MUCOVISCIDOSE ANNO Petra Schelstraete Kinderlong- en infectieziekten Mucoviscidosecentrum UZ Gent
|
|
|
- Cornelis de Boer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 MUCOVISCIDOSE ANNO 2011 Petra Schelstraete Kinderlong- en infectieziekten Mucoviscidosecentrum UZ Gent
2 Waar wil ik het over hebben vandaag? Historiek Genetica en CFTR eiwit Van genetisch defect tot klinische symptomen CF anno 2011 Levensverwachting Behandeling
3 Mucoviscidose in een notendop mucoviscidose is de meest frequent voorkomende autosomaal recessieve aandoening van het kaukasische ras belangrijkste symptomen: recidiverende respiratoire infecties leidend tot longdestructie en respiratoire insufficiëntie exocriene pancreasinsufficientie leidend tot vetmalabsorptie en dystrofie de symptomen berusten op een gestoorde Cl secretie ter hoogte van de exocriene klieren
4 Mucoviscidose - Historiek Middeleeuwen 1938: cystische fibrosis pancreas (D. Anderson) 1953: Di Sant Agnese : verhoogd zoutverlies 1989 : CFTR gen op X7 Dr. Lap-Chee Tsui/ Dr. Collins/ Dr. Riordan
5 Mucoviscidose - Genetica CF wordt veroorzaakt door defect in CFTR eiwit, gecodeerd door CFTR gen op chromosoom 7 Autosomaal recessieve aandoening Meest frekwente mutatie : F508del > 1500 CFTR mutaties
6 CFTR mutaties : klasse I-V
7 CFTR eiwit = chloorkanaal
8 CFTR en ASL Ratjen et al. NEJM 2006
9 Van moleculair defect tot klinische symptomen : de long De long: Viskeuze secreties Moeilijke evacuatie van mucus kolonisatie infectie (Ps. Aeruginosa, S. aureus) Bronchiëctasieën, parenchymdestructie, fibrose Respiratoire insufficiëntie
10 CF en respiratoire infecties CFF Patient Registry 2008
11 CF en P. aeruginosa LT > 25 j : 80% CF patienten gekoloniseerd P. aeruginosa Toename morbiditeit en mortaliteit mortaliteit (Kerem 1990, Kosorok 2001) Non-mucoid mucoid Eradicatie bij eerste detectie!
12 Van moleculair defect tot klinische symptomen : de pancreas Het maag-darm stelsel malassimilatie lipase, amylase, HCO - 3 malabsorptie lipase, amylase, HCO 3 Dysytrofie, te kort aan vetoplosbare vitaminen en essentiele vetzuren
13 Andere CF manifestaties : Diabetes Leverlijden DIOS Osteoporosis Hyponatriemische deshydratatie Sinusitis In/Hypofertiliteit Nasale polyposis...
14 Typische versus Atypische CF
15 Mucoviscidose anno 2011 > patienten wereldwijd 1053 patienten in Belgisch Mucoviscidose Register /- 50% > 18 jaar Belgie : 1/20 drager CFTR mutatie, 1/3700 CF Diagnose : zweettest Levensverwachting sterk toegenomen Betere medische zorgen in gespecialiseerde centra met nauwgezette klinische opvolging Detectie mildere vormen Betere medicatie
16 Mucoviscidose - overleving
17 Mucoviscidose overleving
18 Mucoviscidose behandeling
19 De basisbehandeling Respiratoir stelsel : Inhalatietherapie : mucolytica, rdnase, β 2 -mimetica, corticoïden, antibiotica, hypertoon zout (NaCl 7%) Orale/ IV antibiotica (anti-infectieus, anti-inflammatoir) kinesitherapie: autogene drainage, flutter- en PEPtechniek longtransplantatie bij respiratoir falen Maagdarm stelsel pancreas-enzymen vetoplosbare vitaminen: A, D, E en K hypercalorische voeding
20 Inhalatie-mucolytica : Pulmozyme (rhdnase, dornase alfa) Fuchs et al N Eng J Med 1994 Hydrolyseert DNA in sputum verminderde viscositeit evacuatie++ Cochrane 2010 : There is evidence to show that therapy with dornase alfa over a onemonth period is associated with an improvement in lung function in CF; results from a trial lasting six months also showed the same effect. Therapy over a twoyear period (based on one trial) significantly improved FEV1 in children and there was a nonsignificant reduction in the risk of infective exacerbations.
21 Inhalatie-antibiotica : tobramycine Intermittent administration of inhaled tobramycin in patients with cystic fibrosis. Cystic Fibrosis Inhaled Tobramycin Study Group Tobi 300 mg, 2x/dag gedurende 28 dagen, om de andere maand toename FEV1 (p<0.001) minder hospitalisatie Ramsey et al.,nejm,1999;340:23-30
22 Anti-inflammatoire behandeling:azithromycine Long term azithromycin in children with cystic fibrosis: a randomised, placebo-controlled crossover trial Median relative difference in FEV1 between azithromycin and placebo was 5 4% (95% CI ). 13 of 41 patients improved by more than 13% and 5 of 41 deteriorated by more than 13% (p=0 059). Fewer oral antibiotic courses when on azithromycin Werkingsmechanisme?. Ook : Wolter 2002 Saiman 2003 Clement 2006 Equi et al, Lancet 2002:
23 Herstel ASL : inhalatie NaCl 7% osmotisch water in luchtwegoppervlakte mucociliaire klaring Donaldson et al. NEJM 2006 : betere FEV1 in HZ groep (p= 0.02) Elkins et al. NEJM 2006 : 56% minder infectieuze exacerbaties in HZ groep (p=0.02) Ratjen et al. NEJM 2006
24 Behandeling : Longtransplantatie dubbele enkelzijdige longtransplantatie groot tekort aan donoren moeilijk in te schatten wachttijd periode : 100 CF patienten getransplanteerd in 4 longtransplantcentra in België
25 Longtransplantatie Survival probability Tx Tx p = Years from Tx Years from Tx
26 Behandeling: nieuwe perspectieven?
27 CF therapies that are currently in development as of September 27, PRE- PHASE PHASE PHASE TO CLINICAL PATIENTS Gen therapie CFTR modulatie Herstel ASL Wijziging mucus Anti-inflammatoir Anti-infectieus Transplantatie Voeding
28 Behandeling : toekomst Gentherapie Pseudomonas vaccinatie Inhalatiemedicatie Antibiotica : AZLI /TIP/ droge poeder colistin Herstel ASL: denufusol/ bronchitol (droge poeder mannitol )
29 Behandeling : toekomst Mutatie-specifieke behandelingen Corrector : herstelt de CFTR functie vb PTC 124 (Ataluren) bij patienten met stopcodonmutatie Potentiator : verbetert kanaalfunctie Vb VX 770 bij CF patienten met G551D mutatie
30 PTC-124 (Ataluren ) CF (stopcodonmutaties) Duchenne dystrofie Hemofilie
31 PTC-124 (Ataluren ) Stop codon ( X ) mutaties
32 Phase 3 Study Of VX-770 Shows Marked Improvement In Lung Function Among People With Cystic Fibrosis With G551D Mutation (Feb ) The Cystic Fibrosis Foundation and Vertex Pharmaceuticals announced that VX-770, an oral medicine in development that targets the defective protein that causes cystic fibrosis, showed promising results in a Phase 3 clinical trial. * 161 patients age 12 and up who carry at least one copy of the CF mutation G551D. * patients who took the drug, compared to those on placebo, showed a marked improvement in lung function at 24 weeks, which was sustained for the duration of the 48-week trial. * Patients also showed improvement across all key secondary endpoints in the study, including reduced likelihood of experiencing a pulmonary exacerbation, decreased respiratory symptoms and improved weight gain. * Average sweat chloride levels of patients on VX-770 dropped toward normal levels, while those on placebo did not change indicating the drug is impacting the underlying defect in CF.
33
34
35 CF - diagnose Zweettest Gibson & Coock methode Macroduct methode > 60 meq/l Cl = positief meq/l Cl = twijfelzone uitzonderlijk bij normale volwassenen Cl > 60 meq/l (indien Cl > Na = pos)
36 Nasal potential difference testing 3 features distinguish CF 1. Higher PD 2. Greater inhibition of PD after nasal perfusion with a Na + channel inhibitor (amiloride) 3. little or no change in PD response to perfusion of the nasal epithelial surface with a chloride free solution in conjunction with isoproterenol, which reflects an absence of CFTR-mediated Cl - secretion Rosenstein et al. J Pediatr 1998; 132:
NIEUWE MUTATIE SPECIFIEKE MEDICIJNEN VOOR CF De stand van zaken
NIEUWE MUTATIE SPECIFIEKE MEDICIJNEN VOOR CF De stand van zaken De bestaande medicatie voor CF behandelt alleen de symptomen De nieuwe medicatie probeert de oorzaak van CF, een defect chloride kanaaltje
Mucoviscidose: toekomstperspectieven. Kris De Boeck University of Leuven Leuven, Belgium
Mucoviscidose: toekomstperspectieven Kris De Boeck University of Leuven Leuven, Belgium Mucoviscidose = Cystic fibrosis Multisysteem ziekte, levensverkortend, erfelijk Luchtweg, maagdarm, zweetklier, zaadleider
Klinische studies in UZBrusselmucojette. Tweede informatiedag
Klinische studies in UZBrusselmucojette Tweede informatiedag Prof Dr A. Malfroot, Dr I. De Schutter, Dr E. De Wachter 23 januari 2010, aud. Kiekens, UZ Brussel Overzicht Inleiding (herhaling 2009) Basisdefect
Landelijk Diabetes Congres 2016
Landelijk Diabetes Congres 2016 Insuline Pompen, zelfcontrole en sensoren, need to know Thomas van Bemmel, Internist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn Disclosures (potentiële) belangenverstrengeling zie hieronder
Antibiotica vernevelen. Jane de Vries en Annelies Kok
Antibiotica vernevelen Jane de Vries en Annelies Kok Inhoud van deze workshop Geschiedenis vernevelen Verschillende vernevelaars Medicatie mogelijkheden Nieuwe medicatie Discussie uitvoer Geschiedenis
Mu.Te.Ga. Mucoteam UZ Leuven December 2009
Beste patiënten en ouders, Uit goede gewoonte willen we u ook dit jaar weer informeren over de evolutie in het onderzoek naar opvolging en behandeling van mucoviscidose. We zijn blij dat veel patiënten
Beste patiënten en ouders,
Beste patiënten en ouders, Samen met u dromen wij al jaren over een genezing van CF of mucoviscidose. Vandaag lijkt de toekomst hoopvoller dan ooit en mogen we voorzichtig zeggen dat de droom over een
Azithromycin in Cystic Fibrosis Pharmacokinetic and therapeutic aspects of maintenance therapy. April 2012 Erik Wilms
Azithromycin in Cystic Fibrosis Pharmacokinetic and therapeutic aspects of maintenance therapy April 2012 Erik Wilms Azithromycin in Cystic Fibrosis Pharmacokinetic and therapeutic aspects of maintenance
Belgisch Mucoviscidose Register. Feiten en cijfers 2016
Belgisch Mucoviscidose Register Feiten en cijfers 216 Doelstellingen De doelstellingen van het muco-register zijn: 1) bestuderen van epidemiologische aspecten van mucoviscidose in België, 2) aanbieden
Respiratoire revalidatie.
Respiratoire revalidatie Iris.coosemans@uzleuven.be Inactiviteit bij COPD Pitta, AJRCCM 2005 Gevolgen van inactiviteit COPD Ventilatoire noden Flow limitatie Air Trapping Hyperinflatie Dyspnoe Deconditionering
Tahnee Anne Jeanne Snelder. Open Universiteit
Effecten van Gedragstherapie op Sociale Angst, Zelfgerichte Aandacht & Aandachtbias Effects of Behaviour Therapy on Social Anxiety, Self-Focused Attention & Attentional Bias Tahnee Anne Jeanne Snelder
Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1. De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op
Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1 De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op Contingente Zelfwaardering en Depressieve Klachten. Tammasine Netteb Open
Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme
Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effects of Contact-oriented Play and Learning in the Relationship between parent and child with autism Kristel Stes Studentnummer:
Respiratoire virussen en astma. Dr François Vermeulen Kinderlongziekten Gasthuisberg - UZ Leuven
Respiratoire virussen en astma Dr François Vermeulen Kinderlongziekten Gasthuisberg - UZ Leuven Plan Wheezing phenotypes Virussen als oorzaak van episodes van wheezing Virussen als oorzaak van astma Behandeling
OLIJFdag 3 oktober 2015
OLIJFdag 3 oktober 2015 Nieuwe behandelingen bij eierstokkanker Els Witteveen Internist-oncoloog Huidige en nieuwe inzichten Intraperitoneale toediening Toevoeging van bevacizumab Dose dense toediening
Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten?
Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Does Gentle Teaching have Effect on Skills of Caregivers and Companionship and Anxiety
Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur
Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen
Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic Play Group Therapy for Children. with Internalizing Problems.
Spelgroepbehandeling voor kinderen met internaliserende problemen De Effectiviteit van een Psychodynamische Spelgroepbehandeling bij Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic
Internationale contacten/onderzoeken Een kijkje achter de schermen
Internationale contacten/onderzoeken Een kijkje achter de schermen Harm Tiddens MD, PhD Paediatric Pulmonologist Department of Pediatric Pulmonology Department of Radiology ErasmusMC-Sophia Children s
Diabetes: kan een Pancreastransplantatie een oplossing bieden?
Diabetes: kan een Pancreastransplantatie een oplossing bieden? Daniel Jacobs-Tulleneers-Thevissen Oncologische, Thorax- en Transplantatieheelkunde, UZ Brussel Diabetes Research Center, Vrije Universiteit
Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and
Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers
Regioavond Zuid West Nederland 24 mei Onderzoek naar nieuwe medicijnen: correctie van de oorzaak Vincent Gulmans Coördinator onderzoek
Regioavond Zuid West Nederland 24 mei 2016 Onderzoek naar nieuwe medicijnen: correctie van de oorzaak Vincent Gulmans Coördinator onderzoek NCFS Onderzoek Missie: (Internationaal) onderzoek CF stimuleren
Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A.
Bent u gemotiveerd? Een Experimenteel Onderzoek naar de Invloed van een op het Transtheoretisch Model Gebaseerde Interventie op de Compliance bij de Fysiotherapeutische Behandeling van Psychiatrische Patiënten
CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE
CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE PROF DR MAJON MULLER INTERNIST OUDERENGENEESKUNDE DISCLOSURE POTENTIAL CONFLICTS OF INTEREST GEEN POTENTIËLE BELANGENVERSTRENGELING 1 Myocard Infarct Hart
Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline?
Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline? Joost Hoekstra, internist, AMC Potentiële belangenverstrengeling Klinische Diabetologie AMC ontvangt sponsoring van cq doet projecten met
Post-ASCO 2014 Nieuwe geneesmiddelen. Hans Gelderblom
Post-ASCO 2014 Nieuwe geneesmiddelen Hans Gelderblom Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld
Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.
Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine
Oncologische geneesmiddelen langs de lat. Anne-Marie C. Dingemans, longarts AIOS special 28 sept 2017
Oncologische geneesmiddelen langs de lat Anne-Marie C. Dingemans, longarts AIOS special 28 sept 2017 a.dingemans@mumc.nl Nieuwe middelen Dingemans 15 maart 2016 2 Disclosures I attended advisory boards
bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie of Children with a Severe Form of Dyslexia Ans van Velthoven
Neuropsychologische Behandeling en Sociaal Emotioneel Welzijn bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie Neuropsychological Treatment and Social Emotional Well-being of Children with a Severe Form
Een veilig gevoel op school met een chronische longziekte
Een veilig gevoel op school met een chronische longziekte Kinderpneumologie Dr. Marleen Moens 53 6 Een veilig gevoel op school met een chronische longziekte: mucoviscidose. 6.1. Inleiding 6.1.1. Definitie
Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en
Effecten van een op MBSR gebaseerde training van hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en compassionele tevredenheid. Een pilot Effects of a MBSR based training program of hospice caregivers
Wat is CF? Herkenning
Wat is CF? Cystic Fibrosis is een ernstige aangeboren aandoening die (vooralsnog) niet te genezen is. Cystic Fibrosis is blijvend, waarbij tijdens het verloop van de ziekte de klachten over het algemeen
Significante Fase III Studies in de Oncologie Wat betekent dit voor de practicus?
Significante Fase III Studies in de Oncologie Wat betekent dit voor de practicus? Dr. L. Dirix Medische Oncologie Behandeling van vaste tumoren Adjuverende therapie Uitgezaaide ziekte Gerandomizeerd onderzoek
PrOP Tussen Je Oren. gebaseerd op het PrOP-model. the PrOP-model. Mariëtte J.C.P. van der Stappen
Effectiviteit kortdurende behandeling PrOP model 1 PrOP Tussen Je Oren Effectiviteit van een Kortdurende Psychologische Behandeling bij Kinderen en Jongeren gebaseerd op het PrOP-model Effectiveness of
Is valpreventie kosteneffectief?
Is valpreventie kosteneffectief? Prof. Dr. Lieven Annemans Ghent University, Brussels University Lieven.annemans@ugent.be Lieven.annemans@vub.ac.be Maart 2014 1 Reactie van de overheden op de crisis Jaarlijkse
de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality
De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Emotioneel Eten: de Rol van Persoonlijkheid The Relationship between Daily Stress and Emotional Eating: the Role of Personality Arlette Nierich Open Universiteit
Adherence aan HWO en meer bewegen
Adherence aan HWO en meer bewegen Een experimenteel onderzoek naar de effecten van het motivationele stadium van patiënten en de adherence aan huiswerkoefeningen (HWO) bij fysiotherapie en het meer bewegen.
Zin of onzin van moleculaire onco-hematologie in een perifeer labo
Zin of onzin van moleculaire onco-hematologie in een perifeer labo een kwestie van service! 06 januari 2004 Pieter De Schouwer 1 periferie??? Waar is het centrum? 06 januari 2004 Pieter De Schouwer 2 Leuven?
Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. DNA-onderzoek en gentherapie
Afsluitende les Leerlingenhandleiding DNA-onderzoek en gentherapie Inleiding In de afsluitende les DNA-onderzoek en gentherapie zul je aan de hand van een aantal vragen een persoonlijke en kritische blik
Prof.dr. Epie Boven Medisch oncoloog
Prof.dr. Epie Boven Medisch oncoloog Nieuwe antikanker medicijnen, hoge kosten Waarom ontsporen cellen in ons lichaam? De normale cel bevat 46 chromosomen, ook wel DNA genoemd - het DNA vormt ons genetisch
Flash: chemotherapie en allergie
Flash: chemotherapie en allergie Karen Geboes UZ Gent 4 december 2015 Opbouw Herkennen/graderen Bij welke producten/wanneer Behandeling Preventie? 2 Herkennen/graderen 3 4 5 6 Allergy 2013 7 Bij welke
Koen werd geboren na een normale zwangerschap
Over leven met Cystic Fibrosis Cystic Fibrosis (CF) wordt ook wel taaislijmziekte genoemd en is de meest voorkomende erfelijke ziekte met een beperkte levensverwachting. De aandoening is chronisch en niet
Zorgprogramma (hart-)longtransplantatie
Zorgprogramma (hart-)longtransplantatie Het long- en hart-longtransplantatieprogramma dat in 1991 in UZ Leuven werd opgestart, voert de laatste 6 jaren gemiddeld 63 procedures uit. Binnen Eurotransplant
STIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1. Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer
STIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1 Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer Stigmatization of Patients with Lung Cancer: The Role of
Onze ervaringen met CFTR modulatoren ( de nieuwe CF medicatie ) Dr J Altenburg longarts AUMC locatie AMC
Onze ervaringen met CFTR modulatoren ( de nieuwe CF medicatie ) Dr J Altenburg longarts AUMC locatie AMC Longarts volwassenen CF + infectieziekten Transitiepoli Inhoud Introductie CF en het CFTR gen CFTR
Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij
Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij Een vergelijking van een depressieve en een niet-depressieve groep met Experience-Sampling-Method
Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences. Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016
Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016 Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences
Longziekten en respiratoire revalidatie. Prof Dr W. Janssens
Longziekten en respiratoire revalidatie Prof Dr W. Janssens Definitie Respiratoire revalidatie is gericht op patienten met chronische longaandoeningen met klachten en gereduceerde activiteiten van het
INVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren
De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren Sociale Steun The Effect of Chronic Pain and the Moderating Effect of Gender on Perceived Social Support Studentnummer:
Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen. bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar
Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar Gender Differences in Crying Frequency and Psychosocial Problems in Schoolgoing Children aged 6
Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek
Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek Achtergrond Het Klinefelter syndroom(ks): Genetisch kenmerk extra X-chromosoom:
Nederlandse Cystic Fibrosis Registratie
Nederlandse Cystic Fibrosis Registratie Rapportage over 2007 December 2008 NCFS De gegevens uit deze rapportage mogen worden gebruikt voor publicaties en presentaties, echter uitsluitend met vermelding
Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS
Invasieve beademing bij longfibrose Liselotte Boerman, ANIOS Casus Man, 82 jaar, Opname ivm respiratoire insufficiëntie, DD: 1. Acute exacerbatie Idiopathische Pulmonale Fibrose (IPF) 2. overvulling cardiaal
Chemotherapie en stolling
Chemotherapie en stolling Therapie, preventie en risicofactoren Karen Geboes UZ Gent 4 december 2015 Avastin en longembolen: hoe behandelen en Avastin al dan niet verder? Chemotherapie en stolling: Therapie,
Osteonecrosis of the jaw (ONJ)
INLEIDING Welkom 1 2 Osteonecrosis of the jaw (ONJ) Hoe kunnen we dit voorkomen en als het toch optreedt, hoe kunnen we het managen? 3 Complication of bisphosphonate and denosumab use 1 Dit ga je echter
ABPA en mucoviscidose: Behandeling en impact op de klinische evolutie
Academiejaar 2014 2015 ABPA en mucoviscidose: Behandeling en impact op de klinische evolutie De Keyzer Linde Promotor: Prof. Dr. F. De Baets Co-promotor: Prof. Dr. S. Van Daele Masterproef voorgedragen
Castraatresistent prostaatcarcinoom - waar staan we nu? Martijn Lolkema, MD/PhD Medical Oncologist ErasmusMC Cancer Center
Castraatresistent prostaatcarcinoom - waar staan we nu? Martijn Lolkema, MD/PhD Medical Oncologist ErasmusMC Cancer Center Disclosures Research funding from Astellas/ JnJ/ MSD and Sanofi Consultancy fees
Nederlandse Cystic Fibrosis Registratie
Nederlandse Cystic Fibrosis Registratie Rapportage over het jaar 2013 NCFS November 2014 Copyright NCFS 2014 De gegevens uit deze rapportage mogen worden gebruikt voor publicaties en presentaties, echter
Invloed van Mindfulness Training op Ouderlijke Stress, Emotionele Self-Efficacy. Beliefs, Aandacht en Bewustzijn bij Moeders
Invloed van Mindfulness Training op Ouderlijke Stress, Emotionele Self-Efficacy Beliefs, Aandacht en Bewustzijn bij Moeders Influence of Mindfulness Training on Parental Stress, Emotional Self-Efficacy
Summary Samenvatting. Chapter 9
Summary Samenvatting Chapter 9 Chapter 9 Summary In this thesis we describe the clinical spectrum of Enterovirus (EV) and Human Parechovirus (HPeV) infection in children, with the focus on clinical symptoms,
DSM-5 en obesitas. prof.dr Tatjana van Strien
DSM-5 en obesitas prof.dr Tatjana van Strien 1 2 3 4 Overgewicht: energie balans probleem Big Two: Te weinig bewegen Te veel eten Richtlijn behandeling obesitas, 2008 Minder eten Meer bewegen Eventuele
CVRM addendum (kwetsbare) ouderen
CVRM addendum (kwetsbare) ouderen Prof. Dr. Majon Muller Internist-OUDGNK Hoofd sectie OUDGNK Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
De Relatie tussen het Adaptief en Cognitief Functioneren van Dak- en Thuisloze Jongeren en het Wel of Niet Hebben van een Psychiatrische Diagnose
De Relatie tussen het Adaptief en Cognitief Functioneren van Dak- en Thuisloze Jongeren en het Wel of Niet Hebben van een Psychiatrische Diagnose The Relationship between Adaptive and Cognitive Functioning
Ontwikkelingen en behandelmogelijkheden bij de patiënt met oesofagus- of maagcarcinoom. 17-9-2015 dr. Marije Slingerland, internist-oncoloog
Ontwikkelingen en behandelmogelijkheden bij de patiënt met oesofagus- of maagcarcinoom 17-9-2015 dr. Marije Slingerland, internist-oncoloog Doelgerichte therapie bij het lokaal gevorderd en gemetastaseerd
Wat is Cystic Fibrosis? Hoe krijg je Cystic Fibrosis? Hoeveel mensen hebben Cystic Fibrosis? Hoe ontdekken ze Cystic Fibrosis? Cystic Fibrosis in het
1 Wat is Cystic Fibrosis? Hoe krijg je Cystic Fibrosis? Hoeveel mensen hebben Cystic Fibrosis? Hoe ontdekken ze Cystic Fibrosis? Cystic Fibrosis in het kort 2 Cystic Fibrosis = CF = Taaislijmziekte Cystic
Oseltamivir. Herjan Bavelaar AIOS MMB
Oseltamivir Herjan Bavelaar AIOS MMB Inhoudsopgave à Introduc5e à Globaal overzicht evidence algemene popula5e à IC- specifieke literatuur à Conclusie/ discussie Introduc5e Influenza Familie: Orthomyxoviridae
Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5)
Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Hester A. Lijphart Eerste begeleider: Dr. E. Simon Tweede
De relatie tussen intimiteit, aspecten van seksualiteit en hechtingsstijl in het dagelijks leven van heteroseksuele mannen en vrouwen.
De relatie tussen intimiteit, aspecten van seksualiteit en hechtingsstijl in het dagelijks leven van heteroseksuele mannen en vrouwen. The Relationship between Intimacy, Aspects of Sexuality and Attachment
Doc.Ref.: CMDh/PhVWP/042/2012 January 2012 SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS. New Class Warnings
HMG-CoA Reductase Inhibitors and safety the risk of new onset diabetes/impaired glucose metabolism Final SmPC and PL wording agreed by PhVWP December 2011 Doc.Ref.: CMDh/PhVWP/042/2012 January 2012 SUMMARY
Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie.
0 Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie. Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve
De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie
De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en Discrepantie The Relationship between Involvement in Bullying and Well-Being and the Influence of Social Support
De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering
De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering The Relationship between Daily Hassles and Depressive Symptoms and the Mediating Influence
Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind.
Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Bullying among Students with Autism Spectrum Disorders in Secondary
Het Effect van Assertive Community Treatment (ACT) op het. Sociaal Functioneren van Langdurig Psychiatrische Patiënten met. een Psychotische Stoornis.
Het Effect van Assertive Community Treatment (ACT) op het Sociaal Functioneren van Langdurig Psychiatrische Patiënten met een Psychotische Stoornis. The Effect of Assertive Community Treatment (ACT) on
MU.TE.GA. Mucoteam U.Z. Leuven. vragen en zij zullen ons contacteren. duur van de periode dat u of uw kind in het ziekenhuis verblijft:
MU.TE.GA Juli 2007 Mucoteam U.Z. Leuven In dit nummer Studies 2 Handhygiëne 3 Verhuis Wij zijn van locatie veranderd, dus schrik niet als je andere personen in onze oude bureau vindt. Het is helaas owv
Nederlandse Cystic Fibrosis Registratie
Nederlandse Cystic Fibrosis Registratie Rapportage over het jaar 2009 NCFS december 2010 Copyright NCFS 2010 De gegevens uit deze rapportage mogen worden gebruikt voor publicaties en presentaties, echter
Antistolling bij de oudere patiënt met atriumfibrilleren. Dr Robert G Tieleman Martini Ziekenhuis UMCG
Antistolling bij de oudere patiënt met atriumfibrilleren Dr Robert G Tieleman Martini Ziekenhuis UMCG Epidemiologie van atriumfibrilleren (AF) Meest voorkomende ritmestoornis in de westerse wereld Gemiddeld
Figure 1 Shares of Students in Basic, Middle, and Academic Track of Secondary School Academic Track Middle Track Basic Track 29 Figure 2 Number of Years Spent in School by Basic Track Students 9.5 Length
Mentaal Weerbaar Blauw
Mentaal Weerbaar Blauw de invloed van stereotypen over etnische minderheden cynisme en negatieve emoties op de mentale weerbaarheid van politieagenten begeleiders: dr. Anita Eerland & dr. Arjan Bos dr.
Een nieuw. Erfo-Centrum. Leiden, 11 november 2009 Hans GCP Schikan, CEO Prosensa
Een nieuw behandelingsperspectief door RNA based therapy Erfo-Centrum Leiden, 11 november 2009 Hans GCP Schikan, CEO Prosensa Highlights Start t in 2002 Nauwe band met LUMC Financiering met o.a. durfkapitaal
Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie
1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011
Elsie Decoene Verpleegkundig specialist oncologie UZ Gent. Opvolging van oncologische patiënten: ehealth als hulpmiddel?
Elsie Decoene Verpleegkundig specialist oncologie UZ Gent Opvolging van oncologische patiënten: ehealth als hulpmiddel? Inhoud 1. Omschrijving 2. Aanleiding e-health 3. Voorbeelden 4. Voor- en nadelen
Dossier. dossier. F F Tussen de wetenschappelijke sessies
Dossier WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK & MUCOVISCIDOSE: EEN UPDATE Naar goede gewoonte brengen we in ons septembernummer een overzicht van de belangrijkste nieuwigheden op het vlak van wetenschappelijk onderzoek.
Varia Adembenemend OVERBEHANDELING COPD / stop ICS Jean Muris
Varia Adembenemend OVERBEHANDELING COPD / stop ICS Jean Muris Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Mucoviscidose. Hoe wordt mucoviscidose overgedragen?
Mucoviscidose Hoe wordt mucoviscidose overgedragen? Mucoviscidose is geen besmettelijke, maar een erfelijke ziekte. De oorzaak van de ziekte is nog niet precies gekend, maar we weten wel dat de schuldige
Modererende Rol van Seksuele Gedachten. Moderating Role of Sexual Thoughts. C. Iftekaralikhan-Raghubardayal
Running head: momentaan affect en seksueel verlangen bij vrouwen 1 De Samenhang Tussen Momentaan Affect en Seksueel Verlangen van Vrouwen en de Modererende Rol van Seksuele Gedachten The Association Between
Samenvatting Tussen januari 2002 en december 2005 is er een grootschalig onderzoek uitgevoerd naar de kosten-effectiviteit van gezins cognitieve gedra
139 Samenvatting Tussen januari 2002 en december 2005 is er een grootschalig onderzoek uitgevoerd naar de kosten-effectiviteit van gezins cognitieve gedragstherapie en individuele of kind cognitieve gedragstherapie
Voorstellen. Winnie van El Verpleegkundig Specialist Diabeteszorg Universitair Medisch Centrum Groningen
Voorstellen Winnie van El Verpleegkundig Specialist Diabeteszorg Universitair Medisch Centrum Groningen Niertransplantatie UMCG Niertransplantatie 8 centra NL * UMC 1 e jaar UMC vervolg 2 e lijn, periferie
Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands
Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Behandeling OCS bij kinderen Cognitieve gedragstherapie (CGT) Combinatie CGT
De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen
De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen The Association between Daily Hassles, Negative Affect and the Influence of Physical Activity Petra van Straaten Eerste begeleider
Samenvatting Biologie Mucoviscidose
Samenvatting Biologie Mucoviscidose Samenvatting door een scholier 2937 woorden 5 mei 2002 7,1 39 keer beoordeeld Vak Biologie Mucoviscidose, een kort leven lang! Wanneer werd mucoviscidose ontdekt? Een
Inhoud. Leefstijlinterventies met stip op 1! Voorbeeld van de PP: het effect van bloeddrukverlaging op sterfte. Over de zgn.
Leefstijlinterventies met stip op 1! Inhoud The Epidemiological Evidence Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Waarom is rol voor leefstijl lang onderbelicht geweest? Voeding en Bloeddruk Preventie van type
Leefstijlinterventies met stip op 1!
Leefstijlinterventies met stip op 1! The Epidemiological Evidence Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Inhoud Waarom is rol voor leefstijl lang onderbelicht geweest? Voeding en Bloeddruk Preventie van type
SLACHTOFFER CYBERPESTEN, COPING, GEZONDHEIDSKLACHTEN, DEPRESSIE. Cyberpesten: de implicaties voor gezondheid en welbevinden van slachtoffers en het
SLACHTOFFER CYBERPESTEN, COPING, GEZONDHEIDSKLACHTEN, DEPRESSIE Cyberpesten: de implicaties voor gezondheid en welbevinden van slachtoffers en het modererend effect van coping Cyberbullying: the implications
Klinische richtlijnen of hoe men PK/PD kan implementeren. Eerste deel: Doel en nut Hoe ontwikkelt men richtlijnen? Beperkingen
Klinische richtlijnen of hoe men PK/PD kan implementeren Eerste deel: Doel en nut Hoe ontwikkelt men richtlijnen? Beperkingen 5A-1 Wat is het doel van de richtlijnen? kwaliteit van de zorg verbeteren kosten-effectiviteit
NEONATALE SCREENING OP MUCOVISCIDOSE: EEN MEERWAARDE VOOR DE PATIËNT?
FACULTEIT GENEESKUNDE EN GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN Academiejaar 2010-2011 NEONATALE SCREENING OP MUCOVISCIDOSE: EEN MEERWAARDE VOOR DE PATIËNT? Judith BAERT Promotor: Prof. Dr. F. De Baets Scriptie voorgedragen
COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS
COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking
Nieuwe diëtiste en kinesist! PULMOREVA WEKEN PULDERBOS. nog tot 31 maart Daarna kan ook nog,
MU.TE.GA MAART 2017 MUCOTEAM - UZ LEUVEN Beste allemaal, IN DIT NUMMER Patiëntenpopulatie 2 Goed om weten! Symposium 21/2/2017 3 Mutega via e-mail Klinische studies 4 Lopende studies 5-6 De lente staat
Communicatie. H.Tiddens, voorzitter CFTR Leden CF team Erasmus MC-Sophia
Communicatie H.Tiddens, voorzitter CFTR Leden CF team Erasmus MC-Sophia CFTR-Erasmus: Mission statement CFTR-Sophia staat voor zorg aan kind en gezin Wij staan voor zorg op topniveau gericht op een zo