Sectie A: Samenvatting van de waarderingsregels... 1 Sectie B: Boekhoudregels Toepasselijke IFRS normen... 7

Transcriptie

1 Hoofdstuk 29 Inhoudstafel Sectie A: Samenvatting van de waarderingsregels... 1 Sectie B: Boekhoudregels Toepasselijke IFRS normen Referenties Toepassingsgebied Belangrijke elementen die de boekhoudkundige verwerking beïnvloeden Aard van de derivaten Swapcontracten Collars inbegrepen in swapcontracten Gebruik van derivaten Beheer van marktrisico s In contracten besloten derivaten IFRS opname van derivaten Classificatie Waardering Bijzonder waardeverminderingverlies Herclassificatie Niet langer in de balans opnemen Opnamevoorbeelden van financiële derivaten In contracten besloten derivaten IFRS opname van in contracten besloten derivaten Scheiding van het basiscontract Classificatie Waardering Bijzonder waardeverminderingverlies Herclassificatie en het niet langer in de balans opnemen Sectie C: Boekhoudplan en consolidatiepakket Boekhoudplan Balansrekeningen Winst- en verlies rekening Presentatie en informatieverschaffing... 34

2 Hoofdstuk 29 Pagina 1 Sectie A: Samenvatting van de waarderingsregels

3 Hoofdstuk 29 Pagina 2 Samenvatting van de waarderingsregels Financiële derivaten De financiële derivaten worden opgenomen in de balans tegen reële waarde op iedere balansdatum, die geschat wordt met behulp van verschillende waarderingstechnieken. De wijzigingen in de reële waarde worden opgenomen in het netto-resultaat. De NMBS groep maakt gebruik van derivaten (IRS, IRCS, FRA, valutatermijncontracten, caps, floors, collars, ) om zich in te dekken tegen een mogelijke ongewenste evolutie van de rentevoeten, wisselkoersen, inflatie of energieprijzen. De NMBS groep maakt geen gebruik van derivaten voor speculatieve doeleinden. Er zijn echter bepaalde verrichtingen met derivaten, die volgens hun economische substantie afdekkingen zijn, maar die niet voldoen aan de strikte criteria van IAS 39 om de principes van administratieve verwerking van afdekkingstransacties (hedge accounting) toe te passen. De NMBS groep heeft beslist geen gebruik te maken van de administratieve verwerking van afdekkingstransacties (hedge accounting). Reële waarde van derivaten en andere financiële instrumenten De reële waarde van de financiële instrumenten die niet verhandeld worden op een actieve markt (zoals de Over The Counter derivaten) wordt bepaald met behulp van waarderingstechnieken. De NMBS groep selecteert de methodes en weerhoudt de veronderstellingen die het meest geschikt lijken op basis van de marktcondities op elke balansdatum. De NMBS groep gebruikt de methode van de contante waarde van de kasstromen voor verschillende voor verkoop beschikbare financiële activa die niet verhandeld worden op een actieve markt. Indien de verdisconteringvoet die gebruikt wordt bij de analyse van de kasstromen met XX % zou variëren in vergelijking met de voet die weerhouden wordt door de directie, dan zou de boekwaarde van de voor verkoop beschikbare financiële activa ongeveer KEUR XXX lager of ongeveer KEUR XXX hoger zijn.

4 Didactische samenvatting Toepasselijke IFRS normen IAS 32 - Financiële instrumenten: Presentatie. BOEKHOUDHANDLEIDING NMBS GROEP Hoofdstuk 29 Pagina 3 IAS 32 stelt de grondslagen vast voor het presenteren van financiële instrumenten als verplichting of eigen vermogen en voor het salderen van financiële activa en financiële verplichtingen. De standaard is van toepassing op de classificatie van financiële instrumenten, vanuit het perspectief van de emittent, naar financiële activa, financiële verplichtingen en eigen-vermogensinstrumenten; en de classificatie van daaraan gerelateerde rente, dividenden, verliezen en winsten; en de omstandigheden waaronder financiële activa en financiële verplichtingen moeten worden gesaldeerd. IAS 39 - Financiële instrumenten: Opname en waardering. IAS 39 stelt de grondslagen vast voor de opname en waardering van de financiële activa, financiële verplichtingen en een aantal contracten voor de aankoop of verkoop van niet-financiële activa. IAS 39 behandelt ook het niet langer in de balans opnemen van financiële activa evenals de administratieve verwerking van afdekkingtransacties. IFRS 7 - Financiële instrumenten: Informatieverschaffing. IFRS 7 vereist dat de NMBS groep toelichtingen aan de jaarrekening voegt welke de gebruiker de mogelijkheid geeft het volgende te beoordelen: Het belang van de financiële instrumenten voor de financiële positie en prestaties van de NMBS groep; en De aard en de omvang van de risico s afkomstig van de financiële instrumenten waaraan de NMBS groep wordt blootgesteld alsook de manier waarop de NMBS groep deze risico s beheert. IAS 21 - De gevolgen van wisselkoerswijzigingen. IAS 21 stelt de wijze vast waarop transacties in vreemde valuta in de balans moeten worden opgenomen. Definities De IAS 39 standaard definieert een derivaat als volgt: Een derivaat is een financieel instrument of een ander contract dat de drie volgende kenmerken bezit: de waarde verandert als gevolg van veranderingen in een bepaalde rentevoet, prijs van een financieel instrument, grondstofprijs, valutakoers, index van prijzen of rentevoeten, kredietwaardigheid, of andere variabele, mits, in geval van een niet-financiële variabele, de variabele niet specifiek voor één van de contractpartijen is (soms de onderliggende waarde genoemd); er is geen nettoaanvangsinvestering benodigd of een geringe nettoaanvangsinvestering in verhouding tot andere soorten contracten die op vergelijkbare wijze reageren op veranderingen in marktfactoren; en het wordt op een tijdstip in de toekomst afgewikkeld. De NMBS groep gebruikt verschillende soorten derivaten voor het beheer van de kasstromen van de groep: termijncontracten (zoals renteswaps, deviezenswaps, ) opties (zoals Caps en Floors)

5 Classificatie van derivaten BOEKHOUDHANDLEIDING NMBS GROEP Hoofdstuk 29 Pagina 4 Alle derivaten, waarvoor de administratieve verwerking van afdekkingtransacties niet van toepassing zijn, moeten geclassificeerd worden onder de categorie "financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en verliesrekening" indien ze op de activa zijde van de balans zijn opgenomen of in de categorie "financiële passiva gewaardeerd tegen de reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening" indien ze op de passiva zijde van de balans zijn opgenomen. Aan deze regel zijn er geen uitzonderingen en er is geen herclassificatie mogelijk. Waardering Bij de eerste opname Gezien de derivaten altijd geclassificeerd worden onder de categorie "financiële activa/passiva gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en verliesrekening", worden ze bij de eerste opname in de balans opgenomen tegen de reële waarde zonder kapitalisatie van de transactiekosten. Waardering - Na eerste opname Gedurende de latere boekhoudkundige afsluitingen worden de verandering in de reële waarde van derivaten, die niet als afdekkinginstrument worden opgenomen, in de winst-en verliesrekening geboekt als financiële kost of opbrengst. De reële waarde is het bedrag waarvoor een actief kan worden verhandeld of een passief kan worden afgewikkeld in een zakelijke, objectieve transactie tussen ter zake goed geïnformeerde, tot een transactie bereid zijnde partijen die onafhankelijk zijn. De prijs waartegen een actief verhandeld kan worden is de prijs die de NMBS groep gekregen zou hebben indien ze het actief verkocht zou hebben. Analoog, is de prijs waartegen een passief afgewikkeld kan worden, de prijs die de NMBS groep betaald zou hebben om zich van deze verplichting te ontdoen. Dit impliceert dat de reële waarde een schatting is van de prijs van de overdracht die bepaald wordt door referentie te maken naar een vaak voorkomende hypothetische transactie tussen instemmende partijen. Waardering - Bijzonder waardeverminderingsverlies Derivaten worden gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winsten verliesrekening. Er is geen specifieke boeking of procedure voor het in de balans opnemen van bijzondere waardeverminderingsverliezen. Niet langer in de balans opnemen Een derivaat wordt niet langer in de balans opgenomen bij zijn finale afwikkeling ("settlement"). Informatieverschaffing Nog te bepalen - Consolidatiepakket - IFRS 7 In contracten besloten derivaten In contract besloten derivaat Een in een contract besloten derivaat is een component van een hybried (samengesteld) instrument dat tevens een niet-afgeleid basiscontract omvat. Het gevolg is dat sommige kasstromen uit het samengestelde instrument op dezelfde wijze veranderen als die van een losstaand derivaat. Een in een contract besloten derivaat beïnvloedt sommige of alle kasstromen die anders het contract zou vereisen en dit op basis van een bepaalde rentevoet, een prijs van een financieel instrument, een grondstofprijs, een valutakoers, een index van prijzen of rentevoeten, een kredietwaardigheid of andere

6 Hoofdstuk 29 Pagina 5 variabele, mits, in geval van een niet-financiële variabele, de variabele niet specifiek voor een contractpartij is. In contracten besloten derivaten moeten afzonderlijk van het basiscontract worden opgenomen in de financiële staten wanneer de onderliggende referentieprijs niet onmiddellijk gelinkt is aan diegene van het onderliggend basiscontract. Dit is bijvoorbeeld het geval van een converteerbare obligatie in aandelen (de converteerbare obligatie is niet rechtstreeks verbonden aan een schuldbewijs - het is een hybried instrument. Scheiding van het basiscontract Een in een contract besloten derivaat moet van het basiscontract worden gescheiden en als een derivaat worden verwerkt als en alleen als: er geen nauw verband bestaat tussen de economische kenmerken en risico's van het in het contract besloten derivaat en de economische kenmerken en risico's van het basiscontract; een afzonderlijk instrument met dezelfde voorwaarden als het in het contract besloten derivaat zou voldoen aan de definitie van een derivaat; en het hybried instrument wordt niet tegen reële waarde gewaardeerd met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening (dat wil zeggen dat een derivaat dat is besloten in een financieel actief of een financiële passief gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening wordt niet gescheiden). Opname in de balans Wanneer een in een contract besloten derivaat afgezonderd is van het basiscontract, moet het geclassificeerd en opgenomen worden zoals de andere derivaten, die niet volgens de administratieve verwerking van administratieve transacties in de balans worden opgenomen, onder de categorie "financiële activa/passiva gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening".

7 Hoofdstuk 29 Pagina 6 Sectie B: Boekhoudregels

8 1 Toepasselijke IFRS normen 1.1 Referenties IAS 32 - Financiële instrumenten: Presentatie 1. BOEKHOUDHANDLEIDING NMBS GROEP Hoofdstuk 29 Pagina 7 IAS 32 stelt de grondslagen vast voor het presenteren van financiële instrumenten als verplichting of eigen vermogen en voor het salderen van financiële activa en financiële verplichtingen. De standaard is van toepassing op de classificatie van financiële instrumenten, vanuit het perspectief van de emittent, naar financiële activa, financiële verplichtingen en eigen-vermogensinstrumenten; de classificatie van daaraan gerelateerde rente, dividenden, verliezen en winsten; en de omstandigheden waaronder financiële activa en financiële verplichtingen moeten worden gesaldeerd. IAS 39 - Financiële instrumenten: Opname en waardering 2. IAS 39 stelt de grondslagen vast voor de opname en waardering van de financiële activa, financiële verplichtingen en een aantal contracten voor de aankoop of verkoop van niet-financiële activa. IAS 39 behandelt ook het niet langer in de balans opnemen van financiële activa evenals de administratieve verwerking van afdekkingtransacties. IFRS 7 - Financiële instrumenten: Informatieverschaffing 3. IFRS 7 vereist dat de NMBS groep toelichtingen aan de jaarrekening voegt welke de gebruiker de mogelijkheid geeft het volgende te beoordelen: Het belang van de financiële instrumenten voor de financiële positie en prestaties van de NMBS groep. De aard en de omvang van de risico s afkomstig van de financiële instrumenten waaraan de NMBS groep wordt blootgesteld alsook de manier waarop de NMBS groep deze risico s beheert. IAS 21 - De gevolgen van wisselkoerswijzigingen 4. IAS 21 stelt de wijze vast waarop transacties in vreemde valuta in de balans moeten worden opgenomen. 1.2 Toepassingsgebied Dit hoofdstuk behandelt de opname van de derivaten gebruikt door de NMBS groep volgens de IAS 39 standaard. Het is belangrijk te vermelden dat de NMBS groep momenteel geen administratieve verwerking van afdekkingtransacties toepast. De regels omtrent de administratieve verwerking van afdekkingtransacties zoals gedefinieerd door IAS 39 worden bijgevolg niet behandeld in het kader van dit hoofdstuk. 1 Deze versie omvat wijzigingen tot 31 december Deze versie omvat wijzigingen tot 31 december Deze versie omvat wijzigingen tot 31 december Deze versie omvat wijzigingen tot 31 december 2009.

9 Hoofdstuk 29 Pagina 8 2 Belangrijke elementen die de boekhoudkundige verwerking beïnvloeden Vooraleer de boekhoudkundige verwerking die van toepassing is onder IFRS te bekijken, beschrijft het volgende hoofdstuk de verschillende soorten financiële derivaten aanwezig in de activa en passiva zijde van de balans van de NMBS groep teneinde de directe link aan te tonen tussen de aard en het gebruik van de financiële instrumenten en de manier waarop deze zullen worden opgenomen onder IFRS en onder de Belgische boekhoudregels. 2.1 Aard van de derivaten De IAS 39 standaard definieert een derivaat als volgt: Een derivaat is een financieel instrument of een ander contract dat de drie volgende kenmerken bezit: de waarde verandert als gevolg van veranderingen in een bepaalde rentevoet, prijs van een financieel instrument, commodityprijs, valutakoers, index van prijzen of rentevoeten, kredietwaardigheid, of andere variabele, mits, in geval van een niet-financiële variabele, de variabele niet specifiek voor een contractpartij is (soms de onderliggende waarde genoemd); er is geen nettoaanvangsinvestering benodigd of een geringe nettoaanvangsinvestering in verhouding tot andere soorten contracten die op vergelijkbare wijze reageren op veranderingen in marktfactoren; en het wordt op een tijdstip in de toekomst afgewikkeld. De NMBS groep gebruikt verschillende soorten derivaten voor het beheer van de kasstromen van de groep: termijncontracten (zoals renteswaps, deviezenswaps, ) opties (zoals Caps en Floors) Swapcontracten Renteswaps (IRS) Een renteswap is een financiële transactie waarbij twee partijen zich verbinden om, op vaste datum, betalingsstromen te ruilen volgens een vooraf bepaalde berekeningsmethode. Het algemeen principe van renteswaps is het ruilen van een rentestructuur tegen een andere teneinde een afstemming van de rentepositie van de NMBS groep mogelijk te maken met de toekomstige rentevoeten. Deviezen- en renteswaps (IRCS) Een deviezen- en renteswap is een verrichting waarbij twee entiteiten, op de afsluitingsdatum, equivalente bedragen in verschillende deviezen ruilen en zich hierbij wederzijds verbinden om regelmatige rentebetalingen uit te voeren en op het einde van de looptijd de oorspronkelijke bedragen te ruilen. Inflatieswaps Een inflatieswap is een swap contract waarbij de NMBS groep een vaste rentevoet betaalt, momenteel rond de 2%, en de inflatievoet ontvangt. Grondstoffenswaps Een grondstoffenswap in een swapcontract waarbij de onderliggende waarde geen rentevoet is maar de prijs van een grondstof. In het algemeen heeft de swap de bedoeling om de marktprijs van de grondstof in kwestie te ruilen tegen een prijs die vastgelegd werd bij het afsluiten van het contract.

10 2.1.2 Collars inbegrepen in swapcontracten BOEKHOUDHANDLEIDING NMBS GROEP Hoofdstuk 29 Pagina 9 De Collar is het resultaat van een combinatie van opties op rente van het type kredietgever en kredietnemer. De aankoop van een Collar is equivalent aan de aankoop van een Cap 5 en de verkoop van een Floor 6. De aankoop van een Reverse Collar is equivalent aan de aankoop van een Floor en de verkoop van een Cap. Een Collar wordt gekenmerkt door twee rentevoeten (een minimale en maximale rentevoet), herzieningsperiodes waarop de rentevoet betrekking heeft, een notioneel bedrag en afhankelijk van de hoogte van de rentevoeten, een eventuele premie welke op voorhand betaald of verkregen moet worden. Deze premie is eveneens vaak nul. Bij elke herzieningsperiode zullen, indien de tussen de twee partijen vastgelegde referentievoet hoger of lager is dan de respectievelijke minimale of maximale uitoefenprijs van de Collar, de twee partijen het verschil tussen de referentievoet en de minimale of maximale rentevoet ruilen volgens een vooraf bepaalde berekeningsmethode. 2.2 Gebruik van derivaten Beheer van marktrisico s Afdekking van de rentevoetrisico s Teneinde de risico s gebonden aan rentevoetschommelingen te dekken, gebruikt de NMBS groep zowel renteswaps als rente-opties zoals Caps, Floors en combinaties van Caps en Floors zoals Collars. De NMBS groep gebruikt renteswaps teneinde de structuur van rentestromen te veranderen door het overgaan van een vaste rentevoet naar een vlottende rentevoet of omgekeerd. Deze verrichting heeft als doel de inkomende rentestromen met de uitkomende rentestromen overeen te doen stemmen en zo risico s gelinkt aan rentevoetschommelingen te beperken. De NMBS groep gebruikt eveneens rente-opties zoals Caps en Floors om de impact van rentevoetschommelingen van in- en uitkomende rentestromen te beperken. Door de aankoop van Caps beperkt de NMBS groep de rentevoet die het zal moeten betalen tot de rentevoet bepaald in de Cap. Op dezelfde manier, door de verkoop van Floors, verbindt de NMBS groep zich ertoe om minimaal de rentevoet van de Floor te betalen. 5 Een Cap is een soort optie op variabele rente meestal aangekocht door een kredietnemer. Door de aankoop van een Cap wordt de koper van de Cap een rentevoet gegarandeerd die maximaal een bepaald percentage bedraagt. De koper van een Cap verkrijgt het recht te genieten van een verhoging van de rentevoet gedurende verschillende periodes en dit voor een bepaalde duur. Een Cap wordt gekenmerkt door een rentevoet, een termijn, herzieningsperiodes waarop de rentevoet betrekking heeft, een notioneel bedrag en uiteindelijk een premie die op voorhand door de koper aan de verkoper wordt betaald. Indien de koper van een Cap zijn recht uitoefent, moet de verkoper of emittent voldoen aan de pay-out volgens een vooraf bepaalde berekeningsmethode. 6 Een Floor is een type optie op variabele rente meestal aangekocht door een uitlener. Door de aankoop van een Floor wordt de koper van de Floor een rentevoet gegarandeerd die minimaal een bepaald percentage bedraagt. De koper van een Floor verkrijgt het recht te genieten van een verlaging van de rentevoet gedurende verschillende periodes en dit voor een bepaalde duur. Een Floor wordt gekenmerkt door een rentevoet, een termijn, herzieningsperiodes waarop de rentevoet betrekking heeft, een notioneel bedrag en uiteindelijk een premie die op voorhand door de koper aan de verkoper wordt betaald. Indien de koper van een Floor zijn recht uitoefent, moet de verkoper of de emittent voldoen aan de pay-out volgens een vooraf bepaalde berekeningsmethode.

11 Hoofdstuk 29 Pagina 10 Afdekking tegen wisselkoersrisico s gelinkt aan beleggingen en financieringen in vreemde valuta. Voor het beheer van wisselkoersrisico's gebruikt de NMBS groep hoofdzakelijk deviezen- en renteswaps. De NMBS groep wordt hoofdzakelijk blootgesteld aan wisselkoersrisico s via beleggingen of leningen in vreemde valuta. Ten einde deze blootstelling te dekken, sluit de NMBS groep swapcontracten af welke de betaalde of ontvangen stromen in vreemde valuta ruilen tegen stromen in EUR. In bepaalde gevallen kunnen deze swapcontracten ook de structuur van de rentestromen ruilen door over te gaan van een vaste rentevoet naar een vlottende rentevoet of omgekeerd. Afdekking tegen inflatie De NMBS groep gebruikt inflatieswaps om zich te dekken tegen de risico s van inflatieverhoging boven de vooraf bepaalde voet. In de praktijk sluit de NMBS groep swapcontracten af met een tegenpartij, meestal een bank of een financiële instelling, waarop de NMBS groep een vaste inflatievoet betaalt en de jaarlijkse inflatievoet (HICP-index) ontvangt die door de Europese instanties wordt gepubliceerd. Dit beschermt de NMBS groep tegen inflatieverhogingen. Afdekking tegen petroleumprijzen Ten einde zich te beschermen tegen fluctuaties in de petroleumprijzen, sluit de NMBS groep grondstoffenswaps af waarvan de onderliggende waarde de petroleumprijs is. Het principe van de swapcontracten is het vastleggen van de prijs die de NMBS groep zal moeten betalen terwijl zij de marktprijzen zullen ontvangen die toepasselijk zijn voor de verschillende termijnen In contracten besloten derivaten Een derivaat erkend volgens de IAS 39 standaard dient individueel in de balans te worden opgenomen. Clausules kunnen eveneens in een financieel instrument worden inbegrepen, of in een niet-financieel contract ("basiscontract" genoemd) dat zich als een apart derivaat gedraagt. Deze termijnen en voorwaarden worden in contracten besloten derivaten genoemd. De combinatie van het basiscontract en het in contract besloten derivaat wordt het hybride instrument genoemd. Een in een contract besloten derivaat is een component van een hybried (samengesteld) instrument dat tevens een niet-afgeleid basiscontract omvat. Het gevolg is dat sommige kasstromen uit het samengestelde instrument op dezelfde wijze veranderen als die van een losstaand derivaat. Een in een contract besloten derivaat veroorzaakt veranderingen in sommige of alle kasstromen die anders door het contract zouden zijn vereist, op basis van een bepaalde rentevoet, prijs van een financieel instrument, grondstofprijs, valutakoers, index van prijzen of rentevoeten, kredietwaardigheid of andere variabele, mits, in geval van een niet-financiële variabele, de variabele niet specifiek voor een contractpartij is. Een derivaat dat aan een financieel instrument is gekoppeld, maar contractueel onafhankelijk van dat instrument overdraagbaar is, of waarbij een andere tegenpartij is betrokken dan bij dat instrument, is geen in een contract besloten derivaat, maar een afzonderlijk financieel instrument.

12 3 IFRS opname van derivaten 3.1 Classificatie BOEKHOUDHANDLEIDING NMBS GROEP Hoofdstuk 29 Pagina 11 Volgens de IAS 39 standaard moeten alle derivaten, waarvoor de administratieve verwerking van afdekkingtransacties niet van toepassing zijn, geclassificeerd worden onder de categorie "financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en verliesrekening" indien ze op de activa zijde van de balans staan (in dit geval hebben de derivaten een positieve waarde) of in de categorie "financiële verplichting gewaardeerd tegen de reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening" indien ze op de passiva zijde van de balans staan (in dit geval hebben de derivaten een negatieve waarde). Aan deze regel zijn geen uitzonderingen en zoals hieronder vermeld, is er geen herclassificatie mogelijk. 3.2 Waardering Waardering bij eerste opname Gezien de derivaten altijd geclassificeerd worden onder de categorie "financiële activa/passiva gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en verliesrekening", worden ze in de balans opgenomen tegen de reële waarde zonder kapitalisatie van de transactiekosten bij de eerste opname. Waardering na eerste opname Gedurende de latere boekhoudkundige afsluitingen worden de verandering in de reële waarde van derivaten, die niet als afdekkinginstrument worden opgenomen, in de winst-en verliesrekening geboekt als financiële kost of opbrengst. De reële waarde wordt door IAS 39 gedefinieerd als volgt: "het bedrag waarvoor een actief kan worden verhandeld of een verplichting kan worden afgewikkeld in een zakelijke, objectieve transactie tussen ter zake goed geïnformeerde, tot een transactie bereid zijnde partijen die onafhankelijk zijn". De prijs waartegen een actief verhandeld kan worden is de prijs die de NMBS groep gekregen zou hebben indien ze het actief zou hebben verkocht. Analoog, is de prijs waartegen een passief afgewikkeld kan worden, de prijs die de NMBS groep zou hebben betaald om zich van deze verplichting te ontdoen. Dit impliceert dat de reële waarde een schatting is van de prijs van de overdracht die bepaald wordt door referentie te maken naar een vaak voorkomende hypothetische transactie tussen instemmende partijen. Over het algemeen bestaat de veronderstelling dat de reële waarde op een betrouwbare manier bepaald kan worden voor alle financiële instrumenten. Het proces van de waardering kan echter relatief complex zijn en vele vragen doen rijzen. Om een betrouwbare waardering van de reële waarde te kunnen maken, voorziet de IAS 39 standaard in een hiërarchie om de reële waarde van een financieel instrument te bepalen: 1. Actieve markt marktprijs 2. Geen actieve markt waarderingstechnieken 3. Geen actieve markt: Investeringen in het eigen vermogen kost verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen

13 Hoofdstuk 29 Pagina De hiërarchie geeft voorgang aan genoteerde prijzen op een actieve markt. Voor het merendeel van de financiële activa waarvoor de reële waarde vereist is, is het mogelijk dat er geen actieve markt is. Bij gebrek aan een actieve markt, wordt de reële waarde bepaald met behulp van een waarderingstechniek. Inderdaad, gegeven de complexe aard van bepaalde financiële instrumenten daalt de kans om een genoteerde marktprijs te verkrijgen en stijgt de kans om de reële waarde te bepalen met behulp van een waarderingstechniek. 2. De waarderingstechnieken omvatten het gebruik van recente markttransacties voor vergelijkbare instrumenten tussen ter zake goed geïnformeerde en tot een transactie bereid zijnde partijen onder normale concurrentiële omstandigheden. Men dient bovendien op te merken dat de financiële instrumenten gebruikt door de NMBS groep in het merendeel van de gevallen onderling overeengekomen zijn ("over the counter"). Het is bijgevolg weinig waarschijnlijk om markttransacties te gebruiken om deze te waarderen. Bijgevolg, is het noodzakelijk om waarderingstechnieken te gebruiken die gebruik maken van gepubliceerde rente- en referentie-indexen om zo een redelijke waardering van dergelijke instrumenten te bekomen. 3. Enkel indien de twee bovenstaande methodes niet kunnen worden toegepast, is het toegestaan voor de NMBS groep om de kostprijs als waardering te gebruiken. Dit is enkel toegelaten indien het gaat over instrumenten van het eigen vermogen die niet genoteerd staan en waarvan de reële waarde niet op een betrouwbare manier bepaald kan worden. Winsten en verliezen die het gevolg zijn van veranderingen van de reële waarde van derivaten, die gewaardeerd zijn tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening, worden opgenomen in de winst- en verliesrekening. De toepasbare genoteerde marktprijs voor een aangehouden actief of een uit te geven verplichting is gewoonlijk de actuele biedprijs, en voor een te verwerven actief of een opgenomen verplichting, de actuele biedprijs. De NMBS groep heeft activa en passiva waarvan de marktrisico's elkaar compenseren, kan zij als basis voor de bepaling van de reële waarde middenprijzen gebruiken van de elkaar compenserende risicoposities en, afhankelijk van het feit of de nettopositie een passief of een actief is, de biedprijs of de vraagprijs toepassen. Indien de actuele biedprijs en vraagprijs niet beschikbaar zijn, kan de prijs van de meest recente transactie een indicatie geven van de actuele reële waarde, vooropgesteld dat er zich sinds de transactiedatum geen belangrijke verandering in de economische omstandigheden heeft voorgedaan. Indien de omstandigheden sinds de transactiedatum zijn veranderd, (bijvoorbeeld een verandering in de risicovrije rentevoet na de publicatie van de meest recente prijsnotering van een bedrijfsobligatie) wordt de verandering in de omstandigheden tot uitdrukking gebracht in de reële waarde aan de hand van actuele prijzen of rentevoeten voor vergelijkbare instrumenten. Evenzo wordt de prijs aangepast indien de NMBS groep kan aantonen dat de laatste transactieprijs niet de reële waarde is (bijvoorbeeld omdat deze overeenkwam met het bedrag dat een entiteit zou ontvangen of betalen bij een gedwongen transactie, onvrijwillige liquidatie of gedwongen verkoop). 3.3 Bijzonder waardeverminderingsverlies Gezien de derivaten gewaardeerd worden tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening, moeten alle bijzondere waardeverminderingsverliezen, of ze nu het gevolg zijn van een objectieve aanwijzing van een bijzonder waardeverminderingsverlies of niet, in de winst- en verliesrekening worden opgenomen. Er is dus geen specifieke boeking of procedure voor het in de balans opnemen van bijzondere waardeverminderingsverliezen.

14 Hoofdstuk 29 Pagina Herclassificatie Overdracht naar en vanuit de "activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening De IAS 39 standaard laat niet toe derivaten te herclassificeren buiten de categorie "financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening". 3.5 Niet langer in de balans opnemen Het proces van het niet langer in de balans opnemen van derivaten is opgebouwd uit 9 stappen en wordt in onderstaande tabel voorgesteld: STAP 1 Consolidatie van alle dochterondernemingen STAP 2 Toepassing van de analyse op een deel van het derivaat of op de totaliteit van het derivaat STAP 3 Is het recht op de kasstroom vervallen? Ja Niet langer in de balans opnemen van het derivaat Nee STAP 4 Ja Heeft de NMBS groep haar rechten op de ontvangst van de kasstromen overgedragen? Nee STAP 5 Aanvaardt de NMBS groep de verplichting om de kasstromen van het derivaat aan een andere partij te betalen? Nee Het derivaat behouden in de balans Ja STAP 6 Heeft de NMBS groep een substantieel deel van de risico s en voordelen van het derivaat overgedragen? Ja Niet langer in de balans opnemen van het derivaat Nee STAP 7 Heeft de NMBS groep alle risico s en voordelen van het derivaat behouden? Ja Het derivaat behouden in de balans Nee STAP 8 Heeft de NMBS groep de controle over het derivaat behouden? Nee Niet langer in de balans opnemen van het derivaat Ja STAP 9 Het derivaat behouden in de balans in de mate dat de NMBS group betrokken blijft De eerste stap bestaat uit de consolidatie van alle dochterondernemingen van de NMBS groep, inclusief de SPV s die geconsolideerd moeten zijn. Het doel van deze stap is om te verzekeren dat de analyse die leidt tot het niet langer in de balans opnemen van een derivaat hetzelfde resultaat zou geven als wanneer het derivaat, of groep gelijkaardige derivaten, hetzij direct overgedragen zou worden aan een derde investeerder of via een SPV.

15 Hoofdstuk 29 Pagina 14 De tweede stap heeft als doel te bepalen of de analyse, die leidt tot het niet langer opnemen in de balans, toegepast dient te worden op een deel van het derivaat (of op een deel van een groep gelijkaardige derivaten) of op een derivaat (of groep gelijkaardige derivaten) in zijn geheel. IAS 39 bepaalt dat de regels voor het niet langer opnemen in de balans toegepast moeten worden op een deel van een derivaat (of op een deel van een groep gelijkaardige derivaten) als en alleen als het deel dat wordt beschouwd voor het niet langer opnemen in de balans minstens één van de volgende drie voorwaarden vervult: Het deel omvat alleen specifiek geïdentificeerde kasstromen uit een derivaat (of een groep van vergelijkbare derivaten). Het deel omvat alleen een perfect proportioneel (pro rata) deel van de kasstromen gelinkt aan een derivaat (of een groep van vergelijkbare derivaten). Het deel omvat alleen een perfect proportioneel (pro rata) deel van de specifiek geïdentificeerde kasstromen uit een derivaat (of een groep van vergelijkbare derivaten). Indien de NMBS groep bijvoorbeeld een overeenkomst sluit op grond waarvan de tegenpartij het recht verwerft op een 90%- belang in de rentekasstromen uit een derivaat, dan worden de regels voor het niet langer in de balans opnemen, toegepast op 90% van die rentekasstromen. Indien er meer dan één tegenpartij is, is het niet noodzakelijk dat iedere tegenpartij een evenredig belang in de specifiek geïdentificeerde kasstromen heeft, mits de NMBS groep een geheel evenredig belang heeft. Stappen 3 tot 9 laten toe om te identificeren of een derivaat al dan niet nog langer in de balans opgenomen dient te worden. Stap 3 stelt het voortbestaan in vraag van het recht dat de NMBS groep heeft op een kasstroom uit een bepaald derivaat. Als dit recht vervallen is, dient het derivaat niet langer in de balans opgenomen te worden. Stappen 4 en 5 formuleren de voorwaarden voor het niet langer in de balans opnemen van een derivaat, als gevolg van de overdracht van de kasstromen van een bepaald actief. IAS 39 schetst twee situaties die kunnen voldoen aan de definitie van een overdracht van een kasstroom: De NMBS groep draagt de contractuele rechten op de ontvangst van de kasstromen van een derivaat over (stap 4). De NMBS groep behoudt de contractuele rechten op de ontvangst van de kasstromen uit een derivaat, maar gaat een contractuele verplichting aan om de kasstromen aan één of meer ontvangende partijen te betalen (stap 5). Vanaf het ogenblik dat de NMBS groep heeft vastgesteld dat een derivaat wordt overgedragen, is het volgens stappen 4 of 5 noodzakelijk om een analyse te maken van de risico s en voordelen die verbonden zijn aan de eigendom van het derivaat die behouden blijven door de NMBS groep. De analyse van de risico s en voordelen die behouden worden door de NMBS groep wordt gedaan in stappen 6 en 7 van bovenstaand schema. Enkele voorbeelden van transacties waarin alle risico s en rechten in wezen zijn overgedragen door de NMBS groep zijn de volgende: Onvoorwaardelijke verkoop van een derivaat. Een verkoop van actief met de optie van terugkoop van het derivaat aan de reële waarde op de datum van de terugkoop. In dit geval, is de NMBS groep niet langer blootgesteld aan een waarderisico (potentieel verlies of winst) op het overgedragen actief. De mogelijkheid voor de terugkoop van het actief aan zijn reële waarde is economisch niet verschillend van de aankoop van een nieuw actief. Een verkoop van een derivaat met een aankoop of verkoop optie die diep out of the money is (dit wil zeggen dat de kans dat de optie uitgeoefend wordt heel onwaarschijnlijk is). In dit geval, behoudt de verkoper in wezen geen risico s en voordelen, daar de kans dat de optie uitgeoefend wordt beperkt is. Omdat deze verkoop geen of weinig waarde heeft, verschilt deze verkoop economisch gezien niet van een onvoorwaardelijke verkoop.

16 Hoofdstuk 29 Pagina 15 De risico s en voordelen die nagegaan dienen te worden bij de stap voor het niet langer in balans opnemen van het actief varieert in functie van het actief dat wordt bekeken: rentevoet risico, kredietrisico, wisselkoersrisico, risico van late betaling, enz. Het bepalen of de NMBS groep, in wezen, al de risico s en voordelen heeft overgedragen zal in de meeste gevallen mogelijk zijn op basis van de voorwaarden van de overdracht. Indien dit niet eenvoudig is, zal de NMBS groep moeten overgaan tot een waardering van de transactie, die zal bestaan uit het herbereken en het vergelijken van de bloostelling aan de variabiliteit van de actuele waarde (NPV) van de toekomstige kasstromen uit het actief voor en na de transfer. Deze berekening zal een toegepaste marktvoet moeten gebruiken als verdisconteringsvoet. Indien, ten gevolge van de contractvoorwaarden, de blootstelling aan deze variabiliteit niet langer aanzienlijk is in verhouding tot de totale variabiliteit van de toekomstige kasstromen van het derivaat, worden de risico s en voordelen beschouwd als in hoofdzaak te zijn overgedragen. Het is belangrijk om op te merken dat de vergelijking een relatieve test is en geen absolute. Met andere woorden, het niet langer in balans nemen is niet zo maar mogelijk aangezien in werkelijkheid de resterende blootstelling voor NMBS groep ten opzichte van de risico s en voordelen van het derivaat in absolute termen klein is. IAS 39 geeft geen advies over de definitie van aanzienlijk buiten hetgeen wat hierboven vermeld is. Derhalve, zal het steeds nodig zijn om geval per geval te evalueren of het al dan niet aanzienlijk is. Het zal niet altijd nodig zijn om zich te steunen op een berekening, maar in sommige gevallen waar het nodig zal zijn, is de informatie in dit gebied weeral beperkt. Indien de NMBS groep een substantieel deel van alle risico s en voordelen behoudt, dan zal dit steeds blijven erkend worden in de staat van hun financiële situatie. IAS 39 geeft enkele voorbeelden van transacties voor welke een substantieel deel van alle risico s en voordelen behoudt zijn de volgende: Een aankoop en terugkoop transactie waarin de terugkoopprijs vastgesteld is als een vaste prijs of als een verkoopprijs vermeerderd met het rendement van de lener (bijvoorbeeld: een aandelenlening); Een verkoop van een financieel actief met een aankoop of verkoop optie in the money (dit wil zeggen dat een optie die voor het einde van zijn looptijd diep in the money is, hoogstwaarschijnlijk uitgeoefend zal worden); In de voorbeelden hierboven aangegeven is het vanzelfsprekend dat the NMBS groep een substantieel deel van alle risico s en voordelen behoudt omwille van het bezit van het derivaat. Wanneer het niet duidelijk is, of de groep het merendeel van de risico's en voordelen, dient de variabiliteit van de kasstromen voor en achter de transfer gewaardeerd te worden, zoals hierboven uitgelegd. Als het lijkt dat, ten gevolge van de overdracht, deze variabiliteit niet belangrijk gewijzigd is, dan is men van mening dat de NMBS groep een substantieel deel van alle risico s en voordelen van het actief behoudt. Zoals voorzien in stappen 8 en 9, indien de NMBS groep een substantieel deel van alle risico s en voordelen van het overgedragen derivaat niet behoudt, noch overdraagt (met andere woorden als de NMBS groep bepaalde risico s en voordelen van het derivaat behoudt, maar niet de totaliteit hiervan), dan gaat het om een tussensituatie waarvoor de analyse van de risico s en voordelen van het derivaat geen definitief antwoord geeft. De NMBS groep dient dan te bepalen of het de controle over het derivaat behoudt. In de context van het niet langer in balans nemen, heeft de term controle een andere betekenis dan deze in het hoofdstuk 40 Consolidatie. De controle is gebaseerd op het nagaan of de entiteit de beschikkingsmacht van het overgedragen actief heeft verkregen. Dit concept is ook verschillend van de controle die probeert te identificeren of de entiteit die het actief getransfereerd heeft, blootgesteld blijft aan de variabiliteit van de kasstromen van het actief. Bijgevolg, als de entiteit de beschikkingmacht over het overgedragen actief heeft gekregen, dan heeft deze entiteit de controle over het derivaat en de afstandnemende entiteit verliest het. Daarentegen, als ze niet het beschikkingmacht heeft, dan behoudt de afstandnemende entiteit de controle over het derivaat. De entiteit heeft de beschikkingmacht van het overgedragen actief gekregen indien: Het overgedragen derivaat kan in zijn geheel aan een derde niet verbonden partij verkocht worden; en

17 Hoofdstuk 29 Pagina 16 De entiteit in staat is om eenzijdig van deze mogelijkheid gebruik te maken, zonder daarvoor aanvullende beperkingen op de overdracht te hoeven opleggen. Deze voorwaarden dienen geëvalueerd te worden rekening houdend met wat de entiteit die het getransfereerd actief heeft verkregen in staat is om te doen, en niet de contractuele rechten verbonden aan het overgedragen actief (of beperkingen die verbonden zijn aan deze rechten). De boekhoudkundige verwerking van het overgedragen derivaat zal in functie van het resultaat van de controletest verschillend zijn: Als de NMBS groep de controle over het derivaat niet behoudt, dient dit niet langer in de balans opgenomen te worden en elk recht of elke verplichting die gecreëerd of gedragen wordt door de overdracht, dient erkend te worden als actief of passief. Als de NMBS groep de controle over het derivaat behoudt, dient dit opgenomen te blijven in de balans in de mate dat de NMBS groep op continue wijze betrokken blijft. De benadering van de aanhouden betrokkenheid geeft de continue blootstelling van de NMBS groep aan de risico s en voordelen van het actief weer. De aanhoudende betrokkenheid bevat enerzijds de obligatie van het ondergaan van de risico s die verbonden zijn aan de kasstromen van het actief en anderzijds het recht om de winsten uit deze kasstromen te aanvaarden. In deze omstandigheden is de schuld erkend, alsook een gedeelte van het initiële actief. Opties of aankoopverplichtingen van activa die overgedragen worden bij een verandering van omstandigheden (Vb.: een verandering in het fiscaal recht) moeten opgenomen worden om zo de permanente betrokkenheid van de NMBS groep te bepalen. In het kader van derivaten zijn er drie evenementen die kunnen leiden tot het niet langer in de balans opnemen van het derivaat: Indien het derivaat aan het einde van haar looptijd is; Indien de NMBS groep de verrichting met de tegenpartij annuleert; Indien een verandering wordt aangebracht aan het contract welk de rechten en verplichtingen van de NMBS groep naar een andere tegenpartij overbrengt.

18 Hoofdstuk 29 Pagina 17 4 Voorbeelden van opname in de balans van financiële derivaten Voorbeeld 1: Renteswaps (IRS) Op 15/03/20X5, sluit de NMBS groep een renteswap af met een looptijd van 5 jaar waarop ze een vaste rentevoet van 5% ontvangt en de EURIBOR 3 maanden 7 betaalt. Het notioneel bedrag is identiek voor de twee benen en gelijk aan 10 miljoen. De rente wordt driemaandelijks betaald en ontvangen: 15 maart, 15 juni, 15 september en 15 december van elk jaar. De rentevoet van het variabel been wordt in het begin van elke periode vastgelegd op basis van de marktvoet van de EURIBOR 3 maanden en wordt op het einde van de periode betaald. NMBS Groep EURIBOR 3M 5% IRS B : EURIBOR 3M O : Vast 5% Voor het eerste jaar zijn de EURIBOR 3M rentevoeten de volgende 8 : Classificatie Data EURIBOR 3M 15/03/20X5 4,562% 15/06/20X5 5,080% 15/09/20X5 5,280% 15/12/20X5 5,790% De renteswap is een derivaat en wordt dus geclassificeerd onder de categorie "activa/passiva gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening". Waardering De renteswap wordt bij eerste opname alsook bij de latere boekhoudkundige afsluitingen opgenomen tegen de reële waarde. Veranderingen in de reële waarde worden direct opgenomen in de winst- en verliesrekening. o Eerste opname in de balans: Bij de eerste opname is de reële waarde van de swap gelijk aan nul. Hierdoor moet er geen boeking gebeuren. Bij het afsluiten van een swap zijn de toepasselijke rentevoeten immers gelijk aan de marktvoeten waardoor de reële waarde van de swap nul is. Bij de eerste opname moet slechts de rentevoet van toepassing op het variabel been worden vastgelegd voor de periode van 15/03/20X5 tot 15/06/20X5 welk in dit geval 4,562% bedraagt. 7 In het kader van de boekhoudhandleiding worden alle rentevoeten opgenomen volgens een 30/360 basis. Dit is een conventie in het kader van deze handleiding. Over het algemeen worden variabele voeten uitgedrukt volgens een Reëel/360 basis terwijl vaste rentevoeten kunnen worden uitgedrukt volgens een 30/360 basis of een Reëel/360 basis. 8 Het is belangrijk te melden dat de bovenvermelde voeten niet de waarneembare marktvoeten zijn op de dag van de contractafsluiting waarop de te ontvangen rentevoet van 5% bepaald werd.

19 Hoofdstuk 29 Pagina 18 o Na eerste opname: Hieronder wordt de boeking, welke moet worden uitgevoerd op de verschillende data waarop rente betaald wordt, weergegeven voor 15/06/20X5. De boekingen voor de andere betalingsdata zijn gelijkaardig. De boekingen, die bij elke boekhoudkundige afsluiting moeten worden doorgevoerd, worden hieronder weergegeven door de boekingen op 30/06/20X5 en 31/12/20X5. Op 15/06/20X5 moeten de betaalde en ontvangen rente herkend worden. 15/06/20X5 Dt Bank Ct Opbrengsten uit interesten-vastrentende effecten De NMBS groep heeft een opbrengst van aangezien ze een rente van 5% ontvangt op het vaste been ( x 5% / 4 = ). Daarnaast draagt ze een kost van gezien ze de EURIBOR betaalt op het variabele been waarbij de rentevoet werd vastgelegd in het begin van de periode aan 4,562% ( x 4,562% / 4 = ). De NMBS groep zal dus een inkomen opnemen van Het inkomen wordt in dit geval als een opbrengst opgenomen. Deze opname zal gebruikt worden in het geval dat een derivaat een actief dekt. In het geval dat een derivaat een schuld dekt, wordt het inkomen opgenomen als een negatieve kost op dezelfde rekening als diegene waar de betaalde kosten, met betrekking tot de schuld, worden opgenomen. Het is belangrijk te melden dat over het algemeen de rentevoeten altijd op jaarlijkse basis zijn. Het is dus noodzakelijk om het bedrag door vier te delen teneinde het trimestriële bedrag van de betaalde en ontvangen rente te verkrijgen. Gezien de rentevoeten op een 30/360 basis worden opgenomen, volstaat het om de jaarlijkse rentevoet door vier te delen teneinde de trimestriële rentevoet te verkrijgen. Deze benadering is niet geldig indien een andere basis wordt gebruikt. Zoals dikwijls het geval is bij renteswaps, wordt enkel het nettobedrag geruild waardoor er enkel een beweging is op de bankrekening. Bij de boekhoudkundige afsluiting van 30/06/20X5, moeten volgende boekingen worden opgenomen: Opname in de balans van gelopen niet vervallen interesten voor de periode van 15/06/20X5 tot 30/06/20X5: 30/06/20X5 Dt Intresten op financieringen 333,34 Ct Gelopen niet verval interesten op leningen 333,34 De gelopen niet vervallen interesten van de periode wordt als volgt verkregen: Te betalen gelopen niet vervallen interesten: x 5,08% x (15 / 360) = ,67 Te ontvangen gelopen niet vervallen interesten: x 5,00% x (15 / 360) = ,33 Netto te betalen gelopen niet vervallen interesten: 333,34 Opname in de balans van de reële waarde van de swap: 30/06/20X5 Dt Swap interestkoers - Variatie reële waarde negatief Ct Swaps IRS > 1jaar

20 Hoofdstuk 29 Pagina 19 De "Dirty" 9 reële waarde van de swap bedraagt ,34. De "Clean" reële waarde wordt als volgt verkregen: "Dirty" reële waarde: ,34 Te ontvangen gelopen niet vervallen interesten: ,33 Te betalen gelopen niet vervallen interesten: ,67 "Clean" reële waarde: ,00 Gezien de "Clean" reële waarde van de swap negatief is, wordt de swap als een financiële verplichting in de balans opgenomen. Bij de boekhoudkundige afsluiting van 31/12/20X5, moeten volgende boekingen gebeuren: Opname in de balans van gelopen niet vervallen rente voor de periode van 15/12/20X5 tot 31/12/20X5: 31/12/20X5 Dt Intresten op financieringen 3.291,67 Ct Gelopen niet verval interesten op leningen 3.291,67 De gelopen niet vervallen rente van de periode wordt als volgt verkregen: Te betalen gelopen niet vervallen rente: x 5,79% x (15 / 360) = ,00 Te ontvangen gelopen niet vervallen rente: x 5,00% x (15 / 360) = ,33 Netto te betalen gelopen niet vervallen rente 3.291,67 Opname in de balans van de reële waarde van de swap: 31/12/20X5 Dt Dt Swaps IRS > 1jaar Swap intrestkoers > 1jaar Ct Swap interestvoet - Variatie reële waarde positief , , ,11 De "Dirty" reële waarde van de swap bedraagt ,78. De "Clean" reële waarde wordt als volgt verkregen: "Dirty" reële waarde: ,78 Te ontvangen gelopen niet vervallen rente: ,33 Te betalen gelopen niet vervallen rente: ,00 "Clean" reële waarde: ,11 Gezien de "Clean" reële waarde van swap positief is, wordt de swap als een financieel actief in de balans opgenomen. De verandering in reële waarde vergeleken met de vorige boekhoudkundige afsluiting ( ,11 - ( ) = ,11), wordt als een winst in de winst- en verliesrekening opgenomen. 9 De reële waarde wordt "Dirty" genoemd wanneer deze de gelopen niet vervallen rente op de datum van waardering omvat. Wanneer ze de gelopen niet vervallen rente niet omvat, wordt de reële waarde "Clean" genoemd. Gezien de NMBS groep beslist heeft om de gelopen niet vervallen rente apart op te nemen, wordt de "Clean" reële waarde in de balans opgenomen.

21 Hoofdstuk 29 Pagina 20 Samenvatting van de verschillen tussen IFRS en de Belgische boekhoudregels Volgens de Belgische boekhoudregels is het niet mogelijk om de reële waarde van een swap, indien deze positief is, in de balans op te nemen. Daarentegen, door de toepassing van de "lower of cost or market" methode moeten de twee benen van de swap opnieuw gewaardeerd worden tegen de reële waarde en moet het verschil tussen de twee benen als een actief in de balans worden opgenomen indien het te ontvangen been hoger is dan het te betalen been of als een verplichting in het omgekeerde geval. Enkel de swap met een negatieve waarde wordt in de balans opgenomen met een kost als tegenhanger in de winst- en verlies rekening. Latere veranderingen van deze passiva worden ook in de winst- en verlies rekening erkend. In het geval van een renteswap moeten alleen de ontvangen en betaalde rente van de swap herkend worden. Het in de balans opnemen van rente onder de Belgische boekhoudregels is identiek aan IFRS met uitzondering van bewegingen in de reële waarde welke onder IFRS ook worden opgenomen.