1 Toepasselijke IFRS normen 1. 2 Definities 2 3 Conceptueel raamwerk van de IASB 3 4 Waarderingsregels 4

Transcriptie

1 Hoofdstuk 2 Inhoudstafel 1 Toepasselijke IFRS normen Referenties Toepassingsgebied 1 2 Definities 2 3 Conceptueel raamwerk van de IASB 3 4 Waarderingsregels Toerekeningsbeginsel Continuïteitsbeginsel Begrijpelijkheid Relevantie en materialiteit Betrouwbaarheid Getrouw beeld De economische realiteit gaat boven de juridische vorm Onpartijdigheid Voorzichtigheid Volledigheid Vergelijkbaarheid Individuele waardering 7 5 Wijzigingen in de waarderingsregels Algemeen Toepassing van wijzigingen in de waarderingsregels Retroactieve toepassing 8 6 Schattingswijzigingen 10 7 Fouten 11 8 De elementen van de jaarrekening Activa Schulden Eigen vermogen Baten Lasten 14

2 Hoofdstuk 2 Pagina 1 1 Toepasselijke IFRS normen 1.1 Referenties Raamwerk voor de opstelling en presentatie van jaarrekeningen 1. IAS 8 - Waarderingsregels, schattingswijzigingen en fouten Toepassingsgebied Het raamwerk voor de opstelling en presentatie van jaarrekeningen houdt zich bezig met jaarrekeningen voor algemene doeleinden (hierna aangeduid als jaarrekeningen ), met inbegrip van geconsolideerde jaarrekeningen. Dergelijke jaarrekeningen worden ten minste jaarlijks opgesteld en gepresenteerd en zijn gericht op de gemeenschappelijke informatiebehoeften van een groot aantal gebruikers. Het raamwerk is van toepassing op de jaarrekeningen van alle verslaggevende commerciële, industriële en dienstverlenende entiteiten, zowel in de publieke als in de private sector. Deze is bijgevolg van toepassing bij de entiteiten van de NMBS groep. Financiële berichtgeving voor bijzondere doeleinden, zoals in prospectussen en in berekeningen opgesteld voor belastingdoeleinden, vallen buiten het toepassingsgebied van dit raamwerk. Als de vereisten van deze financiële berichtgeving voor bijzondere doeleinden dat toelaten, kan het raamwerk niettemin worden toegepast. IAS 8 moet worden gebruikt bij de keuze en de toepassing van de waarderingsregels, en bij de verwerking van wijzigingen in de Waarderingsregels, schattingswijzigingen en de correctie van fouten in voorgaande perioden. 1 Deze versie omvat alle wijzigingen tot april Deze versie omvat alle wijzigingen tot 17 januari 2008

3 Hoofdstuk 2 Pagina 2 2 Definities De waarderingsregels zijn de specifieke principes, grondslagen, conventies, regels en praktijken die door de NMBS groep worden toegepast bij de opstelling en presentatie van de jaarrekeningen. Een schattingswijziging is een aanpassing van de boekwaarde van een actief of van een schuld, of van het bedrag van het periodieke gebruik of verbruik van een actief, die voortvloeit uit de beoordeling van de actuele staat van activa en verplichtingen en de daaraan gerelateerde verwachte toekomstige voordelen en verplichtingen. Schattingswijzigingen vloeien voort uit nieuwe informatie of nieuwe ontwikkelingen en worden derhalve niet aangemerkt als correcties van fouten. Fouten in voorgaande perioden zijn weglatingen uit of onjuiste weergaven in de jaarrekening van de NMBS groep van één of meer voorgaande verslagperioden, die voortvloeien uit het niet of verkeerd gebruiken van betrouwbare informatie: die beschikbaar was op het moment waarop de jaarrekening voor die perioden werd goedgekeurd voor publicatie; en waarvan redelijkerwijs verwacht zou mogen worden dat deze werd verkregen en in aanmerking werd genomen bij het opstellen en presenteren van de jaarrekening. Dergelijke fouten kunnen het gevolg zijn van rekenfouten, fouten bij de toepassing van de waarderingsregels, vergissingen of de verkeerde interpretatie van feiten, en fraude. Bij retroactieve toepassing wordt een nieuwe grondslag voor financiële verslaggeving toegepast op transacties, andere gebeurtenissen en omstandigheden alsof deze grondslag altijd was toegepast. Bij retroactieve aanpassing worden de opname en bepaling van, en de informatieverschaffing over, bedragen van elementen van de jaarrekening gecorrigeerd alsof een fout in een voorgaande periode nooit was gemaakt. Praktisch niet haalbaar: de toepassing van een vereiste is praktisch niet haalbaar wanneer de NMBS groep de vereiste niet kan toepassen na alle redelijke inspanningen daartoe te hebben gedaan. Voor een bepaalde voorgaande verslagperiode is het praktisch niet haalbaar om een wijziging in een waarderingsregel retroactief toe te passen of een retroactieve aanpassing aan te brengen om een fout te corrigeren indien: (a) de gevolgen van de retroactieve toepassing of retroactieve aanpassing niet bepaalbaar zijn; (b) de retroactieve toepassing of de retroactieve aanpassing veronderstellingen vereist ten aanzien van wat de bedoeling van het management in die periode zou zijn geweest; of (c) de retroactieve toepassing of retroactieve aanpassing significante schattingen van bedragen vereist en het onmogelijk is om op objectieve wijze informatie over die schattingen die: i. aanwijzingen verschaft over de omstandigheden die zich voordeden op de datum(s) waarop deze bedragen moeten worden opgenomen, bepaald of vermeld; en ii. beschikbaar zou zijn geweest toen de jaarrekening van die voorgaande verslagperiode voor publicatie werd goedgekeurd te onderscheiden van andere informatie. Onder de prospectieve toepassing van een wijziging in de waarderingsregels en van de opname van de gevolgen van een schattingswijziging wordt respectievelijk verstaan: de toepassing van de nieuwe grondslag voor financiële verslaggeving op transacties, andere gebeurtenissen en omstandigheden die zich voordoen na de datum waarop de grondslag wordt gewijzigd; en de opname van de gevolgen van de schattingswijziging in de verslagperiode en in toekomstige verslagperioden waarop de wijziging van invloed is.

4 Hoofdstuk 2 Pagina 3 3 Conceptueel raamwerk van de IASB Het raamwerk voor de opstelling en presentatie van jaarrekeningen bevat een uiteenzetting van de begrippen die ten grondslag liggen aan de opstelling en presentatie van jaarrekeningen. Het raamwerk behandelt: (a) het doel van de jaarrekening; (b) de kwalitatieve kenmerken die het nut van informatie in de jaarrekening bepalen; en (c) de definities, opname en waardering van de elementen waaruit jaarrekeningen worden opgebouwd. Het doel van het raamwerk is de opstellers van jaarrekeningen als hulpmiddel te dienen bij de toepassing van de IFRS normen en bij de behandeling van thema s die nog niet door een IFRS norm worden behandeld. Het raamwerk is geen IFRS norm en bevat dan ook geen normen voor de waardering of vermelding van specifieke gegevens. Door niets in dit raamwerk wordt enige specifieke IFRS norm tenietgedaan. In het geval waarin het raamwerk strijdig is met een IFRS norm, prevaleren de vereisten van de IFRS norm boven die van het raamwerk. Het begrip van financiële staten in dit hoofdstuk maakt referentie naar de financiële staten onder IFRS.

5 4 Waarderingsregels Hoofdstuk 2 Pagina 4 Bij het opstellen van een jaarrekening worden er twee veronderstellingen gemaakt: toerekeningsbeginsel; en continuïteitsbeginsel. Het raamwerk geeft eveneens vier primaire kwalitatieve eigenschappen van jaarrekeningen weer die ervoor zorgen dat de informatie nuttig is voor de gebruikers bij het nemen van economische beslissingen. De jaarrekening moet begrijpelijk, relevant, betrouwbaar en vergelijkbaar zijn. Als secundaire eigenschappen vinden we onder de relevantie de materialiteit en onder de betrouwbaarheid de getrouwe weergave/getrouw beeld, de economische realiteit gaat boven de juridische vorm, de onpartijdigheid, de voorzichtigheid en de volledigheid. De waardering van de onderdelen van het actief op individuele basis is eveneens een basisbeginsel van de boekhouding. 4.1 Toerekeningsbeginsel De NMBS groep dient haar financiële staten op te stellen op basis van het toerekeningsbeginsel, met uitzondering van de informatie met betrekking tot kasstromen. Bij de hantering van dit beginsel worden de gevolgen van transacties en andere gebeurtenissen opgenomen wanneer zij zich voordoen (en niet wanneer geldmiddelen of kasequivalenten worden ontvangen of betaald) en worden zij in de boekhouding verwerkt en in de jaarrekening gerapporteerd van de periode waarop zij betrekking hebben. 4.2 Continuïteitsbeginsel De jaarrekening wordt gewoonlijk opgesteld in de veronderstelling dat de continuïteit van de NMBS groep gewaarborgd is en dat zij haar activiteiten in de afzienbare toekomst zal voortzetten. Er wordt dus aangenomen dat de NMBS groep noch het voornemen heeft, noch in de noodzaak verkeert om over te gaan tot liquidatie of materiële inperking van de omvang van haar activiteiten. Indien een zodanig voornemen of zodanige noodzaak wel bestaat, moet de jaarrekening mogelijk op een andere basis worden opgesteld en indien dat het geval is, moet de gehanteerde basis in de toelichting worden uiteengezet. In het geval dat de continuïteit niet langer gewaarborgd is, dienen de Waarderingsregels als volgt aangepast te worden: waardering van activa tegen de laagste waarde van hun boekwaarde of realiseerbare waarde; voorzieningen aanleggen voor vereffeningkosten (Vb.: ontslagvergoedingen, verplichtingen ingevolge verbreking van bepaalde contracten, ). Bovenstaande is eveneens van toepassing op de subafdelingen of operationele segmenten van de NMBS groep. Alle beschikbare informatie moet worden beschouwd voor de nabije toekomst, dat wil zeggen niet gelimiteerd tot één jaar na de verslagperiode.

6 4.3 Begrijpelijkheid Hoofdstuk 2 Pagina 5 Een essentieel kenmerk van de informatie die in jaarrekeningen wordt verschaft is dat zij gemakkelijk begrijpelijk is voor gebruikers. In dit verband worden gebruikers geacht een redelijke kennis te bezitten van het bedrijfsleven, van economische activiteiten, evenals van verslaggeving, en bereid te zijn de informatie met een redelijke mate van toewijding te bestuderen. Informatie over ingewikkelde aangelegenheden die in de jaarrekening moet worden opgenomen omdat ze voor gebruikers relevant is bij het nemen van economische beslissingen, mag bijgevolg niet worden weggelaten uitsluitend op grond van het feit dat ze voor bepaalde gebruikers te moeilijk te begrijpen zou zijn. 4.4 Relevantie en materialiteit Informatie is relevant als zij de economische beslissingen van gebruikers beïnvloedt door hen als hulpmiddel te dienen bij het beoordelen van vroegere, huidige of toekomstige gebeurtenissen of bij het bevestigen of corrigeren van vroegere beoordelingen. De relevantie van informatie is afhankelijk van haar aard en materialiteit. In sommige gevallen is uitsluitend de aard van de informatie voldoende om te concluderen dat zij relevant is. Informatie is materieel indien het weglaten of het onjuist weergeven daarvan een invloed zou kunnen hebben op de economische beslissingen die gebruikers op basis van de jaarrekening nemen. De materialiteit van de post of fout is afhankelijk van de omvang daarvan, beoordeeld onder de bijzondere omstandigheden waaronder het weglaten of onjuist weergeven plaatsvindt. Het begrip materialiteit verschaft dus meer een drempel of kritische grens. De drempels van materialiteit voor de NMBS groep voor de applicatie van de waarderingsregels van toepassing op de posten van de financiële situatie of de staten van het globaal resultaat worden bepaald door de consolidatiedepartement van de NMBS Holding. De IFRS normen zijn niet van toepassing op de elementen die van geen materieel belang zijn. 4.5 Betrouwbaarheid Informatie heeft de eigenschap van betrouwbaarheid als zij vrij is van materiële fouten en vooroordelen en als gebruikers ervan mogen uitgaan dat zij een getrouwe weergave is van wat zij voorgeeft weer te geven of wat zij in redelijkheid verwacht mag worden weer te geven. Onderstaande secundaire eigenschappen dragen bij tot de betrouwbaarheid van informatie Getrouw beeld Om betrouwbaar te zijn, moet informatie een getrouw beeld geven van de transacties en andere gebeurtenissen die zij ofwel voorgeeft weer te geven, ofwel in redelijkheid verwacht mag worden weer te geven. In bepaalde gevallen zou de evaluatie van de financiële gevolgen van posten zo onzeker kunnen zijn, dat de NMBS groep ze in het algemeen niet in de jaarrekening zou opnemen. In andere gevallen kan het geëigend zijn om posten op te nemen en het risico van onjuistheid, waarmee hun opname en waardering gepaard gaat, te vermelden. Van jaarrekeningen wordt veelvuldig gezegd dat zij een getrouw beeld tonen, of een getrouwe weergave vormen, van de financiële positie, financiële prestaties en wijzigingen in de financiële positie van de NMBS groep. Hoewel het raamwerk dergelijke begrippen niet rechtstreeks behandelt, zal de toepassing van het

7 Hoofdstuk 2 Pagina 6 raamwerk gewoonlijk resulteren in jaarrekeningen die uitdrukken wat in het algemeen wordt verstaan onder een getrouw beeld van dergelijke informatie of als een getrouwe weergave daarvan. Afwijkingen van de toepassing van de boekhoudkundige principes van de NMBS groep zijn niet toegestaan tenzij in uitzonderlijke gevallen, op basis van een gepaste verantwoording van de redenen die leiden tot de afwijking ervan, en na voorafgaande goedkeuring van het consolidatiedepartement van NMBS Holding De economische realiteit gaat boven de juridische vorm Als informatie een getrouwe weergave moet zijn van de transacties en gebeurtenissen die zij pretendeert weer te geven, is het noodzakelijk dat deze boekhoudkundig worden verwerkt en gepresenteerd in overeenstemming met hun wezen en de economische realiteit, en niet slechts hun juridische vorm. Het wezen van transacties of andere gebeurtenissen komt niet altijd overeen met wat uit hun juridische of gekunstelde vorm blijkt. De NMBS groep kan bijvoorbeeld een actief op zodanige wijze aan een derde overdragen dat de documenten de indruk wekken dat er sprake is van juridische eigendomsoverdracht aan die derde, niettemin kunnen er overeenkomsten bestaan die verzekeren dat de NMBS groep de toekomstige economische voordelen die het actief in zich bergt, blijft genieten. In dergelijke omstandigheden zou het rapporteren van een verkoop geen getrouwe weergave zijn van de afgesloten transactie Onpartijdigheid Om betrouwbaar te zijn, moet informatie die in de jaarrekening is vervat onpartijdig zijn, dat wil zeggen vrij van vooringenomenheid. Jaarrekeningen zijn niet onpartijdig als zij, door de selectie van de informatie of de wijze waarop de informatie wordt weergegeven, het nemen van een beslissing of het vormen van een oordeel beïnvloeden teneinde een vooraf bepaalde uitkomst te verkrijgen Voorzichtigheid De opstellers van jaarrekeningen hebben echter te kampen met de onzekerheden die onvermijdelijk samenhangen met talrijke gebeurtenissen en omstandigheden, zoals de inbaarheid van dubieuze vorderingen en de vermoedelijke gebruiksduur van activa. Met dergelijke onzekerheden wordt rekening gehouden door hun aard en omvang te vermelden en door voorzichtigheid te betrachten bij de opstelling van jaarrekeningen. Voorzichtigheid is het inbouwen van een mate van zorg bij het vormen van de oordelen die nodig zijn bij het maken van de noodzakelijke schattingen in onzekere omstandigheden, zodanig dat activa of opbrengsten niet te hoog en verplichtingen of kosten niet te laag worden weergegeven. Het betrachten van voorzichtigheid laat echter niet toe om bijvoorbeeld stille reserves of buitensporige voorzieningen te creëren, dan wel activa of opbrengsten opzettelijk te laag of verplichtingen of kosten opzettelijk te hoog op te nemen. De jaarrekeningen zouden dan niet onpartijdig zijn en dus het kenmerk van betrouwbaarheid missen Volledigheid Om betrouwbaar te zijn, moet de informatie in de jaarrekening volledig zijn binnen de grenzen die gevormd worden door de materialiteit en de kosten. Een weglating kan tot gevolg hebben dat informatie vals of misleidend en derhalve onbetrouwbaar is en onvolkomen wat de relevantie betreft.

8 4.6 Vergelijkbaarheid Hoofdstuk 2 Pagina 7 Gebruikers moeten in staat zijn de jaarrekeningen van de NMBS groep in de tijd te vergelijken teneinde ontwikkelingen in haar financiële positie en prestaties te onderkennen. De gebruikers moeten ook in staat zijn de jaarrekeningen van verschillende entiteiten onderling te vergelijken, teneinde hun relatieve financiële positie, financiële prestaties en wijzigingen in de financiële positie te beoordelen. Vandaar dat de waardering en weergaven van de financiële gevolgen van soortgelijke transacties en andere gebeurtenissen voor alle onderdelen van de NMBS groep op een bestendige wijze moet geschieden en tevens op bestendige wijze voor verschillende entiteiten. De noodzaak tot vergelijkbaarheid mag niet worden verward met louter uniformiteit en mag niet ontaarden in een belemmering voor het invoeren van verbeterde normen voor financiële verslaggeving. Omdat gebruikers de financiële positie, financiële prestaties en wijzigingen in de financiële positie van de NMBS groep in de tijd wensen te vergelijken, is het belangrijk dat de jaarrekening overeenkomstige informatie met betrekking tot de voorgaande periode toont. Indien de vergelijkende informatie van een boekjaar niet kan vergeleken worden met het voorgaande boekjaar, dient de vergelijkende informatie van het voorgaande boekjaar aangepast te worden om een vergelijk toe te laten. In dit geval dienen de aanpassingen van de vergelijkende informatie gecommuniceerd te worden aan de groep (buiten de verslaggeving). In zeldzame gevallen, waar het praktisch niet haalbaar is de vergelijkende informatie aan te passen, dient dit toegelicht te worden in de verslaggeving inclusief de nodige details die een vergelijk mogelijk maken. 4.7 Individuele waardering Elk actief en passief moeten het onderdeel uitmaken van een individuele waardering. De afschrijvingen, waardeverminderingen en bijzonder waardeverminderingsverlies (behalve in het geval dat het concept van een kasstroomgenerende eenheid wordt toegepast, zie hoofdstuk 13 Bijzondere waardeverminderingen op activa (behalve financiële instrumenten) van de boekhoudhandleiding van de NMBS groep) moeten gekoppeld worden aan een specifiek actief. De activa die dezelfde technische eigenschappen en wettelijke gelijkheden hebben, mogen worden samen genomen voor een globale waardering (bijvoorbeeld, de materiële vaste activa s zijn samengevoegd per categorie, en alle activa ven eenzelfde categorie worden afgeschreven volgens een homogene regel). Wanneer activa verworven worden voor een globaal bedrag, moet een individuele waarde worden vastgesteld voor elk materieel element. De voorzieningen moeten specifiek zijn voor de passiva of de lasten voor dewelke ze worden geboekt.

9 Hoofdstuk 2 Pagina 8 5 Wijzigingen in de waarderingsregels 5.1 Algemeen De NMBS groep moet op consistente wijze haar waarderingsregels kiezen en toepassen op gelijksoortige transacties, andere gebeurtenissen en omstandigheden, tenzij een IFRS norm uitdrukkelijk vereist of toestaat dat posten die volgens verschillende waarderingsregels kunnen worden verwerkt, worden gecategoriseerd. Indien een IFRS norm een dergelijke categorisering vereist of toestaat, moet een geschikte grondslag voor financiële verslaggeving worden gekozen en op iedere categorie consistent worden toegepast. De NMBS groep mag een grondslag voor financiële verslaggeving alleen wijzigen indien de wijziging: door een IFRS norm vereist is; of leidt tot een jaarrekening die betrouwbare en meer relevante informatie verstrekt over de gevolgen van transacties, andere gebeurtenissen en omstandigheden voor de financiële positie, financiële prestatie of kasstromen van de NMBS groep. Onder wijzigingen in de waarderingsregels wordt niet verstaan: de toepassing van een grondslag voor financiële verslaggeving op transacties, andere gebeurtenissen of omstandigheden die in wezen verschillen van de transacties, andere gebeurtenissen of omstandigheden die in het verleden hebben plaatsgevonden; en de toepassing van een nieuwe grondslag voor financiële verslaggeving op transacties, andere gebeurtenissen of omstandigheden die voorheen niet hebben plaatsgevonden of die niet van materieel belang waren. De wijzigingen in de waarderingsregels ten gevolgen van een ander reden dan een wijziging van de norm zou uitzonderlijk moeten zijn. Het departement van de consolidatie van NMBS groep moet geïnformeerd zijn en zijn toestemming is noodzakelijk vooraleer deze te wijzigen. 5.2 Toepassing van wijzigingen in de waarderingsregels Behoudens de beperkingen op de retroactieve toepassing (omschreven onder titel 5.3 Retroactieve toepassing) moet de NMBS groep: een wijziging in de Waarderingsregels verwerken die voortvloeit uit de initiële toepassing van een IFRS, overeenkomstig de eventuele specifieke overgangsbepalingen in die IFRS; en de wijziging retroactief toepassen wanneer ze een grondslag voor financiële verslaggeving wijzigt bij de eerste toepassing van een IFRS waarin geen bijzondere overgangsbepalingen zijn opgenomen met betrekking tot die wijziging, of wanneer ze een grondslag voor financiële verslaggeving vrijwillig wijzigt. 5.3 Retroactieve toepassing Wanneer een wijziging in de waarderingsregels retroactief wordt toegepast moet de NMBS groep, behoudens de beperkingen op de retroactieve toepassing, het beginsaldo van elke desbetreffende component van het eigen vermogen voor de vroegst voorgaande gepresenteerde periode en de andere vergelijkende bedragen die voor elke voorgaande gepresenteerde periode vermeld zijn, aanpassen, alsof de nieuwe grondslag voor financiële verslaggeving altijd was toegepast.

10 Hoofdstuk 2 Pagina 9 Wanneer retroactieve toepassing vereist is, moet een wijziging in de waarderingsregels retroactief worden toegepast, behalve voor zover het praktisch niet haalbaar is om ofwel de periodegebonden gevolgen of het cumulatieve effect van de wijziging te bepalen. Wanneer het praktisch niet haalbaar is om de periodegebonden gevolgen te bepalen van een wijziging in een grondslag voor financiële verslaggeving op vergelijkende informatie van één of meer voorgaande verslagperioden, moet de NMBS groep de nieuwe grondslag voor financiële verslaggeving toepassen op de boekwaarde van activa en verplichtingen vanaf het begin van de vroegste periode (de vroegste periode kan de verslagperiode zijn) waarvoor retroactieve toepassing mogelijk is. De NMBS groep moet voor die periode het beginsaldo van elke desbetreffende eigen-vermogenscomponent dienovereenkomstig aanpassen. Wanneer het praktisch niet haalbaar is om het cumulatieve effect, aan het begin van de verslagperiode, van de toepassing van een nieuwe grondslag voor financiële verslaggeving op alle voorgaande verslagperioden te bepalen, moet de NMBS groep de vergelijkende informatie aanpassen om de nieuwe grondslag voor financiële verslaggeving prospectief toe te passen vanaf het vroegste tijdstip waarop dit praktisch haalbaar is. Enkel in uitzonderlijke gevallen zou men mogen besluiten dat het effect van een wijziging in de waarderingsregel niet kan worden berekend. Het departement van de consolidatie van NMBS groep moet geïnformeerd zijn en zijn toestemming is noodzakelijk vooraleer dit besluit te trekken. De veranderingen van de waarderingsregels van de NMBS groep mogen slechts worden ingevoerd wanneer de Raden van Bestuur van NMBS Holding en van Infrabel hiermee instemmen, in het voorkomende geval, gecommuniceerd aan de entiteiten van de groep.

11 6 Schattingswijzigingen Hoofdstuk 2 Pagina 10 Een schattingswijziging is een aanpassing van de boekwaarde van een actief of van een verplichting, of van het bedrag van het periodieke gebruik of verbruik van een actief, die voortvloeit uit de beoordeling van de actuele staat van activa en verplichtingen en de daaraan gerelateerde verwachte toekomstige voordelen en verplichtingen. Schattingswijzigingen vloeien voort uit nieuwe informatie of nieuwe ontwikkelingen en worden derhalve niet aangemerkt als correcties van fouten. Het effect van een schattingswijziging, moet prospectief in de winst- en verliesrekening worden verwerkt over: de periode waarin de wijziging plaatsvindt, indien de wijziging alleen invloed heeft op die periode; of de periode waarin de wijziging plaatsvindt en in toekomstige perioden, indien de wijziging invloed heeft op beide. Voor zover een schattingswijziging leidt tot wijzigingen in activa en verplichtingen, of betrekking heeft op een component van het eigen vermogen, moet deze wijziging worden verwerkt, in de periode waarin de wijziging heeft plaatsgevonden, door de boekwaarde van het desbetreffende actief, de desbetreffende verplichting of de desbetreffende component van het eigen vermogen te wijzigen.

12 Hoofdstuk 2 Pagina 11 7 Fouten De NMBS groep moet materiële fouten in voorgaande perioden retroactief corrigeren in de eerste complete jaarrekening die voor publicatie wordt goedgekeurd nadat de fouten zijn ontdekt, door: voor de eerdere verslagperiode(n) waarin de fout is gemaakt de vergelijkende bedragen aan te passen; of voor de vroegste voorgaande gepresenteerde periode het beginsaldo van de activa, de verplichtingen en het eigen vermogen aan te passen, indien de fout gemaakt is vóór de vroegste voorgaande gepresenteerde periode. Een fout in een voorgaande periode moet door een retroactieve aanpassing worden gecorrigeerd, behalve en voor zover de bepaling van de periodegebonden effecten of het cumulatieve effect van de fout praktisch niet haalbaar is. Wanneer de bepaling van de periodegebonden effecten van een fout op vergelijkende informatie voor een of meer voorgaande verslagperioden praktisch niet haalbaar is, moet de NMBS groep het beginsaldo van de activa, de verplichtingen en het eigen vermogen aanpassen voor de vroegste periode waarin retroactieve aanpassing praktisch haalbaar is (dit kan de verslagperiode zijn). Wanneer het praktisch niet haalbaar is om het cumulatieve effect, aan het begin van de verslagperiode, van een fout op alle voorgaande perioden te bepalen, moet de NMBS groep de vergelijkende informatie aanpassen om de fout prospectief te corrigeren vanaf het vroegste tijdstip waarop dit praktisch haalbaar is. De fouten moeten uitzonderlijk zijn. Het departement van de consolidatie van NMBS groep moet geïnformeerd zijn en zijn toestemming is noodzakelijk alvorens te besluiten tot het bestaan van een fout in de verslaggeving in het vorige boekjaar.

13 Hoofdstuk 2 Pagina 12 8 De elementen van de jaarrekening Jaarrekeningen geven de financiële gevolgen van transacties en andere gebeurtenissen weer door ze naar hun economische kenmerken in grote groepen in te delen. Deze grote groepen worden de elementen van de jaarrekening genoemd. De elementen die rechtstreeks betrekking hebben op de waardering van de financiële positie in de balans zijn activa, verplichtingen en eigen vermogen. De elementen die rechtstreeks betrekking hebben op de waardering van de financiële prestaties in de winst- en verliesrekening zijn baten en lasten. Hieronder worden enkel de definities van de elementen van de jaarrekening gegeven. De opnamecriteria en waardering van de elementen worden besproken in de hierna volgende hoofdstukken van de boekhoudhandleiding. 8.1 Activa Een actief is een uit gebeurtenissen in het verleden voortgekomen middel, waarover de NMBS groep de zeggenschap uitoefent en waaruit in de toekomst naar verwachting economische voordelen naar de NMBS groep zullen vloeien. Het toekomstig economisch voordeel dat een actief in zich bergt, wordt gevormd door het potentieel om, direct of indirect, bij te dragen tot de stroom van geldmiddelen en kasequivalenten naar de NMBS groep. De toekomstige economische voordelen die een actief in zich bergt, kunnen op verschillende wijzen naar de NMBS groep vloeien. Een actief kan bijvoorbeeld: Afzonderlijk of in combinatie met andere activa gebruikt worden bij de productie van door de NMBS groep te verkopen goederen of diensten; geruild worden voor andere activa; gebruikt worden om een verplichting af te wikkelen; of worden uitgekeerd aan de eigenaars van de NMBS groep. Bij het vaststellen van het bestaan van een actief is het eigendomsrecht niet essentieel. Een post kan aan de definitie van een actief voldoen, zelfs als er geen sprake is van zeggenschap in juridische zin. De activa van een entiteit komen voort uit vroegere transacties of andere gebeurtenissen in het verleden. Transacties of gebeurtenissen die naar verwachting in de toekomst zullen plaatsvinden, geven op zichzelf geen aanleiding tot het onderkennen van activa, vandaar dat bijvoorbeeld een voornemen tot aankoop van voorraden op zichzelf niet voldoet aan de definitie van een actief. 8.2 Schulden Een verplichting is een bestaande verplichting van de NMBS groep die voortvloeit uit gebeurtenissen in het verleden waarvan de afwikkeling naar verwachting resulteert in een uitstroom uit de NMBS groep van middelen die economische voordelen in zich bergen. Een essentieel kenmerk van een verplichting is dat er voor de NMBS groep een bestaande verplichting bestaat. Een verplichting is een plicht of verantwoordelijkheid om op een bepaalde manier te handelen of te presteren. Verplichtingen kunnen in rechte afdwingbaar zijn als gevolg van een bindende overeenkomst of wettelijk vereiste. Dit is bijvoorbeeld gewoonlijk het geval met bedragen die verschuldigd zijn voor ontvangen goederen en diensten. Verplichtingen ontstaan echter ook uit de normale bedrijfsuitoefening, uit gewoonte en uit de wens om goede zakelijke verhoudingen te handhaven of op een billijke wijze te handelen. Onderscheid moet worden gemaakt tussen een bestaande verplichting en een toekomstige verplichting. Een beslissing van het management van de NMBS groep om in de toekomst activa te verwerven, geeft op

14 Hoofdstuk 2 Pagina 13 zichzelf geen aanleiding tot het ontstaan van een bestaande verplichting. Een verplichting ontstaat gewoonlijk alleen als het actief is geleverd of de NMBS groep een onherroepelijke overeenkomst sluit om het actief te verwerven. In het laatste geval betekent het onherroepelijk karakter van de overeenkomst dat de economische gevolgen van het in gebreke blijven om aan de verplichting te voldoen, bijvoorbeeld door het bestaan van een boeteclausule, de NMBS groep weinig of geen ruimte laat om de uitstroom van middelen naar een derde te voorkomen. De afwikkeling van een bestaande verplichting kan op een aantal manieren geschieden, bijvoorbeeld door: betaling van geldmiddelen; overdracht van andere activa; het verlenen van diensten; vervanging van de verplichting door een andere verplichting; of omzetting van de verplichting in eigen vermogen. Sommige verplichtingen kunnen slechts worden gewaardeerd door met een aanzienlijke mate van schatting te werk te gaan. Deze verplichtingen worden omschreven als voorzieningen. 8.3 Eigen vermogen Eigen vermogen is het overblijvend belang in de activa van de NMBS groep na aftrek van alle verplichtingen. Eigen vermogen kan in de balans worden onderverdeeld. Dergelijke onderverdelingen kunnen relevant zijn voor de besluitvormingsbehoeften van de gebruikers van de jaarrekening als zij een aanwijzing vormen voor wettelijke of andere beperkingen op de mogelijkheid voor de NMBS groep om uitkeringen te verrichten, of op andere wijze over het eigen vermogen te beschikken. 8.4 Baten Baten zijn tijdens de verslagperiode opgetreden toenames van economische voordelen in de vorm van een instroom van nieuwe of verhoging van bestaande activa, dan wel afnemingen van verplichtingen, een en ander resulterend in de toename van het eigen vermogen, anders dan door bijdragen van deelhebbers erin. De definitie van baten omvat zowel opbrengsten als andere voordelen: Opbrengsten ontstaan bij de uitvoering van de normale activiteiten van de NMBS groep en worden met een veelheid van benamingen aangeduid, zoals verkopen, honoraria, rente, dividenden, royalty s en huur; Andere voordelen kunnen ontstaan bij de uitvoering van de normale activiteiten van de NMBS groep of anderszins. Andere voordelen omvatten de voordelen die ontstaan bij het vervreemden van vaste activa en de niet-gerealiseerde winsten, zoals de winst die voortvloeit uit de herwaardering van verhandelde effecten en die welke resulteert uit de verhoging van de boekwaarde van vaste activa. Als andere voordelen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening, worden zij gewoonlijk afzonderlijk getoond. Andere voordelen worden veelal gerapporteerd na aftrek van de daarmee verband houdende kosten. Als de winsten worden geboekt in het globale resultaat, worden ze apart voorgesteld van de andere baten.

15 Hoofdstuk 2 Pagina Lasten Lasten zijn afnemingen van economische voordelen gedurende de verslagperiode in de vorm van een uitstroom of uitputting van activa, dan wel het ontstaan van verplichtingen, een en ander resulterend in de afname van het eigen vermogen, anders dan door uitkeringen aan deelhebbers daarin. De definitie van lasten omvat verliezen, evenals die kosten die bij de uitvoering van de normale bedrijfsactiviteiten van de NMBS groep ontstaan: Kosten die ontstaan bij de uitvoering van de normale activiteiten van de NMBS groep omvatten bijvoorbeeld de kostprijs van verkopen, lonen en afschrijvingen; Onder verliezen worden andere posten verstaan de aan de definitie van lasten voldoen. Zij kunnen ontstaan tijdens de normale activiteiten van de NMBS groep of anderszins. Verliezen omvatten bijvoorbeeld die welke ontstaan uit het vervreemden van vaste activa en de niet-gerealiseerde verliezen, die welke voortvloeien uit de gevolgen van verhogingen van de koers van een vreemde munt voor de door de NMBS groep in die munt aangegane verplichtingen. Als verliezen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening, worden zij gewoonlijk afzonderlijk getoond. Verliezen worden veelal gerapporteerd na aftrek van de daarmee verband houdende baten. Als verliezen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening, worden zij afzonderlijk getoond van de andere lasten.