, Middellandse Zee en later plekken buiten Europa bereiken. Vooral binnenwater, diep continent ik kon komen -> schaarse, slechte en onveilige landwegen vermijden. Overal in wereld zeehavens vanouds manier voor mensen & goederen om land binnen te komen/verlaten. Havens hebben poortfunctie, engelse port wat dat betreft heel duidelijk. Tegenwoordig meer manieren; vb vliegtuig concurrent zeeschip, alleen bij personenvervoer. Goederenvervoer havens van groot belang. Niet alle zeehavens in wereld even belangrijk. Maar 1 handvol te noemen die kunt beschouwen als dé knooppunten vd intercontinentale handelsstromen. Dat zijn havens : - die worden aangedaan door allergrootste olie- en ertstankers & grootse containerschepen. - waaruit goederen over werelddeel worden gedistribueerd. - waar lading verre bestemmingen wordt verzameld. Zo n haven = mainport. Rotterdam/Europoort is mainport, grootste van allemaal. 2e is Singapore. Europese havens concurrent van R dam volgen eerbiedige afstand: Antwerpen, Marseille & Hamburg. In R damse haven goederen aangevoerd & afgevoerd. Totale aan & afvoer = goederenoverslag. Overslaan goederen kan tussen schip en wal, tussen zeeschip en binnenvaartschip. Scheepsladingen vanouds verdeeld in stukgoederen & massagoederen. Rond 1965 bij stukgoederen nieuwe gekomen -> containers. Voor ouderwetse los- en laadwerk betekenen ze dood in de pot. Ipv. Legertje bootwerkers nu maar 1 man met computergestuurde kraan. Daarvoor veel ander werk in plaats gekomen. Containers vaak spullen voor diverse bestemmingen, lading moet in haven uitgepakt, gehergroepeerd en weer ingepakt. Daarom rond zee & luchthavens allerlei distributiebedrijven zijn die daarmee bezighouden. Zijn soms geconcentreerd op bepaald terrein -> distripark. Plaatjes in lesboek: 3.3 R dam/europoort 1 vd weinige havens waar allergrootste olie & ertscarriers kunnen ontvangen. Draagt aanzienlijk bij aan voorsprong R damse haven op W-Europese concurrenten. ULCC (ultra large crude carrier) kan ton ruwe olie vervoeren. Kosten gigantisch. P.bezoek rederij kwijt aan havengeld. Komt nog bij: ong voor diensten loods, 9000 sleepboothulp & 6000 vd roeiers: vaklieden die gevaarte vast/losmaken. 3.4 Grote containerschepen zoals Sea Breeze ruim 4000 containers mee. Zijn bijna 300m lang en diepgang van 12,5m. Stuk kleiner dan mammoettankers; varen veel zeehavens probleemloos binnen. Moet als haven dus iets extra te bieden hebben wil je voor containeroverslag echte mainport zijn. Aantrekkelijke R dam/europoort = vooral gelegen in snelle afhandeling, dure schepen maar kort in haven hoeven liggen. Ook zekerheid retourlading; uitvoer containers in R dam iets groter dan invoer. Niet vergeten: garantie dat inhoud ingevoerde containers veilig/snel op eindbestemming komt. De andere plaatjes moet je in het boek bekijken want daar moet je het plaatje echt bij zien!! (blz 46/47) Bronnen 3.1 Goederenoverslag (in miljoenen tonnen) in de grootste havens Pagina 3 van 5

4 Haven Rotterdam 239,9 293,4 292,1 310,1 Singapore 224,1 235,2 242,5 252,8 Shanghai 165,8 165,0 164,0 163,0 Hongkong 110,9 127,5 125,8 134,5 Nagoya 119,9 124,5 118,3 120,1 Antwerpen 109,5 108,1 106,5 111,9 Pusan 81,7 93,4 97,6 106,6 Yokohama 103,4 106,5 102,4 102,4 Marseille 91,1 86,6 90,7 94,3 Hamburg 68,3 72,1 71,1 76,7 3.2 Goederenoverslag (in miljoenen tonnen) in enkele West-Europese havens (Hamburg, Amsterdam, Rotterdam, Antwerpen, Le Havre) Agribulk is de term voor agrarisch massagoed als granen en vervoer 2. Bij roll on/roll off wordt het schop op- en afgereden. Meestal betreft het trailers maar ook autotransport met containers valt hieronder. Eindtotaal: Hamburg 76,5 / Amsterdam 56,4 / Rotterdam 310,1 / Antwerpen 111,9 / Le Havre 59, Aardolieraffinaderij: Aardolie bestaat uit mengsel van koolwaterstofffen (= verbindingen van koolstof en waterstof, komen in vele vormen voor). In raffinaderij wordt mengsel uit elkaar gehaald (door destillatie) en gezuiverd (geraffineerd). Ontstaat groot aantal producten met vele toepassingen. Basisboek: B117 Zware industrie en lichte industrie Zware industrie = heel sterk georiënteerd op grondstoffen. Vb. zware metaalindustrie met hoogovens en raffinaderijen en chemische fabrieken. Zware industrie duidelijk stempel op inrichting landschap; - hoogovens IJmuiden aan zee gevestigd. Ligging aan diep vaarwater nodig voor goedkope aanvoer ijzererts en steenkool uit buitenland. Bedrijf beslaat met 5 hoogovens, 2 cokesfabrieken en walserijen een opp. van 800 ha. - Ook olieraffinaderijen aan diep vaarwater (R damse havengebied), bereikbaar voor mammoettankers. Lichte industrie totaal anders gezicht. Zware industrie heet zwaar omdat massale hoeveelheden grondstoffen voor nodig zijn -> steenkool, ijzererts en ruwe olie. Miljoenen tonnen! Stelt hoge eisen aan vervoermiddelen. Gevolg -> zware industrie te vinden op 2 locaties: - in oude mijngebieden. Vroeger (of nog steeds) steenkool/ijzererts uit grond gehaald. Die locatie = erfenis uit verleden. Begin industrietijdperk (rond 1800) was vervoer grote hoeveelheden steenkool/ijzererts heel moeilijk. Tot komst spoorlijn 1825 in Engeland kolen en erts vervoerd met kleine binnenschepen via smalle kanalen/verpakt in zakken op rug ezels/paarden. - Tegenwoordig zware industrie ook aan diep vaarwater (aan de kust) -> omdat vervoer massale hoeveelheden goederen nú geen probleem meer is. Kan heel goedkoop, met juiste vervoermiddel. Vervoer massagoederen (bulkgoederen) 2 vervoermiddelen ideaal: tankschip (bulkcarrier) * pijpleiding (voor nat massagoed). Olietankers (voor nat massagoed). Ook ertstankers. Omvang tankschepen steeds groter -> spreken van mammoettankers. Mammoeten diep vaarwater nodig -> vandaar voorkeur kustlocaties. Pagina 4 van 5

5 B120 Vervoermiddelen en vrachtgoed Vervoer van goederen keus uit: vrachtauto, trein, schip & vliegtuig: - Schepen meestal goedkoopst, maar erg langzaam. Kunnen wel grote hoeveelheden tegelijk. Vervoerskosten laag, omdat op water met 1pk trekkracht meer kunt vervoeren dan op weg/rails. - Trein ook grote hoeveelheden transporteren, maar haalt niet bij groot schip. Gaat sneller, maar is wel duurder. - Vrachtauto is ook snel met groot voordeel: vervoer van deur tot deur. Laadvermogen beperkt. - Vliegtuig lange afstanden het snelst. Maar is duur, geen grote massa s mee vervoeren en vliegt niet van deur tot deur. Kijkend naar vrachtgoed, 2 technische groepen: 1. Massagoederen (bulkgoederen). Worden los in ruim, tank of laadbak gestort. Zijn niet verpakt. Onderscheidt nat/droog massagoed. Vb. respectievelijk aardolie & ertsen. Worden vervoerd met tankers. Deze schepen erg groot maken -> kunnen vervoerskosten laag houden. Overslag massagoederen (overladen van ene naar andere vervoermiddel) levert niet veel werk op, is mechanisch. 2. Stukgoederen. Verpakt in baal, vat, kist of krat. Overladen komt meer werk aan te pas. Arbeidskosten verladen stukgoederen verminderen -> al 40 jr gebruik van containers (-> laadkisten die precies op oplegger vrachtauto of spooronderstel passen). Worden in fabriek ingepakt, gaan dan op vrachtauto/trein, dan aan boord van speciaal containerschip, dan weer op vrachtauto, die levert kist bij klant voor deur. Dit alles zeer arbeidsbesparend -> goedkoop! Werkmap: Vervoer heeft grote invloed op de inrichting van de ruimte -> vb R damse havengebied. R dam grootste haven ter wereld dankzij aanvoer van aardolie. Olie verwerkt in raffinaderijen. Havengebied R dam maar liefst 5 raffinaderijen! Pagina 5 van 5