BIOLOGIE, CHEMIE en NATUURWETENSCHAPPEN

Transcriptie

1 BIOLOGIE, CHEMIE en NATUURWETENSCHAPPEN Gerrit Schuermans voor alle leraren De berichten die in de vorige Mededelingen werden gepubliceerd en andere interessante informatie over de vakken biologie, chemie en natuurwetenschappen kun je steeds terugvinden op de vernieuwde website van het vicariaat onderwijs bisdom Gent: Het te volgen pad: dpb > sec.ond > vakgebieden > biologie - chemie natuurwetenschappen. 1 Nascholingen (herhaling + aanvulling) NASCHOLINGEN PEDIC Gent Voor dit schooljaar zijn reeds een aantal nascholingen in samenwerking met Pedic gepland (telkens op woensdagnamiddag van 14 uur tot 17uur). Noteer alvast de data in je agenda. Voor meer informatie kun je terecht op de website van Pedic ( kies achtereenvolgens Aanbod SO BUSO en Affiche SO of Brochure SO Ook de inschrijvingsmodaliteiten vind je op de website. - Aanmaak didactisch materiaal voor het vak natuurwetenschappen in het eerste jaar: woensdag 27 oktober De pedagogisch begeleiders biologie/nw nemen het initiatief om in elk bisdom van Vlaanderen een halve dag te organiseren voor het gezamenlijk aanmaken van materiaal. In ons bisdom zal deze sessie plaatsvinden in Pedic. Het zelf aanmaken van didactisch materiaal is tijdrovend. Tijdens deze nascholing maak je in kleine groepjes, aan de hand van een stappenplan en onder begeleiding, didactisch materiaal aan voor het vak natuurwetenschappen in het eerste jaar. Je mag het materiaal meenemen voor gebruik in je school. De kostprijs van het materiaal dat zal gebruikt worden en achteraf kan meegenomen worden zit inbegrepen in de nascholingsprijs. Voor meer info zie brochure blz Offline gebruik van beeldfragmenten en applets in de lessen wetenschappen: woensdag 17 november 2010 Deze nascholing is een combinatie van de nascholingen die vorig schooljaar reeds aangeboden werden maar dan specifiek voor de vakgebieden biologie, chemie of fysica. Je leert bestaande flash-animaties en java-applets in powerpointpresentaties offline gebruiken. Je krijgt bruikbare tips over het downloaden, het converteren en het gebruik van videofragmenten. Je oefent individueel aan de pc de bovenstaande DM oktober 2010 Biologie, chemie en natuurwetenschappen pagina 1

2 vaardigheden in, gebruikmakend van toepassingen uit de vakgebieden biologie, chemie en fysica. Voor meer info zie brochure blz Leuke, leerrijke en spectaculaire chemie-experimenten: woensdag 23 februari 2011 Je maakt kennis met leuke, leerrijke en spectaculaire chemie-experimenten die voor leerlingenpractica en voor demonstratieproeven bruikbaar zijn. Deze experimenten worden gedemonstreerd. Je krijgt bij elk experiment een overzicht van de benodigdheden, het recept voor uitvoering en tips i.v.m. de veiligheid en de uitvoering. Voor meer info zie brochure blz. 61 NASCHOLINGEN UGent - Wetenschap op je bord. Op vrijdag 26 november 2010 van 9 tot 17 uur is er een studiedag voor leerkrachten Wetenschap op je bord aan de Universiteit van Gent. Meer info vind je op de website: Tussen november 2010 en mei 2011 organiseert het Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen (Universiteit Gent) nog tal van evenementen (tentoonstellingen, voordrachten, workshops) rond het thema voeding. Op vind je meer informatie daarover. NASCHOLING VLIEBERGH-SENCIE HEVERLEE - Bouwstenen voor actueel chemieonderwijs 2010: De jaarlijkse studiedag Bouwstenen voor actueel chemieonderwijs met als thema Kleurrijke chemie gepland op 24 augustus 2010 kon op deze dag niet doorgaan en wordt verschoven naar zaterdag 12 februari In principe hebben alle ingeschrevenen een bericht ontvangen en blijven ze ingeschreven voor de nieuwe datum. Je kan nog steeds inschrijven voor deze nascholing. Voor meer info en inschrijvingen: NASCHOLINGEN CNO ANTWERPEN - De biologische impact van luchtkwaliteit door jongeren zelf onderzocht op 20/10/ Practica i.v.m. bacteriën en virussen op 10/11/ Practica voor natuurwetenschappen 3de graad ASO en 4de, 5de en 6de jaar TSO op 17/11/ De geschiedenis van het wetenschappelijk denken op 20/11/2010. DM oktober 2010 Biologie, chemie en natuurwetenschappen pagina 2

3 - Taalbeleid in de les biologie op 23/11/2010 (tweede graad) en 16/02/2011 (derde graad). Voor meer concrete informatie en inschrijvingen zie 2 Voortzetting voorscholingsproject natuurwetenschappen eerste graad A- en B-stroom Het voorscholingsproject natuurwetenschappen eerste graad A- en B-stroom kende vorig schooljaar een groot succes. Er volgden zo n 750 leraars de voorscholing. Mede daarom wordt het project dit schooljaar verlengd. Concreet betekent dit voor de A- stroom vier sessies op dertig verschillende locaties, voor de B-stroom vier sessies op tien verschillende locaties. De inhoud is een vervolg op datgene wat vorig schooljaar werd gebracht. Tijdens de eerste sessie komen leerinhouden van het eerste leerjaar aan bod, vanaf de tweede sessie worden de inhouden van het tweede leerjaar behandeld. Inschrijven voor dit schooljaar kan met de schoolcode via de gebruikelijke website Het aanbod voor blijft nog steeds raadpleegbaar op 3 VOET 2010 en wetenschappen (nieuw) Vanaf 1 september 2010 zijn de nieuwe vakoverschrijdende eindtermen in voege. Meer informatie hierover en het antwoord op veel gestelde vragen hieromtrent zijn te vinden op: De geest van vakoverschrijdend werken blijft onveranderd. Bedoeling is de hiaten in en tussen de vakken in te vullen en op die manier de basisvorming te realiseren. Ook de inspanningsverplichting blijft behouden. Deze vakoverschrijdende eindtermen/ ontwikkelingsdoelen zijn niet langer graadgebonden, met uitzondering van Leren Leren, ICT in de eerste graad en technisch-technologische vorming in de tweede en de derde graad ASO. Het VVKSO heeft een servicedocument ontwikkeld dat raadpleegbaar is op: In dit document vind je, bij de Vakkenclusters van de (basis)vorming Wetenschappen, de aspecten van wetenschappen die kunnen worden gelinkt aan de VOET, alsook een algemene verwijzing naar de verschillende leerplannen wetenschappen. Door voor de gevolgde leerplannen de algemene verwijzing te concretiseren met activiteiten die binnen de eigen school plaats vinden, verkrijg je een schoolspecifiek plaatje van het werken aan de VOET in de wetenschapsvakken. 4 Sportwetenschappen ASO (nieuw) Door een beslissing van de Vlaamse regering werden de studierichtingen Sport ASO (tweede graad) en Wetenschappen-sport ASO (derde graad) vanaf 1 september 2009 omgezet naar de benaming Sportwetenschappen ASO. De overheid kondigde toen ook nieuwe specifieke eindtermen aan voor deze nieuwe richting. Op dit ogenblik (september 2010) zijn de nieuwe eindtermen er nog niet en kan de ontwikkeling van nieuwe leerplannen die op deze eindtermen gebaseerd zijn, nog niet van start gaan. DM oktober 2010 Biologie, chemie en natuurwetenschappen pagina 3

4 De scholen met deze ASO-richtingen uit het studiegebied Sport blijven dus tot nader order werken met de bestaande lessentabellen en leerplannen. 5 Raamovereenkomst afvalophaling (nieuw) Na een looptijd van tweemaal drie jaar heeft het VVKSO de raamovereenkomst inzake afvalophaling met de firma Van Gansewinkel opgezegd. Het is de bedoeling de huidige situatie te evalueren vooraleer tot nieuwe vormen van samenwerking over te gaan. De dienstverlening van de firma Van Gansewinkel ten aanzien van de scholen liep contractueel door tot 31 augustus Educatieve milieuboottochten (nieuw) Neem al varend een waterstaal en onderzoek het onmiddellijk in het labo. Op de milieuboot bestudeer je het leven en de natuur op en rond een waterloop. Met opdrachten, educatief materiaal en aquaria komen je leerlingen meer te weten over watervervuiling, integraal waterbeheer en duurzame ontwikkeling. Hoe kunnen ze helpen om onze waterlopen schoon te houden en ons leefmilieu te sparen? Bij deelname ontvang je het lespakket Op sleeptouw. Een milieuboottocht duurt drie uur, de boottochten zijn geschikt voor de eerste graad secundair. Er is plaats voor zestig personen. Leerlingen betalen 2 euro per persoon, één leraar gratis per 15 leerlingen. Met de lerarenkaart is een kennismaking met de milieuboot gratis. Mogelijkheid tot inschrijven en de kalender met de vaartrajecten vind je op Vragen mail je naar info@milieuboot.be. 7 Xperilab Xperilab is een nieuw project bij het Museum voor Natuurwetenschappen met de steun van de Stichting Onderneming-Instituut en de firma Solvay. Een wetenschapstruck zal vanaf volgend schooljaar heel België doorkruisen om jongeren van 10 tot 14 jaar op een positieve manier te laten kennismaken met wetenschap en technologie. De leerlingen kunnen in de truck 9 experimenten rond biologie, fysica, chemie en technologie uitvoeren, waarbij ze beschikken over degelijk labomateriaal. Voor de leraren wordt een didactisch dossier ontworpen. Opdat de leraren in Vlaanderen dit werkmiddel optimaal zouden gebruiken wordt er verder advies gevraagd. Leraren die hierover in overleg willen gaan, kunnen contact opnemen met saartje.linders@natuurwetenschappen.be. Meer algemene informatie is te vinden op de (voorlopige) website 8 Wedstrijden en olympiades - Eurekas: wedstrijd wetenschap en technologie (nieuw) Eurekas, een initiatief van de Associatie KULeuven en Technopolis, is een wedstrijd die jongeren van 12 tot 18 jaar op een verantwoorde en leuke manier laat proeven van projectwerk, wetenschappen en technologie. De deelnemers vormen, al dan niet in klasverband, een groepje, voeren een proef uit of realiseren een ontwerp, rapporteren op de website en maken zo kans op prijzen in mei 2011 op de Eurekas-Awards. DM oktober 2010 Biologie, chemie en natuurwetenschappen pagina 4

5 Nieuw in de zesde editie is dat de begeleider ervoor kan kiezen aan de slag te gaan met een educatief startpakket rond het jaarthema Gezondheid, wetenschap en technologie. Voor meer info kan je terecht op: - Olympiades Natuurwetenschappen schooljaar (nieuw) Onderstaande tabel geeft een overzicht van de belangrijke data voor de Olympiades Natuurwetenschappen. Eerste ronde Tweede ronde Finale JON 27/04/ /05/2011 Uiterste inschrijvingsdatum 28/02/2011 VBO 02/02/ /03/ /04/2011 Uiterste inschrijvingsdatum 15/12/2010 VCO 17/11/ /02/ /04/2011 Uiterste inschrijvingsdatum 31/10/2010 VFO 26/01/ /02/ /04/2011 Uiterste inschrijvingsdatum 15/12/2010 Proclamatie 28/05/2011 Voor meer info over deze olympiades: - European Union Science Olympiad Leerlingen die op 1 januari 2011 nog geen 17 jaar zijn en die een boontje hebben voor wetenschappen kunnen deelnemen aan de selectieproef voor de European Union Science Olympiad. Vlaanderen mag drie laureaten zenden naar de finale van deze wetenschapsolympiade, die plaats heeft van 17 t.e.m. 23 april 2011 in Hradec Králové (Tsjechië). ). Voor alle verdere informatie en inschrijvingen kan je terecht op de website of bij de coördinator voor België: Victor Rasquin (viras@euso.be). 9 16de Vlaams Congres voor en van Leraars Wetenschappen Op zaterdag 20 november vindt aan de Universiteit Antwerpen het 16de Vlaams Congres voor en van Leraars Wetenschappen plaats. In lezingen, werkwinkels en op een didactische beurs kunnen leraren wetenschappen inspiratie vinden voor hun lessen. Je kan het programma raadplegen op voor de leraren biologie/natuurwetenschappen 10 Nieuwe editie MOM4Y Breinwijzer vzw organiseert ook dit schooljaar een nieuwe Meeting of Minds for Youth, een schoolproject over de hersenen: een lessenpakket, een wedstrijd en een slothappening. Breinwijzer vzw nodigt leerkrachten en leerlingen graag uit voor deze nieuwe editie. Inschrijvingen en meer informatie vind je op Wie zeker op de DM oktober 2010 Biologie, chemie en natuurwetenschappen pagina 5

6 hoogte wil blijven kan al een mailtje sturen naar of 11 Lesmateriaal en wetenschapswedstrijd Planeet Zee (nieuw) De succesformule Planeet Zee wordt dit schooljaar voor de vierde keer hernomen. Enerzijds is er de leeromgeving Hierop staan 22 zee- en oceaanlesmodules die gerelateerd zijn aan de leerplannen van de natuurwetenschappelijke vakken uit de derde graad SO. Leerkrachten en leerlingen kunnen er inspiratie halen voor het realiseren van de SET-onderzoekscompetentie. Ook voor de seminaries of BZL-lessen tijdens de vrije ruimte kunnen leerkrachten van dit e-learningproject gebruik maken. De lesmodules bestaan telkens uit een theoretisch deel met veel interessante informatie en leuke weetjes, videoclips, animaties en een praktisch gedeelte met meer dan 75 opdrachten om, ook losstaand van het project, in de klas of op het veld uit te voeren. De opdrachten werden recent aangevuld met bijkomende practica en zijn te vinden op: Anderzijds kunnen klasgroepen die met Planeet Zee werken, deel nemen aan de wedstrijd. De jury beoordeelt kort voor de paasvakantie alle ingezonden reportages, waarin de leerlingen hun enthousiasme kunnen tonen om een week als zeewetenschapper op expeditie te gaan met het onderzoeksschip De Zeeleeuw van VLOOT. Uiteraard is deze motivatie gekoppeld aan hun uitwerking van enkele modules van het e-learningproject. Nieuw dit jaar is dat leerkrachten die hun klasgroep inschrijven als voorproefje op de expeditie kunnen intekenen voor een dag met de Zeeleeuw. De ideale gelegenheid om een aantal practicumideeën op te doen en vooral om te ervaren hoe leerrijk de expeditie voor de winnende klasgroep wel zal worden. Het hele project is gratis dankzij de steun van VLOOT en het departement EWI van de Vlaamse overheid. Grijp uw kans, neem contact op met het Vlaams Instituut voor de Zee via of surf naar 12 Schelde à la Carte: een grootschalig wateronderzoek (nieuw) Op zaterdag 18 september 2010, World Water Monitoring Day, werd het startschot gegeven voor een grootschalig wateronderzoek, een initiatief van GREEN vzw. Aansluitend bij de wereldwijde monitoringsactie (vorig jaar deden meer dan mensen wateronderzoek in een waterloop in de buurt!) willen wij Franse, Belgische en Nederlandse scholen uit het Internationaal Stroomgebiedsdistrict van de Schelde hiertoe aanzetten! Ons project heeft de naam 'Schelde à la Carte' en zal al jullie resultaten in kaart brengen. Zo willen GREEN vzw en het Schelde Jongerenparlement de Europese Kaderrichtlijn Water onder de aandacht brengen, alsook het belang aantonen van wetenschappelijk onderzoek en grensoverschrijdend overleg. Hoe deelnemen? Aan de hand van 2 parameters (nitraatgehalte en biotische index) kun je als klas gemakkelijk een beeld vormen van de chemische en biologische kwaliteit van het water. Op onze website vind je vanaf 20 september een handleiding om deze parameters te bepalen. De eerste 60 klassen krijgen van ons materiaal voor het bepalen van het nitraatgehalte. Trek er met je klas op uit, onderzoek een waterloop in de buurt van jullie school en vul het resultatenformulier in. Hoe verder? GREEN vzw verzamelt al deze gegevens en brengt ze samen op een interactieve kaart van het Internationaal Stroomgebiedsdistrict van de Schelde. DM oktober 2010 Biologie, chemie en natuurwetenschappen pagina 6

7 Zonder een methodologisch perfect wetenschappelijk onderzoek na te streven, willen we met het verzamelen van deze gegevens toch een belangrijke bijdrage leveren door het belang van wetenschappelijk onderzoek en grensoverschrijdend overleg aan te tonen. Bovendien is het onze bedoeling om jongeren op een (inter)actieve manier te betrekken bij de kwaliteit van hun oppervlaktewater. Daarnaast is het een krachtig signaal van de jongeren over hun bekommernis om zuiver water, levende rivieren en een duurzaam beheer ervan. Uiteraard is de interactieve kaart een handig leermiddel voor in de klas. Voor meer info: Lien Gijsbrechts, 0473/ , of Dagmar Gooris, 0474/ , 13 Materiaal voor de lessen biologie (herhaling + aanvulling) - Op de vakcommunity biologie vind je tal van voorbeelden van onderzoeksopdrachten biologie die kunnen gebruikt worden in het kader van onderzoekscompetentie (SETOC). Het te volgen pad op de website : info > voorbeelden > vakcommunity biologie > lesmateriaal > onderzoekscompetentie en OLLO. - Op vind je een ICT- oefeningenreeks over het oog. Deze oefeningen werden ontwikkeld door Bart Van Bossuyt. - Op de website vind je prachtige videootjes, afbeeldingen en informatie over bedreigde soorten. Je kunt bovenaan zoeken per klasse ('Explore') of een zoekterm ingeven ('Search'). De site is in het Engels, maar aangezien het een rijke video- en afbeeldingendatabank is, is dit minder belangrijk. - Op de website kun je een tweemaandelijkse brochure downloaden in verband met een medische aandoening. Nu is er reeds een brochure over de huid en over het brein. - Op de website vind je de winnende foto's van de Nikonmicroscoopcompetitie. Er staan knappe dingen tussen! Klik gewoon een jaartal aan. - Op de website vind je o.a. educatieve pakketten i.v.m. voeding. Zo komen bijvoorbeeld de biochemische processen die plaatsvinden bij het brouwen van bier of het bakken van brood, aan bod. - Op de website kun je de brochure Doe vandaag eens iets levensbelangrijks gratis downloaden. De brochure bevat mooi materiaal dat in de lessen over immuniteit kan worden gebruikt. De brochure kan er ook aangevraagd worden via de website. - Een website met toepassingen op bloedgroepen: - Op de website vind je de powerpointvoorstelling, Microscopie van de cel die op het wetenschapscongres (14 november 2009) tijdens een werkwinkel werd gebruikt. De voorstelling bevat mooie microscopische foto s van cellen. DM oktober 2010 Biologie, chemie en natuurwetenschappen pagina 7

8 - Mooi beeldmateriaal over de cel vind je op: - Animaties over de werking van drugs in het lichaam en de hersenen vind je op: - BioDesk ( is een project waarbij materiaal (animaties en opdrachten) voor het vak biologie wordt ontwikkeld. Je vindt er materiaal over ademhaling, beweging, bloed, erfelijkheid, planten, practicum, vertering, voortplanting, zintuigen. - Allerlei lesmateriaal en voorbeelden van examenvragen vind je op: - Ideeën voor lesmateriaal voor de vrije ruimte vind je op: - Een interactieve oefeningenreeks i.v.m. de werking van het oog vind je op: - Op de website zijn de winnende foto s van een microscoopcompetitie te bekijken. Mits enig zoekwerk onder Galleries vind je knappe beelden! - Niettegenstaande het Darwinjaar achter de rug is, blijft de website nog steeds actueel. Er wordt nog steeds nieuw materiaal op geplaatst zoals gefilmde lezingen, antwoorden op veelgestelde vragen en nieuwsitems over recent wetenschappelijk onderzoek. voor de leraren chemie/natuurwetenschappen 14 Redactielid Vlaamse Chemieolympiade De werkgroep Vlaamse Chemieolympiade zoekt nieuwe medewerkers voor de redactie van de vragen. We zoeken gedreven leraren chemie derde graad met minstens vijf jaar leservaring. Geïnteresseerden nemen contact op met Maria.janssens@chem.kuleuven.be. 15 Project Doe-chemie Centrum UGent Het project in het Doe-Chemie Centrum wordt ook in het het schooljaar verder gezet. In de practicalokalen van de UGent kunnen leerlingen van de tweede en derde graad chemieproeven in klasverband uitvoeren. Vanaf het schooljaar kunnen leerlingen ook begeleide experimenten komen uitvoeren in het kader van hun onderzoekscompetentie of GIP. Meer info volgt nog. Enkele proeven die in het verleden reeds werden uitgevoerd: luminescentie-experimenten, synthese van biodiesel uit verschillende oliën, bepaling van de hoeveelheid vet in chips en speculaas, extractie van geurstoffen uit plantenonderdelen, zeepbereiding... Voor meer info en reservering: DM oktober 2010 Biologie, chemie en natuurwetenschappen pagina 8

9 16 Dag van het chemieonderwijs De Dag van het chemieonderwijs gaat dit jaar door op 23 oktober 2010 in Uhasselt. Het onderwerp dit jaar is: Didactisch verantwoorde chemie-experimenten. Deze dag is niet enkel voor de leerkrachten chemie bedoeld, maar ook en vooral voor de leerkrachten natuurwetenschappen. Voor meer info en inschrijving: 17 Lesmateriaal over kunststoffen (herhaling + aanvulling) Ben je op zoek naar lesmateriaal over kunststoffen? Surf dan eens naar de website Je moet je wel eerst registreren. Daar vind je ook didactische pakketten over kunststoffen. In de koffer Wie het schoentje past zitten verschillende types kunststoffen elk met hun specifieke eigenschappen. De leerlingen kunnen door middel van proefjes die eigenschappen ontdekken. De koffer bevat tevens een cd-rom met lesmateriaal voor de leerlingen en de leerkrachten. Ook kunnen werknemers van een kunststofverwerkend bedrijf worden uitgenodigd om een presentatie rond kunststoffen te komen geven in de klas. Er zijn geen kosten verbonden aan dit project. Voor meer informatie kan je terecht op de website Interessante You-tube films i.v.m. kunststoffen: - Extrusievormblazen: - Extrusie - Spuitgieten - Thermisch vormen - Kunststoffen: gooi ze niet zomaar weg Yz8MbxA0 18 Chemie op de barricaden: lezingen voor leerlingen van de derde graad (nieuw) In het kader van de Kekulé-lezingencyclus kunnen leerlingen van de derde graad op 8 februari 2011 te Antwerpen twee boeiende en begrijpelijke lezingen over chemie bijwonen. Beide voordrachten zijn gebaseerd op de meest recente wetenschappelijke ontwikkelingen. Prof. dr. Ernst de Bruijn (K.U.Leuven), houdt een lezing over Chemici aan het front van het kankeronderzoek: toeval of niet over vondsten uit de chemie die de geneeskunde vooruithielpen. Prof. dr. ir. Bert Weckhuysen (Universiteit Utrecht), beantwoordt daarna de vraag Hoe maken we de brandstoffen en materialen van de toekomst?" Daarnaast is er een aanbod voorzien van demo s en toelichtingen over uiteenlopende principes en toepassingen van chemie. Meer informatie vind je op: 19 Voordrachten Chemie en de jeugd Net zoals vorige jaren organiseert Essenscia Vlaanderen ook dit schooljaar een voordrachtenreeks Chemie en de jeugd. Doelstelling is meer interesse te wekken voor de wereld van chemie en life sciences bij jongeren. DM oktober 2010 Biologie, chemie en natuurwetenschappen pagina 9

10 Leerlingen uit de tweede graad secundair onderwijs kunnen op een informele wijze nader kennismaken met chemie. Vanuit een chemisch bedrijf komen vrijwilligers spreken over chemie en laten zien hoe dit een grote plaats in ons dagelijkse leven inneemt. Zij doen dit met proefjes, bespreking van actuele jobmogelijkheden, door uitleg te geven over hun job, bedrijf... Deze activiteit sluit mooi aan bij de verwezenlijking van de eindterm C4 in verband met Chemie en beroepen. Voor meer informatie en inschrijvingsformulier: > info > Voorbeelden> Vakcommunity begeleiding chemie> PB Chemie VVKSO> Informatie van de begeleiding en op voor de leraren natuurwetenschappen 20 De community STW op elov De community stw op elov staat op gasttoegang. Je kunt hem bereiken via dan rechts het tabblad 'Info' aanklikken, daarna in het linkermenu naar Voorbeelden en in het volgend venster naar 'Vakcommunity STW' scrollen. Deze community is bedoeld voor een vlotte uitwisseling van lesmateriaal en uitgewerkte Integrale Opdrachten voor stw tweede en derde graad. Tevens vindt men er het doelenboek, powerpointpresentaties in verband met voeding, voedingstechnologie, suikers, eiwitten, vetten en een link naar de website De presentatie Processen in de voedingsindustrie, gebracht door Geertrui Vlaemynck tijdens de nascholingssessies in het bisdom Antwerpen in oktober 2009, is daar eveneens te vinden, met inbegrip van de digitale versie van een viertal toepasselijke experimenten. Alles werd bereidwillig ter beschikking gesteld door Geertrui, uiteraard enkel voor intern gebruik en mits bronvermelding. Recent werd de rubriek Lesmateriaal aangevuld met een determinatiespel Wie is het? en een aanverwant LOCO-spel, beide ontwikkeld door Iris Engelborghs. Op dezelfde plaats vindt men Kwartetten voor biologie, ontwikkeld door een lerarenopleiding in Nederland. De inhoud ervan wordt door de ontwerpers aan collega's ter beschikking gesteld. Een digitale versie van het PSE, een overzichtstabel van de leerplandoelstellingen en leerplaninhouden Natuurwetenschappen STW tweede graad, een document als leidraad voor het gebruik van beduidende cijfers zijn te vinden in de community bij Vak Natuurwetenschappen en dan bij NW Tweede graad TSO. Wens je ook ontwikkeld materiaal of informatie te delen met je collega's in andere scholen, dan kan je dat ofwel uploaden in het forum ofwel het bij de documenten laten plaatsen door te mailen naar DM oktober 2010 Biologie, chemie en natuurwetenschappen pagina 10