regionaal archief tilburg Jaarverslag 2011 Een instelling van Stichting Mommerskwartier

Transcriptie

1 regionaal archief tilburg Jaarverslag 2011 Een instelling van Stichting Mommerskwartier

2

3 regionaal archief tilburg Jaarverslag 2011

4

5 Regionaal Archief Tilburg: Leren om te kiezen Regionaal Archief Tilburg heeft in 2011 een paar belangrijke stappen gezet in de richting van de digitale bezoeker. Door de aanpassing van de openingstijden is er meer ruimte in tijd gecreëerd voor de digitale klant. Het openen van online spreekuren via de chat is daar het meest significante voorbeeld van. Daarnaast is het aantal s spectaculair gestegen in Het archief startte met het benaderen van een nieuwe doelgroep via Facebook en het gebruikers participatieproject Charterbank maakte een doorstart. Het foto-acquisitieproject Kermisplaatjes voor later past ook in het rijtje van digitale initiatieven. De digitale ontwikkelingen binnen de social media hebben veel meer klantengroepen zichtbaar en bereikbaar gemaakt, maar vergen ook meer inzet van medewerkers om die contacten uit te bouwen of zelfs te onderhouden. De noodzakelijke omslag in denken en handelen blijft daarom een weg van experimenteren en het ziet er naar uit dat daar geen verandering in gaat komen. Het zoeken en vinden van de juiste middelen is de uitdaging die voor ons ligt. Het is duidelijk dat we niet overal aan mee kunnen doen en keuzes moeten maken. Keuzes die ons soms voor jaren vastleggen, maar tevens een flexibiliteit in zich hebben die experimenten en veranderen toestaat. Een tweetal projecten vereisten meer voorbereiding dan verwacht. Met de ideevorming rondom de herinrichting van de publieksruimten is een begin gemaakt, maar de uitvoering is verschoven naar Hetzelfde geldt voor het acquisitieplan. In samenwerking met de gemeente archivaris zijn er grote stappen gezet en de afronding zal begin 2012 plaatsvinden. In 2011 verscheen het laatste nummer van het papieren communicatieblad De Lancier. Wat deden we voor onze bezoekers en gebruikers? Regionaal Archief Tilburg heeft zijn koers aangepast naar zijn (digitale) bezoekers toe. De focus lag in 2011 op: Onderzoekerscentrum Chatten Aanpassing van de website Verbeteren digitale toegankelijkheid archieven Gebruik van social media Kermisplaatjes Open leeromgevingen regionaal archief tilburg 3

6 Onderzoekerscentrum In maart 2011 ging de vrije inloop in het Onderzoekerscentrum terug van vier naar twee dagen. Nu is het Onderzoekerscentrum open op dinsdag en vrijdag en elke tweede zaterdag van de maand. Deze overgang is betrekkelijk geruisloos verlopen. Het doel van deze aanpassing van de openingstijden lag in de gekozen richting om meer aandacht te kunnen schenken aan de digitale bezoeker. Niet alleen via de social media die we inzetten, maar ook in projecten met publieksparticipatie als de Charterbank. Om die reden is er ook een chatpilot gestart die de digitale balie mogelijk maakte op de website. De groeiende interactie online met onze bezoekers, bijvoorbeeld ook via , kost steeds meer tijd. De bezoekcijfers zijn in 2011 (724 unieke bezoekers en bezoeken) nauwelijks gedaald ten opzichte van 2010 (720 en 2.821). Dat betekent dat het op de twee dagen met vrije inloop een stuk drukker is geworden s bezoekers In oktober 2011 deed Regionaal Archief Tilburg mee met de Kwaliteitsmonitor waarin iedere twee jaar de kwaliteit van de dienstverlening van archieven in Nederland wordt vergeleken. De nieuwe openingstijden waren op dat moment ruim een half jaar van kracht. De overall waardering voor onze dienstverlening was net als in 2009 een 8.0, ruim boven het landelijk gemiddeld van 7.7. Chatten Eind mei startte het eerste deel van de chatpilot. Het middel van de chat is gekozen om op een laagdrempelige manier de bezoekers van de website verder te helpen als ze ergens niet mee verder komen of gewoon een vraag willen stellen. Het is een nieuwe manier van dienstverlenen speciaal gericht op de websitebezoeker. Op de website is een chatknop geplaatst met vermelding van de tijden dat de chat operationeel is. Deze chatknop is vanaf elke pagina van de website zichtbaar en bruikbaar. De bezoeker hoeft niets te installeren en het gebruik is heel eenvoudig. De eerste zes weken was de chat bemensd in de middag van 13 tot 16 uur. Vervolgens is de chat beschikbaar geweest in de avonduren van 19 tot 22 uur. De pilot is uiteindelijk verlengd tot midden De hoofddoelstelling van de pilot is geslaagd: de online beschikbaarheid van een baliefunctie is gerealiseerd. Aanpassing van de website In maart kwam de vernieuwde website online. De vernieuwing bestond uit de aanpassing van de wijze waarop de bezoeker kan zoeken in de genealogische database en de fotodatabase. Ook het presenteren van de zoekmogelijkheden is veranderd. Deze aanpassingen leverden met name in de eerste maand een stortvloed aan s op met op- en aanmerkingen over de nieuwe functionaliteiten. In de kwaliteitsmonitor kwam de waardering voor de website met hetzelfde cijfer uit de bus als in 2009: 8.1. Dat is ruim boven het landelijk gemiddelde van 7.7. De vernieuwde interface leidt tot een sterke stijging, met ruim 50%, van het aantal reacties via de . Daarmee is de interactie met de digitale bezoeker sterk toegenomen. Heb zojuist een juichende respons op jullie vragenlijst ingevuld. Dank voor voortreffelijke zoekmogelijkheden en vooral de mogelijkheid om de akte in te zien. [via , Ton van Beers, genealoog / vrijwillig medewerker Gemeentearchief Roermond] Verbeteren digitale toegankelijkheid archieven Het omzetten van de inventarissen van tekstdocumenten naar een nieuw digitaal format in XML en een internationale standaard EAD (Encoded Archival Description) is in 2011 voortgezet. Het blijft een jaarverslag

7 bewerkelijk proces dat arbeidsintensief en specialistisch werk is. We verwachten dat deze omzetting in 2012 wordt afgerond en beschikbaar komt via de website. Een heel ander aspect van digitale toegankelijkheid zijn de naamindexen die de vrijwilligers maken. In 2011 is er hard gewerkt aan de indexen van de bevolkingsregisters. Er zijn records met namen aan de database toegevoegd. Daarmee wordt deze bron met persoonsgegevens waarvan de scans al op de website zichtbaar zijn goed doorzoekbaar. Gebruik van social media Op het weblog van Regionaal Archief Tilburg verschenen gemiddeld vier keer per week blogposts die een grote variatie aan onderwerpen beschreven. In 2011 bestond de burgerlijke stand in Nederland 200 jaar en daarover verscheen een serie blogposts. Hetzelfde was het geval met de restauratie en digitalisering van de Kaart van Zijnen. De bezoekcijfers logen er dan ook niet om. Het weblog kreeg in 2011 ruim bezoeken van mensen die samen zo n pagina s bekeken. Het YouTubekanaal van Regionaal Archief Tilburg kreeg op 23 juni de ste bezoeker. Aan het eind van het jaar was er keer een filmpje bekeken. In 2011 zijn er 22 nieuwe filmpjes op het YouTubekanaal geplaatst. Het aantal volgers op Twitter is in 2011 sterk gegroeid. Er zijn nu 700 volgers, bijna een verdubbeling in vergelijking met In 2011 is Regionaal Archief Tilburg begonnen met een pagina op Facebook. In maart zijn we actief gaan posten en het account gaan beheren. Dat heeft inmiddels meer dan vrienden opgeleverd. Over het algemeen bereikt het archief hiermee een heel nieuwe doelgroep. In 2012 gaan we verder op Facebook om te kijken of we de vrienden ook in beweging kunnen krijgen door meer interactie. regionaalarchieftilburg.blogspot.com charterbanktilburg.ning.com twitter.com/ratilburg kletskoppenenzwarteinkt.blogspot.com Leuke artikelen posten jullie! Ik lees ze iedere keer met plezier! [Allround Fotografie reageert op het weblog. 2 december 2012] Kermisplaatjes Rondom de kermis van 2011 was er een bijzonder initiatief om foto s te verwerven. We hebben de Tilburgse kermis aangegrepen om een project te starten waarbij we hebben geprobeerd via Flickr fotografen (amateur en beroeps) te interesseren om foto s te delen in onze groep Kermisplaatjes voor later. Uiteindelijk zijn er 22 fotografen lid geworden van deze groep die samen 275 foto s hebben geplaatst. Een mooie oogst. Het is opvallend dat de meeste foto s vooral mooi zijn en niet altijd herkenbaar als afkomstig uit Tilburg. Feedback geven en ervaringen delen was een belangrijke doelstelling van zowel archief als fotografen. De eindevaluatie volgt in Open leeromgevingen Voor educatieve gebruikers van het archief ontwikkelen we online lesmateriaal. In 2011 deden we dat voor het basisonderwijs met het lesprogramma Allemaal op papier en voor de (volwassen) cursisten initieerden we een digitale leeromgeving via Moodle. Ten aanzien van het basisschoolproject werkten we samen met andere archieven in Nederland, in het bijzonder het Zeeuws Archief, Noord-Hollands Archief en Groene Hart Archieven Gouda. De aanleiding voor het project was het 200-jarig bestaan van de burgerlijke stand. De achterliggende gedachte om collectief lesmateriaal te ontwikkelen is onder andere om kosten en energie te besparen. Daarbij is het optimaal toegankelijk: in principe kunnen alle leerlingen van Nederland er gebruik van maken. Diezelfde gedachte hanteren we ten aanzien van het lesmateriaal voor volwassenen. Het traditionele leren en lesgeven heeft plaatsgemaakt voor individueel leren in eigen tempo en vanuit elke gewenste locatie. Aangezien Regionaal Archief Tilburg persoonlijk contact met de gebruikers nog steeds hoog in het vaandel heeft, is er gekozen voor een leeromgeving waarin niet alleen lesmateriaal wordt aangeboden, maar waarin ook ruimte is voor interactie, zoals uitwisselen van informatie en het delen van kennis. In 2012 zal deze cursusomgeving verder worden uitgebreid. regionaal archief tilburg 5

8 Petra en Nico, bedankt voor wat ik van jullie heb mogen leren. Jullie beiden en zeker ook mijn medecursisten, bedankt voor het plezier in het schrijven dat jullie me gegeven hebben! [Cursist Herman Willems, 2 april 2011] Wat deden we voor onze partners? De activiteiten met en voor partners in 2011 richten zich op: Werkzaamheden voor de DVO-gemeenten Kaart van Zijnen Studenten doen onderzoek Ontvangsten Op vrijdag 17 juni organiseerde Stadsmuseum Tilburg in samenwerking met CAST een minisymposium over deze kaart. De symposiumgangers konden aansluitend de kaart voor het eerst in het echt zien bij het archief. De zaterdag erna was de kaart te bezichtigen voor iedereen. Stadsmuseum Tilburg had een informatieve tentoonstelling verzorgd in het Onderzoekerscentrum van het Archief en er verschenen een boekje en een korte film over deze bijzondere kaart. 500 bezoekers kwamen zich vergapen aan de Kaart van Zijnen en de presentatie maakte grote indruk. Er kwamen allerlei verhalen los en mensen raakten volop met elkaar in gesprek over herkende plaatsnamen, de veranderingen in het landschap en persoonlijke herinneringen. De Kaart van Zijnen blijkt een icoon te zijn van en voor Tilburg en de Tilburgers. In november is er bij de gemeente Tilburg ook een presentatie geweest van de Kaart van Zijnen in samenwerking met de afdeling GEO-informatie. Werkzaamheden voor de DVO-gemeenten Het archief is belast met de uitvoering van het archiefbeheer voor twaalf gemeenten en een waterschap. Dat betekent dat we de archieven en collecties materieel goed verzorgen door verpakken, conserveren en, indien noodzakelijk, restaureren. Daarnaast stelt het archief het archiefmateriaal beschikbaar aan het publiek. Om dat goed te kunnen doen is het nodig dat de archieven toegankelijk zijn gemaakt door inventarissen die een inhoudelijke beschrijving van de archiefstukken en series bevatten. Sinds een aantal jaren digitaliseert het archief steeds meer (delen van) archieven en maakt die nader toegankelijk, vooral door indexen van namen in databases online te zetten en te koppelen aan de scans. Een overzicht van de in 2011 uitgevoerde werkzaamheden voor de DVO-partners is opgenomen in de bijlage. Kaart van Zijnen In samenwerking met Stadsmuseum Tilburg heeft het archief in 2011 een project georganiseerd rondom de getekende kaart van de heerlijkheid Tilburg en Goirle van de hand van Diederik Zijnen uit Het archiefheeft de omvangrijke kaart van ruim 4 bij 3 meter laten restaureren en scannen. De gescande kaart is online beschikbaar gekomen op de website van het archief. Dit is de Nachtwacht van Tilburg. Ik kan er naar blíjven kijken. Wat jammer dat jullie hem weer oprollen, wat zal dat emotioneel moeilijk voor jullie zijn. Dit is een topstuk van de stad. Wat ben ik blij dat ik dit gezien heb. [Reacties van bezoekers tijdens de expositie van de Kaart van Zijnen] Studenten doen onderzoek Studenten weten frequenter de weg naar Regionaal Archief Tilburg te vinden. Dat doen zij uit eigen interesse, vanwege een school- of studieopdracht, het schrijven van een scriptie of om achtergrondinformatie te zoeken. Zo kwamen er in 2011 studenten van de volgende opleidingen: Radboud Universiteit Nijmegen, Fontys Hogescholen Lerarenopleiding Mens & Maatschappij, PABO en Journalistiek. Verder stelde het Archief een stageplaats beschikbaar aan een student van de Reinwardtacademie en onderzochten studenten van TU Eindhoven TUe) de Spoorzone. Een andere TU-student ontwikkelde een digitaal genealogisch product Spoortocht Familieverhalen. Regionaal Archief Tilburg wil het studentenaantal vergroten en daarom werd er een artikel geplaatst in SUM, een blad voor studenten en lifestyle, plaatsten we een advertentie op de Tilburgse studentenplattegrond en maakten we vele studenten te vriend op Facebook. jaarverslag

9 Ontvangsten 2011 was een druk jaar voor wat betreft bezoeken van burgemeesters en wethouders van de gemeenten waarvoor wij de archieven bewaren en beschikbaar stellen. Op 1 april beet burgemeester Machteld van Rijsdorp van Goirle de spits af. In september kwamen burgemeester Hans Janssen van Oisterwijk en burgermeester Ryan Palmen van Hilvarenbeek op bezoek en tenslotte bezocht wethouder Jan Peters van Oosterhout het archief op 22 december. De bezoeken zijn bijzonder nuttig voor de bestuurders die horen en zien wat er met hun archieven gebeurt. Hoogtepunt blijft het bezoek aan het depot waar enkele bijzondere stukken klaar liggen van de betreffende gemeente. Daarnaast brachten ook twee groepen medewerkers DIV (Documentaire Informatie Voorziening) van de gemeenten Goirle en Hilvarenbeek een bezoek aan het archief. Bijlage Aanwinstenlijst 2011 In 2011 zijn diverse archieven en collecties bij Regionaal Archief Tilburg binnengekomen. Hieronder een selectie. Degene met een * zijn ook direct nader toegankelijk gemaakt: Collectie Schuurmans te Tilburg, * Collectie Jan van Laarhoven te Tilburg * Archief van Berkelmans Schoenfabriek te Oisterwijk. Dossier Van Niftrik te Loon op Zand * Archief van de St. Petrus Canisiusschool op Korvel te Tilburg * Familie Wouters te Berkel-Enschot * Archief van de Gemeenschappelijke regeling Streekmuziekschool e.o. te Oisterwijk, * Aanspraak Koning Lodewijk Napoleon te Moergestel, 1809 * Archief van de Vrouwelijke Katholieke Arbeidsjeugd, afdeling Besterd te Tilburg, Leenregister van het Leenhuijs ten Dijck, gelegen te Enschot, 16de-18de eeuw Collectie van Casteren te Tilburg * Archief van Harmonieorkest Tilburg te Tilburg, * Documenten en foto s van Interieur Donders Tilburg * Collectie van der Plas Collectie van en over de zanger August de Laat te Tilburg * Documentatie van architect Goyaerts te Tilburg * Familie Deprez, Tilburg * Pater Henri Rutten * (Nader) toegankelijk maken van archieven en collecties Naast de aanwinsten 2011 waarvan hiervoor met een * is aangegeven dat die nader toegankelijk zijn gemaakt, is dit in 2011 uitgevoerd voor de volgende archieven en collecties: Alphen en Chaam: volkstellingen en bevolkingsregisters Alphen Alphen en Chaam: notarieel archief Alphen en Chaam Alphen en Chaam: Schepenbank Alphen en Chaam (ged.) Alphen en Chaam: foto s en ansichten Alphen, Chaam en Riel Geertruidenberg: protocollen Schepenbank Geertruidenberg Loon op Zand: notarieel archief Loon op Zand Loon op Zand: collectie Verheijen Oisterwijk: notarieel archief Oisterwijk Oisterwijk: foto s, ansichtkaarten en glasnegeatieven Oisterwijk (ged.) Oisterwijk: Fam. Nagel te Oisterwijk Oosterhout: bevolkingsregisters Oosterhout (ged.) Tilburg: bevolkingsregisters Tilburg Tilburg: volkstellingen Tilburg Tilburg: gezinskaarten Tilburg (ged.) Tilburg: bevolkingsregisters Udenhout Tilburg: DTB Tilburg Nederduits Gereformeerde registers (ged.) Tilburg: Kajotters te Tilburg Tilburg: Leenregister te Tilburg Tilburg: Collectie van der Plas Tilburg: Collectie van Dun Tilburg: St. Aloysiusschool par. Korvel bidprentjes films In de media Het groots aangepakte evenement rondom de Kaart van Zijnen kreeg zeer ruime aandacht in de lokale en regionale pers en overige media. Via Brabant10, Omroep Brabant, Tilburgse Koerier, Brabants Dagblad regionaal archief tilburg 7

10 en het tijdschrift In Brabant was de vorderingen van het project te lezen, horen en zien. Vele websites publiceerden het nieuws van de Dag van Zijnen en via Twitter werd daar nog een schep bovenop gedaan. De overdracht van het archief van de architect Noud Heerkens werd breed besproken in de lokale en regionale kranten. Op de websites van de gemeentes in het werkgebied is informatie over de cursussen van het archief gepubliceerd, evenals in de lokale kranten. Dit leverde cursisten uit het hele werkgebied op. Verborgen Verleden over het onderzoek naar de voorouders van Marc-Marie Huijbregts en Peter van de Vorst. De uitzendingen vinden in 2012 plaats. Verder zijn vele andere activiteiten en nieuwsitems uit het archief opgenomen in Brabants Dagblad en Tilburgse Koerier. Colofon Uitgave van Stichting Mommerskwartier Postbus 4265, 5004 JG Tilburg Stichting Mommerskwartier bestaat uit de instellingen: Audax Textielmuseum Tilburg, Regionaal Archief Tilburg, Stadsmuseum Tilburg, Tekst / redactie / coördinatie Luud de Brouwer Hanneke Oosterhof Jeannette Bertels Frank van Kruisselbergen Laure Sauer Floor Westerburgen Jojanneke van Zandwijk Beeldverantwoording Foto s: Jan Stads/Pixs4Profs, Monika Vanhercke, Anne Neijnens, Geertje Aalders, Jojanneke van Zandwijk Grafisch ontwerp studio frederik de wal, Schelluinen Druk Gianotten, Tilburg Oplage 175 jaarverslag

11

12 Kermisplaatjes voor later Deel je kermisfoto s op Flickr met