voortgangsbericht december 2011

Transcriptie

1 [7] schooljaar december 2011 In augustus 2009 is in de wijk Nieuwland het vierjarige project onderwijstijdverlenging van start gegaan. Drie basisscholen en twee VMBO scholen werken met de Verlengde Leertijd (VLt): Þ t Meesterwerk, De Taaltuin en De Wieken: 6 extra lesuren per week voor de groepen 7 en 8 Þ LIFE College en OSG Schiedam: geleidelijk opbouwen naar 8 lesuren extra op het rooster voor de klassen 1 en 2 De gemeente Schiedam heeft het initiatief voor het project VLt genomen en participeert in de projectgroep. Met subsidie van het ministerie van OCW kunnen wij onze activiteiten realiseren. hiervan is in te zetten op goede onderwijskwaliteit, waarbij taal- en rekenvaardigheden centraal staan. Inmiddels is ook duidelijk dat er middelen aan het onderwijsachterstandenbeleid van gemeenten toegevoegd worden, onder meer voor intensivering van de onderwijstijd. Deze middelen zijn beperkter dan de subsidie die we nu van OC&W krijgen. Daarnaast is het uitsluitend bestemd voor het PO. Toch verkennen we wat we binnen dit budget nog kunnen voortzetten. Hiervoor is meer inzicht nodig in data, zoals cijfers, feiten, ontwikkeling en verbetering van de leerprestaties door VLt. Periodiek brengen wij een over ons project VLt uit. Zo delen we de opgedane kennis en ervaring met uitvoerende medewerkers op de scholen en informeren wij hen over de activiteiten waar we de komende periode aan werken. Kortom: weten waar we staan, hoe ver we zijn en of we op koers zijn met het project. In dit bericht informeren we je over de voortgang van de data-analyse om het leerrendement van VLt inzichtelijker te maken. We blikken terug op de warme overdracht. En we zoomen in op de VLt op elke school en de thema s voor de komende maanden. Heb je vragen, neem dan contact op met je VLtcoördinator op school of de directie. De kern: Beter presteren We zijn over de helft, nog anderhalf jaar te gaan met het project VLt. Directies, projectleider, besturen en gemeente praten en denken al over hoe nu verder. Dat is nog niet helemaal duidelijk. We zien dat het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in april jl. een lijn heeft uitgezet over Beter presteren. Er zijn drie actieplannen opgesteld voor de leraar, het primair en het voorgezet onderwijs. De insteek Daarom hebben de schooldirecties besloten om een onafhankelijk bureau in het nieuwe kalenderjaar een data-analyse te laten maken op een aantal onderzoeksvragen. Door een objectieve analyse van diverse leerlingtoetsen willen we inzicht krijgen in eventuele verbeteringen in de leerresultaten. Hoewel de aan VLt deelnemende groep niet heel groot is, hopen we toch met een goede analyse zicht te krijgen op trends. De controlegroep wordt gevormd door de groep VO-leerlingen die op het PO geen VLt heeft gehad. We hopen in het volgende meer te kunnen melden over het onderzoek. Deel je ervaringen! Om goed beeld te krijgen van de opbrengst voor leerlingen vragen we jullie alle goede, positieve, maar ook kritische, noten van ouders en kinderen te melden aan je VLt-coördinator op school. Bijvoorbeeld dat leerlingen met meer plezier naar school gaan en meer drive hebben om te leren of samen een probleem op te lossen. Maar ook als leerlingen zelf vertellen dat ze meer zijn gaan lezen of zelf onderzoeksvragen formuleren. Deze winst is niet direct hard te maken in leerrendement, maar ondersteunt wel de positieve ervaringen en effecten. Dus, laat het ons weten! Tijd voor de toekomst Voortgangsbericht december

2 Probleemloos de brug over Dit was het thema van een conferentie over de overgang PO/VO, georganiseerd door de AOB. Maar het had ook zeker de titel kunnen zijn van de warme overdrachtsborrel die op 27 oktober jl. heeft plaatsgevonden op basisschool t Meesterwerk. Afgelopen schooljaar zijn de leerlingen, die van een VLtbasisschool kwamen, in een persoonlijk gesprek overgedragen om een goede start te maken op het VO. Nu we een paar maanden verder zijn, is het prettig om met elkaar te bespreken hoe het nu met deze kinderen op het VO gaat. Leerkrachten groep 8, brugklasmentoren en groepsleerkrachten, IB-ers en zorgcoördinatoren en VLtcoördinatoren waren aanwezig om met elkaar in korte gespreksrondes de betreffende leerlingen te bespreken. Voor de PO-scholen was het fijn om te horen hoe het met de leerlingen gaat, wat de resultaten zijn en of er een juiste inschatting van verwijzing naar het VO is gemaakt. Voor de VO scholen is het prettig om extra informatie over de leerling te krijgen, maar ook te geven en eventuele vragen te stellen. Natuurlijk kwamen er cijferlijsten op tafel, werden er leuke anekdotes verteld en werden er een heleboel tips en adviezen gegeven. Voor sommige leerlingen bleek de brug wat wiebelig, steil of lang, maar door de goede samenwerking tussen PO en VO kwamen ze toch allemaal de brug over. Wat was de opbrengst van de borrel voor mij als leerkracht groep 8 van de Taaltuin? Kinderen zitten op hun plaats wat betreft doorverwijzing. Opvallend is het plezier in lezen, zelfstandige werkhouding, kunnen samenwerken, initiatief nemen, sociaal zijn en durven praten. Stuur ons nog zo n klas, was het mooiste compliment! Verder praten over vervolg volgend jaar, lijn naar de ouders, lijn naar Schravenlant xl. Rekenen: voor de zwakke rekenaars bekijken of de strategie die wordt aangeboden op de diverse onderdelen wel matcht met de onze. Wat is jullie beleid t.a.v. dyslexie? Saskia, De Taaltuin Actuele stand van zaken per school > t Meesterwerk: praktisch aan de slag, zonder pen en papier Dit schooljaar is de VLt op t Meesterwerk qua menskracht anders ingedeeld dan afgelopen jaren. De leerkrachtassistent is toegevoegd aan het VLtteam. Dat betekent dat zij met vier personen voor drie groepen staan. Zo kan elk dagdeel een andere leerkracht even de klas uit om VLt voor te bereiden. Naast een informatief karakter bood deze borrel ook de mogelijkheid om verder kennis te maken met elkaar. Onder het genot van een hapje en een drankje hebben we elkaar beter leren kennen. Op naar de volgende stap; de collegiale bezoeken! Ingeborg en Maarten, De Wieken Tevens zijn we gestart met niveaugroepen binnen de groepen 7 en 8. Het onderdeel dat we de periode naar kerst aanpakken is Rekenvaardigheden. Hiervoor hebben we twee zeer bekwame collega s gevonden die het VLt team hierin ondersteunen. We hebben de leerlingen op basis van de LVS-toetsen onderverdeeld in zes groepen: Wiskunde, Redactiesommen, Meten & meetkunde, Breuken, Procenten & tijd, Cijferen & Automatiseren. Het doel van deze lessen is kinderen te helpen met hun zwakke onderdelen van rekenen. Er is gekozen voor een praktische oplossing. De kinderen werken dus weinig met pen en papier, maar veel in de ruimte. Zo willen we de hiaten in rekenen met de leerlingen aanpakken. De eerste ouderavonden over het Voortgezet Onderwijs in de groepen 7 en 8 zijn weer geweest. De enorme opkomst in groep 8 was zeer positief te noemen. De leerkracht vertelde in het algemene gedeelte over het VO aan de ouders; het tweede ge- Tijd voor de toekomst Voortgangsbericht december

3 deelte kwam het VO zelf aan het woord. De verschillende scholen stelden zich voor en lieten ouders zien en horen wat hun school zo speciaal maakt. In groep 7 werd gesproken over het voortraject om in groep 8 een VO school te kiezen. De leerkrachten zoomden tijdens deze bijeenkomst in op het geven van een voorlopig en definitief schooladvies. Ook kregen ouders inzicht in de ontwikkeling van hun kinderen. De aanwezige ouders vonden de avond zeer waardevol. Ervaringen van de leerkrachten: In een evaluatie van het eerste jaar hebben we de ervaringen met deze manier van samenwerken in kaart gebracht. Leerkrachten vinden zeer positief: de gedeelde verantwoordelijkheid; het leren van elkaar; elkaars sterke punten benutten; je staat er niet alleen voor (meer lol en plezier); hard werken maar minder werkdruk; verbeterpunten pak je makkelijker aan, omdat je het samen doet; veel vrijheid en verantwoordelijkheid; korte lijnen met externen. > De Taaltuin: ervaringen met een eigen model Doordat het inhoudelijke programma voor de groepen 7 en 8 stevig op de rol staat, hebben we nu tijd om ons wat meer op andere zaken te richten. Naast alle gestuurde vormen van monitoren (Tier en Oberon) willen we ook voor ons zelf zoveel mogelijke opbrengsten van de VLt in kaart brengen. Wat specifiek voor de Taaltuin is, is het model waar wij mee werken. Wat is er zo bijzonder aan het model van De Taaltuin? In de groepen 7 en 8 staan meerdere leerkrachten voor de groep. Deze mogelijkheid is deels ontstaan doordat er groepen zijn samengevoegd (één grote groep in plaats van twee kleine ) en deels door de extra subsidie van de Verlengde Leertijd. Het verschil met een duobaan is dat de leerkrachten niet op wisselende dagen voor de groep staan, maar dat ze vaak samen aanwezig zijn voor de groep. Afhankelijk van het programma zijn ze soms alleen en soms samen met lestaken bezig, kunnen ze onder schooltijd werken aan voorbereiding en nakijkwerk, maar ook tijdens schooltijd afspraken maken met ouders en externen. Beide leerkrachten zijn verantwoordelijk voor de groep gedurende de hele week. Natuurlijk zijn er ook valkuilen en kwetsbare punten bij deze vorm van samenwerken. Beginnende leerkrachten moeten vaak nog een eigen manier van werken ontwikkelen; het is dan lastig om dit gelijk te moeten delen. Als je (nog) niet vol zelfvertrouwen voor de klas staat kan er bij de samenwerking met een collega een competitie element of strijd om de gunst van de leerlingen insluipen. Als je zo nauw samenwerkt heb je een klik met je partners nodig. Voorts moet je letten op een goede taakverdeling, goede verdeling van het didactisch repertoire en flexibiliteit. > De Wieken: De herfstdip is weer in het land Deze weken zijn volgens wetenschappers de weken waarin we het meest moeten opletten dat we niet in een dip komen. Niet echt een hoopgevende tekst om een artikel over de VLt op onze school te beginnen Ik moet er aan denken omdat een van de ouders vorig jaar aangaf het zo sneu te vinden voor de leerlingen dat zij in het donker naar school gaan, ook weer in het donker thuiskomen en er in deze tijd van het jaar eigenlijk weinig tijd overblijft om lekker even buiten te spelen. Het grappige is, dat de leerlingen er zelf schijnbaar helemaal geen moeite mee hebben. Sterker nog, we moeten zelfs moeite doen om ze na schooltijd naar huis te krijgen. En daar hebben we dan direct de oplossing voor de herfstdip: Voorkomen is beter dan genezen. Wij zorgen ervoor dat de kinderen het naar hun zin hebben en veel plezier hebben op school, door het aanbieden van een afwisselende uitdagende lesdag. Tijd voor de toekomst Voortgangsbericht december

4 De leerkrachten op De Wieken staan inmiddels al een aantal maanden met drie leerkrachten voor twee groepen 7 en 8. Dit werkt fantastisch. Voor de leerkrachten is er op deze manier voldoende ruimte voor voorbereiden, administratie enz., voor de leerlingen is de afwisseling in leerkrachten prettig. De afgelopen weken hebben we gewerkt met het thema Helden. Een leuk, uitdagend thema met veel talige opdrachten, zoals het schrijven van een stripverhaal, het zoeken naar heldendaden in de krant en het uitreiken van een heldencertificaat. Ook hebben de leerlingen van groep 8 ook nog een PowerPoint presentatie gemaakt over hun held. De leerlingen van groep 7 hebben zelf, online, een krant gemaakt. Het project is afgesloten met een inloopavond voor ouders en andere belangstellenden. De leerlingen hebben op deze avond zelf hun werk gepresenteerd. lezen we veel meer. Van ongeveer 1 boek per maand naar 2 à 3 per week. Het is erg gemakkelijk. We lopen naar binnen, kijken of er wat leuks tussenzit en nemen het meteen mee. Wel nadat ons pasje gescand is natuurlijk! Newmie vindt juist het online reserveren en gewoon op school ophalen en terugbrengen een uitkomst: Ik kijk achter de computer op mijn gemak wat er allemaal is en bestel dan meestal 2 boeken. Vroeger las ik dunne boeken. Maar nu lees ik ook dikkere boeken, zoals De Magiër. Goede berichten dus die de VLt ten goede komen. De komende weken gaan we weer hard aan de slag met Presenteren is leren. Hierbij maken en presenteren de leerlingen presentaties over diverse onderwerpen. Na de kerstvakantie starten de groep 6 leerlingen aan hun wenperiode VLt. Zij gaan dan tot de zomervakantie op vrijdag 1½ uur langer naar school en zullen dan ook gaan werken met Presenteren is leren. Verder staat er voor de groep 8 leerlingen nog een Voortgezet Onderwijsavond op het programma. Tijdens deze avond krijgen groep 8 leerlingen en hun ouders een duidelijke algemene uitleg over het VO en kunnen zij twee workshops van diverse VOscholen in Schiedam bezoeken. > LIFE College: VLt is meer dan alleen klassikaal taal en rekenen In ons nieuwe schoolgebouw beschikken we over een fantastisch mooie bibliotheek, het Life Lab. Alle leerlingen beschikken over een Life Labpas. Hiermee krijgen ze niet alleen toegang tot de strak ingerichte ruimte, maar kunnen ze ook games en boeken reserveren en lenen. Om een boek te lenen hoeven ze niet perse fysiek naar een bibliotheek. Nee, ze reserveren online hun favoriete boeken en zodra deze binnen zijn krijgen ze een mail om de boeken op te halen. Kim, Figen en Newmie uit 2E maken gretig gebruik van het Life Lab. Figen en Kim: We hielden altijd al van lezen, maar sinds we Life Lab hebben Verder krijgt ook de ouderbetrokkenheid een boost! Ouders worden meer en meer betrokken bij de school. Bevorderend hiervoor is de ouderkamer waar alle ouders op maandagochtend bij elkaar kunnen komen. Deze ochtend biedt ouders de gelegenheid met elkaar en met de school in gesprek te gaan. Deze betrokkenheid maakt ze ook meer verantwoordelijk voor zaken die hun kinderen aangaan. Ze mogen deelnemen aan cursussen die hen in staat stellen (beter) te begrijpen waar hun kind tegenaan loopt in het leerproces en op sociaal-emotioneel vlak. Een cursus als Omgaan met pubers is hier een mooi voorbeeld van. > OSG Schiedam: Tijdens de verbouwing gaat de verkoop gewoon door Momenteel zijn er grote veranderingen gaande bij de OSG Schiedam. De vorige VLt-coördinator heeft afscheid genomen vanwege een nieuwe baan, er is een fusie met het college VOS voor de afdeling VAC en een samenwerkingsverband met het Schravenlant voor de afdeling MAVO tot stand gekomen. Wel even wennen maar dat heeft ons niet weerhouden om met een frisse start en nieuwe mensen te beginnen dit schooljaar. Tijd voor de toekomst Voortgangsbericht december

5 De MAVO heeft een geheel nieuw programma voor de brugklas en een gedeeltelijk (kleiner) programma voor de tweede klas. VLt is nu op de MAVO ook een feit. Op de VAC willen we het huidige programma verbeteren en uitbreiden. Zo gebruiken we een nieuwe methode Nederlands. Altijd leuk en fijn om te zien dat leerlingen trots zijn als ze op een hoger niveau kunnen werken dan ze gedacht hadden. Ook zijn we bezig met het uitzoeken en aanschaffen van een digitale rekenmethode. Met deze methode kunnen de leerlingen hun rekenvaardigheden uitbreiden en hun individuele knelpuntenextra oefenen. Daarnaast breiden we onze lessen voor de carrousel uit naar de tweede klas. Nog meer schoolkranten, meer drama en lekker koken! Koken en rekenen gaan prima samen: oefenen met rekenen en tot slot een gezellige maaltijd met klasgenoten en ouders. Actiepunten in het schooljaar 2011/2012 Collegiale consultaties Binnen het VLt-project dragen veel factoren bij aan de verbeterde samenwerking tussen PO- en VOscholen. De collegiale bezoeken van leerkrachten groep 8 en mentoren brugklas zijn hier een goed voorbeeld van, net als de warme overdracht in juni en oktober jl. De afgelopen periode is geïnventariseerd wie waar op bezoek wil en zijn diverse bezoekkoppels samengesteld. Deze bezoeken vinden nu plaats. Zo kan een leerkracht groep 8 de informatie van een VO-school betrekken bij het formuleren van een schooladvies. Ook kunnen eventuele vragen van ouders makkelijker beantwoord worden. Face-to-face contacten, elkaar kennen, weten waar jouw kinderen terecht zijn gekomen, in gesprek gaan over de leerlijnen van kinderen: dit alles is de basis van samenwerken. Om dit verder uit te bouwen willen we van januari tot juni 2012 een vorm van collegiale consultaties organiseren. Hoe dat er precies uit gaat zien weten we nog niet. Wel is de kern duidelijk: elke school is ergens sterk in, heeft een specifieke aanpak of speciale expertise. Door deze sterke punten uit te wisselen kunnen we vormgeven aan doorlopende leerlijnen in het PO en VO. Gericht contact in zo n collegiale kennisgroep kan de samenwerking en samenhang versterken. Dat heeft positief effect op de ontwikkeling van leerlingen. Met een kijkwijzer op stap! Ter voorbereiding van de open dagen op het VO maken alle groepen 8 een eigen kijkwijzer. Elke leerkracht verkent met de kinderen waar op te letten, wat te vragen en waaraan de middelbare school moet voldoen. Ook zullen de leerkrachten groep 8 bij het voorlopige schooladvies met ouders bespreken wat hun rol is bij een open dag. Veel leerkrachten doen dit al heel nadrukkelijk. Zo kunnen we ouders ook ondersteunen op waar op te letten bij een open dag. Op internet zijn veel goede voorbeelden te vinden. Deze Tien tips voor de keuze van een middelbare school sprak ons aan. Met een zelfgemaakte en mooi vormgegeven kijkwijzer hopen we dat kinderen thuis ook over de VO-keuze in gesprek gaan. Belangrijke data 2011/2012: om alvast te noteren! Þ dinsdag 27 Medewerkersbijeenkomst VLt maart 2012 (± uur) Þ maandagmiddag Warme overdracht groep 8 > 4 juni 2012 brugklas. Nader op te stellen Þ woensdagmiddag 6 juni 2012 stroom leerlingen binnen de vijf schema afhankelijk van door- Þ donderdagochtend 7 juni 2012 ders n.a.v. evaluatie warme VLt scholen en inhoudelijke ka- overdracht schooljaar 2010/2011 Meer informatie over Tijd voor de toekomst? Neem contact op met de projectleider VLt Schiedam: Jeanne van Berkel, E j.van.berkel@jso.nl, of met de directie/coördinator VLt op school. Tijd voor de toekomst is een project onderwijstijdverlenging. Tot juni 2013 krijgen wij hier subsidie voor van het Ministerie van Onderwijs. Tijd voor de toekomst Voortgangsbericht december