Sectie A: Samenvatting van de waarderingsregels... 1 Sectie B: Boekhoudregels Toepasselijke IFRS normen Consolidatiepakket...

Transcriptie

1 Hoofdstuk 18 Inhoudstafel Sectie A: Samenvatting van de waarderingsregels... 1 Sectie B: Boekhoudregels Toepasselijke IFRS normen Referenties Toepassingsgebied Definities Opname- en waarderingscriteria Opnamecriteria bij eerste opname Opnamecriteria na eerste opname Waardevermindering op vorderingen Salderen Minderwaarde op vorderingen Niet langer in de balans opnemen Samenvatting van de verschillen tussen IFRS en de Belgische boekhoudregels... 9 Sectie C: Boekhoudplan en consolidatiepakket Boekhoudplan Balans Winst- en verliesrekeningen Consolidatiepakket... 16

2 Hoofdstuk 18 Pagina 1 Sectie A: Samenvatting van de waarderingsregels

3 Hoofdstuk 18 Pagina 2 Samenvatting van de waarderingsregels De vorderingen worden initieel gewaardeerd aan nominale waarde en na eerste opname aan geamortiseerde kostprijs, dit wil zeggen de contante waarde van de te ontvangen kasstromen (behalve indien de impact van de verdiscontering niet significant is). De vorderingen worden individueel gewaardeerd. Bijzondere waardeverminderingsverliezen worden opgenomen indien de inning, volledig of gedeeltelijk, dubieus of onzeker is. De voorafbetalingen en verworven opbrengsten worden eveneens onder deze rubriek opgenomen.

4 Hoofdstuk 18 Pagina 3 Sectie B: Boekhoudregels

5 Hoofdstuk 18 Pagina 4 1 Toepasselijke IFRS normen 1.1 Referenties IAS 18 - Opbrengsten 1 Het doel van deze standaard is de verwerkingswijze voor te schrijven voor de opbrengsten die voortvloeien uit bepaalde types van transacties en gebeurtenissen. IAS 32 - Financiële instrumenten: presentatie 2 Het doel van IAS 32 bestaat erin om de grondslagen vast te stellen voor het presenteren van financiële instrumenten als verplichting of als eigen vermogen en voor het salderen van financiële activa en financiële verplichtingen. De standaard is van toepassing op de classificatie van financiële instrumenten, vanuit het perspectief van de emittent, naar financiële activa, financiële verplichtingen en eigenvermogensinstrumenten; de classificatie van daaraan gerelateerde rente, dividenden, verliezen en winsten; en de omstandigheden waaronder financiële activa en financiële verplichtingen moeten worden gesaldeerd. IAS 39 - Financiële instrumenten: opname en waardering 3 Het doel van IAS 39 is het vastleggen van grondslagen voor de opname en waardering van financiële activa, financiële verplichtingen en een aantal contracten voor de aankoop of verkoop van niet-financiële activa. 1.2 Toepassingsgebied De handelsvorderingen en overige vorderingen worden beschouwd als financiële activa onder de categorie Leningen en vorderingen. Bijgevolg zijn de toepasselijke waarderingsregels na eerste opname van een vordering in de balans beschreven in hoofdstuk 27 Financiële activa (exclusief derivaten) van de boekhoudhandleiding van de NMBS groep. Dit hoofdstuk verschaft aanvullende informatie bij voornoemd hoofdstuk. 1 Deze versie omvat wijzigingen tot 31 december Deze versie omvat wijzigingen tot 31 december Deze versie omvat wijzigingen tot 31 december 2009.

6 Hoofdstuk 18 Pagina 5 2 Definities De handelsvorderingen zijn rechten aangehouden door de NMBS groep met betrekking tot toekomstige kasontvangsten uit hoofde van de verkoop van goederen of het verrichten van diensten aan derden, andere entiteiten van de NMBS groep of verbonden partijen in het kader van de normale bedrijfsactiviteit van de NMBS groep. De overige vorderingen vertegenwoordigen alle andere vorderingen die niet voortvloeien uit commerciële transacties zoals bijvoorbeeld de belastingsvorderingen, de BTW-vorderingen, de vorderingen op het personeel, enz. De over te dragen kosten betreffen een prorata van kosten die gedurende het boekjaar of een voorgaand boekjaar werden opgelopen en die betrekking hebben op het volgende boekjaar of op de volgende boekjaren. Deze categorie omvat hoofdzakelijk volgende kosten: huur, retributie, verzekering, enz. De verworven opbrengsten betreffen een prorata van opbrengsten die in een afgelopen boekjaar werden verworven, maar die pas in een volgend boekjaar invorderbaar worden.

7 Hoofdstuk 18 Pagina 6 3 Opname- en waarderingscriteria 3.1 Opnamecriteria bij eerste opname Een vordering moet vastgesteld worden op het ogenblik dat een opbrengst erkend wordt in overeenstemming met IAS 18. Dit is het geval voor handelsvorderingen. Vorderingen moeten ook in andere gevallen erkend worden, bijvoorbeeld wanneer een entiteit een lening toestaat aan een derde partij. In het algemeen worden vorderingen in de balans opgenomen als en alleen als de NMBS groep betrokken partij wordt volgens de contractuele bepalingen van het financieel actief. 3.2 Opnamecriteria na eerste opname De handelsvorderingen en overige vorderingen worden gewaardeerd aan geamortiseerde kostprijs in overeenstemming met IAS 39. Een voorbeeld van de berekening van de geamortiseerde kostprijs wordt weergegeven in hoofdstuk 27 Financiële activa (exclusief derivaten). Zolang de impact van de berekening van de geamortiseerde kostprijs niet significant is, worden handelsvorderingen en overige vorderingen in de praktijk opgenomen aan hun nominale waarde na aftrek van alle kortingen die werden toegekend. Zoals hierboven vermeld moet de methode van de geamortiseerde kostprijs worden toegepast wanneer de impact ervan significant is. Bijgevolg moet de nominale waarde van een belangrijke vordering worden geactualiseerd aan de marktinterestvoet (praktisch de corporate rentevoeten) indien de afwikkeling ervan uitgesteld is voor meer dan een jaar. De actuele waarde wordt als vordering opgenomen terwijl het verschil tussen de actuele en de nominale waarde als interestopbrengst wordt opgenomen over de periode die eindigt op het ogenblik dat de afwikkeling van de vordering wordt voltooid (met als tegenpost een progressieve verhoging van de vordering). De impact van de waardering aan geamortiseerde kostprijs wordt als significant beschouwd binnen de NMBS groep voor vorderingen groter dan en met een betalingstermijn langer dan één jaar. Indien de NMBS groep bijvoorbeeld een vordering heeft tegenover derden voor een periode van 18 maanden en waarvan de nominale waarde bedraagt en de actuele waarde , moet de NMBS groep de vordering erkennen aan de actuele waarde, zijnde Het verschil van wordt als interestopbrengst over de periode van 18 maanden erkend. 3.3 Waardevermindering op vorderingen Een waardevermindering op dubieuze of oninbare vorderingen moet opgenomen worden voor de vorderingen waarvoor er een objectieve aanwijzing bestaat dat de waarde verminderd is na hun eerste opname. De NMBS groep moet alle risico s op waardevermindering of oninbaarheid evalueren die ertoe zouden kunnen leiden dat het geheel of een deel van de vordering niet geïnd zal kunnen worden volgens de oorspronkelijke vervaldagen. Deze waardevermindering wordt opgenomen om te vermijden dat de boekwaarde van een vordering de toekomstige verwachte opbrengsten overschrijdt. Het bedrag van de waardevermindering is gelijk aan het verschil tussen de boekwaarde en de actuele waarde (gebruikmakend van de effectieve interestvoet) van de inkomende kasstromen gerelateerd aan deze vordering. In de praktijk dient geen rekening gehouden te worden met de impact van het verloop van de tijd indien deze niet significant is. Het bedrag van de waardevermindering wordt in vermindering gebracht van de boekwaarde van de vordering en opgenomen in de winst-en verliesrekening.

8 Hoofdstuk 18 Pagina Salderen Een financieel actief en een financieel passief moeten worden gesaldeerd en het nettobedrag moet in de balans worden opgenomen als en alleen als de NMBS groep: Op het ogenblik een afdwingbaar recht heeft om de opgenomen bedragen te salderen (we merken op dat deze voorwaarde slechts kan vervuld zijn indien het dezelfde tegenpartij betreft); en De bedoeling heeft om hetzij het netto-bedrag af te wikkelen, hetzij het actief te realiseren en de verplichting af te wikkelen op hetzelfde ogenblik. De klantenrekeningen die een credit saldo leveranciersrekeningen. vertonen, moeten opgenomen worden onder de In principe mogen de handelsvorderingen en overige vorderingen niet gesaldeerd worden met verplichtingen uitgezonderd in volgende gevallen: Indien de schuldenaar en schuldeiser éénzelfde partij is; Indien de data van invorderbaarheid niet aanzienlijk verschillend zijn; en Indien de vorderingen en schulden van dezelfde aard zijn (bijvoorbeeld klanten- en leveranciersrekeningen). Bovendien is het een noodzakelijke voorwaarde dat de afwikkeling van vorderingen en schulden op een nettobasis een in rechte afdwingbaar recht is. Daarenboven moet het voornemen bestaan om vorderingen en schulden te salderen hetzij door de afwikkeling van het nettobedrag, hetzij door de gelijktijdige realisatie van de vordering en afwikkeling van de schuld. 3.5 Minderwaarde op vorderingen Waneer een vordering definitief verloren is, worden de rekeningen die verband houden met deze vordering uitgeboekt en wordt het eventueel verschil als een minderwaarde op vorderingen in de winst- en verliesrekening opgenomen.

9 Hoofdstuk 18 Pagina 8 4 Niet langer in de balans opnemen De regels voor het niet langer in de balans opnemen van vorderingen volgen de principes van het niet langer in de balans opnemen van financiële activa zoals omschreven in Hoofdstuk 27 Financiële activa (exclusief derivaten) van de boekhoudhandleiding van de NMBS groep. In het algemeen worden de vorderingen niet langer in de balans opgenomen wanneer de klant de verschuldigde saldi heeft vereffend. De verschuldigde saldi worden ook niet langer in de balans opgenomen wanneer vast staat dat deze nooit zullen geïnd worden, zoals bijvoorbeeld in volgende gevallen: De klanten zijn verdwenen (faillissement of verkeerd adres); De klanten hebben formele herinneringsbrieven ontvangen dewelke zonder reactie zijn gebleven en de verschuldigde bedragen wegen niet op tegen de extra kosten gerelateerd aan het opstarten van een invorderingsprocedure; De klanten hebben formele herinneringsbrieven ontvangen dewelke zonder reactie zijn gebleven en de aanklachten zijn verjaard; of Een annulering van de schuld ten gevolge van een minnelijke schikking werd overeengekomen. De verliezen die gepaard gaan met het niet langer in de balans opnemen van vorderingen moeten in het resultaat worden opgenomen als een minderwaarde op vorderingen (zie 3.5 Minderwaarde op vorderingen). De vorderingen die niet definitief verloren zijn, blijven opgenomen in de balans. Een waardevermindering dient dan geboekt te worden indien nodig (zie 3.3 Waardevermindering op vorderingen).

10 Hoofdstuk 18 Pagina 9 5 Samenvatting van de verschillen tussen IFRS en de Belgische boekhoudregels Zoals hierboven vermeld moet de methode van geamortiseerde kostprijs worden toegepast indien de impact ervan significant is. Bijgevolg moet de nominale waarde van een belangrijke vordering worden geactualiseerd aan de marktinterestvoet indien de afwikkeling ervan uitgesteld is voor meer dan een jaar. Volgens de Belgische boekhoudregels is het niet mogelijk vorderingen op te nemen aan hun actuele waarde. Dit resulteert in de opname van de vordering aan nominale waarde in de rekeningen 40xxxxx terwijl het verschil tussen deze waarde en de geactualiseerde waarde, disconto genaamd, in de rekeningen 493xxxx van het passief worden opgenomen. In het voorbeeld zoals hierboven vermeld, wordt de vordering opgenomen op het actief voor een bedrag van en wordt er een verplichting geboekt in de rekeningen 493xxxx voor een bedrag van

11 Hoofdstuk 18 Pagina 10 Sectie C: Boekhoudplan en consolidatiepakket

12 6 Boekhoudplan BOEKHOUDHANDLEIDING NMBS GROEP Hoofdstuk 18 Pagina 11 De vennootschappen van de NMBS groep hebben ieder hun eigen boekhoudplan. De rekeningen hieronder worden enkel weergegeven voor didactische doeleinden. Gelieve steeds het specifieke boekhoudplan van uw vennootschap te raadplegen. 6.1 Balans XI. HANDELSVORDERINGEN EN OVERIGE DEBITEUREN Bestellingen in uitvoering - Aanschaffingswaarde Bestellingen in uitvoering - Interco - Aanschaffingswaarde Bestellingen in uitvoering - Toegerekende winst Bestellingen in uitvoering - Interco - Toegerekende winst Bestellingen in uitvoering - Waardevermindering Bestellingen in uitvoering - Interco - Waardevermindering Handelsvorderingen Reclassificatie van handelsvorderingen op meer dan één jaar Reclassificatie van klanten met creditsaldo Reclassificatie van leveranciers met debetsaldo Aanpassing waardering vreemde valuta Handelsvorderingen Bestellingen in uitvoering Te ontvangen waarborgen Terugname van dubieuze vorderingen 31/12/ Handelsvorderingen Interco Reclassificatie van handelsvorderingen Interco op meer dan één jaar Reclassificatie van klanten Interco met creditsaldo Reclassificatie van leveranciers Interco met debetsaldo Aanpassing waardering vreemde valuta Handelsvorderingen Bestellingen in uitvoering Interco Terugname van dubieuze Interco vorderingen 31/12/ Overheid - Art Basisdotatie Holding Overheid - Art Opleiding Holding Overheid - Art Veiligheid Holding Overheid - Art Conventie HST Holding Overheid - Art Materieel GEN Holding Technische rekening - Facturen klanten intern-intern Statiegeld Op te maken facturen Aanpassing waardering vreemde valuta Op te maken facturen (terugname 2009) Te ontvangen creditnota's Op te maken facturen Interco Op te maken facturen Interco (terugname 2009) Te ontvangen creditnota s Interco Cut-over BH-BB-BI Vooruitbetalingen Cut-over vooruitbetalingen betaald via A Aanpassing waardering vreemde valuta

13 Hoofdstuk 18 Pagina Vooruitbetalingen - Kas Sociale Solidariteit Vooruitbetalingen - Interco Aanpassing waardering vreemde valuta Dubieuze debiteuren niet overgedragen aan juridische dienst Dubieuze debiteuren Bestellingen in uitvoering niet overgedragen aan juridische dienst Op te maken facturen dubieuze debiteuren (Terugname 2009) Dubieuze debiteuren overgedragen aan juridische dienst Aanpassing waardering vreemde valuta Dubieuze debiteuren Bestellingen in uitvoering overgedragen aan juridische dienst Terugname van dubieuze debiteuren 31/12/ Dubieuze debiteuren Interco niet overgedragen aan juridische dienst - Interco Dubieuze debiteuren Interco Bestellingen in uitvoering niet overgedragen aan juridische dienst - Interco Dubieuze debiteuren Interco overgedragen aan juridische dienst - Interco Aanpassing waardering vreemde valuta Dubieuze debiteuren Interco Bestellingen in uitvoering overgedragen aan juridische dienst - Interco Terugname dubieuze debiteuren Interco 31/12/ Dubieuze debiteuren niet overgedragen aan juridische dienst - Waardevermindering Dubieuze debiteuren Bestellingen in uitvoering niet overgedragen aan juridische dienst - Waardevermindering Op te maken facturen (Terugname 2009) - Waardevermindering Dubieuze debiteuren overgedragen aan juridische dienst - Waardevermindering - Diverse klanten Dubieuze debiteuren overgedragen aan juridische dienst - Waardevermindering - Diverse klanten Dubieuze debiteuren niet overgedragen aan juridische dienst - Waardevermindering - Interco Dubieuze debiteuren niet overgedragen aan juridische dienst Waardevermindering - Interco Dubieuze debiteuren overgedragen aan juridische dienst - Waardevermindering - Interco Dubieuze debiteuren overgedragen aan juridische dienst - Waardevermindering - Interco Terug te vorderen BTW Wachtrekening regularisatie BTW - Klanten in faillissement Terug te vorderen BTW - Rekening courant Aanpassing waardering vreemde valuta Roerende voorheffing - Rekening courant Roerende voorheffing - Deposito's Roerende voorheffing - Op kredietinteresten Roerende voorheffing - Dividenden Roerende voorheffing - Overige Betwiste onroerende voorheffing Andere Belgische belastingen en taksen BTW buitenland op transacties van alternatieve financieringen Terug te vorderen BTW buitenland - Overige Andere belastingen en taksen buitenland BTW buitenland rekening courant Op te maken onkostennota's Diverse vorderingen Reclassificatie van divers vorderingen op meer dan één jaar Reclassificatie van klanten met creditsaldo Aanpassing waardering vreemde valuta Onkostennota's - Diverse derden

14 Hoofdstuk 18 Pagina Verkopen van terreinen en gebouwen Permanente voorschotten toegekend aan personeel Vorderingen personeel - Inhoudingen op maaltijdcheques Personeel - Rechtzetting van het netto bedrag Vorderingen personeel - Verzekering gezondheidszorgen sup. ambt Vorderingen personeel - Te recupereren vergoedingen (negatieve staten) Gepensioneerden - Rechtzetting van het netto bedrag Terug te vorderen vorderingen op het personeel Terug te vorderen kinderbijslagen Terug te vorderen kinderbijslagen door afhoudingen Kas Sociale Solidariteit - Diverse vorderingen Dienst pensioenen openbare sector NMBS groep PDOS - Administratiekosten PDOS Wet 14/04/ Pensioen voor overheidssector - Wet 05/08/ PDOS - Wet 10/02/ Vorderingen m.b.t. financiële leaseovereenkomsten Andere diverse vorderingen Saldo terug te vorderen van de RKW Terugname van dubieuze debiteuren 31/12/ Swap interestvoet > 1 jaar Vorderingen op de Staat - Alternatieve financieringen Diverse vorderingen op financiële instellingen Back To Back - Aanpassing reële waarde Lening Diverse vorderingen Interco Reclassificatie van Interco klanten op meer dan één jaar Reclassificatie van Interco klanten creditsaldo Onkostennota's - Interco derden Interco vorderingen - Kas Sociale Solidariteit Schuld gekoppeld aan Leasingcontracten Andere diverse Interco vorderingen Overschot investeringskrediet (FSI) Te ontvangen kapitaalsubsidies - Interco Tussenkomst overheid investeringen Holding - Art Arbeidsongevallen - Art Art Overeenkomst HST NMBS Holding Art GEN materieel NMBS Holding Andere vorderingen - Te ontvangen subsidies Voorschot Feest Fonds gedecoreerden - Brussel Voorschot Feest Fonds gedecoreerden - Hasselt Voorschot Feest Fonds gedecoreerden - Antwerpen Voorschot Feest Fonds gedecoreerden - Mechelen Voorschot Feest Fonds gedecoreerden - Brugge Voorschot Feest Fonds gedecoreerden - Gent Voorschot Feest Fonds gedecoreerden - Namen Voorschot Feest Fonds gedecoreerden - Luik Voorschot Feest Fonds gedecoreerden - Aarlen

15 Hoofdstuk 18 Pagina Voorschot Feest Fonds gedecoreerden - Bergen Voorschot Feest Fonds gedecoreerden - Charleroi Dubieuze debiteuren niet overgedragen aan juridische dienst Dubieuze bezoldigingen Aanpassing waardering vreemde valuta Diverse vorderingen Kas Sociale Solidariteit Vorderingen m.b.t. financiële leaseovereenkomsten Overgedragen aan juridische dienst Vorderingen m.b.t. financiële leaseovereenkomsten Terugname van dubieuze debiteuren 31/12/ Diverse vorderingen - Speciale thesaurie activiteiten Aanpassing waardering vreemde valuta Te ontvangen SWAP Diverse dubieuze debiteuren - Niet overgedragen aan juridische dienst Vorderingen m.b.t. financiële leaseovereenkomsten Overgedragen aan juridische dienst Interco Vorderingen m.b.t. financiële leaseovereenkomsten Tussenkomst overheid - Investeringen Holding Art Arbeidsongevallen - Art Borgtochten betaald in contanten Borgtochten betaald in contanten - Market to Market Borgtochten betaald door Kas Sociale Solidariteit Borgtochten betaald in contanten - Interco Dubieus deel Dubieus deel - Market to Market Dubieus deel - Borgtochten Kas Sociale Solidariteit Dubieus deel - Interco Waardevermindering - diverse derden Market to Market - Waardevermindering Borgtochten betaald in contanten Kas Sociale Solid - Waardevermindering Interco - Waardevermindering Diverse dubieuze debiteuren niet overgedragen aan juridische dienst - Waardevermindering Dubieuze bezoldigingen Diverse Dubieuze debiteuren - Kas Sociale Solidariteit Vorderingen m.b.t. financiële leaseovereenkomsten Diverse dubieuze debiteuren - Overgedragen aan juridische dienst Vorderingen m.b.t. financiële leaseovereenkomst overgedragen aan juridische dienst Geschillen ongevallen Diverse vorderingen Speciale thesaurie activiteiten - Waardevermindering SWAP te ontvangen Dubieuze debiteuren Interco - Niet overgedragen aan juridische dienst Vorderingen m.b.t. financiële leaseovereenkomsten Interco Dubieuze debiteuren Interco overgedragen aan juridische dienst Vorderingen m.b.t. financiële leaseovereenkomsten Interco Tussenkomst overheid - Investeringen Holding - Art Arbeidsongevallen - Art Vooruitbetalingen materiële vaste activa Over te dragen kosten

16 Hoofdstuk 18 Pagina Voorafbetaalde Lonen Voorafbetaalde Lonen - Kwijtingen Verschuldigde pensioenen - Verschuldigd op vervaldag (P2) Verschuldigde pensioenen - Vooruitbetaald (P1) Verschuldigde pensioenen - Buitenland - Vooruitbetaald (P1) Verschuldigde pensioenen - Kwijtingen - Vooruitbetaald (P1) Verschuldigde pensioenen - Kwijtingen - (P2) Verzekeringen m.b.t. personeel - Hospitalisatie Andere personeelskosten Kas voor Sociale Solidariteit Huren alternatieve financieringsactiviteiten Prorata kosten over te dragen aan latere boekjaren Personeelskosten Elektriciteit niet Interco Retributie Infrastructuur niet Interco Verkregen opbrengsten Aanpassing waardering vreemde valuta Verkregen opbrengsten minimum gewaarborgde concessies Verkregen opbrengsten - Entiteit 9995 (integratie) Cut-off van rekeningen Verkregen opbrengsten m.b.t. personeel op te betalen vakantiegeld Verkregen opbrengsten m.b.t. personeel op vakantiegeld in het jaar betaald Niet vervallen interesten op vorderingen (niet MTM) Gelopen niet vervallen interesten MTM Verkregen opbrengsten - Interco Vakantiegeld TGV gedetacheerd personeel Te betalen premies gedetacheerd personeel Prorata nominaal bedrag terugname pensioenfonds Verkregen opbrengsten Interco - Entiteit 9995 (int) Saldo N verlof terbeschikkingstelling personeel Saldo kredietdagen terbeschikkingstelling personeel ICD Actualisatie vorderingen wegens terugname pensioenen (KT) 6.2 Winst- en verliesrekeningen Handelsvordringen > 1j - Derden Handelsvorderingen >1j - Interco Handelsvorderingen >1j - Derden Handelsvorderingen >1j - Interco Handelsvorderingen <1j - Derden niet overgedragen aan juridische dienst Handelsvorderingen <1j derden overgedragen aan juridische dienst Handelsvorderingen <1j Interco niet overgedragen aan juridische dienst Handelsvorderingen <1j Interco overgedragen aan juridische dienst Handelsvorderingen <1j Derden niet overgedragen aan juridische dienst Handelsvorderingen <1j Derden overgedragen aan juridische dienst Handelsvorderingen <1j Derden Interco niet overgedragen aan juridische dienst Handelsvorderingen <1j Derden Interco overgedragen aan juridische dienst

17 7 Consolidatiepakket BOEKHOUDHANDLEIDING NMBS GROEP Hoofdstuk 18 Pagina 16 De informatie met betrekking tot de financiële staten is voorlopig nog niet beschikbaar.