HANDLEIDING LEERKRACHT

Transcriptie

1 HANDLEIDING LEERKRACHT

2

3 1. Inleiding Welkom bij de EDUbox Democratie, een samenwerking van het Vlms Parlement en VRT NWS. Zoals de nm al weggeeft stt deze EDUbox volledig in het teken van politiek en de democratie. Een basisinzicht in de werking van de democratie is essentieel voor de ontwikkeling van actief burgerschap bij leerlingen. Drnst zet de EDUbox Democratie de leerlingen n tot nadenken over regels en afspraken. Ze wisselen van gedachten over samenleven, organiseren en het oplossen van problemen. Kortom ze doorlopen een proces van meningsvorming, mening uiten, geconfronteerd worden met verschillen in visie en standpunten en zoeken nr consensus. 3

4 2. Belang van inzicht in politiek en democratie Regering en ministers, kabinetten en administraties, links of rechts, meerderheid en oppositie, lijsttrekkers en lijstduwers, fractieleiders en partijvoorzitters, partijstandpunten en beleidsbeslissingen Hoe vk bots je op zulke termen in media en kranten? Media maken vk gebruik van het soms ingewikkelde politieke jargon. Heel wat jongeren voelen zich niet comfortabel bij dat politieke jargon en de politiek in het algemeen. VRT NWS peilde in oktober 2018 nr nleiding van de gemeenterdsverkiezingen nr de politieke interesse bij jongeren. Wat bleek? 54% van de jongeren gaf n geen interesse te hebben in politiek. Een kwart van de jongeren gelooft niet meer dat democratie de beste bestuursvorm is. 26% kiest expliciet voor een autoritaire leider. Nochtans vormt de democratische rechtsstt een van de bouwstenen van onze mtschappij. Hoe onze mtschappij functioneert en gestructureerd is, welke regels en afspraken we naleven is grotendeels terug te voeren op politieke besluitvorming. Een beter begrip van ons politieke systeem in al zijn facetten kan dus ook leiden tot een beter begrip van onze mtschappij. Deze EDUbox Democratie introduceert jongeren in de wereld van politiek en democratie. Voor sommigen oud nieuws, voor anderen een nieuwe wereld. Het doel is om: jongeren enkele basisinzichten en politieke kennis mee te geven, hen te laten nadenken over verschillende politieke keuzes en consequenties, hen n te zetten om actief met elkr in dialoog te gn. Nadat de leerlingen deze EDUbox hebben doorlopen, kennen ze de basisconcepten die ten grondslag liggen n onze democratische samenlevingsvorm. Ze zijn in contact gekomen met verschillende denkbeelden en actief met elkr in discussie getreden. 4

5 3. Eindtermen De EDUbox Democratie past binnen de (vakoverschrijdende) eindtermen, context politiek-juridische samenleving. De onderstnde (vakoverschrijdende) eindtermen komen n bod wanneer de opdrachten in de EDUbox worden uitgevoerd. Leerlingen (2) passen insprk, participatie en besluitvorming toe in reële schoolse situaties. De leerlingen ondervinden hoe besluitvorming tot stand komt en hoe ze dr zelf een deel van kunnen uitmaken. (5) tonen n dat het samenleven in een democratische rechtsstt gebaseerd is op rechten en plichten die gelden voor burgers, organisaties en de overheid. De basisprincipes van de democratie komen duidelijk nr voren wanneer de leerlingen de verschillende stappen van de EDUbox nemen, gnde van rechten en het politieke systeem tot het oplossen van probleemsituaties. (6) erkennen de rol van controle en evenwicht tussen de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht in ons democratisch bestel. De scheiding der machten is een van de vier stappen die de leerlingen op het eiland moeten nemen. (10) illustreren hoe een democratisch beleid het algemeen belang nastreeft en rekening houdt met ideeën, standpunten en belangen van verschillende betrokkenen. In de loop van het spel ervaren de leerlingen dat een democratie geen eenmanszk kan zijn. Ze worden geconfronteerd met verschillende opties, wrover ze samen moeten beslissen en wrbij ze het algemeen belang moeten voor ogen houden. 5

6 Vakoverschrijdende eindtermen Gemeenschappelijke stam: Leerlingen Communicatief vermogen: (1) zetten belangrijke elementen van communicatief handelen om in praktijk. Creativiteit: (2) kunnen originele ideeën en oplossingen ontwikkelen en uitvoeren. (3) ondernemen zelf stappen om vernieuwing te realiseren. Doorzettingsvermogen: (4) blijven, ondanks moeilijkheden, een doel nastreven. Flexibiliteit: (9) zijn bereid zich n te passen n wisselende eisen en omstandigheden. Kritisch denken: (11) kunnen gegevens, handelwijzen en redeneringen ter discussie stellen n de hand van relevante criteria. (12) zijn bekwm om alternatieven af te wegen en een bewuste keuze te maken. Respect: (18) gedragen zich respectvol. Samenwerken: (19) dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen. Zorgzmheid: (27) dragen zorg voor de toekomst van zichzelf en de ander. 6

7 Context 5: Politiek-Juridische samenleving Leerlingen (1) geven n hoe zij kunnen deelnemen n de besluitvorming in en de opbouw van de samenleving. (2) passen insprk, participatie en besluitvorming toe in reële schoolse situaties. (4) zetten zich actief en opbouwend in voor de eigen rechten en die van anderen. (5) tonen n dat het samenleven in een democratische rechtsstt gebaseerd is op rechten en plichten die gelden voor burgers, organisaties en overheid. (10) illustreren hoe een democratisch beleid het algemeen belang nastreeft en rekening houdt met ideeën, standpunten en belangen van verschillende betrokkenen. Context 6: Socio-economische samenleving Leerlingen (1) leggen met voorbeelden uit hoe welvrt wordt gecreëerd en hoe een overheid inkomsten verwerft en nwendt. (2) toetsen de eigen opvatting n de verschillende opvattingen over welzijn en verdeling van welvrt. 7

8 8 4. Inhoud EDUbox Deze EDUbox bestt uit vier delen Deel 01 Verdeel de klasgroep in groepjes van maximum vijf leerlingen. In deel 01 (blauwe infokrten) wordt de verhllijn geschetst. De leerlingen stappen in een soort Robinson Crusoe-verhl. Hun vliegtuig stort neer op een onbewoond eiland. Door een vulknuitbarsting in de buurt is er niet meteen een reddingsoperatie mogelijk. De leerlingen komen dus in een situatie terecht wrbij ze voor onbeplde tijd samen met anderen op een eiland moeten verblijven. Ze zullen dus moeten samenwerken om te overleven. Dit is de basislijn van de EDUbox Democratie: de leerlingen bouwen zelf een mtschappij op, startend van nul. Ze overleggen met elkr discussiëren over verschillende essentiële bouwstenen van een mtschappij Opdracht 1 Bij deel 01 hoort een opdracht. Reken ongeveer minuten voor dit onderdeel. De groepen krijgen vier vrgstukken voorgeschoteld (zie groene krtjes). Deze vier vrgstukken stemmen overeen met vier cruciale vragen in een democratische rechtsstt: Wie neemt de beslissingen? (Leidersfiguur) Hoe nemen we de beslissingen? (Politiek systeem) Welke rechten heb je? (Rechten) Wie heeft welke macht? (Verdeling van de macht) Bij elk vrgstuk horen vier mogelijke oplossingen. De leerlingen moeten binnen het groepje met elkr overleggen welke oplossing hen de beste lijkt. De mogelijke oplossingen stemmen overeen met verschillende politieke systemen. Bijvoorbeeld: leidersfiguur: één leider (dictatuur) of geen leider (anarchie). De leerlingen houden voor elk vrgstuk het gekozen krtje bij. Na het doorlopen van de eerste opdracht hebben ze dus vier groene oplossingskrten bij de hand. Met deze vier gekozen oplossingen kunnen ze vervolgens hun eigen eiland samenstellen. Eenml alle groepjes opdracht 1 hebben afgerond, wordt klassikl besproken hoe de leerlingen tot hun eiland zijn gekomen. Enkele vragen die kunnen helpen om het gesprek op gang te trekken: Welke beslissingen hebben jullie genomen? Wat is de reden voor die beslissing? Welke discussiepunten waren er binnen jullie groepje? Hoe zijn jullie tot een compromis gekomen? Wrover waren jullie het (on)eens? Wat was de reden?

9 4.2. Deel 02 In deel 02 wordt de verhllijn van het zelfgebouwde eiland verlaten. De ndacht wordt nu gevestigd op België/Vlnderen, ook een (ei)land met een eigen politieke structuur Opdracht 2 Ook bij deel 02 hoort er een opdracht. Reken ongeveer 20 minuten voor dit onderdeel. Indien mogelijk nemen de leerlingen een foto van hun eiland. Ze kunnen dan na opdracht 2 de keuzes die ze hebben gemkt voor België/Vlnderen vergelijken met de keuzes die ze hebben gemkt voor hun zelfgebouwde eiland in opdracht 2. De leerlingen breken hun eiland uit opdracht 1 af. Lt de leerlingen de groene spelkrten uit opdracht 1 verzamelen want die hebben ze opnieuw nodig in opdracht 2. De oplossingen van opdracht 2 vindt u in de blauwe infofiches. Dri deze nog niet om voor opdracht 2 is voltooid. De leerlingen nemen de groene spelkrten uit opdracht 1 er opnieuw bij. Ze overlopen opnieuw de vier vrgstukken, en kiezen deze keer voor de oplossing die volgens hen het beste past bij België/Vlnderen. Het doel is om de leerlingen te laten nadenken over de politieke structuur van België/ Vlnderen. Hoe zit onze samenleving in elkr? De leerlingen kiezen opnieuw bij elk vrgstuk de oplossing die volgens hen de beste is, en houden deze oplossing bij. Wanneer alle groepjes België/Vlnderen hebben gebouwd, mogen ze de vier oplossingskrten omdrien. Drop stt per vrgstuk het juiste antwoord. Bij ons: beslist een groep, onderhandelen vertegenwoordigers, heeft iedereen basisrechten, het recht op bescherming en het recht op participatie, is er een scheiding van de macht. De oplossingskrten bieden bijkomende uitleg over hoe België/Vlnderen er uitziet. 9

10 4.3. Deel 03 In deel 03 worden de leerlingen geconfronteerd met enkele uitdagingen. De uitdagingen zijn gebaseerd op problemen wr landen in realiteit mee in nraking komen. De verhllijn wordt in deel 03 terug opgenomen; de uitdagingen zijn dus in een eiland-jasje gegoten. Reken ongeveer minuten voor dit onderdeel Opdracht 3 De leerlingen nemen er nu de rode spelkrten bij. Er zijn in totl vier uitdagingen die op het eiland afkomen. Bij elke uitdaging horen vier (soms vijf) mogelijke oplossingen. De leerlingen bespreken in groep welke oplossing ze de beste vinden voor elke uitdaging. Deze oplossing houden ze bij. Wanneer elke groep vier oplossingen gekozen heeft, bespreekt de leerkracht deze klassikl. Deze vragen kunnen helpen bij het op gang trekken van de discussie: Welke oplossingen hebben jullie gekozen? Welke discussiepunten waren er binnen jullie groepje? Hoe zijn jullie tot een compromis gekomen? Wrover waren jullie het (on)eens? Wat was de reden? Nadat dit klassikl is besproken, kunnen de leerlingen de ltste krten van deel 03 lezen. Drop stt dat ze eindelijk gered worden, en het eilandavontuur erop zit. Uitbreiding De Edubox Democratie lt de lerr toe om de link te leggen nr de actualiteit en nr de standpunten van de Vlmse politieke partijen over een ntal thema s. Zo zijn verschillende voorstellen bij opdracht 1 en opdracht 3 geïnspireerd op standpunten van de Vlmse politieke partijen. Om hier verder op in te gn kan ook gebruik gemkt worden van de Stemtest2019, die ongeveer 6 weken voor de verkiezingen online komt en na de verkiezingen als Educatieve Stemtest verder bruikbr blijft. Wanneer de leerlingen de Stemtest invullen, kunnen ze ontdekken welke standpunten partijen innemen en welke standpunten nsluiten bij hun persoonlijke voorkeur Deel 04 In deel 04 vindt u extra tips voor zij die gebeten zijn door de politieke microbe. 10

11 5. Praktisch Voorbereiding vooraf Zorg dat de klas op voorhand klr stt om groepjes van maximum 5 leerlingen te laten samenwerken. Zorg ervoor dat elke groep een set fiches heeft (opdrachtenfiches, rode en groene fiches). In een EDUbox Democratie zitten 4 sets. Heb je er meer nodig? Je kunt het materil downloaden op.www. dekrachtvanjestem.be/edubox. Neem op voorhand de inhoud van de EDUbox door. Inleiding (5 minuten) Leg uit wat de bedoeling is van de EDUbox Democratie en wat ze de komende twee lesuren zullen doen. Verdeel de klas in groepen van maximum 5 personen. Midden (85 minuten) Lt de leerlingen zelfstandig de opdrachten uitvoeren. Houd de tijd in de gaten, zodat er voldoende ruimte overblijft voor de klassikale bespreking. Slot (10 minuten) Bespreek klassikl de bevindingen van de leerlingen. Voorzie voldoende tijd om met de EDUbox n de slag te gn. In principe zijn twee lesuren voldoende om de EDUbox door te nemen en de drie delen met bijhorende opdrachten uit te voeren. 11

12 EDUbox Democratie is een product van VRT NWS en het Vlms Parlement. 2019