BIOLOGIE, CHEMIE en NATUURWETENSCHAPPEN

Transcriptie

1 BIOLOGIE, CHEMIE en NATUURWETENSCHAPPEN Gerrit Schuermans voor alle leraren 1 Leerplannen natuurwetenschappen Onderstaande tabel geeft een overzicht van de leerplannen natuurwetenschappen in de eerste graad, alsook in TSO en KSO van de tweede en derde graad met wijzigingen. Bestaande leerplannen zijn in het zwart weergegeven, nieuwe leerplannen en/of nieuwe leerplannummers in het rood. De blauwe gegevens verwijzen naar toekomstig leerplanwerk. Richting 1ste graad A-stroom Natuurwetenschappen Basisoptie Moderne wetenschappen Basisoptie Techniek wetenschappen 1ste graad B-stroom Natuurwetenschappen TSO II Sociale en technische wetenschappen Studiegebied Handel (handel + handel-talen) Grafische communicatie (2 scholen) Grafische media (9 scholen) Fotografie (2 scholen) KSO II Beeldende en architecturale vorming (9 scholen) Beeldende en architecturale kunsten (16 scholen) Audiovisuele vorming (2 scholen) Aantal uur 3 graaduren 4 graaduren In voege vanaf Sept Sept Sept Sept Leerplannummer D//01 Actualisatie op basis van nieuw leerplan NW Ia Actualisatie op basis van nieuw leerplan NW Ia D// Sept D/2008/7841/047 (voor alle scholen!) 2 Sept D//021 (nieuw lplnummer) 3 Sept D//021 (nieuw lplnummer) 2 Sept D//021 (nieuw lplnummer) 2-3 Sept D//021 (nieuw lplnummer) 2-3 Sept Sept Sept D//021 (nieuw lplnummer) D//021 (nieuw lplnummer) D//021 (nieuw lplnummer) DM september Biologie, Chemie en Natuurwetenschappen pagina 1

2 Artistieke opleiding (4 scholen) 1 Sept D//021 (nieuw lplnummer) Woordkunst-drama 1 Sept. D//021 (4 scholen) Muziek 1 Sept. D//021 (3 scholen) TSO III Sociale en technische wetenschappen (pilootscholen) 4-5 Sept D/2007/0279/014(voor alle scholen in sept. ) Studiegebied Handel 1 Sept D/2008/7841/002 Multimedia (grafische) 1-2 Sept D/2008/7841/043 (5 scholen) 2009 Printmedia (grafische) 1-2 Sept D/2008/7841/043 (9 scholen) 2009 Grafische communicatie 2-3 Sept D/2008/7841/042 (grafische) (2 scholen) 2009 Fotografie (2 scholen) 1-2 Sept Industriële wetenschappen (TV toegepaste chemie) 2-2 Sept / /035 Industriële wetenschappen (TV toegepaste fysica) KSO III Architecturale en binnenhuiskunst (fysica!) (10 scholen) Vrije beeldende kunst (11 scholen) Toegepaste beeldende kunst (9 scholen) Beeldende vorming (9 scholen) Architecturale vorming (8 scholen) Audiovisuele vorming (2 scholen) Zevende jaar Chemische procestechnieken 2-2 Sept / / Sept /007 (complementair vak) 0-1 Sept /007 (complementair vak) 0-1 Sept /007 (complementair vak) 2 Sept / / Sept Sept / / / /008 Herziening leerplannen op basis visie SenSe 2 Voortzetting voorscholingsproject natuurwetenschappen eerste graad A- en B-stroom Het voorscholingsproject natuurwetenschappen eerste graad A- en B-stroom kende vorig schooljaar een groot succes. Er volgden zo n 750 leraars de voorscholing. Mede daarom wordt het project dit schooljaar verlengd. Concreet betekent dit voor de A- stroom vier sessies op dertig verschillende locaties, voor de B-stroom vier sessies op DM september Biologie, Chemie en Natuurwetenschappen pagina 2

3 tien verschillende locaties. De inhoud is een vervolg op datgene wat vorig schooljaar werd gebracht. Tijdens de eerste sessie komen leerinhouden van het eerste leerjaar aan bod, vanaf de tweede sessie worden de inhouden van het tweede leerjaar behandeld. Inschrijven voor dit schooljaar kan met de schoolcode via de gebruikelijke website Het aanbod voor blijft nog steeds raadpleegbaar op 3 Nascholingsaanbod PEDIC voor het schooljaar Voor dit schooljaar zijn reeds een aantal nascholingen in samenwerking met PEDIC gepland (telkens op woensdagnamiddag van 14 uur tot 17uur). Noteer alvast de data in je agenda. Voor meer informatie kan je terecht op de website van Pedic ( kies achtereenvolgens Aanbod SO BUSO en Affiche SO of Brochure SO Ook de inschrijvingsmodaliteiten vind je op de website. Aanmaak didactisch materiaal voor het vak natuurwetenschappen in het eerste jaar: woensdag 27 oktober. De pedagogisch begeleiders biologie/nw nemen het initiatief om in elk bisdom van Vlaanderen een halve dag te organiseren voor het gezamenlijk aanmaken van materiaal. In ons bisdom zal deze sessie plaatsvinden in PEDIC. Het zelf aanmaken van didactisch materiaal is tijdrovend. Tijdens deze nascholing maak je in kleine groepjes, aan de hand van een stappenplan en onder begeleiding, didactisch materiaal aan voor het vak natuurwetenschappen in het eerste jaar. Je mag het materiaal meenemen voor gebruik in je school. De kostprijs van het materiaal dat zal gebruikt worden en achteraf kan meegenomen worden zit inbegrepen in de nascholingsprijs. Voor meer info zie brochure blz. 60 Off-line gebruik van beeldfragmenten en applets in de lessen wetenschappen: woensdag 17 november Deze nascholing is een combinatie van de nascholingen die vorig schooljaar reeds aangeboden werden maar dan specifiek voor de vakgebieden biologie, chemie of fysica. Je leert bestaande flash-animaties en java-applets in powerpoint-presentaties off-line gebruiken. Je krijgt bruikbare tips over het downloaden, het converteren en het gebruik van videofragmenten. Je oefent individueel aan de pc de bovenstaande vaardigheden in, gebruik makend van toepassingen uit de vakgebieden biologie, chemie en fysica. Voor meer info zie brochure blz. 62 Leuke, leerrijke en spectaculaire chemie-experimenten: woensdag 23 februari 2011 DM september Biologie, Chemie en Natuurwetenschappen pagina 3

4 Je maakt kennis met leuke, leerrijke en spectaculaire chemie-experimenten die voor leerlingenpractica en voor demonstratieproeven bruikbaar zijn. Deze experimenten worden gedemonstreerd. Je krijgt bij elk experiment een overzicht van de benodigdheden, het recept voor uitvoering en tips i.v.m. de veiligheid en de uitvoering. Voor meer info zie brochure blz Bouwstenen voor actueel chemieonderwijs : nieuwe datum! De jaarlijkse studiedag Bouwstenen voor actueel chemieonderwijs met als thema Kleurrijke chemie, gepland op 24 augustus kon op deze dag niet doorgaan en wordt verschoven naar zaterdag 12 februari In principe hebben alle ingeschrevenen een bericht ontvangen en blijven ze ingeschreven voor de nieuwe datum. 5 XperiLAB XperiLAB is een nieuw project bij het Museum voor Natuurwetenschappen met de steun van de Stichting Onderneming-Instituut en de firma Solvay. Een wetenschapstruck zal vanaf volgend schooljaar heel België doorkruisen om jongeren van 10 tot 14 jaar op een positieve manier te laten kennismaken met wetenschap en technologie. De leerlingen kunnen in de truck 9 experimenten rond biologie, fysica, chemie en technologie uitvoeren, waarbij ze beschikken over degelijk labomateriaal. Voor de leraren wordt een didactisch dossier ontworpen. Opdat de leraren in Vlaanderen dit werkmiddel optimaal zouden gebruiken wordt er verder advies gevraagd. Leraren die hierover in overleg willen gaan, kunnen contact opnemen met saartje.linders@natuurwetenschappen.be. Meer algemene informatie is te vinden op de (voorlopige) website 6 European Union Science Olympiad Leerlingen die op 1 januari 2011 nog geen 17 jaar zijn en die een boontje hebben voor wetenschappen kunnen deelnemen aan de selectieproef voor de European Union Science Olympiad. Vlaanderen mag drie laureaten zenden naar de finale van deze wetenschapsolympiade, die plaatsheeft van 17 t.e.m. 23 april 2011 in Hradec Králové (Tsjechië). ). Voor alle verdere informatie en inschrijvingen kun je terecht op de website of bij de coördinator voor België: Victor Rasquin (viras@euso.be) de Vlaams Congres voor en van Leraars Wetenschappen Op zaterdag 20 november vindt aan de Universiteit Antwerpen het 16de Vlaams Congres voor en van Leraars Wetenschappen plaats. In lezingen, werkwinkels en op een didactische beurs kunnen leraren wetenschappen inspiratie vinden voor hun lessen. Binnenkort kun je het programma raadplegen op DM september Biologie, Chemie en Natuurwetenschappen pagina 4

5 voor de leraren Biologie/Natuurwetenschappen 8 Nieuwe editie MOM4Y Breinwijzer vzw organiseert ook dit schooljaar een nieuwe Meeting of Minds for Youth, een schoolproject over de hersenen: een lessenpakket, een wedstrijd en een slothappening. Breinwijzer vzw nodigt leerkrachten en leerlingen graag uit voor deze nieuwe editie. Inschrijvingen en meer informatie vind je op Wie zeker op de hoogte wil blijven kan al een mailtje sturen naar info@breinwijzer.be of virginie@breinwijzer.be. 9 Materiaal voor de lessen biologie (herhaling + aanvulling) - Op de website vind je prachtige videootjes, afbeeldingen en informatie over bedreigde soorten. Je kan bovenaan zoeken per klasse ('Explore') of een zoekterm ingeven ('Search'). De site is in het Engels, maar aangezien het een rijke video- en afbeeldingendatabank is, is dit minder belangrijk. - Op de website kun je een tweemaandelijkse brochure downloaden in verband met een medische aandoening. Nu is er reeds een brochure over de huid en over het brein. - Op de website vind je de winnende foto's van de Nikon microscoopcompetitie. Er staan knappe dingen tussen!. Klik gewoon een jaartal aan. - Op de website vind je o.a. educatieve pakketten i.v.m. voeding. Zo komen bijvoorbeeld de biochemische processen die plaatsvinden bij het brouwen van bier of het bakken van brood, aan bod. - Op de website kun je de brochure Doe vandaag eens iets levensbelangrijks gratis downloaden. De brochure bevat mooi materiaal dat in de lessen over immuniteit kan worden gebruikt. De brochure kan er ook aangevraagd worden via de website. - Een website met toepassingen op bloedgroepen: - Op de website vind je de powerpointvoorstelling, Microscopie van de cel die op het wetenschapscongres (14 november 2009) tijdens een werkwinkel werd gebruikt. De voorstelling bevat mooie microscopische foto s van cellen. - Mooi beeldmateriaal over de cel vind je op: - Animaties over de werking van drugs in het lichaam en de hersenen vind je op: DM september Biologie, Chemie en Natuurwetenschappen pagina 5

6 - BioDesk ( is een project waarbij materiaal (animaties en opdrachten) voor het vak biologie wordt ontwikkeld. Je vindt er materiaal over ademhaling, beweging, bloed, erfelijkheid, planten, practicum, vertering, voortplanting, zintuigen. - Allerlei lesmateriaal en voorbeelden van examenvragen vind je op: - Ideeën voor lesmateriaal voor de vrije ruimte vind je op: - Een interactieve oefeningenreeks i.v.m. de werking van het oog vind je op: - Op de website zijn de winnende foto s van een microscoopcompetitie te bekijken. Mits enig zoekwerk onder Galleries vind je knappe beelden! - Niettegenstaande het Darwinjaar achter de rug is blijft de website nog steeds actueel. Er wordt nog steeds nieuw materiaal op geplaatst zoals gefilmde lezingen, antwoorden op veelgestelde vragen en nieuwsitems over recent wetenschappelijk onderzoek. voor de leraren Chemie/Natuurwetenschappen 10 Project Doe-chemie Centrum UGent (nieuw) Het project in het Doe-Chemie Centrum wordt ook in het het schooljaar verder gezet. In de practicalokalen van de UGent kunnen leerlingen van de tweede en derde graad chemieproeven in klasverband uitvoeren. Vanaf het schooljaar kunnen leerlingen ook begeleide experimenten komen uitvoeren in het kader van hun onderzoekscompetentie of GIP. Meer info volgt nog. Enkele proeven die in het verleden reeds werden uitgevoerd: luminescentie-experimenten, synthese van biodiesel uit verschillende oliën, bepaling van de hoeveelheid vet in chips en speculaas, extractie van geurstoffen uit plantenonderdelen, zeepbereiding... Voor meer info en reservering: 11 Dag van het chemieonderwijs De Dag van het chemieonderwijs gaat dit jaar door op 23 oktober in Uhasselt. Het onderwerp dit jaar is: Didactisch verantwoorde chemie-experimenten. Deze dag is niet enkel voor de leerkrachten chemie bedoeld, maar ook en vooral voor de leerkrachten natuurwetenschappen. Voor meer info en inschrijving: DM september Biologie, Chemie en Natuurwetenschappen pagina 6

7 12 Lesmateriaal over kunststoffen Ben je op zoek naar lesmateriaal over kunststoffen? Surf dan eens naar de website Je moet je wel eerst registreren. Daar vind je ook didactische pakketten over kunststoffen. In de koffer Wie het schoentje past zitten verschillende types kunststoffen elk met hun specifieke eigenschappen. De leerlingen kunnen door middel van proefjes die eigenschappen ontdekken. De koffer bevat tevens een cd-rom met lesmateriaal voor de leerlingen en de leerkrachten. Ook kunnen werknemers van een kunststofverwerkend bedrijf worden uitgenodigd om een presentatie rond kunststoffen te komen geven in de klas. Er zijn geen kosten verbonden aan dit project. Voor meer informatie kun je terecht op de website 13 Voordrachten Chemie en de jeugd Net zoals vorige jaren organiseert Essenscia Vlaanderen ook dit schooljaar een voordrachtenreeks Chemie en de jeugd. Doelstelling is meer interesse te wekken voor de wereld van chemie en life sciences bij jongeren. Leerlingen uit de tweede graad secundair onderwijs kunnen op een informele wijze nader kennismaken met chemie. Vanuit een chemisch bedrijf komen vrijwilligers spreken over chemie. Zij laten zien hoe dit een grote plaats in ons dagelijkse leven inneemt. Zij doen dit met proefjes, bespreking van actuele jobmogelijkheden, door uitleg te geven over hun job, bedrijf... Deze activiteit sluit mooi aan bij de verwezenlijking van de eindterm C4 in verband met Chemie en beroepen. Voor meer informatie en inschrijvingsformulier: > info > Voorbeelden> Vakcommunity begeleiding chemie> PB Chemie VVKSO> Informatie van de begeleiding en op voor de leraren Natuurwetenschappen 14 De community STW op elov De community STW op elov staat op gasttoegang. Je kan hem bereiken via dan rechts het tabblad 'Info' aanklikken, daarna in het linkermenu naar Voorbeelden en in het volgend venster naar 'Vakcommunity STW' scrollen. Deze community is bedoeld voor een vlotte uitwisseling van lesmateriaal en uitgewerkte Integrale Opdrachten voor STW tweede en derde graad. Tevens vindt men er het doelenboek, powerpointpresentaties in verband met voeding, voedingstechnologie, suikers, eiwitten, vetten en een link naar de website De presentatie Processen in de voedingsindustrie, gebracht door Geertrui Vlaemynck tijdens de nascholingssessies in het bisdom Antwerpen in oktober 2009, is daar eveneens te vinden, met inbegrip van de digitale versie van een viertal toepasselijke experimenten. Alles werd bereidwillig ter beschikking gesteld door Geertrui, uiteraard enkel voor intern gebruik en mits bronvermelding. DM september Biologie, Chemie en Natuurwetenschappen pagina 7

8 Recent werd de rubriek Lesmateriaal aangevuld met een determinatiespel Wie is het? en een aanverwant LOCO-spel, beide ontwikkeld door Iris Engelborghs. Op dezelfde plaats vindt men Kwartetten voor biologie, ontwikkeld door een lerarenopleiding in Nederland. De inhoud ervan wordt door de ontwerpers aan collega's ter beschikking gesteld. Een digitale versie van het PSE, een overzichtstabel van de leerplandoelstellingen en leerplaninhouden Natuurwetenschappen STW tweede graad, een document als leidraad voor het gebruik van beduidende cijfers zijn te vinden in de community bij Vak Natuurwetenschappen en dan bij NW Tweede graad TSO. Wens je ook ontwikkeld materiaal of informatie te delen met je collega's in andere scholen, dan kan je dat ofwel uploaden in het forum ofwel het bij de documenten laten plaatsen door te mailen naar DM september Biologie, Chemie en Natuurwetenschappen pagina 8