startnotitie Groenagenda Investeringsprogramma Groene Ruimte Provincie Zuid-Holland september 2011

Transcriptie

1 startnotitie Groenagenda Investeringsprogramma Groene Ruimte Provincie Zuid-Holland september 2011 vastgesteld GS 27 september 2011

2 1. Inleiding 1.1 Aanleiding De groene ruimte in Zuid-Holland doet er toe. Het is bepalend voor de identiteit van Zuid-Holland. Er wordt in gewoond, gewerkt en gerecreëerd. Daamaast biedt het ruimte voor natuur en water. In deze verstedelijkte provincie is het daarmee voor elke inwoner van groot belang. Het overheidsbeleid van de afgelopen jaren heeft zich met succes ingezet op bescherming van het landschap en de aanleg van natuuren recreatieve structuren. Het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) heeft voor versnelling gezorgd in de realisatie van een stevig netweri^ aan natuur- en recreatiegebieden. In de Provinciale Structuurvisie (PSV) is het belang aangegeven van een aantrekkelijke groene ruimte voor een goed woon- en investeringsklimaat in Zuid-Holland. De PSV legt de nadruk op het verbeteren van de stad-land-verbindingen en aantrekkelijke landschappen rond het stedelijk gebied. Deze prioriteiten zijn nu nog steeds actueel. De manier waarop invulling wordt gegeven aan deze prioriteiten niet meer. De maatschappij vraagt om kwaliteit in plaats van kwantiteit. Variërend van vers voedsel uit de eigen omgeving tot (recreatieve) voorzieningen die matchen met de vraag. Burgers en bedrijven kunnen, en willen, zelf meer verantwoordelijkheid nemen voor hun leefomgeving. Dit zorgt voor hernieuwde binding tussen stad en land. Beleving van groen neemt daarbij een belangrijke plek in. De overheid zal hierin efficiënt en kosteneffectief moeten optreden. De groene ruimte moet economisch rendabel ontwikkeld en beheerd worden. De noodzaak om op een andere manier te gaan werken in de groene njimte is in een stroomversnelling gekomen door de terugtrekkende beweging van het Rijk, jarenlang de dominante speler op vele fronten in de groene njimte. Het Rijk gaat taken met betrekking tot ruimte, regionale economie en natuur naar de provincies decentraliseren. Tegelijkertijd met de decentralisatie is een bezuiniging aangekondigd van 600 miljoen landelijk op het lopende Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG). Voor het eerst wordt de provincie zélf verantwoordelijk voor het beleid in de groene ruimte. De vraag op middellange termijn is vanuit welk kader we gaan sturen in de groene ruimte en welke rol daarbij hoort. Op dit moment bevinden we ons in een overgangfase: eerst het "oude"rijksbeleidafronden, maar tegelijkertijd wel de provinciale inzet voor de lange termijn verder uitwerken én uitvoeren. Vanuit de huidige financieringsarrangementen (provinciefonds, ILG-bijdrage) is de geplande toename in het areaal nieuw natuur- en recreatiegebied niet meer te betalen. Dit wordt onder meer veroorzaakt door het wegvallen van Staatsbosbeheer als beheerder van nieuwe recreatiegebieden en vermindering van de rijksbijdrage voor beheer. Over de gehele linie van beheer zal fors bezuinigd moeten worden. Een goedkopere en efficiëntere organisatie van beheer is daarmee noodzakelijk. Het verminderen van bestuuriijke drukte (met name in de recreatieschappen) en verminderen van fragmentatie in beheer (met name in de natuurgebieden) moet daaraan bijdragen. De provincie gaat een nieuwe richting aangeven hoe het beheer duurzaam geregeld kan worden. Op de korte termijn moet besloten worden hoe een herijkte Ecologische Hoofdstructuur (EHS) in Zuid- Hotland uit ziet en hoe het programma Recreatie om de Stad (RodS) wordt afgerond binnen de financiële kaders na bezuinigingen. In het hoofdlijnenakkoord is aangegeven dat de provincie wil excelleren op de kemtaak Groen. Er is daan/oor 100 miljoen euro aan extra middelen in deze collegeperiode beschikbaar gesteld. Deze middelen zijn niet één op één bedoeld om de bezuiniging op rijksmiddelen op te vangen. Dit college wil een helder antwoord op de invulling van de kerntaak Groen en aangeven in welke projecten in deze collegeperiode wordt geïnvesteerd vanuit provinciaal perspectief. Daarom wordt er een Groenagenda en een Investeringsprogramma Groene Ruimte opgesteld.

3 1.2 Doelstelling De provincie zet In op versterking het vestigings- en leefklimaat in Zuid-Holland en het tegengaan van veriies aan biodiversiteit. Het gaat om de volgende doelen zoals die zijn opgenomen in de (concept)begroting 2012: toename recreatie in het groen binnen de provincie: voldoende en kwalitatief hoogwaardige recreatiemogelijkheden om de stad; behoud van biodiversiteit :de verdere achteruitgang van de biodiversiteit stoppen door afronding van de herijkte EHS (incl. Natura2000) en meer natuurwaarden op boerenland, recreatiegebieden etc; ontwikkeling en behoud van waardevolfe en aantrekkelijke agrarische landschappen: randvoorwaarden scheppen voor een duurzaam economisch rendabele grondgebonden landbouw\ het tegengaan van bodemdaling in "landbouwgebieden met een opgave" ^ versterken regionale economie in het landelijk gebied en het bewaken en verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit van de groene ruimte^ In het hoofdlijnenakoord zijn de volgende accenten aangegeven: meer eigen verantwoordelijkheid van burgers en bedrijfsleven bij het ontwikkelen van de door gewenste kwaliteit van de groene ruimte; effectief en efficiënt beheer van de bestaande, en nog nieuw te ontwikkelen, groene infrastructuur. 2. Inhoudelijke keuzes 2.1 Krachtenveldanalyse (alleen voor extern beleid) Doordat het Rijk zich beleidsmatig terugtrekt uit het groene beleidsveld veranderen de posities van de verschillende partijen. Rijk: meer op de achtergrond, afronden financiële betrokkenheid ILG en overdragen taken aan provincie. Blijft wel eindverantwoordelijk voor internationale verplichtingen natuur en inkomensondersteuning voor agrariërs; Gemeenten: hebben momenteel ook te maken met zware bezuinigingen. Met name grote gemeenten hechten aan groen om de stad. Gemeenten zullen een belangrijke uitvoerings- en t)eheerpartner blijven; Regio's: hebben eigen ambities (en soms ook eigen regionale financiering) voor groen maar geen democratische legitimering. De slagkracht wordt bepaald door het mandaat als veriengd lokaal bestuur; Waterschappen: belangrijke partner bij het koppelen van natuurdoelen aan waterdoelen. Bewegen zich wel steeds meer richting kerntaken; Agrariërs: belangrijke partners die (rond de stad) hun activiteiten verder willen ontplooien. Sterk individueel bepaalde keuzes; Terreinbeherende organisaties: zijn zich aan het herbezinnen op hun rol: zij willen, naast beheren, ook zelf meer gaan realiseren; Bedrijven: nog weinig in beeld als het gaat om medefinanciering. Wel belangrijke "afnemer" van een kwalitatieve groene ruimte; Bewoners: betrokkenheid bij beheer van regionaal groen neemt toe. Agenda Landbouw, PS januari 2011 Gebiedsprofielen Ruimtelijke Kwaliteit

4 2.2 Rollen en verantwoordelijkheden (alleen voor extern beleid) Nu het Rijk taken in het groene beleidsveld richting provincie gaat decentraliseren en de dominante positie in de financiering wil gaan afbouwen krijgt de provincie overwegend de rol van "2^ overheid": kaderstellend en faciliterend. De gemeente of regio vervult, voor de meer sectorale groenprojecten, de rol van uitvoerende 1^ overheid, zowel voorde ontwikkeling van groen als het beheer. In integrale gebiedsontwikkeling wil de provincie eveneens uitvoerend blijven optreden. Voor de ILG-projecten die overblijven né herijking van het ILG-programma worden geen veranderingen in de externe uitvoeringsorganisaties aangebracht. Verandering zou leiden tot nog meer vertraging. Voor nieuw te starten projecten zal in principe een gemeente / regio opdrachtnemer zijn. De provincie kijkt ook kritisch naar de eigen organisatie in het groene beleidsveld. De relatie opdrachtgeveropdrachtnemer wordt verder geprofessionaliseerd. 2.3 Inhoudelijke keuzes Twee documenten worden opgesteld. Ten eerste is dit de Groenagenda waarin het integraal strategisch kader voor de groene ruimte op de lange termijn en de bijbehorende ontwikkeistrategie zijn aangegeven. Het tweede product is het Investeringsprogramma Groene Ruimte Dit bevat een overzicht van de projecten vanuit de herijking van het ILG en de verdeling van de 100 miljoen. Hiervoor zijn in deze startnotitie operationele kaders gegeven. Een apart traject is de organisatie van het beheer van de recreatiegebieden. Daarin wordt vormgegeven aan de verzelfstandiging van de Groenservice Zuid-Holland (GZH), het verminderen van de bestuuriijke drukte en meer private financiering. Afhankelijk van de koers en ontwikkeistrategie ontstaat een plaatje over het lange termijn perspectief van de organisatie van beheer dat aansluit op de rol die provincie voor zichzelf ziet in het groene werkveld. Onderstaand schema geeft de onderiinge verhouding en positie van de verschillende producten weer. structüurvisie herzjofiing 2012/2013 I GROENAGENDA Koers ontwikiietstrstogie kader afronding ILG kader 100 min ïn v«ft terin gsprogramma S a ll % sï

5 A) Groenagenda -Koers In dit onderdeel wordt de provinciale koers aangegeven hoe te komen tot een groene ruimte die het (inter)nationaal vestigingsklimaat versterkt en die bijdraagt aan het tegengaan van de afname van de biodiversiteit. De koers is ruimtelijk gedifferentieerd naar aard van de ruimtelijke- en economische opgaven in een gebied. De inzet zal in de Rotterdamse regio anders zijn dan in Midden-Holland. Dit onderdeel bevat een korte en wervende tekst met kaartbeelden waarin de doelstellingen (bij 1.2 aangegeven) zijn onderbouwd en gebiedsgericht zijn uitgewerkt. De koers wordt meegenomen in het traject van de Gebiedsprofielen Ruimtelijke Kwaliteit. Ruimtelijke aspecten worden uitgewerkt in de integrale herziening van de PSV (gepland in 2012/2013). Uitgangspunt voor de nieuwe provinciale koers is de groenbeleving door de gebruiker en een duurzame economische basis voor de groene ruimte. Met de Agenda Landbouw is voor de grondgebonden landbouw al aangegeven hoe de economische basis verstevigd wordt en stad-landrelaties verstevigd worden. De Agenda Landbouw is daarmee een belangrijk fundament voor de integrale koers. Daarnaast zal de koers als uitgangspunt hanteren dat het complementair werkt op de economie- en woonstrategie. Dit betekent een koerswijziging in het beleid van de afgelopen jaren dat sterk gericht was op de aanleg van hectares nieuwe natuur- en recreatiegebied. De nadruk zal meer komen te liggen op het op peil houden van de kwaliteit van bestaande gebieden en om functies in de groene ruimte meer met elkaar te verbinden. Voor het aanpakken van de biodiversiteit is een paradigmawisseling nodig: de oplossing ligt niet uitsluitend in het aanleggen van nieuwe natuur maar tevens in het creëren meer kwaliteit binnen bestaande natuurgebieden en verbeteren van de natuunwaarden binnen andere functies. Dit wordt uitgewerkt naar een ruimtelijke strategie. -Ontwikkeistrategie Dit onderdeel bevat richtinggevende uitspraken hoe de koers te realiseren vanuit de kerntaken van de provincie. Daarvoor wil de provincie nieuwe financierings- en realisatiestrategieën verkennen én op korte termijn gaan inzetten. De ontwikkeistrategie wordt zeker géén blauwdruk, maar geeft voor de middellange termijn richting aan de manier waarop de provincie in de integrale ontwikkeling en beheer van de groene ruimte haar ro! speelt. Het gaat over: de sturingsfilosofie: niet meer dan twee overheidslagen betrokken bij beleid en uitvoering; het schaalniveau van sturing: schaalniveau van het provinciaal landschap in de Zuidvleugel en daarbuiten op het schaalniveau van grotere landschappelijke eenheden; minder bestuuriijke drukte en minder fragmentatie in de uitvoering en beheer. Aansluiting op het schaalniveau van sturing op niveau van provinciale landschappen; duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit als logische vereiste hanteren. De verantwoordelijkheid voor toekomstige generaties, de ecologische crisis (klimaat en biodiversiteit) en de economische crisis maken dit noodzakelijk; de kwaliteit op lange termijn voorop stellen. Gebieden moeten lang meegaan en in staat zijn maatschappelijke dynamiek op te vangen binnen een herkenbare identiteit; haalbaarheid en betaalbaarheid vanaf het begin op het netvlies hebben als basisvoorwaarden om verandering in gang te zetten. People en planet moeten in balans zijn met de profit; burgers en ondernemers ruimte geven voor initiatieven en eigen verantwoordelijkheid; nieuwe realisatiestrategieën: o.a. inzet van grond in gebiedsontwikkeling hoe omgaan met onzekerheden in tijd, geld en actoren (fasering van de strategie); hoe om te gaan met ruimtelijke reserveringen voor nieuwe gebieden EHS / RodS.

6 B) Operationele kaders voor herijking ILG, nieuwe investeringen Het huidige investeringsprogramma loopt in 2013 af (het Provinciaal Meerjaren Programma Landelijk Gebied ). De landelijke ontwikkelingen (rijksbezuinigingen op het ILG, herijken EHS) maken een herijking van het investeringsprogramma noodzakelijk. Daarnaast heeft het college 100 miljoen euro vrijgemaakt voor groen om de stad. Ten slotte wil dit college zich herpositioneren in de recreat iescha ppe n. We willen laten zien dat we de geschetste koers en de ontwikkeistrategie nu al in praktijk gaan brengen. Voor de korte termijn vertalen we dat in operationele kaders voor de herijking ILG, de besteding van de 100 miljoen, en de herpositionering van het beheer van de recreatiegebieden. -Kader voor herijking ILG De afronding van het ILG door het Rijk bestaat uit het stoppen van het RodS programma en het stoppen met de ontwikkeling van EHS die niet bijdraagt aan internationale verplichtingen (Natura2000 / Kader Richtlijn Water). Voor het deelprogramma Vitaal Platteland wordt de rijksbijdrage gestopt voor recreatie en landschap gerelateerde onderwerpen. De bezuiniging van het Rijk op het ILG betekent in ieder geval dat er geen rijksmiddelen meer zijn voor projecten die niet juridisch hard verplicht zijn. In de juridisch harde verplichtingen zal, bij een voor de provincie acceptabel deelakkoord Groen, bezuinigd moeten worden. De exacte omvang van de bezuiniging is nog niet bekend. Wel zal bij het beoordelen van het deelakkoord Groen door de Staten bezien moeten worden of de bezuiniging recht doet aan de juridische verplichtingen die de provincie is aangegaan (Statenmotie nr 307). 1} algemene uitgangspunten voor de herijking ILG Voor de herijking worden de volgende generieke uitgangspunten gehanteerd: de herijking heeft alleen betrekking op projecten met de status "juridisch hard" en "juridisch verplicht"; projecten die daar geen onderdeel van uitmaken, maken onderdeel van integrale overweging in het perspectief van de koers waarbij nut en noodzaak worden afgewogen tegen de kosten / baten; uitzondering zijn projecten die nodig zijn voor het realiseren van internationale verplichtingen in de EHS en waarvoor (aanvullende) rijksmiddelen ter beschikking worden gesteld bij de decentralisatie; duidelijke keuzes maken in het bezuinigingspakkket, geen versnippering van bezuinigingsmaatregelen; projecten komen weer in uitvoering als de te verwachten beheerskosten langjarig geregeld zijn (mix publiek/privaat). Het inrichtingsniveau mag aangepast worden op de vrije middelen voor beheer. Omdat de verschillende deelprogrammma's van het ILG verschillende doelen nastreven hebben de deelprogramma's elk specifieke uitgangspunten voor de herijking.

7 2) specifieke uitgangspunten per deelprogramma a. deelprogramma Recreatie om de Stad frods) Het Rijk wil de rijksbijdrage binnen dit deelprogramma en de betrokkenheid afbouwen. Hiermee komt het beleidskader RodS van het Rijk te vervallen. De provincie wil dat vanuit de resterende gedecentraliseerde rijksmiddelen het recreatieve groene netwerk rond de steden zo goed mogelijk wordt afgerond. De uitgangspunten bij de herijking van het deelprogramma RodS zijn: inzetten in gebieden waar nu nog weinig recreatiegroen is en veel mensen er van kunnen profiteren (hoog rendement); afrondingsaankopen voor (deel)projecten die uitvoeringsgereed zijn (vee! hectares zijn al aangekocht en de inrichting kan spoedig beginnen) indien beheer geregeld is; koppeling met andere doelen (met name doelen waterberging) en medefinanciering van andere overheden zo veel mogelijk in stand houden. b. deelprogramma Ecologische hoofdstructuur (EHS) De EHS is het nationale natuurnetwerk dat bedoeld is om de verdere teruggang van de biodiversiteit in Nederland te stoppen. De (in de PSV) planologisch begrensde EHS in Zuid- Holland bestaat uit ha (excl. Rijkswateren en Noordzee) bestaande natuurgebieden en ruim ha nieuwe natuur. Van deze taakstelling nieuwe natuur is al ha verworven, waarvan ha al is ingericht ha is alleen planologisch gereserveerd. De provincie was de afgelopen jaren verantwoordelijk voor de realisatie van de taakstelling nieuwe natuur. Rijk en provincies zijn overeengekomen de restanttaakstelling nieuwe natuur (hieronder vallen ook de reeds verworven maar nog niet ingerichte gebieden: in Zuid-Holland gaat het om ha) binnen de EHS te willen herijken. Daarvoor zijn de volgende uitgangspunten aangegeven voor de realisatie van nieuwe natuur die aanspraak kunnen maken op blijvende financiering van het Rijk: nodig voor realiseren van doelen Natura 2000; nodig voor realiseren doelen Kaderrichtlijn Water (KRW). De provincie Zuid-Holland heeft de projecten nieuwe natuur EHS veelal gebruikt als "motor" voor bredere gebiedsontwikkeling in het landelijke gebied door de natuurdoelen te koppelen aan andere maatschappelijk doelen. Daarbij worden de volgende uitgangspunten gehanteerd; levert een belangrijke bijdrage aan de realisatie van internationale doelen voor biodiversiteit (in het bijzonder N2000) levert een belangrijke bijdrage aan het realiseren van andere maatschappelijke doelen (bv. waterkwaliteit (KRW), waterberging, reductie bodemdaling, recreatie) Deze voor de provincie belangrijke projecten worden, als zij niet samenvallen met de herijkte EHS, in overweging genomen vanuit de nieuwe Groenagenda van de provincie. c. deelprogramma Vitaal Platteland Dit programma heeft altijd als doelstelling om een bijdrage te leveren aan de plattelandsontwikkeling. De uitgangspunten bij de herijking van het deelprogramma Vitaal Platteland zijn: Maatregel draagt bij aan verbetering van de kwaliteit van het landschap Maatregel draagt bij aan Natura2000 of bredere EU biodiversiteit strategie 2020 koppeling met andere ILG-doeten en medefinanciering van andere overheden zo veel mogelijk in stand houden Maatregel heeft duidelijk doelstelling om economische vitaliteit te vergroten

8 Met het vaststellen van deze startnotitie in oktober 2011 worden ook de uitgangspunten voor de herijking voor de herijking ILG vastgesteld. De uitwerking op projectniveau vindt vervolgens plaats in een apart traject in overieg met de regiopartners. De uitwerking wordt opgenomen in het nieuwe investeringsprogramma dat in februari 2012 door PS wordt vastgesteld. Ruimtelijke consequenties van de herijking worden meegenomen in de actualisatie PSV 2012.

9 -Kader voor besteding van de 100 miljoen extra Dit onderdeel bevat een kader voor de verdeling van de 100 miljoen. De opgenomen prestatieindicatoren uit de Begroting zijn leidend voor het invullen van een eerste verdeel voorstel. Uitgangspunt is dat het budget daadwerkelijk in deze collegeperiode kan worden besteed. Voor de besteding van de 100 miljoen komen naast prioriteiten van de provincie, ook voorstellen van andere partijen in aanmerking die bijdragen aan het realiseren van de prestaties. In januari 2012 is een uitwerking voor de jaarschijven 2012 en 2013 gereed. Halverwege de collegeperiode, in het voorjaar 2013 zal in een mid term evaluatie worden bekeken in hoeverre de middelen daadwerkelijk zijn besteed. Op basis van de evaluatie zal dan een voorstel voor de besteding in de jaarschijven 2013, 2014 en 2015 worden opgesteld. Een eerste voorstel voor onderwerpen is: Provinciale prioriteiten binnen herijkt ILG-programma Toelichting: de provinde houdt rekening met een bezuiniging van het Rijk op de lopende juridisch harde en verplichte projecten. Dil budget is bedoeld als extra investering in provinciale prioriteiten. Investeren in recreatieve routenetwerken Toelichting: in het coalitiealtkoord wordt prioriteit gegeven aan stad-landverbindingen en waterrecreatie. Gebruik wordt gennaakt het met de grote steden opgestelde Uitvoeringsprogrammma recreatief routenetwerk G4P3 en het Uitvoeringsprogrammma recreatief routenetwerk Groene Hart Kwaliteitsverbetering landschap Toelichting: in de gebiedsprofielen njimtelijke kwaliteit wordt het kwaliteitskader voor de verschillende landschappen aangegeven. Budget is bedoeld voor cofinanciering kwaliteitsverbetering Garanderen beheer in nieuwe recreatiegebieden Toelichting: het Rijk heeft aangegeven geen budget meer beschikbaar te stellen aan Staatsbosbeheer voor het beheer van nieuwe recreatiegebieden. Het budget is bedoeld om deze gebieden de komende 5 jaar op minimaal niveau te kunnen beheren. In deze periode wordt gezocht naar andere financieringsbronnen. Toename van private financiering van het beheer is daarbij leidend. Biodiversiteit verbeteren in landbouw- en recreatiegebieden Toelichting: de provincie wil de afname van de biodiversiteit in de hele provincie stoppen. Daarvoor worden uit het restant ILG-budget nieuwe natuurgebieden gerealiseerd. Provinciaal budget is bedoeld is bedoeld voor het verbeteren van de biodiversiteit van gebieden buiten de herijkte EHS. Agenda Landbouw Toelichting: in januari 2011 is het beleidskader vastgesteld. Provinciaal budget is bedoeld voor maatregelen uit de Agenda die bijdragen aan de doelen uit het coalitieakkoord. Innovatieprojecten in de groene ruimte Toelichting: nu de rol van het Rijk binnen de groene ruimte minder wordt, wi! de provincie nieuwe realisatiestrategieën voor het bereiken van de gestelde doelen stimuleren. Vanuit dit budget worden verschillende voorbeeldprojecten gestart om nieuwe manieren van uitvoering en beheer te verkennen. C) Investeringsprogramma Groene Ruimte Op basis van de bovengenoemde operationele kaders voor de herijking ILG en de verdeling van de 100 miljoen wordt het Investeringsprogramma Groene Ruimte opgesteld. Het investeringsprogramma wordt in februari 2012 door PS vastgesteld.

10 3. Planning en werkwijze Planning op hoofdlijnen augustus 2011 startnotitie in regiegroep beleid, vervolgens in DT september 2011 vaststellen startnotitie (incl. kader herijking ILG / besteding 100 min.) in GS oktober 2011 vasstellen startnotitie (incl. kader herijking ILG / besteding 100 min.) in PS december 2011 vaststellen Groenagenda en Investeringsprogramma in GS februari 2012 vaststellen Groenagenda en Investeringsprogramma in PS Werkwijze Koers en ontwikkeistrategie Het traject is kort en intensief en vraagt om zowel goede interne als externe betrokkenheid. Vanwege de intensiviteit van het traject wordt er voor gekozen geen formele overiegstructuur op te zetten, maar worden bijeenkomsten gericht gepland. Bestaande overlegtafels (Regiegroep beleid, CTplatforms) worden optimaal gebruikt voor afstemming. Gebruik wordt gemaakt van o.a. de volgende werkvormen: - intern: discussiebijeenkomsten over invulling en realisatie nieuwe doelen - externe partijen (niet bestuurders); denk - en ateliersessies met sleutelpersonen De resultaten zullen in november 2011 in een mini-conferentie voor bestuurders en Statenleden bediscussieerd worden. Investeringsprogramma Vanaf januari 2011 zijn de Staten en betrokken ILG-partners actief geïnformeerd over de stand van zaken van de onderhandelingen en meegenomen in de uitgangspunten voor herijking. In overieg met de uitvoeringspartners wordt een bezuinigingspakket samengesteld. Tegelijkertijd wordt met partners gesproken over projecten die mogelijk passen in de voorgestelde koerswijziging. 4. Organisatie Bestuurlijke opdrachtgever: gedeputeerde Han Weber (periodieke afstemming met Liesbeth Spies en Rogier van der Sande) Ambtelijke opdrachtgevers: Jacgues Vroon (periodieke afstemming met Alex Veldhof, WIebe Brandsma en Adriën Maas) Ambtelijke opdrachtnemer: Peter Verbon Het kernteam Groenagenda bestaat uit: Projectleider (ambtelijk opdrachtnemer), projectsecretaris, sr. beleidsadviseur{s) {totaal 2,5 fte voor de periode augustus 2011-februari 2012) Inhuur voor proces en visievorming: budget euro (uit budget afdeling W&G) 10