Kunnen gemeenten samenwerken?

Transcriptie

1 Kunnen gemeenten samenwerken? Prof. dr. Ard-Pieter de Man Vereniging Directeuren Publieksdiensten

2 Er zijn verschillende redenen voor gemeenten om samen te werken Strategische agenda s Kosten Holland Rijnland rondom o.a. infrastructuur Zwolle en Kampen met een SSC rondom o.a. inkoop Complexiteit Kennis Maasgouw-Echt-Susteren-Roerdalen (MER) rondom decentralisaties Gemeenten in Zaanstreek Waterland rondom arbeidsrechtspecialisten Macht en kracht Leidschendam-Voorburg, Voorschoten, Wassenaar ivm zorginkoop Wettelijke verplichting Veiligheidsregio s en nationale politie 2

3 Wat is samenwerkingsvaardigheid en waarom is het van belang? Samenwerkingsvaardigheid kijkt naar: Ervaring met allianties Kennis van allianties Managementtechnieken Organisatie A Organisatie B Alliantie Traditioneel onderzoek kijkt naar: Alliantiestructuur Afspraken Fit tussen partners Bron: Draulans, De Man & Volberda,

4 Data en demografie: 106 gemeenten deden mee Inwoners Onderzoek Nederland < % 46% % 35% % 9% % 7% > % 3% 223 Sioo alumni g d 118 hebben geantwoord (53%) Zij vertegenwoordigen 106 gemeenten Respondenten zijn voor 30% gemeentesecretarissen; 70% ambtelijke top (griffiers, projectmanagers, interne adviseurs) 4

5 Aantal samenwerkingsverbanden 70 Percentage gemeenten % 22% 72% ziet belang sterk toenemen 21% ziet belang enigszins toenemen 7% ziet belang gelijk blijven 0% ziet belang afnemen % 10% 6% Aantal samenwerkingsverbanden 5

6 Gemeenten gaan steeds meer samenwerken met niet-gemeentelijke organisaties. Wat zijn de belangrijkste aandachtspunten bij samenwerking met andere organisaties dan gemeenten? 6

7 Enkele verschillen tussen bedrijven en gemeenten Bedrijven Eenduidige, meetbare doelstelling; korte termijn Eenvoudig schuiven met financiële middelen Kostencontrole strak Vrije partnerkeuze Zwak stakeholdermanagement Monitoring en continue verbetering Ambities getemperd Gemeenten Meervoudige doelstellingen; lange termijn Moeilijk schuiven met financiële middelen Democratische controle Partnerkeuze sterk beperkt Sterk stakeholdermanagement Monitoring staat in kinderschoenen Te veel in één keer willen doen 7

8 Het succes van samenwerking verschilt sterk tussen gemeenten Percentage gemeenten % 22% 30% 28% 11% Percentage van samenwerkingsverbanden dat succesvol is in termen van beleidseffectiviteit, efficiëntie en/of leren Meerderheid vindt dat de samenwerkingsverbanden op koers liggen om doel te bereiken 0 < >80 Succespercentage samenwerkingsverbanden per gemeente Ook het proces van samenwerking loopt soepel, volgens een kleine meerderheid 8

9 Er is een groot verschil in het gebruik van Gemeenschappelijke Regelingen Percentage gemeenten % 27% 15% 21% 14% Welk percentage van uw samenwerkingsverbanden is een Gemeenschappelijke Regeling? Sommige gemeenten gebruiken alleen maar GRs, andere niet of nauwelijks 10 0 < >80 Percentage Gemeenschappelijke Regelingen per gemeente Gemeenten met weinig (minder dan 5) en veel (meer dan 25) samenwerkingsverbanden gebruiken minder Gemeenschappelijke Regelingen 9

10 Als er geen vertrouwen is tussen personen die bij een samenwerking betrokken zijn, kan je beter de samenwerkingsplannen stopzetten 10

11 Hoe verhouden gemeentes zich tot wat in het bedrijfsleven succesvol is? Tools die meest aan succes bijdragen Percentage gemeenten (2014) Percentage bedrijven (2011) Individuele monitoring Gezamenlijke monitoring Cross-samenwerking monitoring Prestatie-indicatoren

12 Gezamenlijke monitoring O48 Co1 100 Co4 O40 O42 O43 O Co5 Co6 Co9 Co10 Thema s zijn doel, structuur/besturing, relatie Vragenlijst naar alle lagen van de samenwerking Cu T12 Workshop om verbeteracties te identificeren Cu36 T16 Cu34 T18 Cu31 T19 S30 S25 S24 S23 12

13 Bij succesvolle gemeenten is vooral het kennisniveau van het college doorslaggevend Succes <40% Succes >60% Kennis college 3,2 3,7 Kennis ambtelijk apparaat 3,4 3,7 Kennis gemeenteraad 2,7 2,9 13

14 De Raad heeft onvoldoende kennis van onze samenwerkingsverbanden en dat is niet goed 14

15 Aanbevelingen 1. Besteed meer aandacht aan monitoring. Hiervoor kunnen standaardtools worden ontwikkeld die voor een breed scala aan samenwerkingsverbanden toepasbaar zijn 2. Zorg voor voldoende kennis in het college 3. Wees scherp over het aantal samenwerkingsverbanden dat u kunt onderhouden, met name wanneer u van een klein naar een middelgroot portfolio gaat 4. Besteed aandacht aan leren samen te werken in elk nieuw samenwerkingsverband (action learning) 5. Werk aan het verlaten van de controlcultuur en werk meer richting een samenwerkingsgerichte cultuur in de gemeente 15

16 Zou iemand anders dit verhaal ook moeten horen? 2 juli uur: Gratis Sioo webinar Meldt u aan via sioo@sioo.nl Of download het white paper Kunnen gemeenten samenwerken? op sioo.nl 16