voortgangsbericht april 2011

Transcriptie

1 [5] schooljaar april 2011 In augustus 2009 is in de wijk Nieuwland het vierjarige project onderwijstijdverlenging van start gegaan. Drie basisscholen en twee VMBO scholen werken met de Verlengde Leertijd (VLt): Þ t Meesterwerk, De Taaltuin en De Wieken: 6 extra lesuren per week voor de groepen 7 en 8 Þ LIFE College en OSG Schiedam: geleidelijk opbouwen naar 8 lesuren extra op het rooster voor de klassen 1 en 2 De gemeente Schiedam heeft het initiatief voor het project VLt genomen en participeert in de projectgroep. Met subsidie van het ministerie van OCW kunnen wij onze activiteiten realiseren. In deze nieuwsbrief vatten we de resultaten samen. Resultaten, waar we trots op mogen zijn en die veel kansen bieden voor vervolgacties, die we samen met de directies en de coördinatoren VLt uitzetten. Net als in voorgaande nieuwsbrieven weer informatie over de aanpak op de scholen. Dit keer ook informatie over het effectonderzoek. De komende maanden wordt dat weer uitgezet in het basisonderwijs: alle betrokken leerkrachten krijgen een oproep een vragenlijst in te vullen. Lees de informatie in dit! Dan weet je waarom juist deze vragen gesteld worden! Periodiek brengen wij een over ons project VLt uit. Zo delen we de opgedane kennis en ervaring met uitvoerende medewerkers op de scholen en informeren wij hen over de activiteiten waar we de komende periode aan werken. Kortom: weten waar we staan, hoe ver we zijn en of we op koers zijn met het project. Weer meer samenhang Werken aan samenhang loopt als rode draad door het project. Met vijf scholen samen werken aan een doorgaande lijn, onderwijs en activiteiten op elkaar afstemmen om kansen voor kinderen te creëren. Op 29 maart jl. kwamen de medewerkers bij elkaar om hieraan te werken. Wordt het traditie dat we tijdens de eerste voorjaarszon samen werken aan VLt? 29 maart: Verder samen werken aan VLt Elkaar treffen, weten naar welke school jouw kinderen gaan na groep 8 en meer horen over de aanpak op de basisschool: deze onderwerpen stonden centraal op de medewerkerbijeenkomst van 29 maart jl. Na een plenaire start werkten we in zes groepen intensief aan verschillende thema s. De resultaten liegen er niet om en bieden veel kansen voor vervolg! Samen met de directeuren en coördinatoren zullen we deze vormgeven. Kort samengevat zijn deze suggesties gedaan: ICT 1. zorgen voor een goed referentiekader waardoor overgang PO naar VO beter op elkaar aansluit; 2. zelfontdekkend leren hoe reizen we, hoe gaan we van a naar b, haal de wereld de klas in; 3. differentiatie mogelijkheden; 4. verrijken algemene kennis 5. verkleinen van je wereld Leuk idee: presenteren is leren a.d.h.v. van opdrachtkaarten zelf informatie ordenen en waarderen. Samenhang: zogenaamd referentiekader ontwikkelen: VO bouwt voort op ICT-vaardigheden PO. Tijd voor de toekomst Voortgangsbericht april

2 Doorgaande lijn studievaardigheden Kansen VO: 1. optimale inrichting van het lokaal zodat leerlingen in alle rust kunnen werken en bewegen 2. leerlingen hebben eigen ruimte waar zij spullen kunnen achterlaten, rust hebben (leerkracht verplaatst naar andere klas) Leuk idee: zelfreflectie in de vorm van competenties (bv in de weektaak verwerken) Samenhang: leerlingen kunnen minimaal 1 week vooruit plannen en d.m.v. zelfreflectie benoemen waar dit wel/niet is gelukt. Aandachtspunt: houd rekening met puberbrein. Ondersteunen ouders bij overgang PO - VO 1. verwachtingen uitstroom vroegtijdig uitspreken 2. groeikaart gebruiken om perspectieven zichtbaar te maken 3. wees trots op wat een kind kan! meer aandacht aan wat goed gaat Leuk idee: handreiking hoe overleef ik de open dag soort kijkwijzer ontwikkelen. Samenhang: rapportpresentatie ook op PO door leerling zelf. Interessegroep Techniek en rekenen Rekenen en taal praktisch toepassen zo leren leuk maken. Differentiatie inbouwen Leuke ideeën: Heel veel: te veel om op te noemen! Gezamenlijke ideeënsite ontwikkelen? Ervaringen Er is geen ontkomen meer aan (als ze dat al zouden willen): iedere leerling die één van de vijf aan de VLt deelnemende scholen bezoekt gaat gewoon langer naar school in groep 7/8 en klas 1/2. Door deze extra lestijd kunnen we intensiever aan taal, rekenen en wereldoriëntatie werken. De lessen zijn verweven in het dag- en weekrooster. Hoe pakt elke school dat aan? Wat doen ze in de praktijk? Kortom: een update van de stand van zaken. Doorgaande lijn Rekenen 1. aandacht voor leerstrategieën bij warme overdracht 2. automatiseren onderhouden vanaf de start VO Leuk idee: zoefi Doorgaande lijn Taal 1. Taal is een zaak van alle vakken hoe beoordeel je taal in een ander vak? Bv. door docent Nederlands 2. Mondelinge taalvaardigheden meenemen in de warme overdracht begrijpend lezen nu slecht, maar is wel erg belangrijk we vergeten te corrigeren bij communicatie onderling Leuk idee: ga op zoek naar taalspelletjes en draag die aan elkaar over. > t Meesterwerk: kinderrestaurant bijna klaar! De groepen 7 hebben de afgelopen periode gewerkt aan het thema Middeleeuwen. Er kwam een gastspreker van het Archeon in de klas. Nu houden de kinderen presentaties voor klasgenoten en ouders. De groepen 8 hadden de afgelopen tijd de focus op het oefenen van de CITO. Nu dat achter de rug is, houden ze zich weer bezig met het themaonderwijs en de schoolkeuze. De komende maanden kunnen de leerlingen van de VLt ook gebruik gaan maken van het restaurant dat de afgelopen maanden gerealiseerd is op t Meesterwerk. Hierdoor kunnen ze nog meer theorie en praktijk met elkaar combineren. Op zaterdag 9 april organiseren we een open dag om t Meesterwerk aan de wijk te laten zien. Tijd voor de toekomst Voortgangsbericht april

3 In de toekomst gaan we met interessegroepen werken (schoolgebonden) en zullen we onze VLt aanpak tot nu toe evalueren met de betrokken leerkrachten. De puntjes op de i, om de basis voor VLt voor het nieuwe schooljaar nog verder te verankeren! gesprekstechnieken, begrijpend lezen, zelfstandig werken en sociale competenties. De grote winst van de andere manier van werken in de VLt is dat er meer tijd is om specifieke aandacht te besteden aan elke leerling op zijn of haar niveau (ook door meer leerkrachten in de klas), zodat iedere leerling zich gekend voelt, doelgericht werkt en daardoor met meer plezier naar school gaat. Ondanks (of dankzij?) de langere schooldagen is de sfeer in de bovenbouwgroepen beter dan ooit. > De Taaltuin: muurdoorbrekend onderwijs Naast het samenvoegen van beide groepen 7 en beide groepen 8 voor VLt met meer inzet van leerkrachten, is er nu een steeds verdergaande samenwerking op gang gekomen tussen groep 7 en 8. Bij het rekenonderwijs zijn de groepen 7 en 8 ingedeeld in niveaugroepen, waarbij de leerlingen van de verschillende groepen bij elkaar buurten. De verschillende leerkrachten kunnen zich specialiseren in extra aandacht of uitdaging op diverse niveaus. De warme overdracht van groep 7 naar 8 is hierdoor gegarandeerd. Bovendien heeft een leerkracht van groep 8 een aantal rapportgesprekken in groep 7 bijgewoond. Dit waren gesprekken met ouders, waarvan de kinderen vermoedelijk LWOO verwijzing krijgen. Zo hebben de ouders al kennisgemaakt met de leerkracht en hebben zij een realistisch beeld van de uitstroommogelijkheden van hun kind. In groep 8 staat de afsluiting van het schooljaar in het teken van talentkracht. Iedere leerling krijgt de gelegenheid zijn of haar talent te laten zien. Om dit goed te begeleiden zijn er diverse gastdocenten ingehuurd, die de leerlingen ondersteunen bij zang, dans, drama, koken, kunst en sport. > De Wieken: presenteren is leren! Op De Wieken is gekozen voor een integrale aanpak van VLt. We gebruiken de extra tijd om het bestaande programma aan te vullen en meer uit te diepen. Nieuw op het rooster zijn de vakken studievaardigheden en Presenteren is leren. Bij studievaardigheden maken we gebruik van werkboeken waarbij leerlingen informatie leren verwerven en verwerken. Bij Presenteren is leren maken we gebruik van stappenkaarten, waarbij de leerlingen kunnen kiezen uit 7 verschillende thema s (dieren, voedsel, het weer, geld, reizen, water en wonen) op verschillende niveaus. De stappenkaart is een hulpmiddel om tot een presentatie te komen. Het stuurt de leerlingen in het proces van informatie verzamelen, verwerken en omzetten in een PowerPoint-presentatie met tekst, beeld en evt. geluid, maar geeft kinderen ook de vrijheid met eigen vragen tot eigen antwoorden te komen. De leerlingen presenteren dit vervolgens aan hun klasgenoten die er op hun beurt ook weer veel van opsteken. Ook kunnen leerlingen putten uit het archief van eerder gemaakte presentaties en kunnen ook andere groepen hier hun voordeel meedoen. De leerlingen krijgen na de presentatie feedback van klasgenoten en de groepsleerkracht en nemen deze feedback mee in de volgende presentatie. Naast deze extra activiteiten gaat het reguliere programma (met VLt) onverminderd door. Vanuit diverse thema s ontwikkelen de leerlingen zich niet alleen vanuit het aangeboden curriculum, maar maken ze vorderingen op allerlei gebieden, zoals studievaardigheden, spreekvaardigheid, luistervaardigheid, Tijd voor de toekomst Voortgangsbericht april

4 De leerlingen zijn hier nu ruim een half jaar mee bezig en het is bewonderenswaardig om te zien hoe zij groeien in de presentatievaardigheden. Tijdens een VLt-informatieavond heeft zelfs een aantal leerlingen een presentatie gehouden voor een grote groep ouders. Zowel leerlingen, ouders en leerkrachten zijn erg enthousiast over deze manier van werken. We gaan de komende maanden gebruiken om dit leermiddel nog effectiever in te zetten. > LIFE College: projecten om kennis toe te passen Het project Europa is net afgesloten. De leerlingen hebben intensief aan dit project gewerkt waarbij, net als bij de projecten gezondheid en kunst, taal, rekenen en wereldoriëntatie waren ingebed. Het project is afgerond met presentaties die per projectgroepje zijn voorbereid en gegeven. Ondertussen is het project het weer van start gegaan. Dit loopt door tot de meivakantie. Projectmatig werken is dé manier om het geleerde toe te passen in de praktijk. De leerlingen kunnen met hulp van zijdelingse begeleiding aan de slag met een project waarbij ze hun opgedane kennis kunnen toepassen. Voor taal gaan we verder met de opdrachten uit het programma muiswerk. Hierin komen onder andere aan bod: woordverrijking, gezegdes, uitdrukkingen en studievaardigheden. Onderwerpen waar normaal gesproken weinig tijd voor is, worden nu uitgelicht en breed behandeld. aan het werk zijn. De leerlingen zijn in groepen een opdracht aan het maken over pesten. De uitvoeringen zijn gericht op: toneel, rap/lied schrijven, stripverhaal op posterformaat, PowerPoint-presentatie en een project dat gestart is op de elektronische leeromgeving (ELO) door een groep, die een enquête afneemt bij klasgenoten. De resultaten van deze opdrachten zijn medio februari 2011 gepresenteerd tijdens VLt & mentorlessen. De leerlingen lezen ook tijdens de mentorles 10 minuten uit een boek met het thema pesten. Op dit moment is de klas ook bezig met een opdracht over sprookjes. De opdracht is te vinden op: Rekenen: de leerlingen starten de rekenles met zoefi. Dit is een klassikale interactieve rekenles die 10 minuten duurt. zoefi is gemaakt voor het digibord en niet geschikt voor individueel oefenen achter de computer. De leerlingen maken opdrachten uit het wiskunde/rekenen werkboek, waarbij ze met behulp van antwoordbladen hun werk zelfstandig nakijken. Zo krijgen de leerlingen die onvoldoende staan voor wiskunde, bijles tijdens een mentoruur. > OSG Schiedam: ook MAVO aan de slag met VLt De MAVO is dit schooljaar voor het eerst gestart met VLt in de brugklas en bestaat uit 3 lesuren. De VLt lessen worden verzorgd door Anne Hagoort (taal) en Peggy Balsemhof (rekenen). Taal: VLt wordt heel afwisselend ingezet. Het wordt gebruikt als verlengde van het vak Nederlands. Leuke dingen waar normaal naast de methode geen tijd voor is, kun je nu in de extra tijd doen. Zo wordt er gebruik gemaakt van het basispakket 'Nieuwsbegrip' en het posterproject van het CED. De leerlingen zijn ook bezig met lezen & voorlezen: het boek 'Spijt!' van Carry Slee. We lezen dit samen en daar komen opdrachten bij. Er is een link naar andere lessen, bijvoorbeeld de mentor- en kanjerles, waarbij de leerlingen ook met de thematiek uit Spijt! Wereldoriëntatie: dit doen we door: Þ het bekijken van informatieve filmpjes op etc. met hieraan gekoppeld een vragenrondje en klassengesprek. Þ het trainen van studievaardigheden door de elektronische leeromgeving en op tumult.nl. Þ het spelen van educatieve spellen op het leerplein zoals; schaken, 24, biologiespel, kwartet (biologie & NASK), jongens & meisjes, kennisquiz, reken & taalspellen op de pc en breinbrekers. De leerlingen nemen ook wekelijks een spel mee van huis. Tijd voor de toekomst Voortgangsbericht april

5 Vragenlijsten voor effectonderzoek: WAAROM? Om de effecten van onderwijstijdverlenging te monitoren voert de Universiteit van Maastricht (TIER) effectonderzoek uit. Helaas wordt alleen het basisonderwijs hierbij betrokken. Voor het effectonderzoek neemt elke basisschool enkele verplichte toetsen op dezelfde momenten in het jaar af. De resultaten worden met controlescholen vergeleken. Maar belangrijker, in april worden ook weer vragenlijsten verzonden: een vragenlijst voor de schooldirecteur, coördinator VLt, leerkrachten van groep 7 en 8, deelnemende kinderen en hun ouders. Eind maart hebben de coördinatoren het portaal met alle gegevens in orde gemaakt, waardoor medio april elke betrokken leerkracht, coördinator of schooldirecteur een krijgt met een link naar een vragenlijst. Het is belangrijk dat je deze vragenlijst ook invult! WAAROM? Als we het effect van onderwijstijdverlening hard willen maken en dus ook voor de langere termijn op subsidie willen rekenen, moeten we beginnen met alle mogelijk variabelen uit te sluiten: Ja, de kinderen bij Thijs in de klas scoren beter omdat Thijs een universitaire opleiding heeft, Tessa is het afgelopen jaar regelmatig ziek geweest waardoor in de resultaten in groep 7 achterbleven of Tijmen vindt zijn werk niet leuk, dus daarom scoort de klas lager. In de vragenlijst zitten vragen waarvan je wellicht denkt waarom wil men dit weten? Bv. een indicatie van het salaris, een vraag over wie een goede leerkracht is, hoe tevreden je bent met je werk, welke opleiding je gehad hebt, het aantal jaren werkervaring etc. Antwoorden op deze vragen filteren de verschillende achtergrondkenmerken eruit, waardoor in de effectstudie echt zuiver ingegaan kan worden op het effect van onderwijstijdverlenging. We roepen jullie dus nadrukkelijk op de vragenlijst in te vullen! Informatie die landelijk, maar ook in Schiedam, nodig is om de ervaringen te kunnen borgen! Dit thema is op 29 maart door leerkrachten en docenten zelf ingebracht om mee en de slag te gaan. De huidige subsidieregeling loopt immers af in juli We hebben jullie bijdrage hier wel voor nodig! Vanzelfsprekend worden de gegevens anoniem verwerkt: privacy is gewaarborgd. Daarom invullen dus! Naast digitale vragenlijsten voor de medewerkers, zijn er papieren vragenlijsten voor kinderen en ouders. De kindlijsten worden klassikaal ingevuld en teruggestuurd. De oudervragenlijsten gaan met het kind mee naar huis en kunnen via een bijgevoegde antwoordenvelop teruggestuurd worden. De coördinatoren van de drie basisscholen lichten het belang van de vragenlijst aan de ouders toe bv. met een begeleidende brief of toelichting. Anderstalige vragenlijsten zijn online beschikbaar, zodat in de ouderkamer de in-eigen-taal lijsten ingevuld kunnen worden. De vragenlijsten voor kinderen en ouders komen via coördinator VLt naar elke school. Zij begeleiden het uitzetten per school in goede banen. Belangrijke data 2011: om alvast te noteren! maandagochtend Warme overdrachtgesprekken 6 juni 2011 voor leerlingen groep 8 die naar OSG Schiedam gaan (zowel VAC als MAVO) donderdagochtend Warme overdrachtgesprekken 9 juni 2011 voor leerlingen groep 8 die naar LIFE College gaan donderdag Herhalingsgesprekken 27 oktober 2011 (hele dag) Meer informatie over Tijd voor de toekomst? Neem contact op met de projectleider VLt Schiedam: Jeanne van Berkel, j.van.berkel@jso.nl, of met de directie/coördinator VLt op school. Tijd voor de toekomst is een project onderwijstijdverlenging. Tot juni 2013 krijgen wij hier subsidie voor van het Ministerie van Onderwijs. Tijd voor de toekomst Voortgangsbericht april