Sectie A: Samenvatting van de waarderingsregels... 1 Sectie B: Boekhoudregels Toepasselijke IFRS normen... 4

Transcriptie

1 Hoofdstuk 20 Inhoudstafel Sectie A: Samenvatting van de waarderingsregels... 1 Sectie B: Boekhoudregels Toepasselijke IFRS normen Referenties Toepassingsgebied Definities Opnamecriteria en waardering Uitgiftekosten van aandelen Geplaatst kapitaal Uitgiftepremie Eigen aandelen Dividenden Minderheidsbelangen Gecumuleerde omrekeningsverschillen Herwaarderingsmeerwaarden Samenvatting van de verschillen tussen de Belgische boekhoudregels en IFRS... 9 Sectie C: Boekhoudplan en consolidatiepakket Boekhoudplan Balans Kapitaal Reserves Niet uitgekeerd resultaat Resultatenrekeningen Consolidatiepakket... 12

2 Hoofdstuk 20 Pagina 1 Sectie A: Samenvatting van de waarderingsregels

3 Hoofdstuk 20 Pagina 2 Gewone aandelen De gewone aandelen worden geclassificeerd onder de rubriek kapitaal. Het kapitaal bestaat uit twee categorieën: Geplaatst kapitaal, bestaande uit de bedragen waartoe de aandeelhouders zich verbonden hebben om deze te volstorten; Niet-opgevraagd kapitaal, het gedeelte van het geplaatst kapitaal dat door de raad van bestuur van één van de consoliderende entiteiten nog niet werd opgevraagd. Ingekochte eigen aandelen Het belang van de NMBS Holding aangehouden in Infrabel bestaat uit ingekochte eigen aandelen voor het consortium NMBS Holding en Infrabel, hetzelfde geldt voor de aandelen aangehouden door de Financière Rue de France in het kapitaal van de NMBS Holding. De waarde van deze ingekochte eigen aandelen wordt afgetrokken van het eigen vermogen. De bewegingen in de ingekochte eigen aandelen beïnvloeden het globaal resultaat niet.

4 Hoofdstuk 20 Pagina 3 Sectie B: Boekhoudregels

5 Hoofdstuk 20 Pagina 4 1. Toepasselijke IFRS normen 1.1 Referenties IAS 21 - De gevolgen van wisselkoerswijzigingen. IAS 21 schrijft voor op welke wijze transacties in vreemde valuta in de jaarrekening worden opgenomen. IAS 32 - Financiële instrumenten: presentatie. IAS 32 legt de grondslagen vast voor het presenteren van financiële instrumenten als verplichting of eigen vermogen en voor het salderen van financiële activa en financiële verplichtingen. De standaard is van toepassing op de classificatie van financiële instrumenten, vanuit het perspectief van de emittent, naar financiële activa, financiële verplichtingen en eigen-vermogensinstrumenten; de classificatie van daaraan gerelateerde rente, dividenden, verliezen en winsten; en de omstandigheden waaronder financiële activa en financiële verplichtingen moeten worden gesaldeerd. IAS 39 - Financiële instrumenten: opname en waardering. IAS 39 legt de grondslagen vast voor de opname en waardering van financiële activa, financiële verplichtingen en een aantal contracten voor de aankoop of verkoop van niet-financiële activa. IAS 39 behandelt eveneens het niet langer opnemen in de balans van financiële activa en financiële verplichtingen alsook de boekhoudkundige verwerking van afdekkingtransacties. 1.2 Toepassingsgebied Dit hoofdstuk behandelt de boekhoudkundige verwerking van het eigen vermogen van de NMBS groep.

6 Hoofdstuk 20 Pagina 5 2. Definities Het kapitaal bestaat uit het geplaatst kapitaal, het niet-opgevraagd kapitaal en de uitgiftepremies. Het maatschappelijk kapitaal bestaat uit het uitgegeven kapitaal en het niet-opgevraagde kapitaal. De uitgiftepremie is het verschil tussen de nominale waarde van de aandelen en hun uitgifteprijs. Dit verschil geeft het bedrag weer dat betaald wordt door de investeerders bovenop de nominale waarde van de aandelen op het ogenblik dat de vennootschap wordt opgericht of wanneer nieuwe aandelen worden uitgegeven. In uitzonderlijke gevallen, wanneer het gestorte bedrag lager is dan de nominale waarde, is er een korting die op deze lijn geboekt dient te worden als een negatief bedrag. De eigen aandelen zijn aandelen van één van de twee moedermaatschappijen die het consortium NMBS Holding - Infrabel vormen (NMBS Holding of Infrabel) aangehouden door een vennootschap van de NMBS groep. De eigen aandelen moeten, vanaf hun verwerving, in de geconsolideerde balans worden opgenomen in mindering van het eigen vermogen. De eigen aandelen worden niet beschouwd als activa aangezien een entiteit geen actief kan hebben ten aanzien van zichzelf. De geconsolideerde reserves opgenomen in de geconsolideerde balans omvatten de volgende categorieën van reserves: a) De wettelijke reserve moet geboekt worden in overeenstemming met het vennootschapsrecht. In navolging hiervan moet de wettelijke reserve minimum 10% van het geplaatst kapitaal bereiken. Zolang dit niveau niet bereikt is, moet minimum 5% van de netto winst van het boekjaar (zoals bepaald in overeenstemming met het Belgisch boekhoudrecht) worden toegewezen aan de vorming van dit reservefonds. b) De reserves gevormd naar aanleiding van wijzigingen in de reële waarde, zijnde de latente meeren minderwaarden (en, indien van toepassing, de uitgestelde belastingen die hierop betrekking hebben) op beleggingen geclassificeerd als voor verkoop beschikbaar die direct erkend worden op een specifieke lijn van het eigen vermogen in overeenstemming met IAS 39 (in de reserve gevormd naar aanleiding van wijzigingen in de reële waarde). Deze meer- of minderwaarden worden overgeboekt naar de resultatenrekening bij verkoop of wanneer een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt geboekt op het actief. Voor meer uitleg, zie hoofdstuk 27 Financiële activa (exclusief derivaten). c) De onbeschikbare reserves omvatten: de eigen aandelen aangehouden door de vennootschap. Een reserve overeenstemmend met het bedrag aan eigen aandelen die aangehouden worden, moet worden geboekt; een statutaire of wettelijke verplichting. Het betreft een reserve die niet kan worden uitgekeerd door een beslissing van de algemene vergadering of om een reserve waarop de aandeelhouders geen enkele aanspraak kunnen maken in geval van ontslag of uitsluiting (krachtens een clausule in de statuten, enz.). (Opmerking: de wettelijke reserve is een onbeschikbare reserve, maar deze wordt weergegeven onder een afzonderlijke post.) d) De belastingvrije reserves omvatten de reserves die (nog) niet werden belast. In het algemeen worden deze reserves belast wanneer ze worden uitgekeerd of wanneer ze worden overgeboekt naar andere reserves. e) De herwaarderingsmeerwaarden zijn niet-gerealiseerde meerwaarden op activa die worden uitgedrukt voor het gedeelte dat de boekwaarde van deze activa overstijgt. f) Het overgedragen resultaat omvat de niet uitgekeerde verliezen of winsten van de afgelopen boekjaren. In het consolidatiepakket wordt het resultaat van het huidig boekjaar op een afzonderlijke lijn gepresenteerd.

7 Hoofdstuk 20 Pagina 6 g) De gecumuleerde omrekeningsverschillen omvatten het verschil ten gevolge van de omrekening van de financiële staten van de vennootschappen van de NMBS groep die in een ander munt dan de Euro uitgedrukt worden. h) Het resultaat van het boekjaar omvat de winst of het verlies van de periode vóór resultaatverwerking. De minderheidsbelangen betreffen het gedeelte van het netto actief van een entiteit van de NMBS groep (filiaal) dat toewijsbaar is aan de belangen die niet direct worden aangehouden door één van de twee moedermaatschappijen of die niet indirect worden aangehouden door de filialen.

8 Hoofdstuk 20 Pagina 7 3. Opnamecriteria en waardering 3.1 Uitgiftekosten van aandelen De kosten van een transactie van uitgifte van aandelen zijn de marginale kosten die direct kunnen worden toegewezen aan de uitgifte van de aandelen. Een marginale kost is een kost die niet zou zijn gemaakt indien de NMBS groep geen aandelen had uitgegeven. De transactiekosten omvatten de honoraria en commissies betaald aan agenten (met inbegrip van hun werknemers zoals verkoopsagenten), juridische of andere adviseurs, makelaars, bankiers, bedragen ingehouden door wettelijke instanties en effectenbeurzen evenals overdrachtskosten en -belastingen. Een voorbeeld van transactiekosten die niet beschouwd worden als kosten van een transactie van uitgifte van aandelen zijn de noteringskosten op de beurs en de administratieve kosten voor interne transacties. De marginale transactiekosten van één van de moedermaatschappijen (NMBS Holding of Infrabel) die direct kunnen worden toegewezen aan de uitgifte van aandelen moeten geboekt worden in mindering van het eigen vermogen. De transactiekosten die niet beschouwd worden als kosten van een transactie van uitgifte van aandelen moeten opgenomen worden als kost in de winst- en verliesrekening van het jaar. De kosten van uitgifte van aandelen die verband houden met de kapitalisatie van de filialen moeten in kost worden genomen in de winst- en verliesrekening. 3.2 Geplaatst kapitaal Het geplaatst kapitaal vertegenwoordigt het kapitaal waartoe de aandeelhouders zich verbonden hebben om in te brengen in de vennootschap. Het gedeelte van het geplaatst kapitaal dat nog niet opgevraagd is, wordt als een negatief bedrag op een aparte rekening geboekt. Indien de aandelen een nominale waarde hebben, stemt het geplaatst kapitaal overeen met het aantal uitgegeven aandelen vermenigvuldigd met hun nominale waarde. Indien de aandelen geen nominale waarde hebben, spreken we van fractiewaarde. De fractiewaarde komt overeen met het geplaatst kapitaal gedeeld door het aantal aandelen in omloop. 3.3 Uitgiftepremie De uitgiftepremie is het verschil tussen de nominale waarde van de aandelen en hun uitgifteprijs. Dit verschil geeft het bedrag weer dat betaald wordt door de investeerders bovenop de nominale waarde van de aandelen op het ogenblik dat de vennootschap wordt opgericht of wanneer nieuwe aandelen worden uitgegeven. In uitzonderlijke gevallen, wanneer het gestorte bedrag lager is dan de nominale waarde, is er een korting die op deze lijn geboekt dient te worden als een negatief bedrag. 3.4 Eigen aandelen De eigen aandelen aangehouden door een vennootschap van de NMBS groep moeten in de geconsolideerde balans worden opgenomen op een aparte lijn in mindering van het eigen vermogen. Het bedrag dat in mindering moet worden gebracht is het betaalde bedrag, met inbegrip van de transactiekosten. De transacties die betrekking hebben op eigen aandelen hebben nooit een effect op de winst- en verliesrekening. De meer- of minderwaarden op de overdracht van eigen aandelen evenals de annulering van eigen aandelen worden direct opgenomen in het eigen vermogen (overgedragen resultaat). 3.5 Dividenden De dividenden in cash worden geboekt op het passief (te betalen dividenden) vanaf de datum waarop ze worden aangekondigd en worden gepresenteerd als een vermindering in de staat van de wijzigingen in het eigen vermogen in het jaar waarin ze worden betaald. Indien een entiteit na de afsluitingsdatum beslist om

9 Hoofdstuk 20 Pagina 8 dividenden uit te keren aan zijn aandeelhouders dienen deze niet geboekt te worden als schuld op de afsluitingsdatum. Deze dividenden moeten worden vermeld in de toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening volgens IAS 1 Presentatie van de jaarrekening. De dividenden worden geboekt wanneer de houders van de aandelen gerechtigd zijn om het dividend te ontvangen. Dit is meestal het geval wanneer de dividenden worden aangekondigd namelijk wanneer ze werden goedgekeurd door de aandeelhouders voor wat betreft de dividenden per einde boekjaar of door de bestuurders in geval van een interim-dividend. Bijgevolg worden dividenden in mindering gebracht van het eigen vermogen op het moment van de aankondiging. Hieronder wordt een voorbeeld gegeven voor het boeken van dividenden: De winst voor jaar N bedraagt 100. De raad van bestuur, die de jaarrekening goedkeurt in maart N+1, stelt voor om een dividend uit te keren van 60. De jaarlijkse algemene vergadering van april N+1 keurt dit voorstel goed. Het uit te keren dividend wordt niet als een schuld geclassificeerd in de jaarrekening per 31/12/N. Het is nog steeds opgenomen in het eigen vermogen op die datum. Het bedrag van 60 wordt evenwel opgenomen in de toelichting bij de jaarrekening op 31/12/N. Een schuld van 60 wordt geboekt wanneer de aandeelhouders de uitkering goedkeuren in april N Minderheidsbelangen In overeenstemming met de beginselen van de boekhoudhandleiding van de NMBS groep zoals beschreven in hoofdstuk 41: Bedrijfscombinaties moeten minderheidsbelangen geboekt worden op de datum van overname. Het bedrag dat erkend dient te worden, komt overeen met het netto actief dat niet toebehoort aan de NMBS groep. Na de overnamedatum accumuleren de minderheidsbelangen hun aandeel in de winsten en de verliezen van het filiaal. 3.7 Gecumuleerde omrekeningsverschillen Het boeken van de verschillen ten gevolge van de omrekening van de financiële staten van de vennootschappen van de NMBS groep die in een ander munt dan de Euro uitgedrukt worden, wordt uiteengezet in hoofdstuk 39: Operaties in buitenlandse valuta. 3.8 Herwaarderingsmeerwaarden De NMBS groep heeft de waarderingsregel die haar zou toelaten om op regelmatige basis haar materiële vaste activa te herwaarderen aan reële waarde, niet ingevoerd. De basisregel is immers dat vaste activa worden gewaardeerd aan hun kostprijs verminderd met de geaccumuleerde afschrijvingen en eventuele geaccumuleerde bijzondere waardeverminderingverliezen. Op het niveau van de statutaire jaarrekeningen laat een speciale wet (programmawet van 23/12/2009) toe aan NMBS holding, Infrabel en NMBS om per 1 januari 2010 enerzijds hun materiële vaste activa te waarderen aan hun reële waarde op 1 januari 2009 na aftrek van de afschrijvingen voor 2009 en anderzijds om alle verschillen ten opzichte van de boekwaarde per 1 januari 2010 als herwaarderingsmeerwaarde te boeken. In de individuele statutaire jaarrekeningen wordt de herwaarderingsmeerwaarde die geboekt wordt in toepassing van voorgaande paragraaf, opgenomen in de winst- en verliesrekening onder Overige bedrijfsinkomsten volgens het ritme van de afschrijvingen op de betrokken activa. In de geconsolideerde IFRS jaarrekening wordt de herwaardering van sommige materiële vaste activa aan hun reële waarde per 1 januari 2010 (datum van overgang naar IFRS) direct geboekt in het overgedragen resultaat en dus niet onder de herwaarderingsmeerwaarden. Er is dus geen enkele tegenboeking via de winst- en verliesrekening in de geconsolideerde IFRS jaarrekening.

10 Hoofdstuk 20 Pagina 9 4 Samenvatting van de verschillen tussen de Belgische boekhoudregels en IFRS De belangrijkste verschillen tussen de IFRS normen en de Belgische boekhoudregels zijn de volgende: Volgens de Belgische boekhoudregels moeten de uitgiftekosten van aandelen van de moedermaatschappijen direct worden opgenomen in het resultaat. Onder IFRS worden deze kosten afgetrokken van het overgedragen resultaat. Volgens de Belgische boekhoudregels moeten eigen aandelen worden geboekt op het actief van de balans onder de geldbeleggingen. Onder IFRS worden de eigen aandelen geboekt in mindering van het eigen vermogen; alle volgende transacties met betrekking tot eigen aandelen hebben dus een directe impact op het eigen vermogen. De meerwaarden die in de statutaire jaarrekeningen geboekt worden in toepassing van de speciale wet (programmawet van 23/12/2009) worden opgenomen in een aparte rubriek van de geconsolideerde balans en vervolgens opgenomen in het resultaat onder de Overige bedrijfsinkomsten volgens hetzelfde ritme als de afschrijvingen op de betrokken activa. In de geconsolideerde IFRS jaarrekening wordt de herwaardering van sommige materiële vaste activa aan reële waarde op de datum van overgang naar IFRS direct geboekt in het overgedragen resultaat en niet onder de herwaarderingsmeerwaarden. Er is dus geen enkele tegenboeking via de winst- en verliesrekening in de geconsolideerde IFRS jaarrekening. Volgens de Belgische boekhoudregels is er geen wijziging van reële waarde op financiële instrumenten opgenomen in het eigen vermogen.

11 Hoofdstuk 20 Pagina 10 Sectie C: Boekhoudplan en consolidatiepakket

12 Hoofdstuk 20 Pagina 11 5 Boekhoudplan De vennootschappen van de NMBS groep hebben ieder hun eigen boekhoudplan. De rekeningen hieronder worden enkel weergegeven voor didactische doeleinden. Gelieve steeds het specifieke boekhoudplan van uw vennootschap te raadplegen. 5.1 Balans Kapitaal Aandelen gehouden door de Staat - Gewone aandelen (2, ) Aandelen gehouden door de Staat - Gewone aandelen (3, ) Aandelen gehouden door de Staat - Genotsaandelen Aandelen Financière Rue de France - Genotsaandelen Aandelen Privé - Genotsaandelen Kapitaal gewone aandelen Reserves Herwaarderingsmeerwaarden op terreinen HWMW Herwaarderingsmeerwaarden op gebouwen HWMW Herwaarderingsmeerwaarden op spoorinfrastructuur - HWMW Herwaarderingsmeerwaarden op spoorwegmaterieel - HWMW Herwaarderingsmeerwaarden op diverse uitrustingen - HWMW Herwaarderingsmeerwaarden op andere MVA HWMW Herwaarderingsmeerwaarden op vastgoedbeleggingen - HWMW Wettelijke reserves Onbeschikbare reserves Meerwaarde op realisatie van MVA (vaststelling) Meerwaarde op realisatie van MVA (toewijzing) Andere belastingvrije reserves Beschikbare reserves Niet uitgekeerd resultaat Overgedragen winst Overgedragen verlies Resultaat van het boekjaar 5.2 Resultatenrekeningen Afschrijvingen op kapitaalsubsidies - Terugname Afschrijvingen op kapitaalsubsidies Afschrijvingen op kapitaalsubsidies - Art Afschrijvingen op kapitaalsubsidies ingevolge verkoop Uitzonderlijke afschrijvingen op kapitaalsubsidies Uitzonderlijke afschrijvingen op kapitaalsubsidies Art. 3

13 Hoofdstuk 20 Pagina 12 6 Consolidatiepakket De informatie met betrekking tot het consolidatiepakket is voorlopig nog niet beschikbaar.

14 Hoofdstuk 20 Inhoudstafel Sectie A: Samenvatting van de waarderingsregels... 1 Sectie B: Boekhoudregels Toepasselijke IFRS normen Referenties Toepassingsgebied Definities Opnamecriteria en waardering Uitgiftekosten van aandelen Geplaatst kapitaal Uitgiftepremie Eigen aandelen Dividenden Minderheidsbelangen Gecumuleerde omrekeningsverschillen Herwaarderingsmeerwaarden Samenvatting van de verschillen tussen de Belgische boekhoudregels en IFRS... 9 Sectie C: Boekhoudplan en consolidatiepakket Boekhoudplan Balans Kapitaal Reserves Niet uitgekeerd resultaat Resultatenrekeningen Consolidatiepakket... 12

15 Hoofdstuk 20 Pagina 1 Sectie A: Samenvatting van de waarderingsregels

16 Hoofdstuk 20 Pagina 2 Gewone aandelen De gewone aandelen worden geclassificeerd onder de rubriek kapitaal. Het kapitaal bestaat uit twee categorieën: Geplaatst kapitaal, bestaande uit de bedragen waartoe de aandeelhouders zich verbonden hebben om deze te volstorten; Niet-opgevraagd kapitaal, het gedeelte van het geplaatst kapitaal dat door de raad van bestuur van één van de consoliderende entiteiten nog niet werd opgevraagd. Ingekochte eigen aandelen Het belang van de NMBS Holding aangehouden in Infrabel bestaat uit ingekochte eigen aandelen voor het consortium NMBS Holding en Infrabel, hetzelfde geldt voor de aandelen aangehouden door de Financière Rue de France in het kapitaal van de NMBS Holding. De waarde van deze ingekochte eigen aandelen wordt afgetrokken van het eigen vermogen. De bewegingen in de ingekochte eigen aandelen beïnvloeden het globaal resultaat niet.

17 Hoofdstuk 20 Pagina 3 Sectie B: Boekhoudregels

18 Hoofdstuk 20 Pagina 4 1. Toepasselijke IFRS normen 1.1 Referenties IAS 21 - De gevolgen van wisselkoerswijzigingen. IAS 21 schrijft voor op welke wijze transacties in vreemde valuta in de jaarrekening worden opgenomen. IAS 32 - Financiële instrumenten: presentatie. IAS 32 legt de grondslagen vast voor het presenteren van financiële instrumenten als verplichting of eigen vermogen en voor het salderen van financiële activa en financiële verplichtingen. De standaard is van toepassing op de classificatie van financiële instrumenten, vanuit het perspectief van de emittent, naar financiële activa, financiële verplichtingen en eigen-vermogensinstrumenten; de classificatie van daaraan gerelateerde rente, dividenden, verliezen en winsten; en de omstandigheden waaronder financiële activa en financiële verplichtingen moeten worden gesaldeerd. IAS 39 - Financiële instrumenten: opname en waardering. IAS 39 legt de grondslagen vast voor de opname en waardering van financiële activa, financiële verplichtingen en een aantal contracten voor de aankoop of verkoop van niet-financiële activa. IAS 39 behandelt eveneens het niet langer opnemen in de balans van financiële activa en financiële verplichtingen alsook de boekhoudkundige verwerking van afdekkingtransacties. 1.2 Toepassingsgebied Dit hoofdstuk behandelt de boekhoudkundige verwerking van het eigen vermogen van de NMBS groep.

19 Hoofdstuk 20 Pagina 5 2. Definities Het kapitaal bestaat uit het geplaatst kapitaal, het niet-opgevraagd kapitaal en de uitgiftepremies. Het maatschappelijk kapitaal bestaat uit het uitgegeven kapitaal en het niet-opgevraagde kapitaal. De uitgiftepremie is het verschil tussen de nominale waarde van de aandelen en hun uitgifteprijs. Dit verschil geeft het bedrag weer dat betaald wordt door de investeerders bovenop de nominale waarde van de aandelen op het ogenblik dat de vennootschap wordt opgericht of wanneer nieuwe aandelen worden uitgegeven. In uitzonderlijke gevallen, wanneer het gestorte bedrag lager is dan de nominale waarde, is er een korting die op deze lijn geboekt dient te worden als een negatief bedrag. De eigen aandelen zijn aandelen van één van de twee moedermaatschappijen die het consortium NMBS Holding - Infrabel vormen (NMBS Holding of Infrabel) aangehouden door een vennootschap van de NMBS groep. De eigen aandelen moeten, vanaf hun verwerving, in de geconsolideerde balans worden opgenomen in mindering van het eigen vermogen. De eigen aandelen worden niet beschouwd als activa aangezien een entiteit geen actief kan hebben ten aanzien van zichzelf. De geconsolideerde reserves opgenomen in de geconsolideerde balans omvatten de volgende categorieën van reserves: a) De wettelijke reserve moet geboekt worden in overeenstemming met het vennootschapsrecht. In navolging hiervan moet de wettelijke reserve minimum 10% van het geplaatst kapitaal bereiken. Zolang dit niveau niet bereikt is, moet minimum 5% van de netto winst van het boekjaar (zoals bepaald in overeenstemming met het Belgisch boekhoudrecht) worden toegewezen aan de vorming van dit reservefonds. b) De reserves gevormd naar aanleiding van wijzigingen in de reële waarde, zijnde de latente meeren minderwaarden (en, indien van toepassing, de uitgestelde belastingen die hierop betrekking hebben) op beleggingen geclassificeerd als voor verkoop beschikbaar die direct erkend worden op een specifieke lijn van het eigen vermogen in overeenstemming met IAS 39 (in de reserve gevormd naar aanleiding van wijzigingen in de reële waarde). Deze meer- of minderwaarden worden overgeboekt naar de resultatenrekening bij verkoop of wanneer een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt geboekt op het actief. Voor meer uitleg, zie hoofdstuk 27 Financiële activa (exclusief derivaten). c) De onbeschikbare reserves omvatten: de eigen aandelen aangehouden door de vennootschap. Een reserve overeenstemmend met het bedrag aan eigen aandelen die aangehouden worden, moet worden geboekt; een statutaire of wettelijke verplichting. Het betreft een reserve die niet kan worden uitgekeerd door een beslissing van de algemene vergadering of om een reserve waarop de aandeelhouders geen enkele aanspraak kunnen maken in geval van ontslag of uitsluiting (krachtens een clausule in de statuten, enz.). (Opmerking: de wettelijke reserve is een onbeschikbare reserve, maar deze wordt weergegeven onder een afzonderlijke post.) d) De belastingvrije reserves omvatten de reserves die (nog) niet werden belast. In het algemeen worden deze reserves belast wanneer ze worden uitgekeerd of wanneer ze worden overgeboekt naar andere reserves. e) De herwaarderingsmeerwaarden zijn niet-gerealiseerde meerwaarden op activa die worden uitgedrukt voor het gedeelte dat de boekwaarde van deze activa overstijgt. f) Het overgedragen resultaat omvat de niet uitgekeerde verliezen of winsten van de afgelopen boekjaren. In het consolidatiepakket wordt het resultaat van het huidig boekjaar op een afzonderlijke lijn gepresenteerd.

20 Hoofdstuk 20 Pagina 6 g) De gecumuleerde omrekeningsverschillen omvatten het verschil ten gevolge van de omrekening van de financiële staten van de vennootschappen van de NMBS groep die in een ander munt dan de Euro uitgedrukt worden. h) Het resultaat van het boekjaar omvat de winst of het verlies van de periode vóór resultaatverwerking. De minderheidsbelangen betreffen het gedeelte van het netto actief van een entiteit van de NMBS groep (filiaal) dat toewijsbaar is aan de belangen die niet direct worden aangehouden door één van de twee moedermaatschappijen of die niet indirect worden aangehouden door de filialen.

21 Hoofdstuk 20 Pagina 7 3. Opnamecriteria en waardering 3.1 Uitgiftekosten van aandelen De kosten van een transactie van uitgifte van aandelen zijn de marginale kosten die direct kunnen worden toegewezen aan de uitgifte van de aandelen. Een marginale kost is een kost die niet zou zijn gemaakt indien de NMBS groep geen aandelen had uitgegeven. De transactiekosten omvatten de honoraria en commissies betaald aan agenten (met inbegrip van hun werknemers zoals verkoopsagenten), juridische of andere adviseurs, makelaars, bankiers, bedragen ingehouden door wettelijke instanties en effectenbeurzen evenals overdrachtskosten en -belastingen. Een voorbeeld van transactiekosten die niet beschouwd worden als kosten van een transactie van uitgifte van aandelen zijn de noteringskosten op de beurs en de administratieve kosten voor interne transacties. De marginale transactiekosten van één van de moedermaatschappijen (NMBS Holding of Infrabel) die direct kunnen worden toegewezen aan de uitgifte van aandelen moeten geboekt worden in mindering van het eigen vermogen. De transactiekosten die niet beschouwd worden als kosten van een transactie van uitgifte van aandelen moeten opgenomen worden als kost in de winst- en verliesrekening van het jaar. De kosten van uitgifte van aandelen die verband houden met de kapitalisatie van de filialen moeten in kost worden genomen in de winst- en verliesrekening. 3.2 Geplaatst kapitaal Het geplaatst kapitaal vertegenwoordigt het kapitaal waartoe de aandeelhouders zich verbonden hebben om in te brengen in de vennootschap. Het gedeelte van het geplaatst kapitaal dat nog niet opgevraagd is, wordt als een negatief bedrag op een aparte rekening geboekt. Indien de aandelen een nominale waarde hebben, stemt het geplaatst kapitaal overeen met het aantal uitgegeven aandelen vermenigvuldigd met hun nominale waarde. Indien de aandelen geen nominale waarde hebben, spreken we van fractiewaarde. De fractiewaarde komt overeen met het geplaatst kapitaal gedeeld door het aantal aandelen in omloop. 3.3 Uitgiftepremie De uitgiftepremie is het verschil tussen de nominale waarde van de aandelen en hun uitgifteprijs. Dit verschil geeft het bedrag weer dat betaald wordt door de investeerders bovenop de nominale waarde van de aandelen op het ogenblik dat de vennootschap wordt opgericht of wanneer nieuwe aandelen worden uitgegeven. In uitzonderlijke gevallen, wanneer het gestorte bedrag lager is dan de nominale waarde, is er een korting die op deze lijn geboekt dient te worden als een negatief bedrag. 3.4 Eigen aandelen De eigen aandelen aangehouden door een vennootschap van de NMBS groep moeten in de geconsolideerde balans worden opgenomen op een aparte lijn in mindering van het eigen vermogen. Het bedrag dat in mindering moet worden gebracht is het betaalde bedrag, met inbegrip van de transactiekosten. De transacties die betrekking hebben op eigen aandelen hebben nooit een effect op de winst- en verliesrekening. De meer- of minderwaarden op de overdracht van eigen aandelen evenals de annulering van eigen aandelen worden direct opgenomen in het eigen vermogen (overgedragen resultaat). 3.5 Dividenden De dividenden in cash worden geboekt op het passief (te betalen dividenden) vanaf de datum waarop ze worden aangekondigd en worden gepresenteerd als een vermindering in de staat van de wijzigingen in het eigen vermogen in het jaar waarin ze worden betaald. Indien een entiteit na de afsluitingsdatum beslist om

22 Hoofdstuk 20 Pagina 8 dividenden uit te keren aan zijn aandeelhouders dienen deze niet geboekt te worden als schuld op de afsluitingsdatum. Deze dividenden moeten worden vermeld in de toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening volgens IAS 1 Presentatie van de jaarrekening. De dividenden worden geboekt wanneer de houders van de aandelen gerechtigd zijn om het dividend te ontvangen. Dit is meestal het geval wanneer de dividenden worden aangekondigd namelijk wanneer ze werden goedgekeurd door de aandeelhouders voor wat betreft de dividenden per einde boekjaar of door de bestuurders in geval van een interim-dividend. Bijgevolg worden dividenden in mindering gebracht van het eigen vermogen op het moment van de aankondiging. Hieronder wordt een voorbeeld gegeven voor het boeken van dividenden: De winst voor jaar N bedraagt 100. De raad van bestuur, die de jaarrekening goedkeurt in maart N+1, stelt voor om een dividend uit te keren van 60. De jaarlijkse algemene vergadering van april N+1 keurt dit voorstel goed. Het uit te keren dividend wordt niet als een schuld geclassificeerd in de jaarrekening per 31/12/N. Het is nog steeds opgenomen in het eigen vermogen op die datum. Het bedrag van 60 wordt evenwel opgenomen in de toelichting bij de jaarrekening op 31/12/N. Een schuld van 60 wordt geboekt wanneer de aandeelhouders de uitkering goedkeuren in april N Minderheidsbelangen In overeenstemming met de beginselen van de boekhoudhandleiding van de NMBS groep zoals beschreven in hoofdstuk 41: Bedrijfscombinaties moeten minderheidsbelangen geboekt worden op de datum van overname. Het bedrag dat erkend dient te worden, komt overeen met het netto actief dat niet toebehoort aan de NMBS groep. Na de overnamedatum accumuleren de minderheidsbelangen hun aandeel in de winsten en de verliezen van het filiaal. 3.7 Gecumuleerde omrekeningsverschillen Het boeken van de verschillen ten gevolge van de omrekening van de financiële staten van de vennootschappen van de NMBS groep die in een ander munt dan de Euro uitgedrukt worden, wordt uiteengezet in hoofdstuk 39: Operaties in buitenlandse valuta. 3.8 Herwaarderingsmeerwaarden De NMBS groep heeft de waarderingsregel die haar zou toelaten om op regelmatige basis haar materiële vaste activa te herwaarderen aan reële waarde, niet ingevoerd. De basisregel is immers dat vaste activa worden gewaardeerd aan hun kostprijs verminderd met de geaccumuleerde afschrijvingen en eventuele geaccumuleerde bijzondere waardeverminderingverliezen. Op het niveau van de statutaire jaarrekeningen laat een speciale wet (programmawet van 23/12/2009) toe aan NMBS holding, Infrabel en NMBS om per 1 januari 2010 enerzijds hun materiële vaste activa te waarderen aan hun reële waarde op 1 januari 2009 na aftrek van de afschrijvingen voor 2009 en anderzijds om alle verschillen ten opzichte van de boekwaarde per 1 januari 2010 als herwaarderingsmeerwaarde te boeken. In de individuele statutaire jaarrekeningen wordt de herwaarderingsmeerwaarde die geboekt wordt in toepassing van voorgaande paragraaf, opgenomen in de winst- en verliesrekening onder Overige bedrijfsinkomsten volgens het ritme van de afschrijvingen op de betrokken activa. In de geconsolideerde IFRS jaarrekening wordt de herwaardering van sommige materiële vaste activa aan hun reële waarde per 1 januari 2010 (datum van overgang naar IFRS) direct geboekt in het overgedragen resultaat en dus niet onder de herwaarderingsmeerwaarden. Er is dus geen enkele tegenboeking via de winst- en verliesrekening in de geconsolideerde IFRS jaarrekening.

23 Hoofdstuk 20 Pagina 9 4 Samenvatting van de verschillen tussen de Belgische boekhoudregels en IFRS De belangrijkste verschillen tussen de IFRS normen en de Belgische boekhoudregels zijn de volgende: Volgens de Belgische boekhoudregels moeten de uitgiftekosten van aandelen van de moedermaatschappijen direct worden opgenomen in het resultaat. Onder IFRS worden deze kosten afgetrokken van het overgedragen resultaat. Volgens de Belgische boekhoudregels moeten eigen aandelen worden geboekt op het actief van de balans onder de geldbeleggingen. Onder IFRS worden de eigen aandelen geboekt in mindering van het eigen vermogen; alle volgende transacties met betrekking tot eigen aandelen hebben dus een directe impact op het eigen vermogen. De meerwaarden die in de statutaire jaarrekeningen geboekt worden in toepassing van de speciale wet (programmawet van 23/12/2009) worden opgenomen in een aparte rubriek van de geconsolideerde balans en vervolgens opgenomen in het resultaat onder de Overige bedrijfsinkomsten volgens hetzelfde ritme als de afschrijvingen op de betrokken activa. In de geconsolideerde IFRS jaarrekening wordt de herwaardering van sommige materiële vaste activa aan reële waarde op de datum van overgang naar IFRS direct geboekt in het overgedragen resultaat en niet onder de herwaarderingsmeerwaarden. Er is dus geen enkele tegenboeking via de winst- en verliesrekening in de geconsolideerde IFRS jaarrekening. Volgens de Belgische boekhoudregels is er geen wijziging van reële waarde op financiële instrumenten opgenomen in het eigen vermogen.

24 Hoofdstuk 20 Pagina 10 Sectie C: Boekhoudplan en consolidatiepakket

25 Hoofdstuk 20 Pagina 11 5 Boekhoudplan De vennootschappen van de NMBS groep hebben ieder hun eigen boekhoudplan. De rekeningen hieronder worden enkel weergegeven voor didactische doeleinden. Gelieve steeds het specifieke boekhoudplan van uw vennootschap te raadplegen. 5.1 Balans Kapitaal Aandelen gehouden door de Staat - Gewone aandelen (2, ) Aandelen gehouden door de Staat - Gewone aandelen (3, ) Aandelen gehouden door de Staat - Genotsaandelen Aandelen Financière Rue de France - Genotsaandelen Aandelen Privé - Genotsaandelen Kapitaal gewone aandelen Reserves Herwaarderingsmeerwaarden op terreinen HWMW Herwaarderingsmeerwaarden op gebouwen HWMW Herwaarderingsmeerwaarden op spoorinfrastructuur - HWMW Herwaarderingsmeerwaarden op spoorwegmaterieel - HWMW Herwaarderingsmeerwaarden op diverse uitrustingen - HWMW Herwaarderingsmeerwaarden op andere MVA HWMW Herwaarderingsmeerwaarden op vastgoedbeleggingen - HWMW Wettelijke reserves Onbeschikbare reserves Meerwaarde op realisatie van MVA (vaststelling) Meerwaarde op realisatie van MVA (toewijzing) Andere belastingvrije reserves Beschikbare reserves Niet uitgekeerd resultaat Overgedragen winst Overgedragen verlies Resultaat van het boekjaar 5.2 Resultatenrekeningen Afschrijvingen op kapitaalsubsidies - Terugname Afschrijvingen op kapitaalsubsidies Afschrijvingen op kapitaalsubsidies - Art Afschrijvingen op kapitaalsubsidies ingevolge verkoop Uitzonderlijke afschrijvingen op kapitaalsubsidies Uitzonderlijke afschrijvingen op kapitaalsubsidies Art. 3

26 Hoofdstuk 20 Pagina 12 6 Consolidatiepakket De informatie met betrekking tot het consolidatiepakket is voorlopig nog niet beschikbaar.