Wat is SEL? Sociaal-emotioneel leren: ontwikkeling van fundamentele levensvaardigheden door gerichte, planmatige en systematische acties

Transcriptie

1 Leer leerlingen levensvaardigheden Dr. Kees van Overveld Wat is SEL? Sociaal-emotioneel leren: ontwikkeling van fundamentele levensvaardigheden door gerichte, planmatige en systematische acties 1

2 Zelfbesef Emotie : chemische reactie op prikkel; onbewust; 6 seconden Gevoel: vanuit emotie; bewust; cognitief Woorden geven aan je emotie: gevoel Intensiteit Blij verdrietig boos bang beschaamd Hoog opgetogen opgewonden dolblij blij extatisch uitbundig in vuur en vlam gepassioneerd houden van verliefd geweldig depressief smart eenzaam in pijn terneergeslagen zonder hoop diepbedroefd miserabel afgewezen buitengesloten woedend ziedend kokend verraden verbolgen toornig kwaad haten boosaardig doodsbang geschokt versteend paniek treurig berouwvol belasterd waardeloos onterend gekrenkt terecht gewezen pijnlijk vernederd Gemiddeld Laag Vrolijk bevredigd goed opgelucht tevreden trots verrast Blij tevreden aangenaam teder prettig voldaan kalm ontspannen leuk bedroefd boos somber ontzet verloren verontrust in de steek gelaten melancholiek Ongelukkig humeurig verstoord teleurgesteld ontevreden neerslachtig moe gefrustreerd geagiteerd walgend van streek hekel hebben aan verstoord geërgerd gespannen gevoelig geïrriteerd geprikkeld opstandig naar verrast verschrikt ongerust bedreigd ongemakkelijk geïntimideerd onveilig voorzichtig nerveus bezorgd timide onzeker angstig niet op je gemak verontschuldigend onwaardig schuldig beschaamd geheimzinnig gluiperig verlegen belachelijk spijtig medelijden oncomfortabel onnozel dwaas 2

3 Leren luisteren naar je lichaam Leerlijn emotiewoorden aanbieden Leren nuanceren Werken aan een positief zelfbeeld Zelfbesef Emotionele gijzeling 3

4 Prefrontale cortex Triggers leren herkennen Stopmoment leren herkennen Verbale zelfspraak aanleren Aandacht voor executieve functies Sociaal begrijpend lezen Zelfbesef 44 spieren in het gezicht Ruim uitdrukkingen! Social cues 4

5 Social cues Hoe kijkt iemand? Hoe staat iemand? Hoe klinkt iemand? Hoe dichtbij komt iemand? Roots of Empathy 5

6 Gesprekken over wat anderen > denken > voelen Lessen over non-verbaal gedrag Zelfbesef Sociale vaardigheid Jezelf voorstellen Deelstappen 1. Loop naar de andere persoon 2. Maak oogcontact 3. Groet hem of haar 4. Geef een hand 5. Zeg je naam Omgaan met sociale druk Anderen groeten 1. Loop naar de andere persoon 2. kijk de ander aan 3. Zeg hallo 6

7 De kracht van samenwerkend leren Sociaal niet vaardig Acquisition can t do Performance won t do Kennis Motivatie Sociaal niet vaardig Sociaal niet vaardig Kennis Motivatie Kennis Motivatie Acquisition can t do Performance won t do * Expliciet aanleren * Bespreken wanneer toepassen Acquisition can t do Performance won t do * Expliciet aanleren * Bespreken wanneer toepassen + * Pre-correctie * Belonen, corrigeren, straffen + Vaardig omgaan met anderen Aandacht voor coöperatief leren Leren omgaan met sociale druk Zelfbesef 7

8 Schaamte Schuld Mededogen Morele gevoeligheid Betrokkenheid op de ander Keuzes maken:morele competentie Wat zou jij doen als je de vriend van Iwan was? Zou je hem helpen? Hoe dan? Wat zou je tegen de pesters zeggen? Waar komt jouw goedkope spijkerbroek eigenlijk vandaan? Praten over morele kwesties Complexe emoties bespreken zoals schuld en schaamte 8