Sectie A: Samenvatting van de waarderingsregels 1 Sectie B: Boekhoudregels 3 1 Toepasselijke IFRS normen 4

Transcriptie

1 Hoofdstuk 30 Inhoudsopgave Sectie A: Samenvatting van de waarderingsregels 1 Sectie B: Boekhoudregels 3 1 Toepasselijke IFRS normen Referenties Toepassingsgebied 4 2 Definities 5 3 Typische structuur van een alternatieve financieringsoperatie bij de NMBS groep Transactieschema Principe en werkwijze van een alternatieve financieringsoperatie Boekhoudkundige verwerking van een alternatieve financieringsoperatie 7 4 Net Present Value (NPV) Opnamecriteria bij eerste opname 8 5 Lening sectie Opnamecriteria bij eerste opname 9 6 Samenvatting van de verschillen tussen IFRS en de Belgische boekhoudregels 10 Sectie C: Boekhoudplan en consolidatiepakket 11 7 Boekhoudplan Balans Winst- en verliesrekeningen 12 8 Consolidatiepakket 13

2 Hoofdstuk 30 Pagina 1 Sectie A: Samenvatting van de waarderingsregels

3 Hoofdstuk 30 Pagina 2 Samenvatting van de waarderingsregels Verscheidene financieringsstructuren ( Sale and leaseback -transacties, Sale and rentback -transacties, Lease and leaseback -transacties, Rent and rentback -transacties of Concession and concessionback - transacties) worden opgezet door de NMBS groep hoofdzakelijk voor de aankoop van rollend materieel. Deze transacties worden opgenomen op basis van hun economische realiteit volgens de bepalingen van SIC 27. De materiële vaste activa blijven opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van de NMBS groep. De investeringsrekeningen en de betalingsverplichtingen ten opzichte van de geldschieters worden opgenomen in de geconsolideerde balans, met uitzondering van de rekeningen met betrekking tot investeringen aangegaan met een overheid als tegenpartij (of die gewaarborgd worden door een overheid). De verkregen commissies in het kader van deze transacties worden gespreid over de duur van deze transacties.

4 Hoofdstuk 30 Pagina 3 Sectie B: Boekhoudregels

5 1 Toepasselijke IFRS normen 1.1 Referenties BOEKHOUDHANDLEIDING NMBS GROEP Hoofdstuk 30 Pagina 4 SIC 27 - Evaluatie van de economische realiteit van transacties in de juridische vorm van een leaseovereenkomst 1. SIC 27 kaart de problemen aan die kunnen voorkomen wanneer een transactie tussen de NMBS groep en een investeerder de juridische vorm aanneemt van een leaseovereenkomst maar in wezen geen leaseovereenkomst is. IAS 32 - Financiële instrumenten: presentatie 2. IAS 32 stelt de grondslagen vast voor het presenteren van financiële instrumenten als verplichting of eigen vermogen en voor het salderen van financiële activa en financiële verplichtingen. De standaard is van toepassing op de classificatie van financiële passiva en eigen vermogensinstrumenten, vanuit het perspectief van de emittent, de classificatie van daaraan gerelateerde rente, dividenden, verliezen en winsten, en de omstandigheden waaronder financiële activa en financiële verplichtingen moeten worden gesaldeerd. IAS 18 - Opbrengsten 3. IAS 18 heeft als doel de verwerkingswijze voor te schrijven voor opbrengsten die voortvloeien uit bepaalde types van transacties en gebeurtenissen. 1.2 Toepassingsgebied In het kader van de financiering van de aankoop van rollend materieel, heeft de NMBS groep transacties afgesloten met "Trusts". Deze gestructureerde operaties omvatten financiële instrumenten en materiële vaste activa. De regels die van toepassing zijn op de boekhoudkundige verwerking van deze financiële instrumenten worden beschreven in hoofdstuk 27 Financiële activa (exclusief derivaten), hoofdstuk 28 Financiële passiva (exclusief derivaten), hoofdstuk 29 Derivaten. De regels die van toepassing zijn op de boekhoudkundige verwerking van materiële vaste activa worden beschreven in hoofdstuk 10 Materiële vaste activa. Het huidige hoofdstuk verschaft complementaire informatie ten opzichte van eerder genoemde hoofdstukken, meerbepaald voor de boekhoudkundige verwerking van de financiële opbrengst Net Present Value (NPV) die verkregen werd via alternatieve financieringstransacties, aangegaan met "Trusts", en voor de boekhoudkundige verwerking van de Lening sectie Deze versie omvat de wijzigingen tot 31 december Deze versie omvat de wijzigingen tot 31 december Deze versie omvat de wijzigingen tot 31 december 2009.

6 Hoofdstuk 30 Pagina 5 2 Definities De NPV betreft de financiële opbrengst (commissie) verkregen bij de verkoop van een actief aan een Trust in het kader van alternatieve financieringstransacties. De Lening sectie 467 betreft de huur die door de NMBS groep op voorhand werd betaald aan een Trust. Deze zal toegewezen worden aan de verschillende data waarop de huur in de toekomst zal moeten betaald worden.

7 Hoofdstuk 30 Pagina 6 3 Typische structuur van een alternatieve financieringsoperatie bij de NMBS groep 3.1 Transactieschema Onderstaand schema geeft een typische transactie weer; sommige transacties wijken licht af van deze structuur. Toch laat de hieronder voorgestelde structuur toe om de verschillende aspecten en wisselwerkingen van de alternatieve financieringsoperaties duidelijk te maken teneinde de systemen, zoals ze momenteel opgezet zijn, te begrijpen. Investeerder (Eigen Vermogen) +/- 15% Trust Lening B +/- 85% DEFEASANCES Belegging 1 Swap 1 Belegging 2 Swap 2 +/- 10 % Verkoop van het materieel NMBS groep $250 Mio +/- 5% Been Schuldbewijs : EUR Eurofima (Swap) Been Deposito : +/- 85% : $212,5 Mio NPV 3.2 Principe en werkwijze van een alternatieve financieringsoperatie Het vertrekpunt van de operatie is de verkoop van het materieel door de NMBS groep aan een Trust. De alternatieve financieringsoperaties hebben voornamelijk betrekking op rollend materieel (locomotieven, motorrijtuigen, rijtuigen, enz.). Eens het materieel verkocht is aan de Trust, wordt het als een financiële lease door de NMBS groep opgenomen. In bovenstaand voorbeeld verkoopt de NMBS groep het materieel aan de Trust voor een waarde van $250 miljoen. De verkoopwaarde zal verdeeld worden in drie verschillende delen: Het eerste deel (+/- 85%) zal de NMBS groep toelaten om een SWAP aan te gaan met de onderneming Eurofima; Het tweede deel (+/- 10%) zal belegd worden in investeringsrekeningen (ook defeasance genoemd). In bepaalde gevallen zijn er swaps verbonden aan de investeringsrekeningen. Het aantal investeringsrekeningen varieert voor elke operatie in functie van de beleggingsvoorwaarden die van toepassing zijn voor de NMBS groep op het moment van de transactie; en Het derde deel is het overblijvende deel, NPV genoemd, dat de opbrengst van de NMBS groep weergeeft ten gevolge van de alternatieve financieringsoperatie.

8 Hoofdstuk 30 Pagina 7 Dit type van operaties wordt uitgevoerd teneinde toe te laten dat de volledige huur, die betaald zal moeten worden aan de Trust gedurende de volledige periode van de operatie, exact terugbetaald kan worden door het geheel van de belegde bedragen in investeringsrekeningen en de swap met Eurofima. De NPV wordt dan verworven door de NMBS groep. Zodra de operatie uitgevoerd wordt, ontvangt de NMBS groep betalingen van de gedane beleggingen in defeasance en van de swap met Eurofima wat haar toelaat om de huur aan de Trust te betalen. 3.3 Boekhoudkundige verwerking van een alternatieve financieringsoperatie Voor de boekhoudkundige verwerking van alternatieve financieringsoperaties onder IFRS dient rekening gehouden te worden met verschillende normen. Vooreerst dient men na te gaan of de transactie in kwestie in de boekhouding opgenomen dient te worden volgens IAS 17 of SIC 27. SIC 27 is van toepassing voor aan elkaar verbonden transacties die de juridische vorm aannemen van een leaseovereenkomst die in wezen geen leaseovereenkomsten zijn zoals gedefinieerd door IAS 17. Aanwijzingen die er individueel op wijzen dat een overeenkomst in wezen geen leaseovereenkomst is zoals gedefinieerd in IAS 17 zijn onder meer (SIC-27 5); a) De NMBS groep behoudt alle risico's en beloningen die verbonden zijn aan de eigendom van een onderliggend actief en geniet in wezen dezelfde rechten op het gebruik van het actief als vóór de overeenkomst; b) De voornaamste reden voor de overeenkomst is het bereiken van een bepaald fiscaal resultaat, en niet de overdracht van het recht om een actief te gebruiken; en c) De overeenkomst bevat een optie die onderworpen is aan bepaalde voorwaarden die de uitoefening van de optie vrijwel zeker maken (Vb.: een putoptie die kan worden uitgeoefend tegen een prijs die voldoende hoger is dan de verwachte reële waarde wanneer de optie uitoefenbaar wordt). Indien SIC 27 van toepassing is, moet bijvoorbeeld de "Sale and leaseback"- of de "Sale and rentback"- transactie boekhoudkundig niet opgenomen worden en blijven de activa opgenomen aan hun initiële boekwaarde. Dit impliceert het uitboeken van een eventuele meerwaarde / minderwaarde op de verkoop van materiële vaste activa. In het geval van de NMBS groep worden alle transacties boekhoudkundig verwerkt volgens SIC 27, aangezien deze in wezen, geen leaseovereenkomsten zijn. In het geval SIC 27 wordt toegepast, moeten de volgende elementen onderzocht worden: Vertegenwoordigen een afzonderlijke investeringsrekening en leasebetalingsverplichtingen, die zouden kunnen bestaan, al dan niet activa en verplichtingen van de NMBS groep; Hoe moet de NMBS groep andere verplichtingen die voortvloeien uit de overeenkomst administratief verwerken; en Hoe moet de NMBS groep een vergoeding die het zou kunnen ontvangen van een investeerder, administratief verwerken. Vervolgens, gezien al deze transacties betrekking hebben op financiële instrumenten, dient men deze in de boekhouding op te nemen volgens IAS 39, IAS 32 en IFRS 7 4. De boekhoudkundige verwerking van de NPV, zoals hieronder wordt uitgelegd, wordt tenslotte gedaan volgens IAS 18 en SIC Voor meer details, zie hoofdstuk 27 Financiële activa (exclusief derivaten), hoofdstuk 28 Financiële passiva (exclusief derivaten), hoofdstuk 29 Derivaten.

9 4 Net Present Value (NPV) 4.1 Opnamecriteria bij eerste opname BOEKHOUDHANDLEIDING NMBS GROEP Hoofdstuk 30 Pagina 8 De volgende criteria zoals opgenomen in IAS moeten toegepast worden op de feiten en omstandigheden van elke overeenkomst om te bepalen op welk moment de commissie die de NMBS groep zou kunnen ontvangen, in de boekhouding dient opgenomen te worden als een opbrengst: Indien het resultaat van een transactie waarbij diensten worden verricht, betrouwbaar kan worden geschat, moeten de opbrengsten met betrekking tot die transactie worden opgenomen naar rato van de verrichte prestaties aan het einde van de verslagperiode. Het resultaat van een transactie kan betrouwbaar worden geschat indien alle volgende voorwaarden zijn vervuld: a) Het bedrag van de opbrengst kan betrouwbaar worden bepaald; b) Het is waarschijnlijk dat de economische voordelen met betrekking tot de transactie naar de entiteit zullen vloeien; c) De mate waarin de diensten aan het einde van de verslagperiode zijn verricht, kan betrouwbaar worden bepaald; en d) De reeds gemaakte kosten voor de transactie en de kosten om de transactie te voltooien kunnen op betrouwbare wijze worden gewaardeerd. Tijdens de analyse van de contracten blijkt dat het bedrag van de commissie direct wordt afgetrokken van de initiële kasstromen bij het begin van de transactie en dat dit niet onderworpen is aan wijzigingen tijdens de duur van het contract met de Trust. In overeenstemming met IAS 18, en gezien het resultaat van de transactie van bij het begin van de transactie op een betrouwbare manier kan worden geschat, dient de commissie ( NPV ) in de boekhouding opgenomen te worden als opbrengst in de winst- en verliesrekening vanaf het begin van de transactie, en dit op een lineair gespreide manier tot op de datum van de Early Buy-out Option die voorzien is in het contract met de Trust. Volgens SIC 27 8, moeten factoren zoals het feit of er al dan niet een verdere betrokkenheid is in de vorm van belangrijke toekomstige prestatieverplichtingen die nodig zijn om een vergoeding te ontvangen, of er gehandhaafde risico's zijn, de bepalingen van eventuele garantieovereenkomsten, en het risico van terugbetaling van de vergoeding, in overweging worden genomen. Aanwijzingen die individueel aantonen dat de opname van de volledige vergoeding als opbrengst wanneer ze wordt ontvangen, indien ontvangen aan het begin van de overeenkomst, niet geëigend is, zijn onder meer: a) Verplichtingen om bepaalde belangrijke activiteiten uit te voeren of na te laten zijn voorwaarden voor het verdienen van de ontvangen vergoeding, en bijgevolg is de uitvoering van een juridisch bindende overeenkomst niet de belangrijkste gebeurtenis die is vereist door de overeenkomst; b) Er gelden beperkingen op het gebruik van het onderliggende actief die in de praktijk tot gevolg hebben dat het vermogen van de NMBS groep om het actief te gebruiken (bijvoorbeeld uitputten, verkopen of als zekerheid verstrekken) wordt beperkt en aanzienlijk wordt gewijzigd; c) Er is een niet geringe kans op terugbetaling van een deel van of de volledige vergoeding en mogelijk de betaling van een extra bedrag. Dit doet zich bijvoorbeeld voor wanneer: Het onderliggende actief geen speciaal actief is dat de NMBS groep nodig heeft om haar bedrijfsactiviteiten te kunnen uitvoeren, en het bijgevolg mogelijk is dat de NMBS groep een bedrag betaalt om de overeenkomst voortijdig te beëindigen; of de NMBS groep op grond van de bepalingen van de overeenkomst verplicht is, of enigszins of volledig vrij is, om een vooruitbetaald bedrag te investeren in activa die meer dan een onbelangrijk risico (bijvoorbeeld een valuta-, rente- of kredietrisico) inhouden. In dit geval is het risico dat de waarde van de investering niet volstaat om de leasebetalingsverplichtingen te

10 Hoofdstuk 30 Pagina 9 kunnen nakomen niet gering, en bijgevolg is het mogelijk dat de NMBS groep verplicht is een bepaald bedrag te betalen. Gezien het bestaan van beperkingen, opgelegd met betrekking tot het gebruik van het onderliggend actief, is het ongepast om het totale bedrag van de commissie van bij het begin van de overeenkomst als opbrengst te erkennen. De NPV zal dus opgenomen moeten worden in Financiële opbrengsten of in Overige bedrijfsinkomsten op een gespreide, lineaire manier tot op de datum van de Early Buy-out Option die voorzien is in het contract met de Trust. 5 Lening sectie Opnamecriteria bij eerste opname Bepaalde contracten omvatten een clausule volgens dewelke de NMBS groep de totaliteit of een deel van de optie op voorhand aan de Trust betaalt. Dit wordt door de Amerikaanse wetgeving beschouwd als een lening ( Lening sectie 467 ). De NMBS groep betaalt op voorhand een deel van de huur die toegewezen zal worden aan de verschillende data waarop de huur in de toekomst zal moeten betaald worden. Bijgevolg zal de NMBS groep over een vordering beschikken ten opzichte van de Trust. Anderzijds zal de NMBS groep een schuld hebben ten opzichte van de Trust. De vraag stelt zich of het financieel actief ("Vordering ten opzichte van de "Trust"") en de financiële verplichting ("Schuld ten opzichte van de "Trust"") al dan niet gecompenseerd dienen te worden in de balans. De verwerking van de Lening sectie 467 zal afhangen van de verwerking van de transactie volgens SIC 27: a) Als de investeringsrekeningen en de hiermee verbonden schulden niet opgenomen moeten worden volgens SIC 27, zal deze lening ook niet opgenomen worden. b) In het geval dat de investeringsrekeningen en de hiermee verbonden schulden opgenomen moeten worden, dient IAS toegepast te worden om te bepalen of het mogelijk is om de Lening sectie 467 te compenseren met de schuld ten opzichte van de Trust die hiervan de tegenhanger is. Volgens IAS moeten een financieel actief en een financiële verplichting gecompenseerd worden en dient het nettosaldo opgenomen te worden in de balans als en alleen als de NMBS groep: a) Een in rechte afdwingbaar recht heeft om de bedragen die in de boekhouding zijn opgenomen, te salderen; en b) Voornemens is om de verplichtingen op nettobasis af te wikkelen of om het actief te realiseren op hetzelfde moment dat het passief word afgewikkeld. De alternatieve financieringsoperaties die afgesloten worden door de NMBS groep en die een Lening sectie 467 opleveren, voldoen aan de criteria van IAS 32. De Lening sectie 467 kan dus gecompenseerd worden met de schuld ten opzichte van de Trust waaraan ze verbonden is.

11 Hoofdstuk 30 Pagina 10 6 Samenvatting van de verschillen tussen IFRS en de Belgische boekhoudregels Er is geen verschil qua boekhoudkundige verwerking van de NPV en van de Lening sectie 467 tussen IFRS en de Belgische boekhoudregels.

12 Hoofdstuk 30 Pagina 11 Sectie C: Boekhoudplan en consolidatiepakket

13 7 Boekhoudplan BOEKHOUDHANDLEIDING NMBS GROEP Hoofdstuk 30 Pagina 12 De vennootschappen van de NMBS groep hebben ieder hun eigen boekhoudplan. De rekeningen hieronder worden enkel weergegeven voor didactische doeleinden. Gelieve steeds het specifieke boekhoudplan van uw vennootschap te raadplegen. 7.1 Balans Zoals vermeld onder titel 1.2 Toepassingsgebied, worden alternatieve financieringstransacties voor een deel behandeld als materiële vaste activa, en voor een deel als derivaten. Bijgevolg zijn de balansrekeningen identiek aan diegene die voorgesteld zijn in hoofdstuk 10 Materiële vaste activa, hoofdstuk 27 Financiële activa (exclusief derivaten), hoofdstuk 28 Financiële passiva (exclusief derivaten) en hoofdstuk 29 Derivaten, met uitzondering van de volgende rekening: N. P. V. 7.2 Winst- en verliesrekeningen Zoals vermeld onder titel 1.2 Toepassingsgebied, worden alternatieve financieringstransacties voor een deel behandeld als materiële vaste activa, en voor een deel als derivaten. Bijgevolg zijn de winst- en verliesrekeningen identiek aan diegene die voorgesteld zijn in hoofdstuk 10 Materiële vaste activa, hoofdstuk 27 Financiële activa (exclusief derivaten), hoofdstuk 28 Financiële passiva (exclusief derivaten) en hoofdstuk 29 Derivaten, met uitzondering van de volgende rekening: NPV op transacties

14 8 Consolidatiepakket BOEKHOUDHANDLEIDING NMBS GROEP Hoofdstuk 30 Pagina 13 De informatie met betrekking tot de financiële staten is voorlopig nog niet beschikbaar.