ERFGOEDPLATFORM PEEL EN MAAS versie 05, een eerste aanzet

Transcriptie

1 ERFGOEDPLATFORM PEEL EN MAAS versie 05, een eerste aanzet AANLEIDING Op 5 april 2018 werd een periodiek Breed Erfgoedoverleg georganiseerd door de gemeente Peel en Maas. Op de agenda stond een evaluatie van het erfgoedoverleg over de periode Alle deelnemers aan de bijeenkomst wisselden met elkaar van gedachten over de volgende vragen: 1. Wat is de meerwaarde van het breed erfgoedoverleg geweest? 2. Wanneer is er sprake van een succesvol breed erfgoedoverleg? 3. Wat moeten we hiervoor doen? 4. Wat moeten we hiervoor laten? Het gesprek leverde een veelheid aan (merendeels positieve) opmerkingen op. De meerwaarde van het Breed Erfgoedoverleg wordt van alle kanten onderschreven met dien verstande dat er beslist mogelijkheden voor verbeteringen worden gezien. Vooral de onderlinge samenwerking, het delen van kennis en het benutten van elkaars kwaliteiten worden als meerwaarde genoemd. Tijdens de plenaire bespreking heeft zich spontaan een groep mensen gevormd die zegt na te willen denken over het vormgeven van een samenwerkingsverband van erfgoedorganisaties. Deze notitie is het eerste product van deze zogenaamde denktank. De groep bestaat uit Marcel van Bergen (intussen gestopt), Peter Joosten, Peter Peeters, Frans Rovers, Jac Willekens en van gemeentezijde Jacqueline Stienen en Toos Wilms. Het opzetten van de denktank past in het concept van Cittaslow, een gezamenlijke filosofie van diverse Europese gemeenten over zaken die de kwaliteit van leven (het goede leven in Peel en Maas) raken. Daaronder ook natuur, cultuur, erfgoed, identiteit etc. De participatie van twee medewerkers van de gemeente Peel en Maas heeft als doel snel de grenzen van de mogelijkheden in zicht te hebben. Ze vervullen in de denktank vooral een adviesrol. AANPAK De denktank is een eerste maal bijeen geweest op 5 juni De kaders waarbinnen men zou willen werken zijn toen besproken. Zo zijn de succesfactoren benoemd die de basis zouden moeten zijn voor een erfgoednetwerk en zijn afspraken gemaakt om inspiratie op te doen bij het Historisch Platform Venray en de Stichting Studiegroep Leudal. Op 16 en 24 juli

2 2018 zijn deze twee organisaties bezocht. In beide plaatsen was er een duidelijke toelichting door leden van het bestuur van de vereniging (HPV) en van de stichting. Het Breed Erfgoedoverleg Peel en Maas wordt als opdrachtgever van de denktank gezien. Er zal dan ook in het najaar van 2018 primair een terugkoppeling naar dit gremium plaatsvinden. Indien het Breed Erfgoedoverleg besluit de (eventueel bijgestelde) plannen te volgen kan er een nieuwe opdracht verstrekt worden om een en ander uit te werken. DEFINITIE ERFGOED Waar gaat het nu over als er over erfgoed wordt gesproken? Er zijn vele definities in gebruik. De "denktank" komt tot de volgende definitie: Het geheel aan materiële (roerende en onroerende) objecten en immateriële (symbolische) praktijken, die afkomstig zijn uit of verwijzen naar het verleden en waarvan de presentatie en representatie in het heden dient om continuïteit te bewerkstelligen tussen verleden, heden en toekomst. Voorbeelden van materieel en immaterieel erfgoed: Materieel (grondgebonden) Materieel (niet-grondgebonden) Immaterieel Monumenten Klederdracht Dialect Monumentale gebouwen Aardewerk Verhalen Archeologische vondsten Poppen Liederen Kerken Gereedschap Feesten Landschappen Decors Tradities Landschapselementen Muziekinstrumenten Optochten Grafheuvels Schilderijen Dansen Kastelen Kunstwerken (ook digitaal) Processies Verdedigingswerken Industrieel mobiel erfgoed Recepten Bijzondere gebouwen (industrie, boerderij, school, diepvrieshuis, kadaverhuis, armenhuis, gemeentehuis) Bijzonder straatbeeld, dorpsaanzicht, dorpskern Neerslag: documenten, foto s films, audio Bereidingswijzen Gewoonten (kerkgang, dopen, begrafenis, sintermerte)

3 VOORSTEL VANUIT DE DENKTANK Voorgesteld wordt om een samenwerkingsorganisatie voor erfgoed in de gemeente Peel en Maas op te richten: een ERFGOEDPLATFORM PEEL EN MAAS (werktitel). In dit paraplumodel zijn de volgende issues van belang: 1. Doelstelling De doelstelling van het Erfgoedplatform Peel en Maas is: "Het bevorderen van de samenwerking tussen alle lokale organisaties op het gebied van historie, cultuur, kunst en natuur in de gemeente Peel en Maas en het bundelen van de krachten en het delen van kennis, ervaring en (specialistische) expertise zodanig dat al het in de gemeente Peel en Maas aanwezige of aan de gemeente verbonden erfgoed voor iedereen in de toekomst bewaard blijft en toegankelijk is en basis kan vormen voor onderzoek en met als uiteindelijk resultaat dat de erfgoedsector in de gemeente Peel en Maas als geheel wordt versterkt." 2. Doelgroep Tot de doelgroep voor het erfgoedplatform behoren alle lokale organisaties (verenigingen, stichtingen e.d.) en individuen die actief zijn op het terrein van historie (streekgeschiedenis), (volks-)cultuur, kunst en natuur. 3. Taken Het Erfgoedplatform ziet vooralsnog de volgende taken voor zich weggelegd: De gemeenschap een betere toegang tot erfgoed verlenen Meer bewustzijn creëren voor erfgoed binnen de gemeenschap Het organiseren en voeren van overleg met de (potentiële) leden van het erfgoedplatform Het uitwisselen van (regio)-overstijgende kennis en informatie en het creëren van een lerende organisatie Het initiëren en bevorderen van onderzoek Het benutten van kennis en informatie voor educatieve doeleinden

4 Het adviseren van de leden met betrekking tot organisatorische en facilitaire ondersteuning en bij (digitale) collectievorming, archivering en opslag Het afstemmen en zo nodig met elkaar in overeenstemming brengen van de activiteiten van de leden Het verzorgen van voorlichting en publiciteit (bijvoorbeeld door het uitgeven van een gezamenlijke nieuwsbrief) Het ondersteunen bij het verwerven van (financiële) middelen (zowel binnen als buiten de gemeente Peel en Maas) Het stimuleren van en coördineren bij de verwezenlijking van projecten Het Erfgoedplatform richt zich op alle leeftijdscategorieën, maar realiseert zich dat met name het bereiken van jongeren extra aandacht zal moeten hebben. 4. Factoren die van invloed zijn op het succes van het erfgoedplatform Het Erfgoedplatform Peel en Maas is succesvol als minstens het volgende wordt bereikt: Het Erfgoedplatform vertegenwoordigt de sectoren historie, cultuur, kunst en natuur Het historisch-, kunst-, cultuur- en natuurverleden wordt op een aansprekende wijze aan jongere generaties en zo mogelijk via het reguliere onderwijs overgedragen (verankering en educatie) Organisaties en personen zijn in het erfgoedplatform bij elkaar gebracht en werken in goede harmonie samen De afzonderlijke verenigingen, stichtingen, individuen enz. zijn tot het Erfgoedplatform toegetreden, maar hun eigen identiteit blijft volledig en te allen tijde gerespecteerd Immaterieel en materieel erfgoed blijven behouden en zo mogelijk (digitaal) voor de gemeenschap toegankelijk gemaakt Kennis en informatie worden met elkaar gedeeld Losse initiatieven worden verbonden en projecten (bijvoorbeeld het uitgeven van een boek) worden waar mogelijk samen georganiseerd Er is brede erkenning voor en waardering van mensen en activiteiten Er is alom bereidheid tot het verlenen van praktische hulp aan en specifieke ondersteuning van elkaar Vakkennis op het gebied van bijvoorbeeld voorlichting, PR en hospitality wordt gedeeld (ook specialistische vakkennis zoals restauratietechnieken) Samenwerking en het uitwisselen van kennis leiden primair tot verrijking en secundair tot schaalvoordelen (inkoop bijvoorbeeld) en kostenreductie

5 5. Locatie en middelen Het is wenselijk om het Erfgoedplatform te huisvesten op een fysieke locatie (zeg Erfgoedhuis) alwaar het samenkomen van de leden georganiseerd kan worden en alwaar gezamenlijke activiteiten georganiseerd, gecoördineerd, voorbereid en uitgevoerd kunnen worden. Ook een digitale locatie op internet is van belang. Voorlopig zou de fysieke huisvesting ook gezocht kunnen worden in de accommodatie van een van de leden. De wens is een centrale en gemakkelijk te bereiken plek binnen de gemeente Peel en Maas met de nodige parkeervoorzieningen. Als de keuze wordt gemaakt om van de leden geen contributie te vragen zijn financiële middelen nodig om het Erfgoedplatform te laten functioneren. In eerste instantie is er een opstartsubsidie nodig, op de langere termijn zou het een combinatie van een waarderingssubsidie en op andere wijze verworven middelen kunnen zijn. 6. Organisatievorm van het Erfgoedplatform Als organisatievorm wordt door de "denktank"de voorkeur gegeven aan een vereniging. Een vereniging kent leden en kan daarmee het democratisch gehalte voor alle leden vormgeven. Dit betekent, dat de ledenvergadering uiteindelijk de besluiten van de vereniging neemt en bepaalt welke bevoegdheden het verenigingsbestuur mag hebben. Het bestaansrecht van een vereniging is het samen met de leden werken aan het realiseren van gestelde doelen. De vereniging dient wel een rechtspersoon te zijn, zodat de bestuurders niet hoofdelijk aansprakelijk zijn. Discussiepunt is de herkomst van de bestuursleden van het Erfgoedplatform. Dienen zij onafhankelijk te zijn van de deelnemende stichtingen, verenigingen, individuen enz. of dienen zij juist voort te komen uit de organisaties van de leden zelf? Door het Erfgoedplatform in een verenigingsvorm te organiseren hebben alle organisaties of individuen die lid worden van het Erfgoedplatform eenzelfde recht tot meebeslissen. De omvang, het aantal leden en het budget zijn derhalve niet bepalend voor de inbreng van de leden in de ledenvergadering. Het is niet noodzakelijk leden contributie te laten betalen. Dit laatste heeft ook onze voorkeur. Ledenvergaderingen worden eenmaal per kwartaal georganiseerd. Elk lid kan twee vertegenwoordigers naar deze vergadering afvaardigen die tezamen één stem mogen uitbrengen. Uit alle samenwerkingsverbanden zullen werkgroepen ontstaan, die projectmatig of structureel nader te bepalen activiteiten op zich zullen nemen.

6 HET VERVOLG In het Breed Erfgoedoverleg op 29 november 2018 worden bovenstaande voorstellen met een toelichting voorgelegd. De aanwezigen bepalen of dit traject (eventueel in gewijzigde vorm) wordt gevolgd of niet. Indien de vergadering akkoord gaat met de voorstellen dient een plan van aanpak te worden opgesteld. Dat kan door personen uit de denktank, maar dat kunnen ook anderen zijn die zich daarvoor spontaan aanmelden. Denktankleden: Jacqueline Stienen Toos Wilms Peter Joosten Frans Rovers Jac Willekens Peter Peeters