STREEKARCHIVARIAAT NOORDOOST-GRONINGEN JAARVERSLAG 2013

Transcriptie

1 STREEKARCHIVARIAAT NOORDOOST-GRONINGEN JAARVERSLAG

2 INHOUDSOPGAVE Jaarverslag 2013 Inleiding... 3 Organisatie... 3 Werkzaamheden... 3 Beheer en behoud. Collectievorming... 3 Dienstverlening... 4 Publicatie, educatie en voorlichting

3 INLEIDING De streekarchivaris is in dienst bij de gemeente Delfzijl. Hij is werkzaam voor de gemeenten Appingedam, Delfzijl, Eemsmond en Loppersum. Zijn werk bestaat uit drie hoofdtaken: het ontsluiten van de statische archieven van deze gemeenten voor het publiek en het verwerven van archieven die van belang zijn voor de lokale geschiedenis, om deze zo voor de toekomst veilig te stellen het publiek informeren over de gemeentelijke archieven en het gebruik hiervan stimuleren door middel van publicaties, educatie en voorlichting het verlenen van bijstand aan onderzoekers die het archief komen raadplegen en het beantwoorden van vragen die worden gesteld vanuit het publiek of de gemeentelijke organisatie. ORGANISATIE De vier aan het streekarchivariaat deelnemende gemeenten dragen elk ca. 50 eurocent per inwoner per jaar bij in de kosten zodat de gemeente Delfzijl, die het grootste inwonertal heeft, ongeveer twee maal zo veel bijdraagt als de andere drie gemeenten. Gevolg is dat de streekarchivaris per week gemiddeld twee dagen werkzaam is voor de gemeente Delfzijl en gemiddeld één dag per week voor de andere gemeenten De streekarchivaris is afwisselend werkzaam op de gemeentehuizen te Appingedam, Delfzijl, Loppersum en Uithuizen. Er is een aantal vrijwilligers werkzaam voor het streekarchivariaat. In Delfzijl houdt mevrouw K. Hesselink zich bezig met de kaartenverzameling in het gemeentearchief. In Appingedam en Delfzijl is een aantal vrijwilligers bezig met de beeldbank. In de gemeente Eemsmond verricht de heer A. Bolt diverse werkzaamheden voor het archief, waaronder de behandeling van de genealogische post en het digitaliseren van de fotocollectie. DE WERKZAAMHEDEN Behoud en beheer van de archieven. Collectievorming Loppersum In Loppersum is de beschrijving van het archief van t Zandt afgerond. De inventaris zal nog vernummerd moeten worden. Eemsmond In de gemeente Eemsmond is verder gewerkt aan de beschrijving van het archief van Uithuizen. Van de 65 meter zijn 41,5 meter beschreven. De archieven van de voormalige gemeenten Kantens, Warffum, Uithuizermeeden en Usquert zijn formeel overgebracht naar de archiefbewaarplaats. Opnieuw is een aantal registers van de burgerlijke stand ter restauratie gegaan. Delfzijl Er is een aanvang gemaakt met de beschrijving van het archief van de oude gemeente Delfzijl van de periode Dit archiefblok is tevens formeel overgebracht naar de archiefbewaarplaats, evenals de archieven van de voormalige gemeenten Bierum en Termunten. Een verzameling woningkaarten van de voormalige gemeenten die sinds een aantal jaren op de zolder van het gemeentehuis stond, is zuurvrij verpakt en in de archiefbewaarplaats geplaatst. 3

4 Opnieuw is een aantal registers ter restauratie opgezonden. Appingedam De beschrijving van het archief van strokartonfabriek De Eendracht is afgerond. Na vernummering van het archief zullen de werkzaamheden hieraan afgerond zijn. De persoonskaarten van de gemeente zijn gedigitaliseerd en zijn nu vanaf de werkplek doorzoekbaar en raadpleegbaar. Acquisitie In Loppersum is het archiefje van garage Mulder verworven. Dit is door de Historische Vereniging aan de gemeente overgedragen. Het betreft ca. 0,10 m archief en beslaat de periode Dhr. Gardenier uit Spijk heeft een deel van zijn fotoverzameling aan de gemeente Delfzijl overgedragen. Deze zullen worden gedigitaliseerd en geplaatst op de beeldbank. Interbestuurlijk toezicht In 2013 is de Wet revitalisering interbestuurlijk toezicht van kracht geworden. Het toezicht van de provinciale archiefinspectie op de gemeentelijke archieven is hiermee meer op afstand komen te staan. De gemeenten zullen in het vervolg zelf het toezicht moeten uitoefenen op hun archiefvorming. Dit betekent extra werk voor het DIV-afdelingen van de gemeenten. Ook de streekarchivaris zal hierbij ingezet worden. Door DoxSupport is een nulmeting gemaakt van de stand van zaken voor wat betreft de informatievoorziening van de vier gemeenten. Hieruit zijn een aantal verbeterpunten gebleken. Deze zullen vanaf 2014 aangepakt worden. Meer details aangaande het interbestuurlijk toezicht zijn te vinden in het Verslag en verantwoording over 2013 van het beheer van de archiefbewaarplaats en het gevoerde archief- en informatiebeheer. Dienstverlening Deze taak valt in twee delen uiteen: Beantwoording van schriftelijke, telefonische of per gestelde vragen Het bijstaan van onderzoekers bij hun bezoek aan het archief In totaal werden 190 schriftelijke, telefonische of per gestelde vragen ontvangen en beantwoord. Vanuit de gemeentelijke organisaties werden in totaal 16 vragen gesteld. In totaal brachten 73 personen een bezoek aan de verschillende gemeentearchieven. Hier zijn alleen de bezoekers geteld die door de streekarchivaris zijn geholpen. GRAFIEK VAN DE DIENSTVERLENING IN 2013 Bezoeken Schriftelijke Telefonische Vragen per Vragen uit de vragen vragen organisatie Appingedam Delfzijl Eemsmond Loppersum Totaal Toelichting: Hier zijn alleen de bezoekers opgenomen die door de streekarchivaris zijn geholpen. Ook de bezoekers die een bouwtekening uit het archief nodig hadden zijn hier niet opgenomen. Deze personen werden geholpen door de reguliere archiefafdelingen van de verschillende gemeenten. 4

5 Publicatie, educatie en voorlichting Dag van de Noord-Groninger Geschiedenis Op 23 maart vond de Dag van de Noord-Groninger Geschiedenis plaats in de Nicolaïkerk en de Franse school in Appingedam. In de kerk vond de historische informatiemarkt plaats waar vele instellingen een stand hadden ingericht en zichzelf presenteerden. In de Franse school vonden drie lezingen plaats: Joop Tilbusscher sprak over Jacob Vinhuizen en zijn correspondentie met G.A. Wümkes, Dr. Remy van Schaïk had een verhaal over het schrift- en boekwezen in Groninger kloosters, Otto Knottnerus sprak over Appingedam tussen reformatie en renaissance. In de Franse school vonden tevens workshops plaats over genealogie en computer. Ondanks de snijdende kou werd de dag goed bezocht. Erfgoededucatie In samenwerking met het IVAK is een educatieproject gedaan voor de Jan Ligthartschool en de Jan Nieuwenhuizenschool in Appingedam. De streekarchivaris heeft de scholen bezocht en een drietal lessen verzorgd over respectievelijk de tijdvakken 1 (jagers en boeren), 9 (de wereldoorlogen) en 10 (tijd van televisie en computers), allemaal toegespitst op Appingedam. Een groep van het Eemsdeltacollege is op bezoek geweest in het stadskantoor te Appingedam waar de streekarchivaris iets vertelde over de stadsrechten van Appingedam en de Buurbrief. Een zelfde les is ook gegeven voor de kinderraad van Appingedam. Beeldbank Voor de gemeente Delfzijl zijn de nieuw verworven foto s van dhr. Gardenier uit Spijk door de vrijwilligers op de Beeldbank gezet. Deze werkzaamheden zijn nog niet afgerond. In Appingedam zijn de laatste foto s van de gemeentelijke collectie op de beeldbank gezet. De foto s die werden aangetroffen in het archief van de Eendracht zullen ook op de beeldbank worden geplaatst. Twee oud werknemers van De Eendracht houden zich hiermee bezig. De gemeente Loppersum heeft zich in 2013 aangemeld bij de beeldbank zodat het voor de historische verenigingen in de gemeente mogelijk is geworden gratis aan de beeldbank deel te nemen. In samenwerking met de historische verenigingen zal de gemeentelijke fotocollectie op de beeldbank worden geplaatst. In 2014 zal hier handen en voeten aan worden gegeven. In de gemeente Eemsmond wordt de beeldbank door de vrijwilliger bijgehouden. Groninger Archiefnet De vier gemeenten van het streekarchivariaat zijn aangesloten bij het Groninger Archiefnet. Op het Groninger Archiefnet worden archiefinventarissen en wordt andere archiefinformatie gepubliceerd. Dag van de Groninger geschiedenis De streekarchivaris heeft weer deelgenomen aan de Dag van de Groninger geschiedenis. Het thema was Vorst en Volk. Samen met gemeenten en waterschappen in de provincie werd een stand ingericht. Ook werd een powerpointpresentatie gemaakt die doorlopend werd getoond. Ereburgers De streekarchivaris is betrokken geweest bij het benoemen van Canadese ereburgers. Ter afsluiting van deze zaak is in 2013 in de hall van het gemeentehuis een plaquette geplaatst. Lezingen De streekarchivaris heeft in 2013 diverse lezingen verzorgd. In de bibliotheek van Spijk heeft hij wat verteld over de huisvesting van de oude gemeente Bierum gedurende de 19 de 20 ste eeuw. Voor de historische vereniging van Middeltum heeft hij een verhaal verteld over de bewoners van Middelstum in Dit vond plaats in het schathuis van Ewsum. In een bijeenkomst van Doxis heeft hij iets gezegd over digitalisering van archieven en de rol van de streekarchivaris in die aangelegenheid. Canon De streekarchivaris heeft zitting in de redactiecommissie voor het maken van een canon van de geschiedenis van de gemeente Delfzijl. Eens in de drie à vier weken komt de redactie, bestaande uit vijf personen, bijelkaar om te bespreken wat er in de canon komt, wat er niet in komt, hoe de indeling 5

6 wordt etc. etc. Vervolgens zullen auteurs worden gezocht die de verschillende vensters (hoofdstukjes) zullen gaan schrijven. Een planning voor de werkzaamheden was er aanvankelijk maar omdat die niet realistisch was, is die losgelaten. Uitlening van stukken Er zijn archiefstukken uitgeleend aan de bibliotheek in Spijk voor een kleine expositie over de oude gemeente Bierum. Ook zijn er stukken uitgeleend aan het Museum Stad Appingedam voor een tentoonstelling over de joodse bevolking. Aan het Muzeeaquarium zijn stukken uitgeleend voor een tentoonstelling over de Franse tijd. Fivelsgoud/Franse tijd De streekarchivaris heeft zijn medewerking verleend aan de totstandkoming van de vernieuwde website Fivelsgoud van het IVAK in de vorm van het aanleveren van historische inhoud. 6