HOLEBI'S EN TRANSGENDERS: OOG OP WELZIJN. Katrien Vanleirberghe beleidsmedewerker Çavaria Ilse Conserriere CGG-SP medewerker

Transcriptie

1 HOLEBI'S EN TRANSGENDERS: OOG OP WELZIJN. Katrien Vanleirberghe beleidsmedewerker Çavaria Ilse Conserriere CGG-SP medewerker

2 INHOUD 1. Stellingen: juist of fout? 2. Cijfers en risicofactoren 3. Casussen en tips 4. Slot 2

3 INLEIDING Vraag je naar seksuele geaardheid en/of genderidentiteit bij je eerste hulpverleningscontact? Waarom wel/ niet? 3

4 INHOUD 1. Stellingen: juist of fout? 2. Cijfers en risicofactoren 3. Casussen en tips 4. Slot 4

5 JUIST OF FOUT 1. Holebi s worden zich op jonge leeftijd bewust van hun geaardheid. Juist Fout 5

6 JUIST OF FOUT 2. Holebi s voelen zich meer verbonden met vrienden dan met familie (in vgl met hetero s). Juist Fout 6

7 JUIST OF FOUT 3. Meer dan 6 op 10 van de transgenders heeft suïcidegedachten. Juist Fout 7

8 JUIST OF FOUT 4. Holebi s en transgenders schatten hun kwaliteit van leven lager in. Juist Fout 8

9 JUIST OF FOUT 5. Holebi s en transgenders hebben soms moeite om naar een hulpverlener te stappen, omdat ze de vrees hebben niet begrepen te zullen worden als de hulpverlener hetero of cisgender is. Juist Fout 9

10 INHOUD 1. Stellingen: juist of fout? 2. Cijfers en risicofactoren 3. Casussen en tips 4. Slot 10

11 KWESTBARE GROEP VOOR SUÏCIDALITEIT: HOLEBI-JONGEREN 11

12 KWETSBARE GROEP VOOR SUÏCIDALITEIT: TRANSGENDERS 62% van transgenderpersonen heeft zelfmoordgedachten (Motmans, 2009) Opvattingen in de maatschappij: 40% en 26% stoort zich als een jongen zich gedraagt als een meisje (ook 17% holebi s hiermee akkoord). (Dewaele, 2008) 12

13 MOGELIJKE RISICOFACTOREN Problemen op vlak van mentaal welbevinden zijn geassocieerd met minderheidsstressoren zoals: geïnternaliseerde homonegativiteit (en gebrekkige zelfacceptatie) genderidentiteit sociale identiteit Stigmabewustzijn De relatie tussen geïnternaliseerde homonegativiteit en suïcidaliteit (suïcidegedachten en pogingen) is significant 13

14 MOGELIJKE RISICOFACTOREN Beperkt sociaal netwerk Moeilijk aansluiting vinden in de hulpverlening (zich niet begrepen voelen) Moeite met het ontwikkelen van een toekomstbeeld (vnl. jongeren hopeloosheid) Veel afhankelijkheidsproblematiek bij lesbische vrouwen: Lesbiennes en biseksuele vrouwen gebruiken vaker drugs en lijken een verhoogd risico te hebben op het overmatig consumeren van alcohol 14

15 INHOUD 1. Stellingen: juist of fout? 2. Cijfers en risicofactoren 3. Casussen en tips 4. Slot 15

16 EIGEN ATTITUDE: CASUSSEN Ga bij jezelf even na welke gevoelens bij je opkomen in het werken met suïcidale patiënten. Duid per casus aan welke emoties voor jou van toepassing zijn. 16

17 Ik voel me schuldig Ik voel me onbekwaam Ik voel me angstig/ bang Ik voel me bezorgd Ik voel me kwaad Ik voel me onder druk gezet Ik voel me gechanteerd Ik voel me onzeker Ik voel me verantwoordelijk Ik voel me geïrriteerd Ik heb het gevoel dat het allemaal niet zo erg is 17

18 Ik krijg het gevoel gemanipuleerd te worden Ik voel mededogen Ik voel me gefrustreerd Ik voel schaamte Ik heb het gevoel dat het niet veel uitmaakt wat ik wel of niet zeg Ik voel weerstand om in te gaan op dat thema Ik voel me ongemakkelijk Ik voel verdriet Ik voel afkeer Ik voel me teleurgesteld als de persoon nog steeds suïcidaal is ondanks al mijn inspanningen om met hem/ haar te praten Ik heb het gevoel onder druk te staan om snel veel te regelen Ik voel paniek Ik voel me afgewezen 18

19 CASUS 1 Tommy (15j) vertelt je dat hij zwaar gepest wordt op school omdat hij homo is. Hij kleedt zich heel meisjesachtig en maakt zich op. Vorige week was er een voorval waarbij een groep jongens hem op weg van school naar huis tegenhielden en zijn kleren uittrokken en hem vernederden. Hij schaamt zich enorm en is bang om buiten te komen. Hij geeft aan dat hij het haat dat hij niet gewoon een echte man kan zijn. Hij zegt dat hij niet meer wil leven en denkt voortdurend aan zelfmoord. Hij zegt dat hij bezig is met het schrijven van afscheidsbrieven en dat hij een middel gekozen heeft en een datum. Meer wil hij daarover niet kwijt. Hij doet niet anders dan huilen en durft je amper aan te kijken. 19

20 CASUS 2 Petra is geboren als man. Enkele jaren geleden onderging ze een geslachtsverandering. Ze is heel groot (1m90) en het lijkt alsof je een man in vrouwenkleren voor je hebt. Vlak na de operatie voelde ze zich heel goed in haar vel. Nu is ze echter heel erg teleurgesteld en depressief. Ze zegt dat ze elke keer als ze op straat komt wordt nageroepen en ze is al enkele keren ook fysiek aangevallen. Werk vinden lukt ook moeilijk. Ze vermoedt dat werkgevers haar niet willen omwille van haar transgender zijn, maar ze zeggen dat nooit expliciet. Een partner vinden is ook een heel moeilijke kwestie. Ze heeft vrijwel geen sociaal netwerk en zegt dat ze bang is van mensen. Ze zegt dat ze zich nog slechter voelt dan vroeger en dat ze zo niet verder wil leven. Ze zegt dat ze zich bij jou wel op haar gemak voelt en vraagt of ze je af en toe mag bellen als ze het moeilijk heeft of als er haar iets overkomen is. 20

21 CASUS 3 Je hebt je eerste gesprek met Tina (45 j). Van de eerste oogopslag merk je dat ze zich niet op haar gemak voelt. Het gesprek komt heel moeilijk op gang. Er vallen veel stiltes. Ze zegt wel dat het niet goed gaat met haar en dat ze er liever niet meer zou zijn. Ze vertelt ook dat haar partner erop aandrong dat ze zich zou laten, helpen, maar dat zehaar twijfels heeft of praten iets kan opleveren. Je probeert haar wat op haar gemak te stellen en doet je best te weten te komen wat er aan de hand is en waarom ze het niet meer ziet zitten. Uiteindelijk zegt ze je dat het toch geen zin heeft haar verhaalaan jou te doen, want dat ze lesbisch is en jij niet dus dat je haar toch niet zal begrijpen. 21

22 TIPS BIJ HULPVERLENING AAN HOLEBI S EN TRANSGENDERS Achtergrondkennis vergaren over het holebithema en transgenderthema Reflecteer over je eigen referentiekader en vooral de invloed van jouw eigen seksuele oriëntatie (al dan niet coming-out). Laat expliciet zien dat holebi s en transgenders welkom zijn bvb affiches en folders in de wachtzaal Ga er bij elk intakegesprek vanuit dat de cliënt holebi of transgender kan zijn. Maw doorbreek de heteronorm! 22

23 TIPS BIJ HULPVERLENING AAN HOLEBI S EN TRANSGENDERS Durf de thema s seksuele geaardheid en genderidentiteit ter sprake te brengen Gebruik de woorden van de cliënt en vraag door over wat hij/ zij precies bedoelt Bevraag het sociaal netwerk en (inschatting) van acceptatie van dat netwerk van het holebi of transgender zijn Dring nooit aan op een coming-out Verwijs tijdig door indien nodig! 23

24 AL DAN NIET DOORVERWIJZEN? Kan ik dit begrijpen/aanvaarden? Hoeveel verantwoordelijkheid kan/wil ik aan? Kan ik voldoende afstand nemen? Waar liggen mijn grenzen in draagkracht? Wat laat mijn functie toe? Wat laten mijn kennis en vaardigheden toe? Is er een vertrouwensband met de betrokkene? NOOIT onvoorwaardelijke geheimhouding beloven 24

25 INHOUD 1. Stellingen: juist of fout? 2. Cijfers en risicofactoren 3. Casussen en tips 4. Slot 25

26 ACHTERGRONDINFO Brochure alles wat je altijd al wilde weten over holebi s Brochure oog voor seksuele identiteit 26