REGIONAAL ARCHIEF TILBURG. Jaarverslag Een instelling van Stichting Mommerskwartier

Transcriptie

1 REGIONAAL ARCHIEF TILBURG Jaarverslag 2009 Een instelling van Stichting Mommerskwartier

2

3 REGIONAAL ARCHIEF TILBURG Jaarverslag 2009

4

5 Regionaal Archief Tilburg: samen delen Het strategisch beleidsplan voor Regionaal Archief Tilburg is in 2009 vastgesteld door de raad van toezicht. Participatie van gebruikers, samenwerken en kennis delen zijn de drie pijlers waarop dit plan rust. In aansluiting daarop volgden 15 medewerkers de cursus 23 Archiefdingen, een kennismaking met de nieuwe interactieve mogelijkheden van internet. Het accent ligt de komende jaren op informatieverrijking van de verschillende collecties door inzet van mensen en digitale middelen. Het project Geboren in 1809, met alle elementen van de gewenste gebruikersparticipatie, is buitengewoon succesvol verlopen en afgerond. Het project Charterbank, met een vergelijkbare opzet, is van start gegaan. Drie gesubsidieerde digitaliseringsprojecten zijn opgestart waarmee het Archief de ingeslagen weg van het gebruik van nieuwe media kan vervolgen. Wat deden we voor onze bezoekers en gebruikers? Filmpjes op YouTube Uitbreiding communicatiemiddelen Uitbreiding cursusaanbod Project Geboren in 1809 Project Erfgoed van de Oorlog Project Digitale Levens Filmpjes op YouTube Op het zeer populaire medium YouTube heeft het Archief een eigen kanaal dat goed wordt bekeken. Daar zijn filmbeelden te zien van de Tilburgse bevrijding of een personeelsuitstapje van textielfabriek A & N Mutsaerts uit Voor het beantwoorden van de vraag: Wat kan Regionaal Archief Tilburg voor de bezoekers betekenen?, ontwikkelde het Archief een vijftal filmpjes, waaronder een kennismakingsfilm. Kijk op Archieven met een relatief sterke stijging in de overall waardering zijn: Rotterdam, Regionaal Archief Tilburg, [Uit: Kwaliteitsmonitor Dienstverlening Archieven 2009.] REGIONAAL ARCHIEF TILBURG 3

6 Nieuwe communicatiemiddelen Sinds april 2009 heeft het Archief een weblog waarop verslagen staan van onder meer activiteiten, nieuwe aanwinsten en achtergronden bij archiefstukken. Alle geplaatste blogposts worden op hun beurt weer verspreid via Twitter. De bekendheid van het weblog neemt zienderogen toe. Het kon dit jaar al rekenen op ruim unieke bezoekers. De website van het Archief onderging dit jaar enkele veranderingen. De actualiteit van de website van het Archief wordt gevoed vanuit het weblog. Nieuwe digitools zijn geimplementeeerd. (regionaalarchieftilburg.blogspot.com) Cursusaanbod Het Archief stimuleert bezoekers om onderzoek te doen. Het Archief biedt een viertal cursussen aan om aanstaande onderzoekers op weg te helpen: Stamboomonderzoek, Oud Schrift, Huizenonderzoek en Fotografie. De laatste twee zijn nieuw in het cursusaanbod. De cursus Fotografie is zelfs uitgebreid met een fotowedstrijd waarvan de winnende foto s een plaats kregen in het fotoboek: t Toekomstig Verleden. Ook de deelnemers van de projecten Charterbank en Geboren in 1809 kregen ondersteuning bij de onderzoeksvaardigheden in Oud Schrift, Huizen- en Stamboomonderzoek. Geboren in 1809 In 2009 was het tweehonderd jaar geleden dat Tilburg stadsrechten kreeg. Het Archief en de Nederlandse Genealogische Vereniging (NGV) s-hertogenbosch-tilburg sloten hierbij samen aan met het project Geboren in Het project had twee doelen: het beschrijven van de levens van de eerste bewoners van de stad Tilburg en mensen kennis laten maken met het doen van archiefonderzoek. Begin 2009 stonden ze te trappelen om hun onderzoek te starten: de zestig deelnemers aan het project. Deze ervaren en onervaren onderzoekers onderzochten samen de levensloop van alle 338 Tilburgers die in 1809 zijn geboren. Met behulp van workshops, reguliere bijeenkomsten en het netwerk van de NGV is na zes maanden intensief speurwerk het project in juni afgerond en op 10 oktober feestelijk afgesloten. De deelnemers zelf presenteerden het resultaat van het project aan de Tilburgse bevolking. Op staan de onderzoeksresultaten beschreven, inclusief een analyse van de gegevens van honderden Tilburgers uit De Stichting Tilburg 2009 heeft een financiële bijdrage aan dit project geleverd. Wat een ontzettend fijn initiatief en een mooie overzichtelijke website! Voor mijn studie moest ik onderzoek doen naar de verhuisgeschiedenis van mijn familie. En gelukkig woonden de meesten in en om Tilburg. Deze site heeft mij zo goed geholpen met het terugvinden van hun woningen. Prachtige oude foto s, geen enkele andere gemeente waar familieleden hebben gewoond heeft zo n mooie duidelijke site. Bedankt! [Steffie Ballemans per ] Het is echt verslavend, ik wil steeds meer vinden. Ik zie het als detectivewerk: je vindt een spoortje en dat ga je helemaal uitpluizen om antwoorden te vinden. We werden door Regionaal Archief Tilburg als VIP s behandeld. [Enkele deelnemers van het project Geboren in 1809] Erfgoed van de Oorlog - Oorlogsbronnen in Context In dit project digitaliseert het Archief: ego-documenten , persoonlijke archieven en de wederopbouwarchieven. De database met oorlogsslachtoffers dient als kapstok om de digitale documenten op de website te presenteren. Het project Erfgoed van de Oorlog is mede mogelijk gemaakt door subsidies van het ministerie van VWS. JAARVERSLAG

7 Digitale levens van Noord-Brabanders Bevolkingsregisters bevatten belangrijke sociaalculturele informatie, zoals gezinssamenstelling en migratie, maar ook gegevens van eventueel inwonende grootouders, knechten/leerlingen e.d. Deze nieuwe gegevens krijgen een plaats in de genealogische database op de website. Het project is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van de provincie Noord- Brabant. Zaterdagactiviteiten, open dagen Op de zaterdagen dat het Archief voor publiek is geopend, organiseert het activiteiten om historisch geïnteresseerden in contact te brengen met het Archief. In samenwerking met de NGV s-hertogenbosch-tilburg waren er in het voor- en najaar twee archiefcafés, respectievelijk over vrouwen in de genealogie en onderzoek bij de Zuiderburen. In september fungeerde het Archief als coördinatiepunt voor de Tilburgse Open Monumentendag. In december stond de zaterdagactiviteit in het teken van oude receptenboekjes uit de collectie. (kletskoppenenzwarteinkt.blogspot.com) Wat deden we voor onze partners? Intensiveren band met de gemeente Oosterhout Organiseren open dagen Organiseren tentoonstellingen Subsidieproject Metamorfoze Familiegeschiedenissen in samenwerking met onderwijs Oosterhout, niet van gisteren In 2009 vierde Oosterhout het feit dat 200 jaar geleden Lodewijk Napoleon haar stadsrechten verleende. Ter ere van deze verjaardag stelde historicus C. Gorisse een wetenschappelijke publicatie over de geschiedenis van de vitale en veerkrachtige stad Oosterhout samen. Voor het boek maakte een team van schrijvers gebruik van de Oosterhoutse archieven, die in bewaring liggen bij het Archief. De medewerkers van het Archief stonden de schrijvers met raad en daad bij in hun zoek - tocht en leverden voor dit boek een deel van het illustratiemateriaal. Medewerkers van alle overheids- en particuliere archieven hebben ons voortreffelijk geholpen [Inleiding en verantwoording uit het boek Oosterhout, niet van gisteren] Tijdmachines voor Tilburg en Oosterhout De digitale Tijdmachine die het Archief al enkele jaren geleden heeft ontwikkeld, was toe aan een restyling. Tegelijkertijd gaf de Gemeente Oosterhout aan dat zij graag een soortgelijke tool wilde. Gebruikmakend van elkaars expertise zijn twee nieuwe websites ontstaan: een Tilburgse én een Oosterhoutse Tijdmachine. Gekozen is voor een heldere lay-out en een uitstraling die past bij de jongere doelgroepen. Om aan te sluiten bij het hedendaagse geschiedenisonderwijs, hebben de iconen van de tien tijdvakken uit het onderwijs een prominente plek in de Tijdmachines gekregen. ( REGIONAAL ARCHIEF TILBURG 5

8 Als toekomstige ontwikkeling wordt onder andere gezien het versterken van elkaars netwerk en meer interactiviteit om kennis vast te leggen en openbaar te maken. [Webmaster Brabants Heem tijdens de Heemdagen 2009] Metamorfoze Enkele textielarchieven uit Tilburg vallen onder de kwalificatie nationaal belang waaronder het archief van Wollenstoffen- en dekenfabriek BeKa. In het kader van het landelijk project Metamorfoze is in 2009 subsidie van de Koninklijke Bibliotheek ontvangen om dit archief gedeeltelijk te conserveren en te digitaliseren. Drie tentoonstellingen Tilburg 200 jaar stad Regionaal Archief Tilburg en Stadsmuseum Tilburg organiseerden drie opeenvolgende tentoonstellingen in de hal van het Archief in het kader van het jubileum jaar Tilburg De eerste tentoonstelling was Tilburg viert feest. Op de verjaardag van de stadsrechtverlening in 1809 (18 april) volgde de tweede: Tilburg krijgt stadsrechten, en de laatste in de cyclus was Tilburg 200 jaar op de kaart. Aan belangstelling was geen gebrek. Na deze drie tentoonstellingen heeft de Stichting Tilburg 2009 van al haar activiteiten die in het jubileumjaar zijn gehouden een tentoonstelling gemaakt. Leerlingen onderzoeken familie geschiedenis Regionaal Archief Tilburg speelt graag in op vragen vanuit het onderwijs. Zo kwam het Theresialyceum met het verzoek om expertise bij de opzet van een cursus stamboomonderzoek voor leerlingen. In samenspraak vond uitwisseling van kennis en expertise plaats: zo leverde de school de informatie over het niveau en de ambitie van de leerlingen, het Archief faciliteert de toegang tot de collectie en de presentatie van de onderzoeksresultaten. Medewerkers van het Archief gaven enkele gastlessen op school als kennismaking en om te leren zoeken in digitale systemen. De docent en de leerlingen maakten vervolgens veelvuldig gebruik van de digitale genealogische database op de website. De klas bracht ook een bezoek aan het Archief om het onderzoek naar de eigen familiegeschiedenis te verlevendigen en te verdiepen. Om de resultaten te presenteren is Geschiedenislokaal 013 opgezet: een digitale ontmoetingsplek voor docenten, medewerkers van het Archief én leerlingen JAARVERSLAG

9 Wat deden we voor onze medewerkers? Het einde van deze cursus, is het begin van een andere manier van werken. [Mirjam Heijs] Benoeming Hoofd Archief Strategie Hulde aan de vrijwilligers 23 Archiefdingen Hoofd Archief en discussie over de strategie met de medewerkers Als vervolg op een eerder gestarte discussie kwam in 2009 het definitieve strategie plan voor de komende vier jaar tot stand. De uitvoering van dat plan ligt in handen van het nieuw aangestelde Hoofd Archief. De diverse deelplannen (voor educatie, dienstverlening en collectiebeheer) zijn nader uitgewerkt, waarbij de medewerkers zijn betrokken. De deelplannen dienen als leidraad voor de komende jaren en bieden houvast voor de uit te voeren werkzaamheden en de keuzes die gemaakt moeten worden. 23 Archiefdingen was voor mij een zinvolle inhaalmanoeuvre. Verrassend waren de reacties op mijn blog over het Stamboomforum. Dit krijgt misschien nog een zinvol vervolg. [Michiel van Heumen] Nu ik de mogelijkheden heb leren kennen denk ik dat het wel zo is: de gebruiker moet en kan dankzij deze hulpmiddelen in de gelegenheid gesteld worden bij te dragen aan de toegangen op het Archief en andere projecten. [Marty Dost Deelnemers aan de cursus 23 Archiefdingen] Vrijwilligersdag In een periode van vijf jaar zijn alle registers van de Burgerlijke stand toegankelijk gemaakt. Meer dan 30 vrijwilligers werkten vijf jaar lang aan dit project. In totaal zijn bijna akten van 23 gemeenten geïndiceerd en gekoppeld. De afronding van dit grote project is gevierd met een vrijwilligersdag. Ontdek de toekomst met 23 Archief dingen De technologische vooruitgang is voor iedereen merkbaar. De cursus 23 Archiefdingen laat de deelnemers kennis maken met de nieuwe ontwikkelingen op internet. Een groot aantal medewerkers van het Archief volgden deze cursus samen met medewerkers van het Brabants Historisch Informatie Centrum. De deelnemers hebben bij elk Archiefding hun ervaringen vastgelegd in een persoonlijk weblog. De enthousiaste deelname resulteerde in enkele nieuwe initiatieven op het gebied van samenwerking via googledocs, weblogs en community s. [ REGIONAAL ARCHIEF TILBURG 7

10 Bijlage Colofon Aanwinsten 2009 In 2009 zijn vele archieven van particulieren verworven, vaak met een zeer bijzonder karakter. Een kleine bloemlezing: dagboeken van P.C. Schellekens te Dongen, fotocollectie Kolfschoten-Verheyen, ca collectie C.J.A.M. de Bont, weerman te Tilburg, archief van de Stichting P.F. Bergmansfonds en haar voorgangers, foto s van de Tilburgse Textielschool fotoalbum oorlogsslachtoffers Goirle films van bezoek van de familie Van Spaendonck aan Volendam, een openluchtspel in Oisterwijk uit 1939 en de Tilburgse kunstijsbaan aan de Elzenstraat, ca In de media In 2009 heeft het digitaal verspreiden van berichten vanuit het archief een vlucht genomen, met een focus op nieuwe media via de website, weblogs, Twitter, Flickr en YouTube en de digitale nieuwsbrief. Uiteraard verschijnen de nieuwsberichten ook in de lokale en regionale kranten en websites. Een paar keer per jaar verschijnt een groot artikel in het Brabants Dagblad en bijna iedere twee weken is het archief in de lokale kranten terug te vinden. De lokale televisie besteedde in december ruim aandacht aan een evenement van Regionaal Archief Tilburg. Uitgave van Stichting Mommerskwartier Postbus 4265, 5004 JG Tilburg Stichting Mommerskwartier bestaat uit de instellingen: Audax Textielmuseum Tilburg, Regionaal Archief Tilburg, Stadsmuseum Tilburg, Tekst / redactie Jeannette Bertels Luud de Brouwer Frank van Kruisselbergen Hanneke Oosterhof Jojanneke van Zandwijk Grafisch ontwerp Studio Frederik de Wal, Schelluinen Druk Gianotten, Tilburg Oplage 150 JAARVERSLAG

11

12