Pedagogisch werkplan Buitenschoolse opvang de Lasso Hekendorp (onderdeel van Kindercentrum Jip en Janneke Oudewater)

Transcriptie

1 Pedagogisch werkplan Buitenschoolse opvang de Lasso Hekendorp (onderdeel van Kindercentrum Jip en Janneke Oudewater)

2 Inleiding Voor u ligt het pedagogisch werkplan voor de BSO-locatie De Lasso van KMN Kind & Co / Triangel. Kinderopvang Triangel en KMN Kind & Co zijn met ingang van 1 juli 2015 gefuseerd. Dit document is aangepast en geharmoniseerd naar beide organisaties. Dit pedagogisch werkplan vormt samen met het Algemeen Pedagogisch Beleid één geheel en is bestemd als leidraad voor ons als medewerkers van De Lasso. Tevens is dit pedagogisch werkplan bedoeld als informatie voor ouders, zodat zij weten hoe er bij ons op de BSO wordt gewerkt. Zoals u in onze brochure Welkom bij KMN Kind & Co kunt lezen, ziet KMN Kind & Co /Triangel zichzelf als pedagogisch partner. Zijn in het Algemeen Pedagogisch Beleid de vier speerpunten uit de Mission Statement nader toegelicht, in dit pedagogisch werkplan werken wij de vier basisdoelen zoals ook vastgelegd in de Wet Kinderopvang & Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen verder uit: Het bieden van (emotionele) veiligheid Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen Onze locaties, opvangsoorten, medewerkers en kinderen kennen hun eigenheid. Deze willen we zo goed mogelijk benutten. Dit houdt in dat wij onze pedagogische visie en uitgangspunten hanteren als basis. Een basis om vanuit deze visie met kinderen om te gaan. Triangel kent een viertal kernwaarden namelijk: 1. Stimulerend 2. Betrokken 3. Groei 4. Welkom Deze Kernwaarden zijn de kenmerken die een organisatie kleuren. Kernwaarden maken duidelijk hoe Triangel zich wil onderscheiden van andere aanbieders in de kinderopvang. Om energiek en effectief te zijn hebben mensen en organisaties een eigen identiteit nodig. Met andere woorden: waar staat Triangel voor en waar geloven we in? Wat verbindt ons met elkaar en wie willen we zijn voor onze klanten en omgeving? Kernwaarden vervullen de rol van kompas binnen een organisatie. Door je samen te richten op dezelfde waarden binnen de organisatie, wordt de uitstraling van Triangel naar buiten toe helder. KMN Kind & Co / Triangel werkt volgens een kwaliteitszorgsysteem hetgeen betekent dat wij kwaliteit zien als een continu proces. We werken aan de hand van afspraken die vastgelegd zijn in werkwijzen en procedures. Ons beleid en werkwijzen zijn opgenomen in het kwaliteitshandboek en ondersteunen de pedagogisch medewerkers bij het dagelijks handelen. Jaarlijks wordt onderzocht of onze werkwijzen en afspraken in de praktijk doeltreffend zijn, daarbij zijn we tevens alert op mogelijke verbeteringen. Onze locaties worden jaarlijks geïnspecteerd door de GGD. De uitkomsten van een inspectie worden besproken met de pedagogisch medewerkers en de oudercommissie van de locatie. Het inspectierapport is te vinden op onze eigen websitepagina. Het pedagogisch werkplan en wijzigingen in beleid worden jaarlijks besproken met de oudercommissie. Minimaal 1 x per 2 jaar wordt het werkplan bijgesteld en ter advisering voorgelegd aan de oudercommissie. Pedagogisch werkplan BSO de Lasso, september

3 Mocht u toch nog informatie missen, dan kunt u hier altijd naar vragen bij de pedagogisch medewerker, senior of unitcoördinator. Ook is in de brochure Welkom bij KMN Kind & Co / Triangel en op de website veel algemene en aanvullende informatie terug te vinden. Wij wensen u veel leesplezier. Team De Lasso Datum: augustus 2015 Pedagogisch werkplan BSO de Lasso, september

4 Inhoudsopgave Inleiding... 1 Inhoudsopgave... 3 Algemene informatie... 4 Onze accommodatie, de groepsruimten en basisgroepen... 4 Onze buitenruimte... 4 Onze openingstijden... 4 Het afnemen van een extra dag(deel)... 4 Onze middagindeling... 5 Eten en drinken... 5 Persoonlijke hygiëne... 5 Oudercontacten: kennismaking, wennen, overdracht en ouderavonden... 5 De oudercommissie... 6 Observeren... 6 Zorgkinderen... 6 Onze buitenschoolse opvang in de wijk; onze externe samenwerkingspartners... 7 Pedagogische uitgangspunten... 7 Het bieden van (emotionele) veiligheid... 8 De pedagogisch medewerkers... 9 De groepsruimte De buitenspeelruimte Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Spel & Speelgoed Activiteiten Zelfstandigheid bevorderen, kinderparticipatie Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen Gewenst en ongewenst gedrag Omgaan met pestgedrag Afspraken, regels en omgangsvormen Rituelen Tot slot Foto's Pedagogisch werkplan BSO de Lasso, september

5 Algemene informatie Wij vinden het belangrijk dat de kinderen zich kunnen ontplooien in een warme, veilige en stimulerende omgeving. Wij gaan uit van de behoefte van het kind, ingepast in de groep. Daarbij kijken wij vooral naar de mogelijkheden van het kind. Dit betekent dat wij op een positieve en uitnodigende manier met kinderen omgaan. Wij bewaken de kwaliteit van onze opvang en proberen voortdurend deze kwaliteit te verbeteren. Dit doen wij door te werken volgens interne en externe kwaliteitseisen. Wij staan open voor op- en aanmerkingen van ouders. Wij kijken kritisch naar ons zelf en spreken elkaar aan op ons handelen. Onze deskundigheid vergroten wij door het bijwonen van professionaliseringsbijeenkomsten en door collegiale consultatie tijdens onze teambesprekingen. Maar bovenal vergroten wij onze deskundigheid door te blijven kijken naar ieder kind dat aan onze zorg is toevertrouwd. Onze accommodatie, de groepsruimten en basisgroep Locatie De Lasso bevindt zich in de Openbare Basisschool Goejanverwelle, Kolonel Stamfordstraat 2 in Hekendorp. Leerlingen van deze basisschool kunnen gebruik maken van de BSO de Lasso. Er wordt gebruik gemaakt van de hal/aula, de bouwhoek bij de ingang van de school en incidenteel van een lokaal. Binnen onze BSO hebben wij één basisgroep van maximaal 10 kinderen in de leeftijd van 4-12 jaar, met één pedagogisch medewerker. Als er incidenteel meer kinderen aanwezig zijn, komt er een tweede pedagogisch medewerker bij. Onze buitenruimte Onze buitenruimte is ingericht om naar hartenlust in te kunnen spelen. Er is voor elk wat wils. De ruimte biedt de kinderen uitdaging en zorgt ervoor dat kinderen zich kunnen ontplooien. Er kan aan 2 kanten van de school buiten gespeeld worden; het kleuterplein aan de ene kant (met gebruik maken van materialen uit de schuur) en het plein en de speeltuin aan de andere kant. Onze openingstijden Tijdens schoolweken zijn wij twee dagen per week, dinsdag en donderdag, aansluitend op school, geopend tot uur. Vanaf uur is er gelegenheid om de kinderen te komen halen. In de vakanties gaan de kinderen naar de locatie in Oudewater. Mochten ouder(s) hun kind een keertje eerder willen halen, dan is dat geen probleem. Wel vragen wij dit door te geven aan de pedagogisch medewerkers van de groep. Als het kind door iemand anders dan door de ouder(s) wordt opgehaald, dan dienen ouders dat aan ons door te geven, anders geven wij het kind niet mee! Het afnemen van een extra dag(deel) Wanneer ouders incidenteel een extra dag(deel) willen afnemen, dan leggen zij dat voor aan een pedagogisch medewerker en/of unitcoördinator van de locatie. Deze bepaalt of het kan. Behalve dat zij hierbij rekening houdt met het aantal kinderen en pedagogisch medewerkers op de groep, bekijkt zij ook of het goed is voor het welzijn van het kind/de groep. Een toegekende extra- of ruildag(deel) wordt altijd schriftelijk vastgelegd. De spelregels ruilen van dagen zijn vastgelegd in het handboek kwaliteit van Triangel en zijn duidelijk en inzichtelijk voor pedagogisch medewerkers. Wanneer ouders structureel een extra dag(deel) willen afnemen, dan leggen zij dat voor aan de afdeling planning/ KCC Deze bepaalt of dit binnen de eigen basisgroep kan. Als dit niet kan, overlegt de afdeling planning met de unitcoördinator of het kind (zo lang het nodig is) op een andere groep geplaatst kan worden. Als de unitcoördinator in overleg met de pedagogisch Pedagogisch werkplan BSO de Lasso, september

6 medewerker verwacht dat dit voor het welzijn van het kind en de andere groep geen problemen oplevert, dan wordt (tijdelijke) plaatsing voor desbetreffend dag(deel) aan de ouders voorgesteld. Onze middagindeling De kinderen komen om uit school en komen dan naar de pedagogisch medewerker toe. Zij zit centraal aan een tafel in de hal. De kinderen gaan eerst naar de wc en hun handen wassen voordat ze aan de tafel komen zitten. Aan de tafel drinken de kinderen limonade en eten ze fruit. Ze krijgen de ruimte om hun verhaal te vertellen over de schooldag of andere verhalen. Daarna zijn er activiteiten te doen en wordt er gespeeld. Binnen wordt gebruik gemaakt van de hal en allerlei speelgoed en van de bouwhoek. Rond half 5 krijgen de kinderen aan tafel nog drinken en een koekje. Wij streven ernaar, zeker voor de jongste kinderen, om met de leerkracht informatie uit te wisselen, want het is prettig om te weten hoe de schooldag is verlopen en of er bijzonderheden zijn. Sommige kinderen hebben bij het ophalen tijd nodig voor de overgang van BSO naar huis en kunnen wisselend reageren op de komst van de ouders; sommigen zijn heel enthousiast en anderen hebben helemaal geen zin om naar huis te gaan. Het ophalen kan daarom het beste volgens een vast ritueel verlopen en moet niet te lang duren. Wanneer u uw kind ophaalt, vertelt de pedagogisch medewerker het een en ander over de dag. Eten en drinken Samen eten/drinken is belangrijk. Samen eten/drinken is gezellig en versterkt het onderlinge contact. Deze momenten geven structuur aan de dag. De kinderen komen uit school zelf bij de pedagogisch medewerker aan tafel zitten in de aula. Het drinken is dan al ingeschonken en ze mogen gelijk gaan drinken. Mondjes maat komen de kinderen aan tafel en wordt er wat gekletst. Als iedereen er is en zijn/haar drinken op heeft gaat het fruit rond. Er wordt verteld wat de activiteiten van die dag zijn waar ze aan mee kunnen doen. Vervolgens kiezen ze wat ze willen gaan doen, of waar ze mee willen beginnen die dag. Om uur is er nog een drinkmoment aan tafel met een koekje, dan starten we wel gezamenlijk. KMN Kind & Co / Triangel stelt zich tot doel om een positieve bijdrage te leveren aan een gezonde ontwikkeling én leefstijl van kinderen. Dit komt onder andere tot uiting in ons voedingsbeleid. Meer informatie vindt u op de website en Mijn KMN Kind & Co. In ons voedingsbeleid zijn ook richtlijnen voor traktaties opgenomen. Deze richtlijnen worden in overleg met de oudercommissie besproken en verder aangevuld. Vervolgens worden alle ouders over de richtlijnen geïnformeerd via de Nieuwsflits. Persoonlijke hygiëne Wij leren de kinderen persoonlijke hygiëne, door hen na wc-gebruik en voor het aan tafel gaan, de handen met zeep te laten wassen. Wij geven hierin natuurlijk het juiste voorbeeld. Oudercontacten: kennismaking, wennen, overdracht en ouderavonden Als een kind voor het eerst bij ons komt, nemen wij de tijd voor een kennismakingsgesprek met de ouders en het kind, zodat wij van hen zoveel mogelijk informatie krijgen. Bovendien kunnen wij dan ook vertellen hoe wij op onze BSO werken en informatie met elkaar uitwisselen waardoor een goede onderlinge afstemming ten behoeve van het kind mogelijk is. Vaak hebben de ouders en het kind dan al een rondleiding gehad door het gebouw, zodat zij zich al een voorstelling hebben kunnen maken van de BSO en hoe er gewerkt wordt. Pedagogisch werkplan BSO de Lasso, september

7 Daarna is er de gelegenheid om het kind desgewenst te laten wennen, door het een uurtje/middagje te laten komen. De wenafspraken worden tijdens het kennismakingsgesprek genoteerd op het formulier Checklist kennismakingsgesprek. Een belangrijke basis voor de start van de opvang is dat de pedagogisch medewerker zorgt dat het kind zich welkom voelt in de groep. Het is belangrijk het kind bij de groep te betrekken, en de andere kinderen kennis te laten maken met het nieuwe kind. Dit gebeurt spelenderwijs zodat het kind zich sneller op zijn/haar gemak zal gaan voelen. Ook maakt de pedagogisch medewerkster het kind wegwijs binnen de BSO, soms in samenwerking met een ander kind dat al wat langer bekend is bij de BSO. Elk kind heeft een eigen laatje waarin zijn persoonlijke spullen worden bewaard. Voor een goede overdracht (positieve en leuke, opmerkelijke dingen doorgeven, of als er iets is voorgevallen) naar de ouders bij het ophaalmoment wordt de tijd genomen. Belangrijke zaken worden door de pedagogisch medewerker met de ouders besproken en er wordt samen naar een oplossing gezocht. Zo nodig wordt daarvoor apart een afspraak gemaakt. Van de activiteiten wordt een poster naar de ouders g d en er wordt een poster op een white bord in de hal gehangen. De oudercommissie De mening van de ouders is voor ons een vanzelfsprekende zaak. Wij willen graag hun mening en visie horen. De Lasso valt onder de oudercommissie van Jip en Janneke. Het streven is hierin zowel een ouder van het kinderdagverblijf, als van de peuterspeelzaal, als van de BSO zitting te laten nemen. De oudercommissie heeft ongeveer vier keer per jaar een overleg, eventueel met de unitcoördinator erbij. De oudercommissie heeft een adviserende functie met betrekking tot onderwerpen zoals voedingsaangelegenheden, het pedagogisch werkplan en de risico inventarisatie veiligheid en gezondheid. De taken en verantwoordelijkheden van de oudercommissie staan beschreven in het Reglement OC Kindercentrum KMN Kind & Co / Triangel, dat u kunt vinden op onze website. Tevens organiseert de oudercommissie elk jaar een avond voor de ouders en medewerkers waarin een thema behandeld wordt. De oudercommissie nodigt daartoe een deskundige uit. Het laatste thema dat aan de orde is geweest is communicatie Naast de oudercommissie van Jip en Janneke (ocjipenjannekeoudewater@gmail.com) is er nog een overkoepelende centrale oudercommissie (COC). Deze vertegenwoordigt alle oudercommissies binnen KMN Kind & Co, die de COC hebben gemandateerd. Deze centrale oudercommissie adviseert over beleidsmatige onderwerpen en (gevraagd en ongevraagd) over voor ouders belangrijke onderwerpen (coc@kmnkindenco.nl). Observeren De pedagogisch medewerkster kijkt, met een open blik, goed naar het kind en observeert met al haar zintuigen om zich een beeld te vormen van het kind. De pedagogisch medewerkster staat open voor het kind en kijkt objectief wat het kind in zich heeft door actief te investeren in het leren kennen van het kind. De ene keer betekent dit het kind actief betrekken bij de bezigheden, een andere keer betekent dit het kind juist even te laten. Door goed te observeren worden de behoeftes van het kind duidelijk. Jezelf als pedagogisch medewerkster openstellen voor het kind vraagt om een gerichte actie. Door openheid ontstaat er gezamenlijkheid en interactie, wat kinderen een gevoel van veiligheid en geborgenheid geeft. Ouders van de BSO krijgen twee keer per jaar een uitnodiging voor een 10 minutengesprek en geven zelf aan of ze daar gebruik van willen maken. Zorgkinderen Als wij ons zorgen maken over een kind zullen wij dat zo snel mogelijk met de ouders bespreken en overleggen hoe hier (met elkaar) mee om te gaan. Als de zorg blijft voortbestaan kan de Pedagogisch werkplan BSO de Lasso, september

8 unitcoördinator een van de medewerkers kwaliteit raadplegen om gezamenlijk te overleggen wat mogelijke vervolgstappen zijn waarbij de procedure Signaleren in de opvang gevolgd zal worden. Indien nodig kunnen wij externe hulp inroepen ( bijvoorbeeld Welzijn Oudewater of Woerden Wijzer). Ook dit gebeurt bij voorkeur in samenspraak met de ouders. In geval van ernstige zorg over een kind, welke niet gedeeld wordt door de ouders, kunnen na intern overleg, vervolgstappen gezet worden en wordt dit meegedeeld aan de ouders. De zorg kan ook gemeld worden in de Verwijs Index Risicojongeren (VIR). In geval van vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling maakt KMN Kind & Co gebruik van de landelijke Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling. De meldcode is een stappenplan waarin staat hoe een professional moet omgaan met het signaleren en melden van huiselijk geweld en kindermishandeling. De zorg coördinator is een beroepskracht binnen Kinderopvang Triangel, die benaderd kan worden wanneer er zorg om een kind is. Zij heeft specifieke deskundigheid op dit gebied, maar ook op het terrein van kindermishandeling en huiselijk geweld. Onze buitenschoolse opvang in de wijk; onze externe samenwerkingspartners. De kinderen die naar De Lasso komen, gaan allemaal naar de Goejanverwelleschool. De unitcoördinator heeft contact gelegd met de directeur. Er worden regelmatig nieuwsbrieven uitgewisseld. Pedagogische uitgangspunten Binnen KMN Kind & Co / Triangel werken wij vanuit de vier pedagogische basisdoelen zoals ook vastgelegd in de Wet Kinderopvang & Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen: Het bieden van (emotionele) veiligheid Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen Pedagogische inspiratiebronnen De werkwijze binnen de BSO is geïnspireerd op een aantal pedagogische bronnen. Dit zijn Thomas Gordon, Loris Malaguzzi en Emmi Pikler. Een aantal ideeën uit hun methoden passen wij toe in de praktijk. Thomas Gordon De Amerikaanse psycholoog Thomas Gordon ( ) ontwikkelde in de jaren 60 een methode om effectief te communiceren. De essentie daarvan is: acceptatie van elkaars behoeften en de bereidheid daar rekening mee te houden. Een belangrijk onderdeel van de Gordon methode is het gebruik van de zogenaamde ikboodschappen. Hierbij wordt het gedrag benoemd, de daarbij komende gevoelens en de gevolgen van het gedrag. In het aanspreken van de ander komt het woord ik altijd in de zin voor. Loris Malaguzzi De Italiaan Loris Malaguzzi ( ) is grondlegger van de pedagogiek van Reggio Emilia, een stad in Noord-Italië. In 1945 was Malaguzzi als leerkracht betrokken bij de bouw van een nieuw kindercentrum in Reggio Emilia. Hij verdiepte zich in visies over onderwijs aan jonge kinderen en combineerde deze met zijn eigen ideeën en ervaringen tot een eigen pedagogiek. Uitgangspunt van de Reggio-Emiliabenadering is dat kinderen gericht zijn op communicatie. Zij drukken zich daarbij niet alleen uit in gesproken en geschreven taal, maar ook via mimiek, geluid, beweging, dans, drama en muziek. Kinderen zijn niet alleen gericht op communicatie, maar ook op het onderzoeken van de wereld om hen heen. De Reggio-Emiliabenadering speelt hierop in door kinderen te laten werken in kleine Pedagogisch werkplan BSO de Lasso, september

9 groepjes waarin de kans op onderlinge uitwisseling optimaal is. Als vanzelf leren kinderen van elkaar, over elkaar, over zichzelf en over de wereld Emmi Pikler Emmi Pikler s benadering kenmerkt zich door twee principes: respect voor de behoefte aan een stabiele persoonlijke band en respect voor de zelfstandige activiteiten van het kind. Vanuit deze principes ontstaat een derde: de noodzaak om het leven van het kind zinvol te organiseren. Er is een tijd voor rust. Een tijd van wakker zijn in contact met de pedagogisch medewerker die hem verzorgt. En een tijd om zelf actief bezig te zijn. Deze verschillende tijden worden zo georganiseerd dat het kind er optimaal van kan profiteren. Vertrouwen vormt de basis voor de eerste sociale contacten. Op de BSO zijn de groepsruimtes zodanig aangepast dat de kinderen tijdens het vrije spel beschikken over een ruimte, die tegemoet komt aan zowel hun behoefte aan veiligheid als hun behoefte om te ontdekken. Er is speelmateriaal dat aansluit bij hun leeftijd en belangstelling. Kinderen hebben de mogelijkheid hun eigen interesse en behoefte te volgen. In de volgende paragrafen hebben wij uitgewerkt hoe wij in de praktijk vorm geven aan deze pedagogische basisdoelen. Het bieden van (emotionele) veiligheid Wij willen de kinderen in de gelegenheid stellen om zich bij ons te ontwikkelen en te ontspannen in een veilige omgeving. Daarom hechten wij veel belang aan het scheppen van een zowel fysieke als emotionele veilige omgeving voor het kind. Wij sluiten aan bij datgene waar het kind mee bezig is, begeleiden het daarin en prikkelen het kind door het in nieuwe situaties te brengen. Eigenheid Elk kind is uniek. Het kind mag zichzelf zijn. Wij geven het kind de ruimte en begeleiding om zijn identiteit te ontwikkelen. Het krijgt de gelegenheid zich bewust te worden van zijn eigen ik, zijn eigen wil te ontdekken en zijn eigen (on)mogelijkheden te leren kennen. Emoties Een kind kan verschillende emoties tonen, zoals blij, verdrietig, bang of boos. Deze uitingen worden door ons serieus genomen. We geven aandacht en tijd aan het kind, benoemen het gevoel en geven aan dat dit gevoel er mag zijn. Op die manier begeleiden we de kinderen in het inzichtelijk maken van hun emoties. Daarnaast bieden we kinderen de mogelijkheid hun emoties te uiten en te verwerken door het aanbieden van verschillende materialen zoals: verf, klei, tekenmateriaal, water en zand, muziek, verkleedspullen en verschillende spelvormen. De pedagogisch medewerkers Om te bereiken dat een kind zich bij ons emotioneel zo veilig mogelijk voelt, vinden wij het belangrijk dat vertrouwde personen het kind begeleiden. Op de Lasso is 1 groep met een vaste pedagogisch medewerker. De kinderen komen iedere dinsdag en/of donderdag. Dit zorgt voor een vertrouwensband tussen kind en pedagogisch medewerker. De kinderen kennen elkaar; ze zijn klasgenootjes en/of zitten op dezelfde school in Hekendorp. Er wordt zoveel mogelijk met vaste inval medewerkers gewerkt als de eigen pedagogisch medewerker afwezig is. Al onze pedagogisch medewerkers, stagiaires en vrijwilligers zijn in het bezit van een geldige Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Iedere dag is er in het pand een BHV-er aanwezig en zijn alle pedagogisch medewerkers in het bezit van een kinder EHBO diploma. Wij hechten groot belang aan professioneel, deskundig opgeleid personeel. Om goede zorg te waarborgen krijgen de pedagogisch medewerkers regelmatig trainingen. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van zowel interne als externe deskundigen. Pedagogisch werkplan BSO de Lasso, september

10 Verder zijn wij elkaars coach. Regelmatig zijn er teambijeenkomsten. Ook wordt er 1x per jaar met iedere pedagogisch medewerker een functioneringsgesprek gehouden, waardoor wij onze kwaliteit en de deskundigheid bevorderen en vergroten. KMN Kind & Co / Triangel is een door Calibris erkend leerbedrijf. Daarom werken er bij ons soms leerling-pedagogisch medewerkers, de zogeheten BBL-ers. Zij worden begeleid door een praktijkbegeleider van KMN Kind & Co / Triangel. Afhankelijk van het leerjaar en leerproces is het mogelijk dat een BBL-er binnen de formatie op de groep werkt. Wij hebben ook regelmatig een stagiaire op de groep. Deze werkt boventallig, tenzij hij/zij incidenteel binnen de formatie mag worden ingezet, conform de CAO-bepaling. De pedagogisch medewerkers spreken de kinderen aan vanuit een positieve houding. Bij ongewenst gedrag wordt het gedrag afgekeurd (en uitgelegd waarom) maar niet het kind. Van onze pedagogisch medewerkers verwachten wij dat zij: - open staan voor de kinderen en op de juiste manier ingaan op hun signalen en ontwikkeling; - persoonlijke betrokkenheid tonen en gericht positieve gevoelens naar de kinderen uiten - de kinderen de ruimte geven zich te ontwikkelen in een veilige context - respect hebben voor de kinderen en hun sociale en culturele achtergrond - de kinderen kunnen en zullen motiveren, stimuleren en instrueren - in staat zijn tot een open communicatie met ouders en collega s Achterwacht In geval van calamiteiten geldt voor De Lasso een achterwachtregeling. Er zijn 3 mogelijkheden: * Bellen met Kinderopvang Jip en Janneke ( ) en er komt zo snel mogelijk iemand met de auto naar Hekendorp om te assisteren. * Mensen van de school inschakelen. * Contact opnemen met een vrouw die op dinsdag gastouder is in Hekendorp. Wederzijds is afgesproken dat bij calamiteiten, wij elkaars achterwacht zijn. De gegevens zijn te vinden in de dagmap. Daarin staat alles over de Lasso. Deze ligt in de la van het bureau dat in/naast de keuken staat. Tijdens BSO-tijden ligt de map altijd op tafel. De groepsruimte De ruimte van de Lasso is heel vertrouwd voor de kinderen want het is in hun eigen school. De ruimte is goed beveiligd. Jaarlijks voeren wij een risico-inventarisatie uit. Ook registreren wij (kleine) ongevallen om tijdig te anticiperen op eventuele onveilige situaties. Wij houden minimaal 1x per jaar een ontruimingsoefening met als doel dat wij precies weten wat te doen wanneer er een calamiteit plaatsvindt. Wij zorgen voor veilige groepsruimtes, maar sluiten sommige risico s bewust niet uit. Wij vinden het namelijk belangrijk om kinderen kennis te laten maken met voor hen spannende en uitdagende situaties, zoals klimmen. De kinderen krijgen de ruimte zelfstandig of onder begeleiding te handelen, te onderzoeken, te ontdekken en te experimenteren. De medewerkers zullen hierbij altijd in de gaten houden of de situatie veilig is en blijft. Dat betekent dat we de kinderen ook leren omgaan met situaties waarin ze voorzichtig moeten handelen. Bijvoorbeeld het gebruik van gereedschap. Dit stimuleert hun gevoel van zelfredzaamheid en zelfvertrouwen en is goed voor hun ontwikkeling. De medewerkers zijn duidelijk wanneer grensoverschrijdend of gevaarlijk gedrag wordt waargenomen (bv. op tafels, krukken, verwarming lopen). De risico s van het gedrag worden aan het kind uitgelegd. De buitenspeelruimte Er kan aan twee kanten van de school buiten gespeeld worden; het kleuterplein aan de ene kant en het plein en de speeltuin aan de andere kant. Bij het kleuterplein kunnen de materialen uit de schuur gebruikt worden. Het is belangrijk voor de gezondheid van de kinderen dat ze veel buiten komen. Buiten maken ze kennis met andere materialen en omstandigheden dan binnen, dit stimuleert de opvoedingsdoelen op een andere manier. Wij vinden dat kinderen de kans moeten krijgen in aanraking te komen met de natuur, bijvoorbeeld met bomen, gras, beestjes, regen en wind. Pedagogisch werkplan BSO de Lasso, september

11 Daarnaast is het van invloed op de volgende ontwikkelingsgebieden: Motoriek: Buiten is letterlijk ruimte. Voor het oefenen van vaardigheden als rennen, fietsen, lopen, en coördinatie (grove motoriek) zijn buiten veel meer mogelijkheden dan binnen. Kinderen kunnen er hun grenzen verkennen en kunnen eindeloos bewegingen oefenen en herhalen. Fijne motoriek: zandtaartjes bakken, grassprietjes plukken, bladeren rapen, stoep krijten. Sociaal- emotioneel: Buiten vinden kinderen een wereld die steeds anders is. De wisselende seizoenen, het weer of andere kinderen (in de speeltuin). Dit daagt kinderen uit om in te spelen op onverwachte situaties, om nieuw spel te ontwikkelen en nieuwe bewegingen aan te leren. Uitdagingen om het zelfvertrouwen te versterken. Maar ook om contact te maken, samen plezier maken of gewoon kijken naar andere kinderen. Zintuiglijk: Een kind leert de dingen kennen door ze aan te raken, te proeven, te ruiken of door te zien. De buitenruimte biedt veel mogelijkheden voor zintuiglijke ervaringen. Het voelen van zand, water, regen of wind is daar een onderdeel van. Het leren benoemen van deze ervaringen leert ze het bewust maken van de zintuigen. Cognitief Kinderen leren wat ze met verschillende materialen kunnen doen. Bijvoorbeeld: takjes kunnen breken, blaadjes kun je verzamelen in een emmer, met nat zand kan je beter bouwen, is een ondergrond hard of zacht. De kinderen leren ook de seizoenen kennen. Kinderen leren hierdoor ook, wat ze (al) wel en (nog) niet kunnen. Rol van de pedagogisch medewerker De pedagogisch medewerkers zorgen voor een gezonde en veilige opvangomgeving voor kinderen. Dit geldt ook voor buiten spelen. In de praktijk betekent dit dat de pedagogisch medewerkers er zorg voor dragen dat kinderen: * emotionele veiligheid wordt geboden, de pedagogisch medewerkers zorgen voor een gevoel van veiligheid en geborgenheid. Hierdoor gaat een kind op onderzoek uit. * gestimuleerd worden in hun spel. Dit kan individueel en in groepsverband. * de mogelijkheid wordt geboden om van elkaar te leren en samen te spelen, bijv. een fiets delen. * waarden en normen leren aanvaarden, bijv. het niet van elkaar afpakken. Het is belangrijk dat leidsters uitleggen waarom dit niet mag, zodat ze de normen en waarden leren begrijpen. Opruimen en op elkaar wachten is hier ook een onderdeel van. De kinderen zijn of allemaal buiten of allemaal binnen aan het spelen. Dit aangezien er 1 pedagogisch medewerker is. We gaan ook met zijn allen tegelijk naar buiten, ze gaan hun jas aandoen en wachten dan bij de voordeur tot iedereen er is en gaan dan samen met de pedagogisch medewerker naar buiten (zodat er meteen toezicht is). Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Als wij spreken over persoonlijke competenties, bedoelen wij dat het kind zich ontwikkelt tot een persoon die in staat is om allerlei soorten problemen op te lossen en die zich goed kan aanpassen aan veranderende omstandigheden. Dit bereikt het door persoonlijkheidskenmerken als zelfvertrouwen, veerkracht, flexibiliteit, zelfstandigheid, creativiteit en weerbaarheid op te bouwen. Onze pedagogisch medewerkers begeleiden de kinderen hierin door ruimte te bieden aan de ontwikkeling van ieder kind, waarbij zij rekening houden met de eigenheid van ieder kind. Alle ontwikkelingsgebieden worden hierbij gestimuleerd zoals taal, grove en fijne motoriek, cognitie, creativiteit. Spel & Speelgoed Een middag bij de Lasso bestaat uit aangeboden activiteiten en vrij spel. Beiden kunnen zowel binnen als buiten plaatsvinden. Pedagogisch werkplan BSO de Lasso, september

12 Tijdens het vrije spel heeft het kind de vrijheid zelf zijn spel te kiezen. Het vrije spel stimuleert het kind tot het ontwikkelen van de fantasie en zelfstandigheid. De sociale competenties worden bevorderd doordat de kinderen elkaar bij het spel tegenkomen. Ze leren rekening houden met elkaar, te overleggen, conflicten op te lossen. Spelen is bij uitstek een manier om de wereld en jezelf te ontdekken. Het is een veel omvattend middel om verschillende aspecten van de persoonlijkheidskenmerken te stimuleren en te ontwikkelen. Denk aan het ontdekken van verschillende materialen, leren hoe speelgoed gebruikt moet worden, hoe je kunt delen, hoe je rekening met elkaar kunt houden, leren op elkaar te wachten. Kortom, spelen stelt het kind in staat te leren hoe materialen en speelgoed, de mensen en de wereld in elkaar steken. Maar niet te vergeten betekent spelen ook plezier maken en ontspanning, samen of alleen! We leren de kinderen dat éérst het gebruikte speelgoed wordt opgeruimd, voordat er iets anders gepakt wordt. We doen dit omdat anders het speelgoed door elkaar komt te liggen en het voor kinderen onaantrekkelijk wordt er nog mee te spelen. Ook leren we hen zo ordenen. Dit bevordert hun zelfstandigheid, hun zelfredzaamheid en verantwoordelijkheid. Wij zorgen ervoor dat er afwisselend speelgoed op de groepen is. In het kader van de kinderparticipatie mogen kinderen mede bepalen welk speelgoed wordt aangeschaft. Wij hebben zoveel mogelijk open kasten en laten het kind zelf bepalen waarmee het wil spelen. Natuurlijk stimuleren wij een kind dat altijd hetzelfde kiest, om ook eens iets anders te gaan doen, maar wij dwingen niet. We maken geen onderscheid tussen jongens- of meisjesspeelgoed. Zo voetballen de meisjes ook en spelen de jongens met poppen. Wij zorgen voor uitdagend speelgoed. Dit betekent dat wij daarom voor de jongere kinderen ander speelgoed hebben dan voor de oudere. Het moet aansluiten bij de ontwikkelingsfase van het kind en op zijn behoefte om te onderzoeken, te ontspannen en te ontdekken. Spelen is leuk en daarom moet het niet te moeilijk zijn, maar ook niet te makkelijk. De kinderen krijgen bij ons de gelegenheid om zowel individueel als in groepsverband te spelen. De kinderen van de buitenschoolse opvang zijn al erg zelfstandig en praten mee over het aan te schaffen speelgoed en het programma (kinderparticipatie). Omdat er genoeg materiaal aanwezig is, adviseren wij om geen speelgoed en dergelijke mee te geven. Spullen kunnen stukgaan of kwijtraken. KMN Kind & Co / Triangel is niet aansprakelijk voor het zoekraken of kapot gaan van eigendommen van kinderen of ouders op de locatie. Activiteiten Om de opvoedingsdoelen tot hun recht te laten komen, bieden de pedagogisch medewerkers regelmatig activiteiten aan. Vijf pijlers De activiteiten, die wij voor de kinderen organiseren, worden afwisselend binnen vijf pijlers gekozen. Deze vijf pijlers zijn: Creativiteit/Techniek Sport & Spel Natuur Muziek & Dans Koken Door activiteiten binnen deze vijf pijlers af te wisselen stimuleren wij de verschillende ontwikkelingsgebieden van kinderen en doen wij steeds een ander beroep op hun capaciteiten. Zo vinden wij het belangrijk dat de kinderen in aanraking komen met de natuur, bijvoorbeeld met bomen, gras, beestjes, regen en wind. In de pijler Sport & Spel vinden wij het belangrijk, dat kinderen voldoende bewegen. Beweging is gezond en door sportactiviteiten leren kinderen hun lichaam kennen. De kinderen van de BSO gaan regelmatig naar buiten voor een Sport & Spel activiteit. In Creativiteit en Techniek stimuleren wij de motoriek en de creatieve vaardigheden. Muziek & Dans zijn goede hulpmiddelen om een groepsgevoel te stimuleren en een kind te helpen zich te uiten. Pedagogisch werkplan BSO de Lasso, september

13 Bij het koken en bakken worden kinderen actief gestimuleerd om eten te bereiden. Dit maakt kinderen bewust van het omgaan met voeding. Ze leren hoe je gerechten bereidt en proeven voedsel dat ze (soms) niet kennen. Ze stimuleren elkaar ook om iets te proeven dat ze niet kennen, ze willen niet voor elkaar onder doen. In alle activiteiten staat de belevingswereld van het kind centraal. Actuele gebeurtenissen, zoals seizoenen, feestdagen, het weer of verkeer, roepen thema s op aan de hand waarvan de pedagogisch medewerkers kunnen werken. De activiteiten zijn niet zozeer doel maar meer mogelijkheid om veel ervaring op te doen, elk resultaat is goed. Zelfstandigheid bevorderen, kinderparticipatie Het hebben van zelfvertrouwen draagt bij aan de ontwikkeling van de zelfstandigheid. We stimuleren de kinderen zoveel mogelijk zelf initiatieven te nemen en complimenteren hen met wat ze gedaan hebben. We geven het kind verantwoordelijkheid en helpen daar waar nodig is. In de BSO stellen ouders met hun kind een zelfstandigheidscontract op. In dit contract worden afspraken gemaakt, welke vrijheden een kind in de BSO krijgt van zijn ouders. Zo kan een kind in een zelfstandigheidscontract bijvoorbeeld toestemming krijgen om zelfstandig naar een vriendje te gaan onder BSO-tijd. Of een kind fietst zelf naar een sportclub. Dergelijke afspraken stimuleren de zelfstandigheid van een kind. Ouders bepalen zelf wanneer hun kind aan een (nieuwe) afspraak toe is. Kinderparticipatie staat voor het serieus nemen van de mening en wensen van kinderen. De kinderen worden mogelijkheden gegeven om echt deel te nemen aan zaken die hen aangaan binnen de BSO. Kinderen zullen zich betrokken gaan voelen en zich serieus genomen voelen. Kinderparticipatie behoort tot de rechten van het kind. Een kind heeft het recht om er te zijn en zijn mening te geven. Het biedt mogelijkheden om de BSO beter aan te laten sluiten op de belevingswereld van kinderen. Kinderparticipatie ondersteunt de opvoeding van kinderen tot zelfdenkend en -beslissend. Kinderen leren opkomen voor zichzelf en leren dat hun mening er toe doet. Het geeft kinderen invloed op hun dagelijkse leefomgeving. Het bevordert de groei naar zelfstandigheid van een kind. Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties De mens is een sociaal wezen. In de praktijk betekent dit dat een kind al vanaf de geboorte samen met anderen dingen doet, immers zonder de ander (lees: ouder/verzorger) zou het kind niet (kunnen) overleven. Bij het ontwikkelen van de sociale competenties gaat het om samenzijn en samen dingen doen. Kinderen leren veel van wat ze zien, zowel van andere kinderen als van ons. Wij hebben hierin een voorbeeldfunctie en ons sleutelwoord hierbij is wederzijds respect. Voorop staat bij ons dat het kind zich kan ontplooien. Wij stimuleren dan ook dat het initiatieven neemt waardoor het zelfvertrouwen kan groeien. Wij zorgen er hierbij voor dat het kind zichzelf en/of een ander geen schade berokkent. Naarmate een kind ouder wordt leert het steeds beter om rekening te houden met de ander. Dat betekent dat hij zich meer zal kunnen inleven in de ander. Anderen hebben ook gevoelens. Dus leren wij het kind om te wachten op elkaar, om geen speelgoed af te pakken, om te delen en samen te spelen. Soms leren wij het kind om juist wat meer voor zichzelf op te komen. Dit kan bv door het spelen van gezelschapsspellen of door het kind te helpen zijn eigen grenzen aan te leren geven door te zeggen ho, stop, dat wil ik niet Bij conflicten stimuleren wij dat de kinderen die zelf oplossen. Lukt dat niet of moeilijk, dan ondersteunen wij hen. De rol van de pedagogisch medewerkers verandert met het stijgen van de kinderleeftijd van zorgen voor, naar steeds meer begeleiden van de kinderen. Pedagogisch werkplan BSO de Lasso, september

14 Overdracht van waarden en normen Op de buitenschoolse opvang maken kinderen deel uit van een groep. Deze is vaak breder en meer divers dan een doorsnee gezin. Dit betekent dat het kind al vroeg kennis maakt met de verscheidene aspecten van de verschillende culturen in de Nederlandse samenleving. Wij vinden het belangrijk om op respectvolle wijze met elkaar om te gaan en dragen er zorg voor dat de kinderen elkaar (leren) respecteren. Wij zijn hun voorbeeld hierin. Dit uit zich onder andere in hoe wij dagelijks met elkaar en met de kinderen omgaan Zo zijn wij in de omgang met elkaar beleefd en noemen elkaar bij de naam. Wij leren het kind om op zijn beurt te wachten, andere kinderen niet te onderbreken, groepsregels na te leven. Maar ook in wat wij doen zijn wij hun voorbeeld, zoals niet op meubulair gaan staan, voorzichtig met de spullen en het speelgoed omgaan, etc. Kortom, wij leren het kind regels, zodat het kan functioneren in een groep en later in de maatschappij. Wij houden rekening met de eigenheid van ieder kind en met de eigenheid van de cultuur waarin het kind opgroeit. Dat betekent dat wij het kind benaderen als individu, maar ook vragen rekening te houden met de afspraken en regels binnen de buitenschoolse opvang. Gewenst en ongewenst gedrag Wij gaan ervan uit dat gedrag over het algemeen aangeleerd is en dat het dus ook weer afgeleerd kan worden. Wij proberen gewenst gedrag te bereiken door het te stimuleren, door daaraan aandacht te schenken en/of te prijzen. Vinden wij gedrag storend (ongewenst), dan wordt dit benoemd en proberen wij dit te voorkomen of om te buigen door grenzen te stellen, te corrigeren of te negeren. Het belonen en stimuleren van gewenst gedrag heeft meer effect dan het corrigeren van ongewenst gedrag en is daarom een belangrijk uitgangspunt in ons pedagogisch handelen. Soms ontkomen wij er echter niet aan om in te grijpen. Wij wijzen dan niet het kind af, maar wel het (ongewenste) gedrag. Wij corrigeren het kind dan door het uit de situatie te halen of door het even apart te nemen. Na enkele ogenblikken maken wij het weer goed en kan het kind weer verder spelen. Omgaan met pestgedrag Elk kind moet zich veilig voelen op de opvang. Daarom hebben wij afspraken over hoe wij met elkaar omgaan op de BSO en wat we doen als we pestgedrag signaleren. Deze afspraken richten zich zowel op het bestrijden van een acuut pestprobleem als op het voorkómen van pesten. In geval van een acuut pestprobleem gaan we in gesprek met het gepeste kind en de pester(s). Afspraken, regels en omgangsvormen In elke groep zijn regels nodig om het leefbaar te maken en te houden. Daarom hebben ook wij, samen met de kinderen regels opgesteld, zodat de kinderen op een goede respectvolle manier met elkaar om (leren) gaan. De algemene voorwaarden van KMN Kind & Co / Triangel, die natuurlijk ook voor onze buitenschoolse opvang gelden, staan beschreven in het boekje Welkom bij KMN Kind & Co. Rituelen Er zijn veel gelegenheden in een jaar om bij stil te staan, zoals verjaardagen, afscheid, Sinterklaas, Suikerfeest, Kerst. Dit doen wij dan ook en het maakt een jaar overzichtelijk en feestelijk. Voor alle feesten geldt dat we het belangrijk vinden dat we ingaan op de belevingswereld van het kind en dat het kind zich bewust wordt van actuele gebeurtenissen. Het vieren van verjaardagen en feesten versterkt het gevoel van bij elkaar horen. Sinterklaas We vinden het belangrijk dat de sinterklaasperiode zo ontspannen mogelijk wordt doorgebracht. Op een speelse manier laten we de kinderen in aanraking komen met het sinterklaasfeest. Dit doen we bijvoorbeeld door de kinderen te laten spelen met verkleedkleren, een speelboot, schoen zetten, Pedagogisch werkplan BSO de Lasso, september

15 schminken, in aanwezigheid van de kinderen een pedagogisch medewerker verkleden tot een sint of piet en het zoeken van een zak met cadeautjes. Bij alle activiteiten staat voorop dat de kinderen niet bang hoeven te zijn; vanuit een veilige omgeving bieden we de gelegenheid de rituelen rondom het sinterklaasfeest te ontdekken. Kerst Het kerstfeest is voornamelijk een feest van sfeer. Er komen kerstbomen, lichtjes, kaarsjes, we eten iets feestelijks en er hangen overal kerstknutsels. We besteden aandacht aan het kerstverhaal omdat we vinden dat dit verhaal thuishoort in onze cultuur. Het gebruik van kerststalfiguren kan hierbij een hulpmiddel zijn. Pasen Pasen staat vooral in het teken van de lente. In het kindercentrum komen versierde paastakken, we besteden aandacht aan de geboorte van jonge dieren en het uitlopen van de bomen en bolletjes. Er kan een lammetje of kuikentjes op bezoek komen, we kunnen eieren verven, verstoppen of eten en er kunnen narcissen en blauwe druifjes in de groep staan. Carnaval, koningsdag, moeder- en vaderdag en de verjaardagen van de pedagogisch medewerker zijn feesten waar wel aandacht aan besteed wordt, maar er worden geen themaweken aan gekoppeld. Met carnaval mogen de kinderen verkleed komen en wordt er gedanst. Koningsdag kan een aanleiding zijn om wat te vertellen over de koning, de vlag en eventueel iets te knutselen. Als de pedagogisch medewerker haar verjaardag viert wordt er een feestelijk tintje aan de dag gegeven. Soms wordt er een uitstapje gemaakt naar bijvoorbeeld een speeltuin, er wordt gepicknickt en er is iets lekkers te snoepen. Feestelijke gelegenheden waarbij het kind centraal staat zijn b.v. zijn verjaardag of de geboorte van een broertje of zusje. Hierbij staat het kind even in het middelpunt van de belangstelling, wat bijdraagt aan de ontwikkeling van de persoonlijke competenties, zoals het zelfvertrouwen. We kunnen hierbij gebruik maken van slingers, een feestmuts, een verjaardagsstoel, muziekinstrumenten. En uiteraard mag het kind trakteren. Aan verjaardagen van (groot)ouders besteden we geen specifieke aandacht. Er wordt niet geknutseld voor de (groot)ouder omdat gebleken is dat zo een verplicht knutselmoment vaak storend is of dat het kind daar helemaal geen zin in heeft. Tot slot Wij hopen dat u dit pedagogisch werkplan met plezier heeft gelezen en dat voor u duidelijk is hoe wij binnen BSO De Lasso werken. Mocht u toch nog vragen hebben, dan zullen onze pedagogisch medewerkers, de senior of de unitcoördinator hier graag antwoord op geven. Ook tips en adviezen horen wij graag. Dit pedagogisch werkplan zal regelmatig worden besproken binnen de teams en minimaal eens in de twee jaar worden bijgesteld. Met vriendelijke groeten, Team De Lasso Pedagogisch werkplan BSO de Lasso, september