Fysiotherapie voor kinderen met functionele obstipatie in de eerste lijn: resultaten van het BOKi onderzoek

Transcriptie

1 Fysiotherapie voor kinderen met functionele obstipatie in de eerste lijn: resultaten van het BOKi onderzoek Jojanneke van Summeren Afdeling Huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde

2 Prevalentie 0-10% >10-20% >20-30% >30-40% Koppen, 2018 Mugie, 2011

3 Impact op kind en gezin - Verlaagde kwaliteit van leven - Schoolverzuim - Verhoogd zorggebruik - Verhoogde zorgkosten Liem, 2009 Belsey, 2010 Kovacic, 2015 Kaugars 2010

4 Diagnose Rome IV criteria: - 2 defecaties - 1 fecale incontinentie - Ophoudgedrag - Pijnlijke of harde ontlasting - Aanwezigheid fecale massa in het rectum - Grote hoeveelheid ontlasting Hyams, 2016

5 Prognose - 50% houdt klachten na 6-12 maanden laxantia - 25% houdt klachten tijdens adolescentie - Betere prognose bij vroegtijdige start behandeling Pijpers, 2010 Bongers, 2010

6 Etiologie - Multifactorieel - Psycho sociale factoren - Vicieuze cirkel Pijnlijke defecatie Veel harde ontlasting Ophoudgedrag - Lichamelijke factoren - Dyssynerge defecatie Whitehead, 2010

7 Evidentie fysiotherapie - 2 kleine RCTs - Positieve effecten - Uitgevoerd in het ziekenhuis Silva, 2013 Van Engelenburg-van Lonkhuyzen, 2016

8 Onderzoeksvraag Wat is de toegevoegde waarde van fysiotherapie behandeling bij kinderen (4-17 jaar) met functionele obstipatie in de eerste lijn?

9 Design - Pragmatische randomized controlled trial - Follow up na 4 en 8 maanden Van Summeren, 2018

10 Studie populatie Inclusie criteria jaar - Diagnose functionele obstipatie Exclusie criteria - Fysiotherapie of urotherapie afgelopen 3 jaar - Zeer ernstige psycho-pathologie - Ernstige of terminale ziekte

11 Interventies Controle groep Standaard behandeling - Educatie, toilet training, voedingsadvies - Laxantia Interventie groep Fysiotherapie en standaard behandeling - Gespecialiseerde fysiotherapeuten - 3 tot 9 sessies - Gestructureerd protocol

12 Doelen fysiotherapie 1. Aanvullende uitleg en advies 2. Aanleren juiste toilethouding 3. Bewustwording aandranggevoel 4. Aanleren ontspanning 5. Aanleren juiste ademhaling 6. Aanleren bekkenbodem gevoel

13 Uitkomstmaten - Primaire uitkomstmaat - Afwezigheid obstipatie (Rome III) en geen laxantia gebruik - Secundaire uitkomstmaat - Afwezigheid obstipatie (Rome III) - Globaal ervaren effect van de behandeling

14 Statistische analyses - Intention-to-treat - Logistische multilevel analyses

15 Flowchart recrutering patiënten

16 Deelnemers (n=134) Fysiotherapie (n=67) Standaard behandeling (n=67) Leeftijd (in jaren) gem (std) 7.3 (3.4) 7.8 (3.5) Meisjes 38/67 (57%) 44/67 (66%) Chroniciteit 41/57 (72%) 31/58 (53%) Gemiddeld aantal fysiotherapie sessies: 5,4 (std 2,7)

17 Resultaten Fysiotherapie 4 maanden 8 maanden Standaard behandeling Fysiotherapie Standaard behandeling arr (95%CI) Primaire uitkomstmaat Afwezigheid obstipatie en geen laxantia 10/58 (17%) 14/51 (28%) 22/53 (42%) 20/49 (41%) ( )

18 Resultaten Fysiotherapie 4 maanden 8 maanden Standaard behandeling Fysiotherapie Standaard behandeling Adjusted RR (95%CI) Primaire uitkomstmaat Afwezigheid obstipatie en geen laxantia 10/58 (17%) 14/51 (28%) 22/53 (42%) 20/49 (41%) ( ) Secundaire uitkomstmaten Afwezigheid obstipatie 40/59 (68%) 34/53 (64%) 38/52 (73%) 30/49 (61%) ( ) Globaal ervaren effect 36/57 (63%) 19/50 (38%) 33/53 (62%) 25/48 (52%) 1.398* ( ) * P <.05

19 Resultaten Fysiotherapie Primaire uitkomstmaten Afwezigheid obstipatie en geen laxantia 4 maanden 8 maanden Standaard behandeling Fysiotherapie Standaard behandeling arr (95%CI) 10/58 (17%) 14/51 (28%) 22/53 (42%) 20/49 (41%) ( ) Secundaire uitkomstmaten Afwezigheid obstipatie 40/59 (68%) 34/53 (64%) 38/52 (73%) 30/49 (61%) ( ) Globaal ervaren effect 36/57 (63%) 19/50 (38%) 33/53 (62%) 25/48 (52%) 1.398* ( ) * P <.05

20 Conclusie - Fysiotherapie heeft geen toegevoegde waarde voor alle kinderen met obstipatie in de eerste lijn - Vervolg onderzoek: - In welke kinderen heeft fysiotherapie een toegevoegde waarde

21 Vragen? Projectgroep Jojanneke van Summeren Gea Holtman Boudewijn Kollen Yvonne Lisman- van Leeuwen Alice van Ulsen-Rust Merit Tabbers Janny Dekker Marjolein Berger Afdeling Huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde

22 Referenties Koppen IJN, Vriesman MH, Saps M, et al. Prevalence of Functional Defecation Disorders in Children: A Systematic Review and Meta- Analysis. J Pediatr Mugie SM, Benninga MA, Di Lorenzo C. Epidemiology of constipation in children and adults: a systematic review. Best practice & research Clinical gastroenterology. 2011;25(1):3-18. Kovacic K, Sood MR, Mugie S, et al. A multicenter study on childhood constipation and fecal incontinence: effects on quality of life. J Pediatr. 2015;166(6): e1. Belsey J, Greenfield S, Candy D, Geraint M. Systematic review: impact of constipation on quality of life in adults and children. Aliment Pharmacol Ther. 2010;31(9): Kaugars AS, Silverman A, Kinservik M, et al. Families' perspectives on the effect of constipation and fecal incontinence on quality of life. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2010;51(6): Liem O, Harman J, Benninga M, Kelleher K, Mousa H, Di Lorenzo C. Health utilization and cost impact of childhood constipation in the United States. J Pediatr Silva C, Motta M. The use of abdominal muscle training, breathing exercises and abdominal massage to treat paediatric chronic functional constipation. Colorectal Disease. 2013;15(5):e250-e255. van Engelenburg-van Lonkhuyzen, Marieke L, Bols EM, Benninga MA, Verwijs WA, de Bie RA. Effectiveness of pelvic physiotherapy in children with functional constipation compared with standard medical care. Gastroenterology. 2017;152(1): van Summeren JJ, Holtman GA, Lisman-van Leeuwen Y, et al. Physiotherapy plus conventional treatment versus conventional treatment only in the treatment of functional constipation in children: design of a randomized controlled trial and cost-effectiveness study in primary care. BMC pediatrics. 2018;18(1):249. Hyams JS, Di Lorenzo C, Saps M, Shulman RJ, Staiano A, van Tilburg M. Childhood functional gastrointestinal disorders: child/adolescent. Gastroenterology. 2016;150(6): e2. Bongers ME, van Wijk MP, Reitsma JB, Benninga MA. Long-term prognosis for childhood constipation: clinical outcomes in adulthood. Pediatrics. 2010;126(1):e Pijpers MA, Bongers ME, Benninga MA, Berger MY. Functional constipation in children: a systematic review on prognosis and predictive factors. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2010;50(3):